Ile NAPRAWDĘ pracowali chłopi pańszczyźniani? Liczby, z których mało kto zdaje sobie sprawę
Vložit
- čas přidán 29. 06. 2024
- Wymiar pańszczyzny urósł do rangi symbolu wyzysku na dawnej polskiej wsi. Autorzy podręczników z pewnym niedowierzaniem przypominają, że chłopów zmuszano do bezpłatnej pracy w dobrach szlacheckich przez więcej dni w tygodniu niż tych faktycznie było. To prawda. Obraz rzeczywistości sprzed kilkuset lat jest jednak bardziej skomplikowany i podatny na zafałszowania.
Autor materiału: KAMIL JANICKI
ZOBACZ MOJE KSIĄŻKI:
"Pańszczyzna": 📙 tblr.pl/?bbbzLt 📙
"Średniowiecze w liczbach": 📗 tblr.pl/?bbbz75 📗
MUZYKA w materiale: Medium Rock Audionautix (audionautix.com/), licencja Creative Commons Attribution 4.0 (creativecommons.org/licenses/...)
#historiapolski
#historialudowa
#chłopi
#pańszczyzna
#wieś
#historia
#wiejskieżycie
Chcecie wiedzieć więcej? Polecam moje książki, wspomniane w odcinku:
"Pańszczyzna": 📙 tblr.pl/?bbbzLt 📙
"Średniowiecze w liczbach": 📗 tblr.pl/?bbbz75 📗
A tutaj znajdziecie informacje o wystawie "Chłop-niewolnik?", z której pochodzą przebitki pokazane w materiale i o której mówię na końcu. To pierwsza taka ekspozycja w Polsce. Trwa do października - muzeum-szreniawa.pl/wystawa-czasowa-chlop-niewolnik-opowiesc-o-panszczyznie-28-04-10-10-2024-r/
Pańszczyzna czyli forma poddaństwa, czy też niewolnictwa była zła nie tylko ze względów etycznych. Była również zła ze względów ekonomicznych i to w skali mikro i makro-ekonomicznej. Autor w którymś odcinku opisywał, jak chłopi oszukiwali, okradali szlachtę - zgodnie z zasadą, że z niewolnika nie ma pracownika. W skali mikro i makro-ekonomicznej pańszczyzna, czyli praca bez wynagrodzenia powoduje, że gospodarka jest nieefektywna. Nie tylko z tego powodu, że "pracownik" kombinuje jak wykonywać jak najmniej pracy, najmniejszym wysiłkiem. Również z tego powodu, że brak zapłaty za pracę, to brak obiegu pieniężnego w gospodarce. To właśnie obieg pieniężny zbudował kapitalizm - wszędzie tam, gdzie jak największe masy mieszkańców weszły w obieg pieniądza, tam najszybciej wytworzyła się gospodarka rynkowa, przechodząc z feudalizmu do kapitalizmu.
Jak by chłop kombinował jak najmniejszym wysiłkiem jak najwięcej kasy zrobić to by już nie był chłopem tylko panem :)
😁 taras pańszczyzna to podatki
@@tomaszbarczak7129 Chłop pańszczyźniany nie dostawał za pracę żadnej zapłaty, więc jedyne co mógł zrobić to pracować jak najmniej, zgodnie z zasadą minimalizacji kosztów.
@@Blejk_Karington Masz rację ale teraz podatki się płaci kiedy masz jakiś dochód (za wyjątkiem podatków od nieruchomości), czyli pieniądze. Masz pieniądz w obiegu - to jest istotne w tym o czym pisałem.
To byli normalni chłopi, tylko uczestniczyli w "czynach społecznych".
I tak na przestrzeni wieków mamy postęp: niewolnicy - chłopi pszczynianin -pracownicy...
A może kiedyś byście zrobili materiał o majątkach polskich magnatów tj. Ile ziemi mieli oraz głów. Następnie można byłoby zrobić porównanie obszarów wchodzących we włości i ich obecną liczbą ludności
Na pewno będzie w przyszłości odcinek o magnaterii. Ale wpierw muszę sfilmować jakiś odpowiedni pałac, dobrze pokazujący jak bogate i rozrzutne były to rodziny.
@@WielkaHistoria zapraszam do Kozłówki, Puław czy Zamościa
Taki Zamoyski jako ordynat miał UWAGA 1,5 mln HEKTAROW tj. 15 tys. km2 - dwa województwa opolskie czy pół dzisiejszego województwa Wielkopolskiego czy mazowieckiego. Do tego lasy Janowskie tj. nieoficjalna Puszcza Solska. Drugi największy kompleks leśny w dzisiejszej Polsce
m.czcams.com/video/x_NXXHcr9HA/video.html
Uwielbiam Twoje materiały, wprawiają mnie w tak dobry nastrój, dzieki!
eeeeej.... niektóre są pozytywne! długość życia, przyczyny śmierci, folwarczna mentalność, szlacheckie oszustwa.... hmmm... ok być może mam problem z historycznym optymizmem :D
A czy mógłby Pan zrobić materiał o tym, jak bardzo wzbogaciło się chłopstwo i jak bardzo dostanie życie prowadzili, kiedy już zniesiona została pańszczyzna? To znaczy co się zmieniło w ich życiu, kiedy już sami za siebie i swoją sytuację życiową odpowiadali.
