Cywilizacja starsza od mezopotamskiej? Kultura Cucuteni-Trypolska

Sdílet
Vložit
  • čas přidán 20. 06. 2024
  • W tym materiale przyjrzymy się kulturze (a może jednak cywilizacji?), która kwitła wcale niedaleko od naszych współczesnych granic. W borach Rumunii, Mołdawii i na ukraińskim stepie. Kiedy pierwsze miasta-państwa w międzyrzeczu dopiero się pojawiały, a o sfinksie w Egipcie jeszcze najstarsi górale nie pamiętali, to gdzieś pomiędzy Dniestrem a Dnieprem jacyś bliżej nieokreśleni ludzie radośnie klecili swoje ceramiczne garnki.
    Rozdziały:
    00:00 Pierwsza europejska cywilizacja?
    01:40 Neolityczny rzut oka
    05:00 Cywilizacyjna palma pierwszeństwa
    09:38 Analyza krytyczna
    ► Zostań patronem: patronite.pl/Skryba
    ► Sprezentuj mi kawę: buycoffee.to/skrybazeskryptorium
    ► Subskrybuj po więcej: www.youtube.com/@Skryptorium?....
    ►Autorzy:
    Robert Euvino
    Sad Times, Two Mandolins, Under an Old Tree
    Stephen Rippy Kevin McMullan
    Hoping for real betterness
    Treści udostępniane przez Skryptorium nie są w żaden sposób powiązane z Firefly Studios ani z Microsoft Games/ XboX Game Studios
    ►Muzyka użyta w tym filmie jest oryginalna i wykorzystywana na podstawie licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License: creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/ .
    ►Wykorzystane gry
    Stronghold
    ►Główne źródła
    Ellis, L. (1984) The Cucuteni-Tripolye Culture: A Study in Technology and the Origins of Complex Society
    Asandulesei, A.(2017) Inside a Cucuteni Settlement: Remote Sensing Techniques for Documenting an Unexplored Eneolithic Site from Northeastern Romania
    Turcanu, S., Bodean, S., Tencariu, F. (2016) Cucuteni. A Great Civilization of the Prehistoric World
    Muller, J., Rassman, K., Videiko, M. (2016) Trypillia Mega-Sites and European Prehistory 4100-3400 BCE
    Gordon-Childe V. (1950) The Urban Revolution
    ►Autorzy fotografii:
    CristianChirita, Olaf Tausch, KordasVeinticuatro de Jahén, Einsamer Schütze , Silar, D. Rodríguez: creativecommons.org/licenses/...
    三猎, Albinfo, Vislupus, Kenny Arne Lang Antonsen,Caliniuc , A. Zhyrak: creativecommons.org/licenses/...
    Ponadto użyto elementów wizualnych i dźwiękowych z gry Stronghold na podstawie:
    fireflyworlds.com/youtube-policy/
    #Neolit #Skryba #starożytność

Komentáře • 261

  • @typowyimperatorbizancjum3754
    @typowyimperatorbizancjum3754 Před 4 měsíci +61

    Szacunek za omówienie tematu. Myślałem że Cucuteni Trypolje jest znane tylko wśród archeologów, dobrze że powstał film na ten temat.

    • @dominiktroc4287
      @dominiktroc4287 Před 4 měsíci +6

      Wygląda na to że właśnie się przebija do świadomości. Kto wie, może znajdzie się dla niej miejsce w podręcznikach historii za jakieś 20 lat?

    • @nandayoo
      @nandayoo Před 4 měsíci +1

      osobiscie dowiedzialem sie o tej kulturze z ksiazki (ostatniej przedsmiertnej) Graebera "the dawn of everything"

  • @KamiJ-xx6qm
    @KamiJ-xx6qm Před 4 měsíci +43

    Bardzo dobry materiał. Kudos za opisanie tej całej otoczki archeologicznych badań i wyjaśnienie kryteriów nazywania kultury "cywilizacją".

  • @cane1657
    @cane1657 Před 4 měsíci +27

    19:30 jak dla mnie świątynia w kształcie świni to piękny projekt równy piramidom. Wyglądają jak obiekty pokroju banana przyklejonego do ściany wystawiane w muzeum sztuki nowoczesnej.

  • @sebsebix1
    @sebsebix1 Před 4 měsíci +44

    Z tym brakiem wzmianek w podręcznikach do historii to jest jeszcze jedna istotna kwestia, mianowicie trzeba zdefiniować historię. Historia bazuje na źródłach pisanych. Z kultury trypolskiej nie ma żadnych źródeł pisanych, w związku z tym historia nie ma możliwości zajmować się kulturą trypolską.
    I z tym brakiem rozwijania matematyki też można polemizować. Często jest tak, że jak się robi analizy metrologiczne pozostałości po budynkach tych niepiśmiennych kultur, to wychodzi z tego, że ludzie którzy je budowali znali np trójki pitagorejskie.
    Fajny odcinek, zrób jeszcze kiedyś coś z naszego podwórka.

    • @kacpi_tv
      @kacpi_tv Před 4 měsíci

      lepiej mówić o grecich bogach a nie o słowiańskich. Jesteśmy przecież barbarzyńcami.

    • @sebsebix1
      @sebsebix1 Před 4 měsíci

      @Antagoniusz to nie jest kwestia wiarygodności źródeł, tylko ich rodzaju. Historycy pracują z tekstami. Oczywiście można to potem weryfikować innymi metodami.

    • @kacpi_tv
      @kacpi_tv Před 4 měsíci +1

      @@sebsebix1Jeśli te ludy pisali na drewnie czy korze, ciężko będzie dziś to udowodnić. A nawet może to być niemożliwe.

    • @sebsebix1
      @sebsebix1 Před 4 měsíci +1

      @@kacpi_tvotóż to, i właśnie dlatego historia nie jest w stanie się tym zajmować

    • @sebsebix1
      @sebsebix1 Před 4 měsíci

      @Antagoniusz no jest ważna, ale nie w kontekście zajmowania się kulturą trypolską, z której źródeł pisanych nie ma. To jest serio takie trudne do zrozumienia? Jak historyk ma badać kulturę, z której nie ma żadnych źródeł pisanych? Nie ważne czy wiarygodnych, czy nie. Po prostu nie ma nic. To co ten historyk ma robić?

