Aratta - zaginiona cywilizacja bliskiego wschodu?

Sdílet
Vložit
  • čas přidán 8. 06. 2024
  • Tytuł pułapka, a jakże.
    Aratta to tajemnicze miato, które miało leżeć gdzieś na wschód od Sumeru. Słynęło ze złota, lapis lazuli, srebra, które tak bardzo cenili sobie królowie Mezopotamii. Czy jednak to zaginione miasto bliskiego wschodu ma szanse na odnalezienie?
    Wcale nie chcialem przemycić treści sumeryjskiego eposu żerując na ciekawości
    Rozdziały:
    00:00 Podania i legendy
    02:59 Enmerkar i Pan z Aratty
    08:05 Szukając Aratty
    ► Zostań patronem: patronite.pl/Skryba
    ► Sprezentuj mi kawę (lub koktajl): suppi.pl/skryptorium
    ► Subskrybuj po więcej: www.youtube.com/@Skryptorium?....
    ►Autorzy:
    Robert Euvino
    A pane in the glass
    Div Kid
    Empty moons of Jupiter
    Audionautix
    Deep space
    Treści udostępniane przez Skryptorium nie są w żaden sposób powiązane z Firefly Studios
    ►Muzyka użyta w tym filmie jest oryginalna i wykorzystywana na podstawie licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License: creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ .
    ►Wykorzystane gry
    Stronghold
    ►Źródła
    Hansman, J. F. (1978). The Question of Aratta.
    Vanstiphout, H. L. J. (2003). Epics of Sumerian Kings: The Matter of Aratta
    Potts, D.T. (2004) Exit Aratta: Southeastern Iran and theLand of Marhashi
    Kriwaczek, P. (2013) Babylon. Mesopotamia and Birth of the civilization
    Szarzyńska, K (2003) Eposy Sumeryjskie w przekładzie Krystyny Szarzyńskiej
    ►Autorzy fotografii:
    dynamosquito tobeytravels: creativecommons.org/licenses/...
    Mbenoist Dfg13, Pentocelo Uuyyyy : creativecommons.org/licenses/...
    Rasool abbasi17 : creativecommons.org/licenses/...
    Ponadto użyto elementów wizualnych i dźwiękowych z gry Stronghold na podstawie:
    fireflyworlds.com/youtube-policy/
    #sumer #aratta #starożytność

Komentáře • 85

  • @dHempfler
    @dHempfler Před 3 měsíci +54

    Na początku lat 2000 przeczytanie książki Kramera "Historia zaczyna się w Sumerze" sprawiło, że zakochałem się w starożytnej mezopotamii. Dzięki ci mordo, że podtrzymujesz tą fascynację!

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 3 měsíci +15

      Mi wystarczył pierwszy rozdział podręcznika do historii (zawsze zaczynają się od Mezopotamii), ale faktycznie Kramer mial niezwykły talent. Aż szkoda że z aktualnym stanem wiedzy niczego już nie napisze.

    • @zmechaconysweterek
      @zmechaconysweterek Před 3 měsíci +5

      Historia zaczęła się dużo wcześniej, tylko że dopiero w Sumerze zaczęli ją spisywać.

    • @fideasu3690
      @fideasu3690 Před 2 měsíci +1

      ​@@zmechaconysweterek mnie uczyli, że historia zaczyna się od wynalezienia pisma, a wszystko przedtem to prehistoria 🤔 ale nie wiem czy to ogólnie przyjęta definicja

  • @Skryptorium
    @Skryptorium  Před 3 měsíci +46

    Żadnej sensacji tutaj nie ma, po prostu zwabiłem Was tutaj, żeby zaznajomić Was z literaturą Sumeru.
    Nie szukajcie na YT filmów o Aratcie. Dla własnego bezpieczeństwa :)

    • @Ktonsens
      @Ktonsens Před 3 měsíci +12

      Przekonałeś mnie idę szukać filmików o Aratcie

    • @fideasu3690
      @fideasu3690 Před 2 měsíci +4

      Nie będę szukał, ale założę się, że lokalizacje w Ameryce są już "odhaczone"? 😁

  • @IzaNiunia-gx2lf
    @IzaNiunia-gx2lf Před 3 měsíci +18

    Nie ma to jak zacząć niedzielę od ciekawej opowieści! Dziękuje!😊

  • @araevik
    @araevik Před 3 měsíci +10

    Ostatnie zdanie jest wspaniałe 🤣
    "Nie szukajcie, proszę" 🤣🤣🤣🤣🤣❤️

  • @Irmarinen
    @Irmarinen Před 3 měsíci +23

    Jako stały widz tego kanału mam jedną rzecz do zakomunikowania:
    Ea-nāṣir sprzedaje miedź słabej jakości.
    Dziękuje za uwagę.