W materiale bardzo pracuje mi choćby szczątkowego porównania doli chłopów do innych państw Europy. Czy tylko u nas było tak strasznie czy po prostu tak wyglądała wówczas Europa.
Ważne kwestie, ale zasługujące na osobne omówienie. Nie można zająć się wszystkim w 10 minut :). Zapewne zrobię w przyszłości o tym cały osobny odcinek.
To jest dobre omówienie, ale pomija jeden element - to znaczy sezonowość prac rolnych, która daje pewne pole do manewru, np. obrobienie pańskiego pola w jednym tygodniu i własnego w drugim. Albo nie uwzględnia tego, że pole chlapa żywiło całą, kilkuosobową rodzinę, czyli możliwe było obrabianie pańskiego pola za pomocą synów, córek, itd. Zasadniczo nie było tak, że chłop musiał pracować tyle czasu, że nie dałby rady obrobić własnego pola, bo wtedy umarłby z głodu. Czyli np. po wojnach z XVII wieku pan zostałby bez siły roboczej. ale często pracował tyle, że nie był w stanie nic odłożyć i rozwinąć własnej gospodarki.
Jest to w zasadzie mechanizm uniwersalny związany z pogarszająca się koniunkturą w gospodarce produkującej produkty niskoprzetworzone - tak samo za komunizmu w PRL czy ZSRR robotników czy chloporobotników utrzymywano na pensji w zasadzie minimalnej dlatego nawet niewielkie kilkuprocentowe podwyżki żywności potrafiły w PRL doprowadzić do masowych strajków.
Inna sprawa to klęski naturalne, wojny, czy głód wywoływany systemowo (jak hłodomór za ZSRR).
Tutaj musimy niestety brać poprawkę na to, że najbardziej systemowe badania statystyczne na ten temat zrobiona za PRL, a nad nimi niestety ciążyła teza udowodnienia skali wyzysku feudalnego, czyli wyniki tych badań, choć zasadniczo prawdziwe, to trzeba jednak sprawdzać. Źródła np. często pokazują sytuacje najbardziej bulwersujące czy przejaskrawione, bo takie się najlepiej zachowują. Z drugiej strony wiele objawów codziennej biedy nie związanej bezpośrednio z pańszczyzną nam umyka, bo były to zdarzenia na tyle powszechne, że nie zwracano uwagi.
Dzięki za material 🎉
Czymu u nos na wiosce zawsze ino bida i zacofanie?
Jeśli wcześniej 1 dzien pańszczyzny wystarczał do zajęcia się majątkiem pańskim, to skąd z czasem potrzeba pracy aż tylu dni i jeszcze dodatkowe prace???
Chyba coś mi umknęło...
Wiele powodów. Nigdy nie starczał, poza tym folwarki się powiększały, szlachcice szukali nowy ch źródeł dochodu. A w XVII wieku doszło też do ogromnego ubytku ludności. Np. w Wielkopolsce w dobie potopu szwedzkiego wymarła nawet połowa populacji.
Prawo Parkinsona.
Właśnie odsłuchałem "Słowian" na bookbeat, naprawdę mega!
Jak można pracować 9 dni w tygodniu?
dziećmi i żoną orać pole
„Dzieciami”, żona, komornikami i komornicami mieszkającymi u Ciebie. Przeczytaj książkę Kamil a lub historię ludową Polski Adama Leszczyńskiego. Obie super. Warto by każdy Polak prawidłowo rozumiał swoją historię.
Obejrzyj film, to się dowiesz.
Po pierwsze, istniało zróżnicowanie regionalne, wynikające choćby z dysproporcji między szlachtą a chłopstwem. Inaczej to wyglądało w Małopolsce, a inaczej na Mazowszu, gdzie odsetek szlachty w populacji był znacznie wyższy niż w ziemi krakowskiej. Chłopi przed pańszczyzną uciekali na Kresy. Nasiliło się to w XVII wieku, ale zjawisko znane było też w wieku poprzednim. Uciekinierzy chłopscy na Kresach dość szybko się rutenizowali, wkomponowując się w żywioł rusiński. Niektórzy lingwiści twierdzą, że źródłosłów ukraiński w ponad 30% jest pochodzenia polskiego, przy czym nie chodzi tylko o słowa polskie, które przeniknęły do języka ukraińskiego, ale też słowa łacińskie, niemieckie, czeskie, które poprzez polski tam trafiły. I stało się tak za sprawą przede wszystkim uciekinierów z Małopolski. W przypadku Wołynia i Galicji wschodniej śmiało można przypuszczać, że ludność w większości jest mieszana etnicznie, co zapewne potwierdziłyby badania genetyczne.