  • @faara663
    @faara663 Před 4 měsíci +105

    Trzeba jakos tą kulture rozreklamowac to moze znajdą sie sponsorzy dla wykopalisk? Cholernie mało wiemy o prehistorycznych i starożytnych kulturach Europy Wschodniej, trzeba by się nad tym dłużej pochylić jak skończy się wojna.

    • @woj6380
      @woj6380 Před 4 měsíci +5

      Bardzo dużo wiemy. Poczytaj wszystko jest opisane i dostępne

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci +40

      Wcale nie aż tak dużo. Powstało kilka większych opracowań, i może kilkanaście artykułów. Badania magnetyczne nie są jeszcze ukończone o wykopaliskach nawet nie wspominając...przynajmniej nie wszędzie. Ostatnie 10-15lat to wzrost zainteresowania kultura cr

    • @djakmalinakot8568
      @djakmalinakot8568 Před 4 měsíci +4

      ​@@SkryptoriumSą jeszcze w Rumunii i Mołdawii, więc można kopać, a jak się wojna skończy to i w ukrainie.

    • @marekorentraich454
      @marekorentraich454 Před 4 měsíci +2

      Po to jest wojna żeby nie sprawdzić. Pozdrawiam

    • @woj6380
      @woj6380 Před 4 měsíci +22

      @@marekorentraich454 nie ma żadnego spisku litości

  • @gieroj2848
    @gieroj2848 Před 4 měsíci +18

    Naprawdę ciekawa kultura. Pierwszy raz słyszę o niej.

  • @mikoajmiscicki3774
    @mikoajmiscicki3774 Před 3 měsíci +6

    Dziękuję za ten materiał i pracę jaką pan włożył rezultat jest doskonały! Podsumowując, ta cywilizacja nie miała polityków, armii, policji, nie traciła czasu na produkcję nadwyżek tylko jak zrobili tyle ile potrzebują to sobie odpoczywali... A zatem oni byli mądrzejsi od nas i zapewne szczęśliwsi:-)

  • @arturkoszykowski9592
    @arturkoszykowski9592 Před 3 měsíci +5

    Dla mnie osobiście to egalitaryzm jest bardziej cywilizowanym projektem społecznym niż hierarchia. A materiał pierwsza klasa, serdeczne dzięki.

  • @Miravie
    @Miravie Před 4 měsíci +6

    Oglądałam właśnie film na ten temat na kanale Dan Davisa. To świetne, że materiały na ten temat pojawiaja sie na polskim YT. Nareszcie do świadomości ludzi wejdzie to, że ogromne kultury nie wzięły się znikąd, a często powstawały na ruinach albo były spadkobiercami jeszcze starszych, o których historia zapomniała.

    • @Miravie
      @Miravie Před 4 měsíci +1

      Przykładowo Egipt nie pojawił się znikąd, dziś już wiemy, że tysiące lat wcześniej istniały już kultury wcześniejsze. Mezopotamia również nie wzięła się znikąd.

  • @noxplayer-rt9tj
    @noxplayer-rt9tj Před 4 měsíci +5

    O nieco starszej europejskiej kulturze VINCA już słyszałem, ale pierwszy raz słyszę o kulturze Cucuteni. Dzięki za materiał, to bardzo ciekawe.

  • @padamnaryj2297
    @padamnaryj2297 Před 4 měsíci +4

    Pisałem ten komentarz kilka filmów temu ale warto to powtórzyć. Najlepszy kanał historyczny

  • @Yetizrach
    @Yetizrach Před 4 měsíci +10

    Dziękuję za materiał o Cucuteni-Tripilia :-) Mało kto wie, że tuż obok polski była tak starożytna cywilizacja.

    • @typowyhondziarz4845
      @typowyhondziarz4845 Před 4 měsíci +2

      przecież podsumowanie zweryfikowało że to nie cywilizacja

    • @Yetizrach
      @Yetizrach Před 4 měsíci +3

      @@typowyhondziarz4845 skomentowałem zanim obejrzałem, myślałem, że spełniają warunki, żeby ich uznać za cywilizację

  • @MrSTEMI
    @MrSTEMI Před 4 měsíci +7

    Czekałem na komentarze o wielkiej lechi i komunizmie😆
    Materiał prima sort

    • @robertjakubczak9437
      @robertjakubczak9437 Před 4 měsíci

      No przecież ci cucutemi to wypisz wymaluj lewacy czyli takie komuchy 🤣🤣🤣

  • @wiura
    @wiura Před 4 měsíci +5

    Temat bardzo ciekawy, zostawiam komentarz dla statystyk

  • @wscbpl2702
    @wscbpl2702 Před 4 měsíci +6

    uwielbiam filmiki o wczesnej starożytności oraz późnej pre historii, niestety nie ma ich wielu na youtube

  • @xanoo7734
    @xanoo7734 Před 4 měsíci +9

    Super odcinek czekam na materiał o Göbekli Tepe

    • @jarosawkozlarek1284
      @jarosawkozlarek1284 Před 4 měsíci +4

      Też bym chętnie obejrzał, bo w polskim yt większość materiałów jest od paleoastrologow 😀

  • @jajkomaster
    @jajkomaster Před 3 měsíci +1

    Fragment o Związku Radzieckim całkowicie chybiony; aż wstyd, że w taki sposób podważasz wiarygodność swoich materiałów. Poza takimi drobnymi wpadkami to naprawdę świetny kanał pełen ciekawych materiałów, także sub zostawiony, pozdrawiam.