    • @mariahanczewska8109
      @mariahanczewska8109 Před 3 měsíci +3

      Ludzie pragną być zapamiętani przez potomnych ale nie wiem, czy chodziło mu o bycie zapamiętanym jako sprzedawca słabej miedzi. XD

  • @ksaveriusz
    @ksaveriusz Před 3 měsíci +10

    Fascynująca historia!

  • @Sarumanolsz
    @Sarumanolsz Před 3 měsíci +3

    Woo, pierwsze slysze o tym mieście, ile jeszcze to zagadek odkrywanych dzieki Skryptorium przed nami !❤

  • @jorand4660
    @jorand4660 Před 2 měsíci +2

    Dzięki za takie wiadomości bo większość ludzi jest zaciekawiona poznawaniem, z drugiej strony powstaje coraz więcej takich nowych programów, większość ciekawych takich przekazów nie morze temu zaprzeczyć ani potwierdzić...

  • @maciejadamczyk8033
    @maciejadamczyk8033 Před 3 měsíci +4

    Ten film oficjalnie przekonał mnie do zostania patronem

  • @irminabogdanska2806
    @irminabogdanska2806 Před 3 měsíci +4

    Dziękuję za odcinek 👍👍👍, chciałbym usłyszeć coś o Awescie i Ramajanie, pozdrawiam wszystkich

  • @GokuRoman008
    @GokuRoman008 Před 3 měsíci +4

    Siemka, w kolejnym nietypowym i ciekawym odcinku na tym kanale 👍👍Zastanawiam się skąd Ty bierzesz te nieznane informacje 🤔😉

  • @faara663
    @faara663 Před 3 měsíci +7

    Ten człowiek lepiej uczy o kulturze mezopotamii niż jakikolwiek historyk w szkole, protect this man at all cost!

  • @MrsMagdalenaKamila
    @MrsMagdalenaKamila Před 3 měsíci +5

    Bardzo ciekawe

  • @ratzslava
    @ratzslava Před 3 měsíci +3

    Dziękuję za ciekawą historię na niedzielny poranek

  • @marekd6763
    @marekd6763 Před 3 měsíci +6

    No to czekam na film z żółtymi napisami 😀

  • @Tobik.T
    @Tobik.T Před 3 měsíci +9

    Super film! Planujesz może nagrać jakiś odcinek o Zaratusztrianizmie?

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 3 měsíci +9

      Siedzi gdzieś od roku rozpoczęty tekst na ten temat w archiwum. Może faktycznie pora się tym zająć?

  • @Saint_Shep4rd
    @Saint_Shep4rd Před 2 měsíci +2

    Za wstawki z Twierdzy od razu leci like :D

  • @Marmur1987
    @Marmur1987 Před 3 měsíci +10

    Przecież to oczywiste gdzie leży, na północ od Atlantydy i na wschód od Wielkiej Lechii... ;)

    • @yoiu13
      @yoiu13 Před 3 měsíci +1

      Mogła też zostać zniszczona w fińsko-koreańskiej hiperwojnie... ;P

  • @pralkowcypl3646
    @pralkowcypl3646 Před 3 měsíci +6

    Ten kanał to złoto!

    • @KAW0111
      @KAW0111 Před 3 měsíci +5

      To nie złoto...
      ... to lapis lazuli

    • @pralkowcypl3646
      @pralkowcypl3646 Před 3 měsíci +2

      @@KAW0111 Racja - złoto jest dla pospólstwa i niewolników !;)

    • @machal9024
      @machal9024 Před 2 měsíci +2

      To nie złoto. To miedź, które Ea-Nasir miał dostarczyć a nie dostarczył

  • @bloomthejew738
    @bloomthejew738 Před měsícem

    Ooo, Enmerkar, tak nazwałem swojego barba w Diablo IV, jest też Wasaszatta (czarodzieja), Ibbisin (druid) i Szamsziadad (też barb). Ta śpiewność i tajemnica w sumeryjskich imionach , i w ogóle starożytnych, uwielbiam...