Tak czy owak po szwedzkiej katastrofie narastała niechęć a potem nienawiść chłopów do Polaków (i Litwinów) oraz reprezentujących ich Żydów. Powstanie Galicyjskie z 1846 pokazało, że ta nienawiść przetrwała długo po upadku państwa polsko-litewskiego. Chłopi zaczęli uważać się za Polaków dopiero pod koniec XIX wieku, ale nie bezwarunkowo, a ich rozumienie polskości mocno różniło się od tego, co zaproponowali polscy intelektualiści kilkadziesiąt lat wcześniej, próbując sformułować nowoczesne etosy narodowe. Można nawet zaryzykować tezę, że kształtowały się równolegle dwie współczesne polskości, mocno ze sobą zantagonizowane i na wielu płaszczyznach ze sobą sprzeczne.
Od dawna myślę o tym, żeby zrobić odcinek o tym że większość Polaków pochodzi od ludzi, których wcale za Polaków nie uważano i którzy dostaliby biczem po grzbiecie gdyby sami ośmielili się nazwać Polakami... ale coś czuję że każdy tytuł takiego materiału zostałby odebrany jako za przeproszeniem szurski. I chyba by ściągnął nie tą widownię, na której mi zależy ;). A poza tym nie wiadomo jak by algorytm zareagował.
@@WielkaHistoria Taki materiał byłby bardzo interesujący
@@WielkaHistoria Moim, oczywiście nic nie znaczącym zdaniem, byłby to w rozważaniach o historii polskości materiał cenny. Nadaje się do stworzenia całej serii. Zdrowia.
Ps: Widocznie jestem "szurem" :))))
Nie sądzę, że pan jest, ale obawiam się, że wiele osób odebrałoby i skojarzyło ten temat ZUPEŁNIE inaczej....
@@WielkaHistoria Myślę, że najważniejsze jest trzymanie się prawdy historycznej, jaka by ona nie była. Nie jest wiedzą tajemną fakt, że chłopi za Polaków się nie uważali. Niektórzy historycy twierdzą, że proces emancypacji narodowej u chłopów polskojęzycznych (w stronę tożsamości polskiej) trwał aż do 1945 roku. Mamy dowody na to, że jeszcze w drugiej dekadzie XX wieku w Małopolsce i na Podhalu dzieci wyzywały się od "polaków" i "żydków" i że w tych regionach ludność chłopska i pasterska ugruntowanej tożsamości polskiej jeszcze nie posiadała. Dopiero odrodzenie się państwa polskiego "przekonało" tych ludzi, że są (być może) Polakami. W tle ścierały się ogólne procesy narodowotwórcze oraz nacjonalizmy, które z reguły miały charakter konfliktogenny i często wykluczały ze wspólnoty polskiej "nieprawdziwych Polaków" czyli rozmaite grupy społeczne, etniczne, etnograficzne, religijne, które wcześniej do tej wspólnoty należały albo aspirowały.
Łan, o którym mówisz, jakiej wielkości w hektarach był?
ok. 17 ha (a właściwie 16-20), jest wspomniane w odcinku, ale mogłem powiedzieć to wcześniej.
Czyli 50 ha miał przeciętny szlachcic, a chłopek łanowy mógł mieć nawet 20 ha? Ostro.
W drugiej połowie XVI wieku statystycznie folwark średnioszlachecki miał 3,6 łana gruntu ornego (wyliczenia A. Wyczanskiego). Ale wtedy normą wśród chłopów już był nie 1 łan, ale raczej pół łanu.
@@WielkaHistoria A ma Pan może dane ile w XVI i XVII wiek należało wysiać ziarna żeby plon był optymalny? W dzisiejszych czasach sieje się w zależności od zboża od 150 kg do 200 kg na hektar.
Mam też drugie pytanie bo ciężko znaleźć jak kształtowały się ceny zbóż od XV do końca XVIII wieku.
Z góry dziękuję.
Ceny zbóż najlepiej sprawdzić u Juliana Pelca - "Ceny w Krakowie". Jest w bibliotekach cyfrowych w wolnym dostępie. Co do wysiewu to trochę zbyt złożony temat by odpowiedzieć w komentarzu, zwłaszcza że inaczej to dawniej liczono (liczba ziaren z posianego ziarna). Pisałem o tym trochę w "Panszczyźnie", szczegółowo temat badał np. A. Wyczanski.
Hop hop hop hop hop hop
nasze elity nigdy nie dbały o naród
Jak najbardziej dbały, tylko że naród był inaczej zdefiniowany. Chłopi ani mieszczanie narodu nie stanowili.
@@Szejski Niestety komuna elity zniewoliła, wyznaczając im służebną rolę wobec narodu. Na szczęście teraz odzyskali wolność i znowu zaszczytna służebna rola przypada narodowi wobec elit
@@Lechoslowianin Zacznijmy od tego, że po II w.św. mało co zostało z elit.