  • @kamilkamil2219
    @kamilkamil2219 Před 4 měsíci +9

    Świetny materiał, poruszacie ciekawe tematy. Dobrze że odkryłem kanał jakiś czas temu

  • @ficuslyrata6099
    @ficuslyrata6099 Před 3 měsíci +1

    ciekawa kultura i bardzo ładna ceramika

  • @andrzejcisowski6308
    @andrzejcisowski6308 Před 4 měsíci +22

    W zasadzie starożytnych cywilizacji , które sa malo znane jest sporo . Archeologia jako dział niedofinansowany właściwie ma bardzo dużo do odkrycia . Na długie lata. Usłyszałem kiedyś takie zdanie że: gdyby archeologia dostała finanse 1 roku , ile świat wydaje na zbrojenie ,wiele zagadek historii byłoby wytlumaczonych.

    • @neativ13
      @neativ13 Před 4 měsíci +1

      Niestety wojsko jest potrzebne.

    • @maggiemay3520
      @maggiemay3520 Před 4 měsíci +1

      ​@@neativ137:35 i lemingi

    • @neativ13
      @neativ13 Před 4 měsíci

      to też@@maggiemay3520

    • @inkaziolowa
      @inkaziolowa Před 4 měsíci

      ​@@maggiemay3520😂

    • @inkaziolowa
      @inkaziolowa Před 4 měsíci +1

      Niestety archeolodzy jak cała reszta tańczy jak im zagrają. Nie wychyli się z inną informacja niż ta zapodana w widełkach, bo kasę straci, bo robotę straci. Dlatego tylko miejsca kultu i pochówku "odkrywają*

  • @syynti
    @syynti Před 4 měsíci +5

    Dzięki za ten interesujący odcinek. Świetnie spędzony czas!

  • @jacekwozniak9346
    @jacekwozniak9346 Před 4 měsíci +8

    Wyśmienity odcinek. Pokazuje, że nasza wiedza i zadufanie w niej jest śmieszne bo tak jeszcze wiele do odkrycia.

    • @Johnny3Batony
      @Johnny3Batony Před 4 měsíci +5

      Bardziej zadufanie zachodziarzy, bo to oni zawsze myślą, że wszystko wiedzą i wiedzą lepiej. Co najsmutniejsze, wielu rzeczy się zapewne nigdy nie dowiemy, bo zostały zniszczone. Szczególnie na Bliskim Wschodzie.

    • @hamilkarbarkas800
      @hamilkarbarkas800 Před 4 měsíci +2

      ​@@Johnny3Batonypomyliłeś zachód z wschodem ale każdemu się zdarza

    • @Johnny3Batony
      @Johnny3Batony Před 4 měsíci +4

      @@hamilkarbarkas800 Nic nie pomyliłem. Mówię tu o Angielskich, Niemieckich i Francuskich uczonych, którzy zjadli wszystkie rozumy i powołują się na dogmatyczne bzdury z XIX wieku. Na Bliskim Wschodzie natomiast, wysadzane są w pył antyczne i starożytne miasta.

  • @jarosawkozlarek1284
    @jarosawkozlarek1284 Před 4 měsíci +3

    Uczciwie przyznam, że zawsze czekam i sprawdzam czy już wrzuciłeś coś nowego.

  • @dominikmodelski4401
    @dominikmodelski4401 Před 3 měsíci +1

    Za podklad muzyczny z Age of Mythology szacun❤

  • @Matthew_080
    @Matthew_080 Před 4 měsíci +2

    Ciekawe, nigdy nie słyszałem o tej kulturze Cucuteni-Trypole. Dzięki Tobie teraz zrozumiałem, jak niedoceniony jest okres paleo- i neolitu. Dziękuję za ten film! 🙂

  • @kaboolchuck
    @kaboolchuck Před 4 měsíci +3

    Dzieki za film, wyczekany ale zdecydowanie warto

  • @TheApokalipsa88
    @TheApokalipsa88 Před 4 měsíci +3

    Niesamowicie ciekawe chciałbym żyć w takim miejscu. Jak ze tam musiało być spokojnie i życzliwie.

    • @r1a1_lactose_enjoyer
      @r1a1_lactose_enjoyer Před 4 měsíci +2

      Dopóki nie przyszli yamnaye 😂

    • @argongas3536
      @argongas3536 Před 3 měsíci +1

      Nie sądzę, aby było spokojnie. Gdyby było spokojnie, po co marnowaliby tyle wysiłku w wyszukanie odpowiedniego miejsca, oraz budowę umocnień? Cywilizacja, której nic nie grozi nie buduje palisad, (ładnie to widać bo cywilizacjach na Pacyfiku, na małych wysepkach).

  • @Ivuk7
    @Ivuk7 Před 4 měsíci +2

    Dziękuję za dający do myślenia materiał :)

  • @li53cz3k
    @li53cz3k Před 4 měsíci +3

    śWIETNY ODCINEK!

  • @neverforgettimomsspaghetti6309
    @neverforgettimomsspaghetti6309 Před 3 měsíci +1

    Pozdrawiam i polecam.

  • @spetsnaz4122
    @spetsnaz4122 Před 4 měsíci +2

    Co się tyczy fragmentu o polityce ZSRR to archeologia była powszechna w finansowaniu oraz w rozwijaniu po 2WŚ, np nad kulturą zarubiniecką.
    Również przed wojną w ZSRR prężnie rozwijała się archeologia nad ziemiami Nowogrodu.
    I co się tyczy ważności to takowa jest bardzo ważna również w istocie filozoficznej i ideowej chociażby dla badania tezy komunizmu pierwotnego.
    W dużej mierze po prostu nie spodziewano się większych skupisk dawnych kultur neolitycznych w południowej Ukraińskiej SRR, a więc i sami archeologowie radzieccy zajmowali się ludami lepiej poznanymi.
    Podobnie jak właściwie przez przypadek poznana kultura cywilizacji Indusu przez brytyjskiego dezertera z Kompanii Wschodnioindyjskiej ;)

  • @szyc963
    @szyc963 Před 4 měsíci +1

    Najlepszy materiał jaki widziałem na ten temat. W inne wogle powątpiewałem czy mówią prawdę a tu argumentacja jest naprawdę profesjonalna. Polecam przetłumaczyć ten film na angielski.