  • @MrVilgefortz
    @MrVilgefortz Před 3 měsíci +2

    super ciekawe

  • @jelec4200
    @jelec4200 Před 3 měsíci +7

    Arrata może to błędna lub inna wymowa miasta Harrapa z doliny Indusu czas rozwoju się zgadza a z tego co wiem to miasto później spłynęło wraz z rzeką którą wylała bardziej niż zazwyczaj

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 3 měsíci +5

      No własnie. I tu jest problem. W taki sposób można sobie lepić dowolne hipotezy. I każda będzie oparta na rozumowaniu indukcyjnym.
      Spalone miasto, które figuruje jako aratta dzisiaj najczęściej w tych hipotezach jest wskazywane dlatego, że klimat był tam najsuchszy w epoce brązu (więc logiczne że to oni musieli zażądać zboża, bo na pewno im brakowało xD).
      A jedyna informacja jaka mamy, to 'handlowali cennymi minerałami, leżeli za 7 górami poza Anszanem w dolinie'.
      Dopóki miasto nie pojawi się na jakimś innym niż literackie dokumencie, to mozemy je traktować jako mrzonkę i konstrukt fantastyczny.

    • @JanekR-nt4fb
      @JanekR-nt4fb Před 3 měsíci +2

      ​@@Skryptorium Zgadzam się z Tobą, powinniśmy zachować dystans. W wielu kulturach istniały takie opowieści które od zawsze pobudzają wyobraźnię ludzi choć często to pojedyncze jedynie wzmianki. Potem dowiadujemy się o możliwych lokalizacjach Atlantydy, wyspy Thule czy El Dorado a niektórzy twierdzą nawet że wszystkie wymienione to jedno miejsce.

    • @longinzaczek5857
      @longinzaczek5857 Před 2 měsíci +2

      Czas rozwoju się nie zgadza niestety - cywilizacja Harappańska jest późniejsza niż wczesny Sumer bardziej jest współczesna czasom gdy spisywano eposy. Ponadto Harappa to nazwa współczesna tego miejsca w którym odkryto miasto. W czasach cywilizacji Harappy miasto zapewne nazywało się zupełnie inaczej.

  • @longinzaczek5857
    @longinzaczek5857 Před 2 měsíci +3

    Chyba Dawid Rohl w książce "Legenda o powstaniu cywilizacji" przedstawia hipotezę lokalizującą Arattę gdzieś na pograniczu Iranu i Armenii na podstawie analizy wspomnianego poematu. Problem polega na tym, ze wskazówki w poemacie są mętne, a Aratta może oznaczać po prostu kraj górzysty, więc mogła być gdziekolwiek od Kabulu po Tibilisi.

  • @TheApokalipsa88
    @TheApokalipsa88 Před 3 měsíci +2

    Ciekawe jak zawsze.

  • @jerzyblinowski5177
    @jerzyblinowski5177 Před 2 měsíci +1

    Nie znam się na starożytnościach, ale w miejscowości Harappa w dolinie Indusu znaleziono ruiny starożytnego miasta. Harappa - Aratta nazwy podobne. Nie wiem jak dawna jest nazwa Harappa. Niewątpliwie starożytna Harappa jest bliżej Badakszanu gdzie wydobywa się lapis lazuli niż starożytne Uruk i nie wątpliwie droga lądowa Uruku do Harappy prowadziła przez starożytny Elam i przez liczne góry w tym przez pasma Hindukuszu drugiego co do wysokości łańcucha górskiego Ziemi.

  • @arkadiuszjagodzinski2983
    @arkadiuszjagodzinski2983 Před 2 měsíci +1

    Nie spodziewałem się HOMM IV na tym kanale.

  • @waldek0808
    @waldek0808 Před 3 měsíci +1

    Szczerze mówiąc to można zawęzić poszukiwania na podstawie występowania złóż lapis lazuli, ale to i tak nie zmienia faktu że nadal zostaje masa hektarów terenu poszukiwań :/

  • @qpisz8199
    @qpisz8199 Před 3 měsíci +4

    Skrybo, czy jest szansa, byśmy usłyszeli o rozwoju piwowarstwa u Sumerów i późniejszych cywilizacji?