@@Szejski To zależy według czego definiujesz elity
@@Lechoslowianin Tak, masz rację. Wraz z komunizmem nadeszły nowe elyty. Jakoś nie miałem ochoty o tym pamiętać.
12 dni w tygodniu
jaki oni mieli kalendarz
😂😂😂
12 ROBOCZODNI.
Czym nazwać obecne opodatkowanie obywateli ? 😂
Pryszczem na tyłku?
Dzień 2 zażalenia:
DLACZEGO W KSIĄŻCE "WARCHOLSTWO" NIE PODAŁ PAN LOSÓW SZLACHTY PO UPADKU RP ORAZ PO UWŁASZCZENIU CHŁOPÓW, JA TU CZEKAM NA MIĘSKO, JAK JAŚNIEPANOWIE RADZĄ SOBIE BEZ PRZYWILEJÓW, A TU KSIĄŻKA SIĘ KOŃCZY!
Ważny i ciekawy temat, ale chyba zasługuje na osobne omówienie :)
No teraz potomkowie tych ludzi żądają zwrotu majątku i odszkodowań. Jest nawet taka partia na K która im idzie w sukurs. Także pewnego dnia może się tak zdarzyć że przyjdą wywalić ciebie z twojej posesji bo została ona zwrócona jakiemuś potomkowi Szlachcica lub Magnata.
Mam nadzieje ze osoby zrozumieja historie ..bo polak jak wiekszosc lubi historie wygodna dla swoich pogladow 😢..dlaczego boimy sie prawdy 🤔
Bo prawda w oczy kole, a każdy woli ostre widzenie? 🤣
"Polonia est:
paradisus Judaeorum,
infernus rusticorum,
purgatorium Plebeiorum,
Dominatus famulorum"
Powiedz dobry człowieku skąd ten cytat?
@@MegaPierzak Według Wikipedii to przysłowie pochodzi z 16-17 wieku, ale fragment który przytoczyłem jest autorstwa Szymona Starowolskiego. Możesz wkleić ten cytat w Google i poczytać o tym więcej ale informacji nie ma tam wiele
Czasy się zmieniają ale geny są te same. Dziś role szlachty przejęli niektórzy politycy i bogacze. Gdyby odgórnie nie narzucono płacy minimalnej to 80% społeczeństwa pracowałoby nadal niewolniczo za 5zł/h. Polak we własnym kraju nie ma szans na wolny rynek i niskie podatki, bo od razu dostaje w łeb fiskalizmem i przepisami. Przykre
obecnie wyzysk nazywamy socjalizmem, czyli nakładanie dziesiątek rodzaju podatków na ludzi. Socjalizm najchętniej okrada biednych, bo tych łatwiej okraść
@@TomaszBandyszak socjalizm i fiskalizm wprowadzają politycy, a pracodawcy głodowe stawki. Szkoda że nikt nie pamięta jak czasach poprzednich rządów rudego pana w 2013 roku był artykuł o jakims ochroniarzu ktory zarabial 4zł/h. Państwo na to pozwalało
@@OstatniSprawiedliwy704 mam 56 lat i pamiętam doskonale. zawsze najlepiej zarabiałem u prywatnego pracodawcy. Państwo niech sie odpierdoli od przedsiębiorców.
@@TomaszBandyszak ogolnie sie zgadzam. Jednak ja widzę tez druga strone medalu
@@OstatniSprawiedliwy704 nie ma wolnego rynku i wolnej gospodarki w kraju socjalistycznym, a w Polsce rządzą róznego rodzaju socjaliści od 1926 roku. Nikt z nas nigdy nie widział kapitalizmu, zawsze mamy tylko jebany złodziejski socjalizm
Bardzo ważny temat. Trzeba często o tym mówić i uświadamiać Polaków, bo moim zdaniem prawdziwym patriotyzmem jest znajomość prawdy o swoim kraju a nie wybielanie historii.
Akurat w tym wypadku ciemna strona pańszczyzny była wyolbrzymiana przez cały okres PRL-u. Ponieważ pańszczyznę nakładano na gospodarstwo, a nie na osobę, a rodziny gospodarcze były wówczas duże - normą było mieć wiele dzieci, rzeczywiste obciążenia na osobę były niższe. Jeżeli przełożymy to na współczesne podatki, to wcale nie ma dużej różnicy, a w niektórych okresach, chłop pańszczyźniany był nawet mniej obciążony osobiście niż współczesny "robol". Do tego nagminne było oszukiwanie na pańszczyźnie. Chłopi doskonale wiedzieli jak robić, żeby się nie narobić. Na to zresztą też się szlachta skarżyła, że pańszczyzna jest odrabiana znacząco poniżej standardów, przez co zmuszeni byli podnosić jej wymiar, by zrekompensować niską wydajność. Zresztą stąd się narodził zawód ekonoma - człowieka, który nadzorował wydajność pracy. Osoby takie były po prostu niezbędne, żeby zachować jakąś jakość pracy. Jak chłop miał do odrobku trzy dni, a pańskie zboże zwoził sześć, to jakość zebranego pańskiego produktu zdecydowanie była niższa. Jakkolwiek pańszczyzna była wyzyskiem, a wieś stopniowo biedniała, to jednak nie było to tak okrutne wyzyskiwanie jak się to przedstawia. Zresztą i dziś... Rolnik jedzie na protest ciągnikiem od Lamborghini, za grube miliony i krzyczy jak mu źle i niedobrze, że nie ma co do garnka włożyć.