  • @olowrohek9540
    @olowrohek9540 Před 4 měsíci +5

    Super 👌 praca I material
    A co wiemy o Kulturze Pucharow Lejkowatych na naszych ziemiach juz 6000 lat temu budowano liczne megality I znano kolo.
    Malo kto o tym mowi ciekawe dlaczego?

    • @argongas3536
      @argongas3536 Před 3 měsíci +1

      Zakładam, że taki sam powód jak o kulturach Iberyjskich. Brak archeologicznych znalezisk z pismem. Pismo zapewnia kulturze nieśmiertelność, jego brak skazuje albo na zapomnienie, albo na propagandę tych, którzy to pismo znają. Np. o Celtach wiemy tylko tyle, ile sami Rzymianie raczyli nam przekazać.

    • @olowrohek9540
      @olowrohek9540 Před 3 měsíci +1

      @@argongas3536 ok ale gestosc zaludnienia i liczba megalitow 6000 lat temu byla niesamowita.
      Dopiero w poznym sredniowieczu byla taka gestosc zaludnienia bardzo ciekawe?

    • @argongas3536
      @argongas3536 Před 3 měsíci

      @@olowrohek9540W przypadku plemion niepiśmiennych to gęstość zaludnienia jest estymacją. Skąd archeolodzy mieliby poznać dokładną wartość?
      Co do budowli megalitycznych... no wiesz Rzymianie czy nawet Grecy mieli trochę większy kunszt budowniczy.

  • @x64Joxer
    @x64Joxer Před 4 měsíci +1

    Dziękuję

  • @kamilolech5847
    @kamilolech5847 Před 4 měsíci +4

    Super materiał, Skrybo.

  • @krystianniedzwiecki1296
    @krystianniedzwiecki1296 Před 3 měsíci +1

    Super odcinek, dzięki!

  • @Jakqa
    @Jakqa Před 4 měsíci +1

    ej ale te wzorki na dzbanach zarąbiste, na moje oko cywilizacja ❤

  • @jankedzior8199
    @jankedzior8199 Před 4 měsíci

    Super, bardzo zależało mi na takiej tematyce. Więcej o najstarszych miastach w Europie i na bliskim wschodzie

  • @olowrohek9540
    @olowrohek9540 Před 4 měsíci +1

    Super 👌 praca I material

  • @Chrycho99
    @Chrycho99 Před 3 měsíci +1

    Bardzo szanuję za merytorykę i nakreślenie metodologii na początku. I za śmieszki na końcu xD

  • @panropuch1741
    @panropuch1741 Před 4 měsíci +1

    Bardzo ciekawy temat.

  • @szalinsky93
    @szalinsky93 Před 4 měsíci +4

    19:34 - ciekawe czasy, że oddawali wtedy cześć takim bóstwom jak Spurdo Spärde i Gondola xD

  • @twojstary1316
    @twojstary1316 Před 4 měsíci +1

    Kozak soundtraczek z AOM 😉

  • @elzbietaziabkowska5365
    @elzbietaziabkowska5365 Před 3 měsíci +1

    Bardzo ciekawy materiał.

  • @ArturBiaosiewicz
    @ArturBiaosiewicz Před 4 měsíci +1

    Swietny odcinek

  • @GokuRoman008
    @GokuRoman008 Před 4 měsíci +1

    Siemka, w kolejnym materiale

  • @krzysztofzabek8905
    @krzysztofzabek8905 Před 4 měsíci +1

    Dzięki za wedę.

  • @mateon2462
    @mateon2462 Před 4 měsíci +2

    Nie rozumiem, jak można dać łapkę w dół, za taki dobry materiał.

  • @bartomiejmenazyk7466
    @bartomiejmenazyk7466 Před 4 měsíci +1

    Podziwiam ;)

  • @zbigniewgotkiewicz
    @zbigniewgotkiewicz Před 4 měsíci +3

    Mam pomysł, żeby zrobić serię filmów pokazujących miejsca rewolucji neolitycznej i jej bezpośrednie skutki. Czyli zacząć od Turcji i okolic a potem pojechać w wszystkie te miejsca w które udali się potomkowie rolników anatolijskich. W wielu z tych miejsc już byłem, ale mogę jechać jeszcze raz jeśli będzie do tego fajna idea na pokazanie tamtego procesu. Oferuję transport :)

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci +4

      Bardzo dziękuję za propozycje. Swoim rzęchem do Turcji bym nawet nie dojechał. Ale jeśli ma Pan jakieś nagrania/zdjęcia ze swoich wypraw to chętnie wykorzystam w następnych materiałach bo cierpię na chroniczny brak materiałów foto wideo.

    • @zbigniewgotkiewicz
      @zbigniewgotkiewicz Před 4 měsíci +1

      @@Skryptorium zrobię album, ale wszystkie nadmiary na niego jutub usuwa z komentarzy.

    • @zbigniewgotkiewicz
      @zbigniewgotkiewicz Před 4 měsíci +1

      @@Skryptorium zacząłem przeglądać zdjęcia. Mam tego trochę. I z Gobekli Tepe i z Catal Höyük i z wielu innych stanowisk. Tylko nie wiem jak udostępnić te albumy.

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci +2

      Jeżeli tylko ma Pan ochotę i możliwości, to proszę o kontakt pod skrybazeskryptorium@gmail.com

  • @kacpi_tv
    @kacpi_tv Před 4 měsíci +2

    No i to są dowody na Mangne Lechiae!

    • @Miravie
      @Miravie Před 4 měsíci

      Nie, nie są. Ba, świadczą wręcz przeciwko niemu, zwłaszcza mnogość kultur przed Słowianami.

    • @kacpi_tv
      @kacpi_tv Před 4 měsíci +1

      @@Miravie Ironia. Lechia nie istniała.