  • @3kcozadurnylol
    @3kcozadurnylol Před 3 měsíci +5

    Aratta brzmi też nieco podobnie jak Agarhta, więc może trzeba jej szukać pod ziemią? :D

  • @uefvhiudfbscdoij
    @uefvhiudfbscdoij Před 3 měsíci +2

    pierwszy legancko tego super odcinek nowy :))))))))))))

  • @Ktonsens
    @Ktonsens Před 3 měsíci +2

    A sie zastanaiwalam co ogaldac do śniadania a tu taka niespodzianka

  • @panpunkt5185
    @panpunkt5185 Před 3 měsíci +4

    Tak se paczam na tabliczki gliniane i myślę czy po naszej cywilizacji przetrwają zapisy w chmurze Majkroszitu?
    Ile to wyczymie?

    • @lia3133
      @lia3133 Před 3 měsíci +1

      To prawda,o nas prawie nic nie będą mogli wywnioskować,bo zostaną tylko stare dzieła pisane,a elektronika .. pewnie będą się zastanawiać,co za dziwne przedmioty kultu mieliśmy,bo użytkowo to zupełnie nieporęczne 😂

    • @machal9024
      @machal9024 Před 2 měsíci +2

      Nośniki elektroniczne, bez konserwacji, degradują dane w ciągu max kilkunastu lat.
      Dlatego za kilka wieków mogą uznać nasz okres na kolejne "mroczne wieki"

  • @UnderTheBanner
    @UnderTheBanner Před 2 měsíci +1

    Nie wiedziałem że Międzyrzecz miał wlasne koronowane głowy😂

  • @grzegorz1525
    @grzegorz1525 Před 2 měsíci +1

    Ale ja to lubię

  • @ciemnylas3022
    @ciemnylas3022 Před 3 měsíci +2

    👍

  • @JackRibb877
    @JackRibb877 Před 3 měsíci +1

    👍🏻👍🏻👍🏻

  • @kamilskinderowicz9685
    @kamilskinderowicz9685 Před 2 měsíci +1

    Mógłbyś polecić jakieś książkidla początkujących odnośnie starożytnej Mezopotamii i pokrewnych?

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 2 měsíci +1

      Podaje bibliografię w opisie każdego filmu. Zapraszam do lektury

  • @wojciechaugustyn4691
    @wojciechaugustyn4691 Před 3 měsíci +1

    Może ma rację @jelec4200, że Aratta to Harrapa. Ale starożytni Grecy mogli znać podanie o tym kraju - mieście i zmienili nazwę na Atlantyda. Przy czym zmienili w swoim podaniu też lokalizację. Atlantyda tak samo bogata jak Aratta.

    • @machal9024
      @machal9024 Před 2 měsíci +1

      Różnica w tym, że Atlantyda to głównie historia "ludzkość zawsze upadnie jak utraci zaufanie bogów, nieważne jak będzie się bogatym czy zdolnym". W historii o Araccie brakuje wątku moralizatorskiego

  • @panzerwaffel3261
    @panzerwaffel3261 Před 2 měsíci +1

    Po pierwsze.
    Władca ma szansę na naukę dyplomacji 3/10. Więc ciężko mu było.
    Po drugie, ucząc się nie ma możliwości na eksperta, powinna być podstawowa. ;)

  • @TheMKBOxide
    @TheMKBOxide Před 3 měsíci +3

    Proste Aratta leży tam gdzie Mu.

  • @salem9749
    @salem9749 Před 3 měsíci +1

    Kiedy epos o Gilgameszu

  • @l0tr050
    @l0tr050 Před 2 měsíci +2

    Potrzebujemy filmu z żółtymi napisami a ukraińskiej arattcie, nie można tego tak zostawic

  • @mariahanczewska8109
    @mariahanczewska8109 Před 3 měsíci

    Ten jeden skryba, który miał za zadanie napisać, gdzie jest Aratta ale mu się zapomniało: "Nic to, każdy wie gdzie to jest, nic się nie stało!".