@@madrianzorroonio85skoro pańszczyzna była taka nieefektywna to czemu szlachta jej się tak trzymała jak pijany płotu?
@@panpogo No właśnie nie trzymała się... Już na początku XVI próbowano zmieniać pańszczyznę na zobowiązania czynszowe i dzierżawę, bo żywa gotowizna była pewniejsza niż niepewna praca. Ale to chłopi grozili buntem i woleli pańszczyznę. Już MIkołaj Rej się na to żalił, że chłopi wolą odpracować niż płacić. Dopiero pod koniec XVIII wieku szlachcie udało się wprowadzić stopniowo system dzierżawny. Pańszczyzna jednak dalej była sposobem na uniknięcie płacenia podatków i zobowiązań. A skoro chłopi nie chcieli płacić, bo woleli pracować, szlachta starała się to jak najlepiej wykorzystać. W końcu i tę pracę musiała sama spieniężyć. A ciężko jest spieniężyć np. zamiatanie izby...
@@madrianzorroonio85 Nie wiem skąd ty masz takie informacje ale było na odwrót. W średniowieczu na terenach polskich królował czynsz i został on od końca XV wieku zmieniany na pańszczyznę gdyż że względy na wysokie ceny zbóż na zachodzie Europy i psucie monety w Polsce szlachcie bardziej opłacała się pańszczyzna niż czynsz.
Dziękuję za film! Śmiesznie się zlozylo, bo dokładnie wczoraj czytałam w "Panszczyznie" o tych dodatkowych pracach 👍
Tak czy owak, dla kmieci polskich rozbiory były wybawieniem z niewoli.
Gdyby jeszcze była w tym jakaś konsekwencja. Potomek chłopa zazwyczaj za swoje uważa dziedzictwo Królestwa Polskiego, w postaci wygranych bitew, zachowanych dzieł sztuki, architektury etc. Podejrzewam, że dziś najczęściej dumę ze skrzydlatej husarii wyrażają potomkowie chłopów, co z tego, że każdy towarzysz husarski musiał być szlachcicem ;)
Niekoniecznie, wszak ewidentny koniec pańszczyzny to dopiero rok 1938;)
@@PiotrJaser
Z tą konsekwencją to jest w Polsce najgorzej jak tylko może być i lepiej chyba już nie będzie. Pod koniec epoki feudalnej, ponad 10% Polaków zaliczało się do szlachty. A to bardzo dużo, stanowczo zbyt dużo. Albowiem, w takiej znacznie bardziej od Polski rozwiniętej Francji, stan szlachecki obejmował zaledwie 2-3%
populacji. O czym to dzisiaj stanowi? Ano(!), skoro tej szlachty było kiedyś w Polsce aż tak wiele, to i dzisiaj każdy Polak, podświadomie chce nadal robić za światłego szlachcica, pogardzając całą resztą, jako domniemanymi potomkami niegdysiejszych ciemnych chłopów.
@@ivo_bozeta_1dokładnie. Pogardę tą widać najlepiej we wpisach programistów którzy nazywają ludzi hołotą lub bydłem. Dotyczy to również innych ludzi dużo zarabiających.
@@damianskory7881
No cóż(?) ,,Mieszczanin Szlachcicem", że o chłopie nawet nie wspomnieć!! To pozostanie zawsze aktualne.
Tadeusz Kosciuszko był dobrym panem w jego majątku chłopi pracowali " tylko" 2 dni w 18w.Jesliby zdecydował się na całkowite zniesienie pańszczyzny od razui dał ziemię chłopom to losy powstania mogły się potoczyć inaczej.
Pamiętam przypis do "Pana Tadeusza", do fragmentu o tym, jakim to niby ludzkim panem był niejaki Sędzia: "Pan świata wie, jak długo pracować potrzeba;. Słońce, Jego robotnik, kiedy znidzie z nieba,. Czas i ziemianinowi ustępować z pola". Przypis przytomnie uświadamia, że jeśli Sędzia kazał swoim kmieciom również zaczynać ze Słońcem, to musieli zapie..... po 16 godzin dziennie.
Już widzę hejt pod materiałem . Nikt nie chce przyznać że jest potomkiem NIEWOLNIKA . A na dodatek z podobnym schematem mamy do czynienia obecnie , ( zmiany klimatu , spadek populacji , itp .) Jak do tej pory nikt nie rozliczył szlachty ( choćby symbolicznie ) za ich postępowanie .