  • @darekradek2072
    @darekradek2072 Před 4 měsíci +3

    👍

  • @JackRibb877
    @JackRibb877 Před 4 měsíci +2

    👍🏻👍🏻👍🏻

  • @argongas3536
    @argongas3536 Před 3 měsíci

    Sądzę, ze na historii takiej podstawowej, trudno byłoby coś więcej powiedzieć. Wpływ tej cywilizacji na naszą kulturę zdaje się być zerowy, a prehistoria to lekcja na której omawia się w ciągu jednej triady kwadransowej australopiteka, neandertalczyka, rewolucje neolityczną, oraz pierwsze cywilizacje mezopotamskie.
    Czemu akurat te? Bo jakiś wpływ istnienia tam cywilizacji miał na nasze postrzeganie świata. Grecy stawiali opór Kserksesowi, Aleksander Wielki podbijał te ziemie, później Cezarowie rzymscy chcieli być jak Macedończyk, który stał się jakimś wzorem. Władcy średniowieczni chętnie porównywali się z Juliuszem Gajuszem. Nie mówię, że wpływ pierwszych cywilizacji był duży, jednak jakiś był. Jeśli chodzi o proto-cywilzacje europejskie, to poza genami nie dały nam nic.

  • @AnarchyDusha2137
    @AnarchyDusha2137 Před 4 měsíci +2

    Ah no tak. Egalitaryzm jako wyznacznik prymitywizmu :') Tak bardzo biały bogaty człowiek wizja świata

  • @edwardpenetrator9407
    @edwardpenetrator9407 Před 4 měsíci +2

    11:37 no piramidy to nie są stożkowe budowle, tylko czworościenne, ale to taka drobna pomyłka

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci +4

      "takie tam stożki", Juliusz Cezar do Kleopatry, chwalacej się osiągnięciami Egiptu.

    • @edwardpenetrator9407
      @edwardpenetrator9407 Před 4 měsíci +1

      @@Skryptorium cóż nie wyłapałem follow upa

  • @nejzk2026
    @nejzk2026 Před 4 měsíci +1

    Nie ukrainy tylko polski, świetny materiał

  • @mariuszmajor9552
    @mariuszmajor9552 Před 3 měsíci

    Ten etap zakończył się, prawdopodobnie przez silne, około 600 letnie ocieplenie klimatu w neaolicie europejskim środkowym ?), co, prawdopodobnie ze względu na susze i zestepowienie, zastopowało rozwój wszystkich kultur megalitycznych, poza śródziemnomorskich. Te zmiany były też przyczyną przesunięcia się ludności kaukaskiej na Zachód. (?)

  • @fideasu3690
    @fideasu3690 Před 4 měsíci +7

    Uznawanie kultury darów za prymitywną mówi więcej o naszej cywilizacji niż o ich 😢

  • @slawomirslyk
    @slawomirslyk Před měsícem

    Jeśli na poważnie przyjąć teorię o Turbosłowianach to ślady cywilizacji na tych tereymogli pozostawić mogli Et Ruskie w drodze z terenów obecnej Moskwy na Półwysep Apeniński, gdzie dużo później został poświadczony lud Etrusków. Parafrazując kladyka "na wschodzie musiała być jakaś cywilizacja".

  • @panzerwaffel3261
    @panzerwaffel3261 Před 4 měsíci +3

    Teoretycznie zamiast jednego władcy mogła być rada starszych.

  • @mariuszmajor9552
    @mariuszmajor9552 Před 3 měsíci +1

    Czy używali węgla drzewnego i czy stosowali już glazurę?

  • @djakmalinakot8568
    @djakmalinakot8568 Před 4 měsíci +1

    To może teraz o kulturze Vinča

  • @not2pun
    @not2pun Před 4 měsíci +1

    Przed kim się bronili? Tak duże osady były przez kogoś atakowane? To sugeruje iż nie byli jedyni w okolicy, do tego były tam ludy na tyle duże iż im zagrażały, są po niech też ślady?
    Czy kultura ceramiki malowanej była przed czy po pucharkach lejkowatych?
    Czy to ta sama?
    Materiał ciekawy jak zawszę odkrycia dają więcej pytań jak odpowiedzi, teraz też mnie zastanowiło jak oni mięli się np do ludów z dogerland.

  • @ayyygfym8245
    @ayyygfym8245 Před 4 měsíci +2

    dzieki wielkie za to co robisz :)

  • @ficuslyrata6099
    @ficuslyrata6099 Před 3 měsíci +1

    piramidy w Egipcie to ostrosłupy, a nie stożki 😊

  • @piotrqpl
    @piotrqpl Před 4 měsíci

    Świetny i bardzo ciekawy materiał. Obawiam się, że nie załapałem jednej rzeczy: to była cywilizacja 'przed wynalezieniem pisma', tak po prostu? W tym sensie, że nie zostawili nic 'pisanego' po sobie bo po prostu pismo nie istniało jeszcze, czy akurat ta cywilizacja nie była piśmienna, czy żadne pisma się nie zachowały lub nie zostały znalezione? [pięknie zdobili ceramikę, to może chociaż tam emotki rysowali? ;) ] DZIĘKI!

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci +4

      Ja może tego nie wyłuszczyłem dostatecznie tak mocno, jak bym chciał. Wkład Gordona-Childe w archeologię jest niepodważalny, ale samo mówienie "to jest cywilizacja, bo spełnia 10 arbitralnych warunków" jest absurdalne. Dlatego dzisiaj się już od takiego sztywnego myślenia odchodzi, acz te sztywne, narzucone przez niego ramy są nadal żywe.
      Cywilizacja musi pisać, musi mieć warstwy społeczne... Badania nad innymi społeczeństwami pokazują, że można być zaawansowanym w jakiejś dziedzinie a zacofanym w innej. Granice są płynne, a wiele z tych rzeczy (10pkt Childe, na końcu materiału) nie jest wcale niezbędne do istnienia wysoko funkcjonujących społeczeństw. Wszystko sprowadza się do tego, jak bardzo sztywno zdefiniujemy sobie wyraz 'cywilizacja' i co w ogóle za cywilizowane uważamy. My dzisiaj kogoś kto nie używa prądu możemy nazwać niecywilizowanym. To pojęcie zawsze zależy od perspektywy.