  • @Bzhydack
    @Bzhydack Před 3 měsíci +1

    Skoro już wspomniałeś Urartu, to rozwiniesz może temat?

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 3 měsíci +1

      Szukałem ostatnio, ale żadnej ciekawej historii z Urartu nie znalazłem jeszcze. Może ruszę ich wierzenia. Ale jeszcze nie wiem. Daj odpocząć po tej publikacji :D

  • @haxal86
    @haxal86 Před 3 měsíci +1

    Zawsze liczę że się zrobi przerobka i będzie za mało subskrybcji mój panie

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 3 měsíci +1

      Nie pomyślałem o tym. A chyba trzeba :D

  • @old_x
    @old_x Před 3 měsíci

  • @fazawarsaw9969
    @fazawarsaw9969 Před 3 měsíci +1

    Skrybo, czy uważasz, że kosmiczne opowieści powinny być z żółtymi napisami?

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 3 měsíci +3

      Niee, Ale ta muzyczka charakterystyczna jest zdecydowanie jak wyjęta z takiego właśnie filmu.

  • @jacekmalczewski6272
    @jacekmalczewski6272 Před 2 měsíci

    Jakoś wszyscy pomijają Irbil- Arbellę- która jest jednym z najstarszych istniejących ciągle miast . Blisko gór obfitujących w minerały, na szlakach handlowych. Miasto ma ok 8 tyś. lat. Czy to, że jest stolicą autonomii kurdyjskiej ma wykluczać je z historii i wszelkich rozważań?

    • @longinzaczek5857
      @longinzaczek5857 Před 2 měsíci +2

      Wyklucza ją opis z eposu który opisuje drogę przez góry (7 gór = 7 pasm górskich). do Irbilu można by się było dostać rzeką (Tygrysem).

    • @jacekmalczewski6272
      @jacekmalczewski6272 Před 2 měsíci +2

      @@longinzaczek5857 niby tak... - masz rację. Ale ja bym mimo wszystko rozważał taką opcję. Czy lepiej rzeką pod prąd, czy drogą. Co prawda gór z prawdziwego zdarzenia tam rzeczywiście brak, ale są wzgórza. A Irbil do dnia dzisiejszego jest pięknym, przebogatym miastem. Na bogactwo wpłynęły minerały i ropa. Świetnie widać historyczne miasto z okien samolotu. W tej chwili sztucznie niegdyś stworzony płaskowyż otaczają mury wybudowane kilka tysiącleci po założeniu miasta. Polecam, bo to perełka.

    • @longinzaczek5857
      @longinzaczek5857 Před 2 měsíci +1

      Tak prawdę powiedziawszy północną Mezopotamię z tego okresu znamy tylko ze znalezisk archeologicznych - nie kojarzę tam śladów, które mogłyby wskazywać na powiazanie Irbilu z Arattą - w Polsce została wydana na ten temat całkiem niezła praca - Dorota Ławecka - Północna Mezopotamia w czasach Sumerów. @@jacekmalczewski6272

  • @RacherW
    @RacherW Před dnem +1

    Skąd bierzesz filmy i grafiki?

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před dnem +1

      Filmy - głównie canva/youtube
      Grafiki/zdjecia - duzo z wikimedia a takze archiwow muzealnych - np. kolekcja MET museum jest zdigitalizowana w bardzo dobrej jakosci.

    • @RacherW
      @RacherW Před dnem +1

      @@Skryptorium Super, bardzo ci dziękuję za odpowiedź! Bo naprawdę jakość filmów masz bardzo dobrą 😁

  • @Anonimowy625
    @Anonimowy625 Před 2 měsíci +1

    Potrzeba drewna.

  • @ddd32169
    @ddd32169 Před 2 měsíci

    Od zarania dziejów ******** *** tym ludziom o miastach pełnych złota.!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

  • @wojciechaugustyn4691
    @wojciechaugustyn4691 Před 2 měsíci +1

    Morały to banały. Ktoś tu szuka O Tempora O Mores. Sumer jest nazwą przed Sumerami następcami.

  • @jakubmiejski6241
    @jakubmiejski6241 Před měsícem +1

    A zrobisz kiedyś Panie odcinek o Arce Noego (Wraku)....zrobisz Pan....przyjdz Pan i zrób