@@MarianJakiel Podziwiam autora za samo podjęcie tematu . Bez uświadomienia sobie tamtych zależności nigdy nie zrozumiemy siebie i otaczającej nas rzeczywistości . CZAS SKOŃCZYĆ Z BAJKAMI . Szlachta nie uważała się nawet za Polaków , oni byli sarmacją .
@@MarianJakiel W Wielkiej Brytanii były klasy, a u nas kasty.
Co do tego braku rozliczenia szlachty za wyzysk chłopów to się nie zgodzę. Odebrana zostały im majątki i przekazane chłopom - najpierw w zaborze rosyjskim a w PRLu już w całej Polsce. Jest to jednak akt sprawiedliwości dziejowej i to nie symboliczny.
@@wielkizderzaczandronow2869 Nie zgodzę się . W mentalności współczesnych szlachta postrzegana jest bez uwzględnienia krzywd jakie czynili podwładnym .
@@panpogo Jakie była . Kasta miała , ma i będzie się miała dobrze . Rodzina Ursuli Von den rajen handlowała ludźmi . Czy to jej wina "NIE" , czy jednak osiągnęła by obecny status bez pieniędzy po przodkach .
Spór Antoniego Bryka z hrabią Krasickim.
Normalne niewolnictwo, tylko inaczej się nazywało. To tłumaczy dlaczego jesteśmy tacy jacy jesteśmy.
Oficjalnie temat niewygodny nawet dzisiaj, na lekcjach historii w szkole wspomina się tylko, że istniała pańszczyzna nie zagłębiając się w niego.
Z całym szacunkiem ale niewolnik nie mógł wysłać w zastępstwie innej osoby żeby odrobiła dniówkę za niego a kmieć mógł.
Pańszczyzna nie była powinnością względem konkretnego "Kowalskiego" ale względem dzierżawionej przez tego "Kowalskiego" ziemi uprawnej.
(Ziemię posiadał szlachcic, a chłop ją od niego dzierżawił za co był zobligowany do świadczenia pracy na jego rzecz)
Dlatego twierdzenie jakoby w Rzeczypospolitej było niewolnictwo jest zbyt daleko idącym uproszczeniem.
@@BogdanBoruta-kr9gxNawet Napoleon w swojej konstytucji księstwa Warszawskiego napisał " znosi się niewolę" więc nie kręć. Moim zdaniem to polska pańszczyzna była nawet jeszcze gorsza od kolonializmu w Ameryce, bo tutaj Swój Swojego defacto rodak rodaka gnębił, gdyż ubzdurał sobie, że jest lepszej rasy. To nie było tylko niewolnictwo, to była patologia rasistowska.
@@BogdanBoruta-kr9gx Nawet Napoleon w swojej konstytucji księstwa Warszawskiego napisał, że znosi się niewolę, więc nie kręć. To było gorsze od kolonializmu, bo tutaj swój swojego gnębił, bo ubzdurał sobie że jest lepszej rasy. To jest dopiero patologia.
@@Baronex174 Po francusku to wogóle było, że znosi się niewolnictwo.
Mój komentarz znika😢
Dziś też się da zauważyć takie praktyki w prywatnych firmach. Prywaciarze wymuszają darmowe posługi i darmowy czas pracy. Jak ktoś się postawi to nigdzie już pracy nie dostanie a może też zostać pobity lub nie dostać zapłaty. Prywaciarze należący do Konfederacji Lewiatan a zwłaszcza jej szef wywodzi się ze szlachty. Wynika z tego ogólny brak szacunku i wywyższanie się prywaciarzy, dotyczy to także osób na dobrze płatnych stanowiskach jak programiści.
Brak szacunku dla pracownika jest, niestety, dość typowy w Polsce, ale to, żeby realnym zagrożeniem było pobicie, albo wilczy bilet to już jest pierdololo takie samo, jak u starych babin przekonanie, że jak się lekarzowi gęsi nie zaniesie, to nie będzie leczył.
To co mówisz to jakaś patologia i margines a Państwo rżnie ciebie na 75 % po odliczeniu wszystkich podatków i ubezpieczeń' danin społecznych i opłat. Chłop w zamian za pańszczyznę miał chiciaż dzierżawę ziemi, przecież chłop ziemi nie kupił ani nie urodził się z nią. A co ty masz w zamian opiekę medyczną? Za która i tak sam zapłacisz. Chłop nie brał udziału w poborze do wojska a ty ? W każdej chwili możesz dostać bilet na ukrainę z powołaniem. Czy czujesz sie teraz lepiej od chłopa pańszczyźnianego ?pozdrawiam
slowianin -> slav -> slave
serb(v) -> serf -> servus
Gdzies slyszalem ze dla kosciola/biskupa chlop musial pracowac wiecej niz dla szlachcica.