    • @piotrqpl
      @piotrqpl Před 4 měsíci

      @@Skryptorium Dziękuję. To jest jasne i dość dobrze wybrzmiewa w materiale. Mi chodzi o bardziej podstawową rzecz: czy ta cywilizacja zupełnie nie umiała pisać (nie wynalazła pisma)? Czy po prostu nic się nie zachowało? Przepraszam, ja nie mam pojęcia która cywilizacja i w którym wieku zaczęła pisać jako pierwsza. (i czy potrafimy to jednoznacznie stwierdzić).

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci +2

      No to niestety tak, skoro nic nie odkryliśmy to uznajemy że nie ma. Zdaje się, że na jakiejś ceramice odkryto jakieś 3-4ideogramy, ale to mogą być równie dobrze wzory i czysta estetyka. Dowodów na istnienie pisma brak

  • @scalvanus
    @scalvanus Před 4 měsíci +1

    Standardowy comment zasięgowy dla Algorytmu:
    Blood for The Blood God! A worthy sacrifice to the algorithm throne.
    I'm just Saiyan

  • @romangodyn1546
    @romangodyn1546 Před 4 měsíci +1

    ciekawostka

  • @emvogueiwogole4989
    @emvogueiwogole4989 Před 4 měsíci +3

    Ładne te garnki lepili.
    Ten model cywilizacji, gdzie priorytetem byl zrównoważony rozwoj nie potrzebował elit, które czerpiąc korzyści ze swej pozycji, miałyby czas na pisanie, rachunki czy wyrafinowaną sztukę. Samowystarczalność była bardziej praktyczna niż handel, a budowle "rzadowe" mniej potrzebne niż wały obronne.

    • @jarosawkozlarek1284
      @jarosawkozlarek1284 Před 4 měsíci +4

      Ale to było możliwe tylko w niedużych skupiskach. Im więcej ludzi, tym większa potrzeba zarządzania.

    • @emvogueiwogole4989
      @emvogueiwogole4989 Před 4 měsíci +1

      ​@@jarosawkozlarek1284
      Nie zakładam, że panowała tam anarchia. Decyzje zapewne zapadały w szerszym gronie, przez co były skuteczne. Nie znamy okoliczności w jakich owe społeczności funkcjonowaly, a taką która mogła by wymusić tworzenie centów decyzyjnych są wojny, zew. zagrożenie.

  • @peppinospaghetti-ji5ti
    @peppinospaghetti-ji5ti Před 4 měsíci +1

    Może Film o Dyskryminacji Pogan

  • @ArturZagaj-Izraelita
    @ArturZagaj-Izraelita Před 4 měsíci

    Jajie są dowody że przed potopem w Ziemi była cywilizacja?
    #pytam

  • @krzysztofkowalski4949
    @krzysztofkowalski4949 Před 4 měsíci +1

    11:43 czyli piramida ma w podstawie okrąg? 😅 Chciałeś powiedzieć raczej "ostrosłup".

    • @januszlepionko
      @januszlepionko Před 4 měsíci +1

      Z okręgiem w podstawie to stożek, nie ostrosłup.

    • @krzysztofkowalski4949
      @krzysztofkowalski4949 Před 4 měsíci +2

      @@januszlepionkoTak, bo piramida jest ostrosłupem, a nie stożkiem.

    • @januszlepionko
      @januszlepionko Před 4 měsíci

      @@krzysztofkowalski4949 Masz całkowitą rację. Nie mam pojęcia czemu - mimo że podałeś timestamp - umknęło mi, że Skryba się walnął mówiąc „stożkowe budowle”, gdy miał na myśli piramidy.

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 2 měsíci

      :D. Nie walnąłem się. Z premedytacją nazywam piramidy stożkami. Ot takie kulturowe nawiązanie do cezara z "asterixa i obelixa:Mk".

  • @matrixks666
    @matrixks666 Před 4 měsíci +2

    uderzyła nostalgia, soundtrack z Age of Mythology przypadkowo czy celowo?

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci +4

      Wiadomo, AOM to złoto. Prostagma

  • @krzysztofkowalski4949
    @krzysztofkowalski4949 Před 4 měsíci

    1:40 wygląda podobnie do figurek z Ubaid

  • @hubcyn4631
    @hubcyn4631 Před 4 měsíci +1

    Pierwsza prawie cywilizacja europejska.

  • @JanekR-nt4fb
    @JanekR-nt4fb Před 4 měsíci +1

    Wiele osób twierdzi tutaj że to nie mojla być cywilizacja bo ci ludzie nie znali pisma, tymczasem możemy najwyżej stwierdzić że pozostałości pisma nie znaleziono. Należy być ostrożnym bo za kilka lat np. takie mogą zostać odnalezione. Wiele osób także pisze że nazwa kultury jest niepoprawna, chociaż często takie znaleziska i związane z nimi terminy zyskują nazwy odmiejscowe i to zazwyczaj współczesne momentowi gdy zostały odkryte... taki Neandertalczyk raczej nigdy Neandertalczykiem by się nie nazwał.

  • @mariuszmajor9552
    @mariuszmajor9552 Před 3 měsíci

    Co z Maltą ?

  • @mimciak
    @mimciak Před 3 měsíci

  • @Kangurek-Kao
    @Kangurek-Kao Před 4 měsíci +1

    Muszę się przyczepić, używanie terminu zakładu produkcyjnego jest niewłaściwe dla ówczesnych miejsc wytwarzania przedmiotów, wyrobów itp. Już lepiej użyć słowa warsztat albo nawet manufaktura (choć ten mocno naciągany). Zakład produkcyjny z założenia jest częścią przedsiębiorstwa, które posiada usystematyzowane kwestie logistyczne, produkcyjne czy dystrybucyjne. Naturalnym jest też oczywiście utrzymanie takiego miejsca, a przecież wiemy że w każdej ówczesnej cywilizacji istniała wymiana dóbr, "pieniądz" i system walutowy praktycznie nie istniał. Nie mówiąc o tym że człowiek kontrolujący taki zakład miałby de facto status władcy lub jednego z najwyżej postawionych ludzi w takiej osadzie. Możemy sobie więc zadać pytanie, czy we wczesnym okresie starożytności tj. do końca epoki brązu, jakakolwiek cywilizacja, która wtedy istniała, miała możliwość wykreowania takich zakładów produkcyjnych?
    PS. Cały materiał bardzo fajny i ciekawy, leci sub.