Jak to bylo z praca dla klasztorow??
Jak jakas wies nalezala do klasztoru.
Pozdrawiam
Mości Czartoryscy wydawali zakaz opuszczania wsi przez chłopa przez kilka nawet pokoleń..
Jak nie płacił pańszczyzny to u siebie tyrał dniami i nocami aby odrobić pańszczyznę aż w wieku 30 lat padł trupem z przepracowania.
A jak płacił no to też padł bo musiał zarobić pieniądze na opłatę pańszczyzny..
Śmieszą mnie obrazy "Norblinòw"(nadworny malarz Czartoryskich) z wesołymi schludnie wyglądającymi z pełnymi brzuchami
chłopami z radością jadącymi furmankami na odrobek pańszczyzny
Tak, te Norbliny nieźle przeoraly polskie wyobrażenia o tym, jak kiedyś wyglądała wieś.... Podobnie jak w odniesieniu do XIX wieku choćby prace Kolberga.
@@WielkaHistoria a Kazimierz Deczyński jest praktycznie zapomniany.
Akurat to mnie nie dziwi, bo Deczyńskiego trudno się czyta. Ale jest dużo innych chłopskich pamiętników o których mało kto słyszał - Bojko, Stryczek, Kunicki...
Historia tak przedstawiona to tylko nasze wyobrażenie o tym jak mogło być. Choć są źródła, pełnego obrazu nie uzyskamy tylko domniemania. Popatrzmy na wieś z naszej historii z ostatnich lat, gdzie mimo systemu kartkowego, kto chciał mieć dobrze na wsi to miał. Jakie potrzeby mieli ludzie na wsi w średniowieczu?Mieli swoje pola, mogli najmować parobków. Ubożeli? Tak jak ubożała nasza ojczyzna, zarządzana od zawsze źle ale kto tak kłótliwych i honorowych utrzyma w ryzach. Na podstawie filmów i lektur nasz obraz jest w 90 % fałszywy. Do tego spojrzenia na nieszczęśliwych chłopów brakuje tylko zakończenia jak to komunizm ich wyzwolił.Pozdrawiam.
No dobrze, ale dlaczego określony szlachcic wymagał pańszczyzny, a nie jego np. sąsiad lub król? Czyżby dlatego, że kmieć gospodarował na jego własności, którą oddał chłopowi w użytkowanie?
Nie tłumaczy Pan skąd się wzięła powinność i dla kogo. Może kmieć nie był właścicielem „swojego” gospodarstwa i pańszczyzna była rodzajem czynszu i spłaty długu wynikłego z myta itp.
System był taki, że chłop nie mógł mieć własnego pola i musiał pracować na pana.
@@panpogo No tak, ale od czasów piastowskich książęta i królowie sprowadzali chłopów na swoje własne ziemie. Ich status był chyba inny. Nazwa włościanin sugeruje właściciela ziemi.
@@piotrmarczak3733 Od czasów Jagiełły los chłopów to równia pochyła do totalnego zniewolenia przez szlachtę.
Może dlatego, że chłopu nie wolno było bez zgody pana przenieść się do sąsiada ani do króla, choć u króla miałby ponoć lepiej?
Zmiany obciążające coraz bardziej kolejne pokolenia, tak aby każdy miał się czas przyzwyczaić, ci którym powodzi się lepiej mają dodatkowe obciążenia - wydaje się znajome...
Te piękne czasy dla zdecydowanej większości społeczeństwa wracają. Dziś takim szlachcicem jest bank a chłopem ludzie którzy mają hipotekę w banku. Bardzo dobrze, nadal głosujmy ciągle na tych samych ludzi u władzy a za niedługi czas 5m2 mieszkania będzie kosztować bańkę. Polacy po prostu lubią jak ktoś stoi nad nimi z batem.
Nikt Ci nie każe brać kredytu. Możesz mieszkać w wynajętym mieszkaniu do końca życia. Tak już jest np. w Szwajcarii: tam nikogo normalnego nie stać na zakup lokum, a jak już kupisz to potem do końca życia bulisz podatek od majątku niewiele niższy od raty kredytu.
@@Szejski
Tak wynajem, np wynajem pokoju w Warszawie obecnie to koszt około 1200 zł w dodatku z kabiną prysznicową która jeździ po podłodze w łazience. Wynajem kawalerki to już serio duże pieniądze, niewiele mniej niż rata kredytu. Tak jak kiedyś szlachectwo było dziedziczne tak dziś wszelkie nieruchomości na własność stają się dziedziczne. Dlaczego tak jest? Materiałów mało? Mniej niż kiedyś? Nie. Po prostu jesteśmy oszukiwani przez rządzących, ale większość społeczeństwa ma to gdzieś i najważniejsze aby mieć tyle samo lub więcej co sąsiad a co się dzieje już dwa budynki dalej to nieważne.
czy kobiety naprawde musialy pracowac w zaawansowanej ciazy i zaraz po porodzie musialy isc na pole do pracy?