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci +2

      Co do użycia terminu zakład pracy w kontekście produkcji ceramiki osadach kultury cucuteni-trypole pełna zgoda. Niefrasobliwy dobór słownictwa. Ale gdzie indziej rzeczywiście słowo zakład produkcyjny może mieć sens. Odsyłam też do swojego materiału pt. Rewolucja przemysłowa w Mezopotamii :)
      Pozdrawiam

    • @Kangurek-Kao
      @Kangurek-Kao Před 4 měsíci +1

      @@Skryptorium Dlatego dałem zakres do wczesnej starożytności :D. Później wiadomo, można już niekiedy podpinać zakłady produkcyjne do miejsc wyrobu wszelkiej maści rzeczy lub żywności xD. Polecam temat latyfundiów w starożytnym Rzymie, fascynujący temat. Zajawka do tematu jest w podręczniku Tadeusza Manteuffla (na początku) do historii średniowiecza i w podręczniku do Historii starożytnej tzw. trojaczku.

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci +2

      Zerkne, może się zainspiruje. Dzięki!

    • @djakmalinakot8568
      @djakmalinakot8568 Před měsícem

      To nie jest do końca wczesna starożytność. Starożytność zaczyna się z wynalezieniem pisma, pismo klinowe powszechnie uważane za najstarsze powstało kiedy ta kultura chyliła się ku upadkowi.

  • @Uwaga.lewacki.belkot
    @Uwaga.lewacki.belkot Před 4 měsíci +4

    Nagraj coś może o cywilizacjach egalitarnych jak w Indiach było miasto bez armii bez władzy były tam równe domki brak śladów klasy bogatej, więc przy tak dużym mieście musieli żyć w jakiejś komunie jeśli mogli przeżyć w w miarę ułożonej cywilizacji...
    Podobne coś było u Inków
    Ciekawią mnie takie cywilizację, bo jestem niewątpliwie socialistka hihi

    • @kamiljanecki6443
      @kamiljanecki6443 Před 4 měsíci

      A na drzewach, zamiast liści...

    • @Uwaga.lewacki.belkot
      @Uwaga.lewacki.belkot Před 4 měsíci +1

      @@kamiljanecki6443 keep your safety

    • @Xerxes370
      @Xerxes370 Před 4 měsíci

      Bij bolszewika w każdej go postaci...

    • @xanoo7734
      @xanoo7734 Před 2 měsíci

      polecam poczytać mahabharata i zobaczysz jaka wielka równość była i w sumie jest w indiach xd byłeś cieślą masz być cieślą, stary twój był parobkiem to ty też masz nim być. tam od zawsze była duża stratyfikacja społeczeństwa

    • @Uwaga.lewacki.belkot
      @Uwaga.lewacki.belkot Před měsícem

      @xanoo7734 kiedyś słyszałam o jednym mieście państwie w Indiach, gdzie był anarcho komunis I równe domki brak pałacy i sił zbrojnych xD

  • @dejankujundzic2386
    @dejankujundzic2386 Před 4 měsíci

    Muzyka z Age od Mythology. Z gry Microsoftu więc radzę uważać xD

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci

      Polityka MS pozwala na taki użytek, a jak dostanę copyright claima to będzie reupload z jakimś innym nostalgicznym ost.

  • @FochJoker
    @FochJoker Před 4 měsíci

    OUR

  • @chlor4955
    @chlor4955 Před 4 měsíci +1

    Moze po prostu mieli prawdziwą demokrację? Wszyscy równi? To pewnie nikomu do tej pory do głowy nie przyszło.

  • @jakqup
    @jakqup Před 4 měsíci +1

    Chciałbym żyć w neolicie.

  • @user-zm4sy4mt6r
    @user-zm4sy4mt6r Před 4 měsíci +1

    Mnie tylko ciekawi czemu nie zajeli żyznych wybrzerzy morza czarnego myśle rze zasięg tej kultury mugł sięgać aż po krym tylko że dowody archeologiczne zostały zniszczone

    • @marekostrowski1162
      @marekostrowski1162 Před 3 měsíci +1

      Tego na bank nie napisal człowiek...jak można....rze?

    • @djakmalinakot8568
      @djakmalinakot8568 Před měsícem

      A może nie byli jedynymi ludzimi w okolicy? I kiedy chcieli zasiedlić żyzne wybrzeża morza czarnego, to dostali kościanym toporkiem i włócznią z brązu w łeb?

  • @John_Revolta
    @John_Revolta Před 4 měsíci +10

    Putin opowiadający w wywiadzie dlaczego Ukraina nie istnieje:

  • @pazyfae5309
    @pazyfae5309 Před 2 měsíci

    Nie no z całym szacunkiem, ale owej kulturze wiele brakuje do miana cywilizacji

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 2 měsíci

      No tak, według najbardziej popularnych definicji tak. Pytanie należy zadać, co uznajemy za cywilizację i jak szeroka ustalimy sobie jej definicje.

  • @kamilciezak6836
    @kamilciezak6836 Před 4 měsíci

    z Bogiem - z kims czy bez

  • @nevadabelongstothencr47622
    @nevadabelongstothencr47622 Před 4 měsíci

    Trypolska gurom

  • @Lechoslaw8546
    @Lechoslaw8546 Před 4 měsíci

    1:25 Na jakiej podstawie twierdzisz, że kultura Cucuteni-Trypole była przedindoeuropejska? Ciągłość markerów DNA świadczy , że byli to nasi poprzednicy, ProtoSłowianie.

    • @Skryptorium
      @Skryptorium  Před 4 měsíci +4

      Etnos to nie tylko DNA. Przykład: dzisiejsi
      Węgrzy to w sporej mierze potomkowie zamieszkujących tereny kotliny panońskiej Słowian jeszcze zanim Węgrzy się tu pojawili. A jednak dzisiejsi Węgrzy nie są okreslani indoeuropejczykami a ugrofinami, mimo że w ich krwi jest sporo krwi słowiańskiej, czy germańskiej.
      Kultura, język, technologia. To wszystko waży więcej niż DNA.

    • @Lechoslaw8546
      @Lechoslaw8546 Před 3 měsíci +1

      @@Skryptorium Nie zgadzam się. Język węgierski nie należy do rodziny IE, ale ludność już tak w 80-90%, pod każdym względem za wyjątkiem języka. W przypadku Węgrów mamy oczywisty dowód w postaci języka, a także zapisków o przybyciu Madziarów pod koniec IX wieku, natomiast nic nie wskazuje na to, że ludność obszaru Cucuteni-Trypole zmieniła się w istotnym stopniu w ciągu ostatnich siedmiu tysiącleci. To właśnie Europejczycy przybyli na tereny Indii, a nie odwrotnie, na co mamy nawet bezpośrednie dowody w Wedach. Ruchy ludności na tym terenie odbywały się głównie w kręgu IE, i tak np Scytowie i Sarmaci byli indoeuropejczykami, prawdopodobnie także Awarowie i w większości Hunowie. Co do "krwi germańskiej" o której piszesz, to najpierw trzeba zdefiniować czym była Germania antyczna, a było to tylko pojęcie geograficzne ze znaczną przewagą ludności słowianskiej. Tak więc, brak podstaw aby wystawiać ludność Cucuteni-Trypole poza nawias IE.

    • @xanoo7734
      @xanoo7734 Před 2 měsíci +1

      O tak protosłowiańskie pewnie jak kultura Vinča która prawdopodobnie była jeszcze na wyższym poziomie niż trypillia. Za każdym razem jak widzę jakieś gdybania o jakiejś lechi albo potężnej kulturze słowian zamieszkującej europę od czasów homo erectus to aż mnie głowa zaczyna boleć xD zamiast zaakceptować fakt że wszyscy jesteśmy połączeni genetycznie to nie, lepiej budować narrację o jakiejś mitycznej kulturze słowiań która była potęzna i podbijała indie xD bo to jest realne aby kultura z stepu pontyjskiego mogła w tak odległych czasach dokonać tak trudnej logistycznie podróży i jeszcze wygrywać starcia bez pisma, taktyki i map. Chciałbym przypomnieć że nawet aleksander w już bliższych nas czasach miał bardzo duże trudności z trafieniem w indus i mało brakło a zabiłby całą swoją armię a ty twierdzisz że jakaś kultura która ledwo opanowała miedź mogłaby z tymi dzidami z kamienia podbijać cały bliski wschód xD

    • @djakmalinakot8568
      @djakmalinakot8568 Před měsícem

      @@Lechoslaw8546 Ale nikt nie mówi, że to Hindusi przyleźli tutaj, to kultury Jamnja, Andronowo itp. rozpełzy się na Indie, Persje, Anatolie i Europe.

    • @djakmalinakot8568
      @djakmalinakot8568 Před měsícem

      @@xanoo7734 Raczej nie była na większym, bo nie mieli takich fajnych miast. Za to mieli być może protopismo, albo jakiś fajny system ornamentów i ślaczkuf.

  • @woytzekbron7635
    @woytzekbron7635 Před 3 měsíci

    Wszystko byloby fajnie, tylko po co ten spiskowy ton, jakby jakas zmowa byla, prosze podawac fakty a darowac sobie te sugestie o faworyzoawaniu tych przeciwko tamtym, to nie sa wyscigi i bicie rekordow. Sorry ale ten sposob narracji byl dla mnie niezwykle irytujacy.

  • @gracjankramm4486
    @gracjankramm4486 Před 4 měsíci +1

    muzyczka z age of mythology... zloto

  • @janinakowalska5558
    @janinakowalska5558 Před 4 měsíci +1

    Najwcześniejsze ludzkie cywilizacje najczęściej są nam przedstawiane ,te europejskie szczególnie.. jeżeli już, poubierane w skóry i z włóczniami w rękach , co wydaje mi się bzdurą i nadinterpretacją mającą na celu poniżenie białego człowieka.

    • @arturbilik9785
      @arturbilik9785 Před 14 dny

      >poniżenie białego człowieka
      Jezusie, co za bzdurne gadanie xd

  • @LoneWolf-lt7fe
    @LoneWolf-lt7fe Před 4 měsíci

    Musiało minąć 7 lat, żeby wiedza popularyzowana przez Krzysztofa Karonia została powielona na yt.

  • @SzaryLisc
    @SzaryLisc Před 4 měsíci +1

    xD

  • @Hansiyou22
    @Hansiyou22 Před 4 měsíci +2

    To, że rolnicy opròcz uprawy pòl i chodowli zwierzâd, dodatkowo zajmowali się żemiosłem, było wcześniej na terenie Śląska czymś normalem do końca Drógiej Wojny Swiatowej. Często było tak że na każdym gospodarstwie rolnym wykonywano jakiś określony Produkt lub terz określoną część do końcowego produktu, który był przez któregoś z mieszkańców składany w Produkt końcowy. Dla przykładu dziadek mojej žony był rolnikiem i dodatkowo kowalem. Dopiero po przepędzeniu Ślązaków ze Śląskich wsi, zakończono ten System. Polacy, którzy przejęli te gospodarstwa, nie wiedzieli co zrobić z tymi maszynami. Na terenie Szwaicari do dziśiaj istnieją wioski, które pracują na tej zasadzie. Nie jest to napewno żadna prymitywna cywilizacja.

  • @MrVilgefortz
    @MrVilgefortz Před 4 měsíci +1

    zasięgowy

  • @tymoteuszbar5450
    @tymoteuszbar5450 Před 4 měsíci +1

    Brawo otyły panie cywilizacja na 40%

  • @bartomiej1823
    @bartomiej1823 Před 4 měsíci

    Wiadomość od twojego skryby - idź na ryby ! 😂