Kiedyś zastanawiałem się, czy nie mam korzeni szlacheckich. Ale po tym co wyczytałem, to niech Bóg broni, aby ktoś z moich przodków miał być szlachcicem. Patologia !
Ta patologia to Królestwo Polskie, to skrzydlata husaria, to wygrane bitwy, to architektura i dzieła sztuki. Oraz wiele innych rzeczy. Mam nadzieję, że do niczego się nie przyznajesz i jedynym twoim dziedzictwem pozostają drewniane koguciki, haftowane koszule i drewniane chatki kryte słomą. Absurdalność twojego wpisu polega na tym, że jest tak śmiesznie anachroniczny. Myślisz, że w innych monarchiach XV, XVI, XVII wieku chłopom i plebsowi żyło się lepiej? Polską i litewską szlachtę można i trzeba krytykować za to, że w porę nie przeprowadziła reform ustrojowych i społecznych, ale pamiętajmy też o okolicznościach, a najważniejszym z nich była nawałnica szwedzka, która spustoszyła oba kraje Rzeczypospolitej w stopniu nieznanym w ówczesnej Europie. Pół wieku później dzieła zniszczenia dopełniła III wojna północna, która politycznie zdegradowała Polskę i Litwę do roli podmiotu zależnego od Rosji. Wszelkie większe reformy były przez Rosjan torpedowane, pod fałszywymi pretekstami a ich retoryka dziwnie przypominała w swoim zakłamaniu to co dziś robi propaganda putinowska (mówienie o wyzwoleniu, o obronie praw i wartości). Powstanie zwane Konfederacją Barską, które wybuchło w 1768 roku samo było obarczone "ideologicznymi" wadami i skazane było na klęskę, która zakończyła się I rozbiorem.
Mam korzenia szlacheckie. Jestem patologią wedlug ciebie, choc mi nawet nie znasz i nic złego ciebie nie zrobiłem. Dziękuję
Zastanów się lepiej,jaki jest stan twego umysłu. Po pierwsze chyba korzenie jakiegos stanu nie wpływają na ciebie,szczególnie jeżeli nie byłeś wychowywany w jakiejś tradycji. Po drugie,szlachta to szerokie pojęcie. Nie martw się . Może byłeś z gołoty .i obrabiales..pole innego szlachcica. A może masz. korzenie,wszak ludzie finansowali że sobą. Ale najważniejsze,mądre geny z jakiegokolwiek stanu cię nie dorwaly
r o m a n s e mieli ze sobą ludzie różnych stanów. Jabłonowski czarny byl
@@antonioczeluskin1120 nie przesadzaj, niby szlachcic, a taki niekumaty 🥴Nie mam nic do ciebie.
Jak dzialala panszczyzna latwo sobie wyobrazic patrzac na dzisiejszy system podatkowy.
Niewiele się od tych czasów zmieniło. Dalej mamy niewolnictwo. Wszystko na wczoraj i najlepiej za darmo.
Brednie.
Za darmo nic nie robili. Musiała być zapłata, np. organizacja sprzedarzy zboża przez dziedziców, kiedy jeszcze żydowskiego handlowania brakło.
Aż tacy głupi wtenczas lydzie niebylu.
Są na ekranie filmiki i teksty o tym, że chłop pańszczyźniany płacił mniej podatków niż obecni ludzie. Chłop pańszczyźniany miał zapewnione od dziedzica jakieś dostatki, albo tzw. pańszczyzną odrabiał za powierzone mu pole na 40 lat, z darmowym dostępem do lasu i kamieniołomu dziedzica dla wybudowania budynków.
To może sięgnij do opracowań naukowych. W XVI wieku gdy pańszczyzna wynosiła 1 dzień w tygodniu i wydajności rolnictwa była na poziomie 6 ziaren z 1 wyliczono, że obciążenia chłopa pańszczyźnianego wynosiły ok 30% to teraz pomyśl jakie były obciążenia chłopa w wieku XVIII gdy miał 4 dni pańszczyzny w tygodniu, a wydajność spadła do 3 ziaren z 1.
Tak, tak... Chłop był głupi i się nie buntował? Ile buntów chłopskich było w Polsce, a ile w Niemczech, na przykład? Czy to o czymś świadczy?
Świadczy to o tym, że w kraju gęsto zaludnionym łatwiej zorganizować bunt chłopów niż w słabo zaludnionym.
Panowanie Wazów w ogule jest już równią pochyłą do upadku Rzplitej
W 16 wieku bylismy juz pod reka globalistow
Z którymi polska szlachta współpracowała i zdradzała swój kraj.
@@Baronex174System gospodarczy I Rzeczpospolitej był bardzo korzystny dla kupców Holenderskich no i szlachty oraz skrajnie niekorzystny dla 75% społeczeństwa i państwa.
Czy ktoś już pokusił się o napisanie popularnonaukowej analizy porównującej rozwój sytuacji społecznej u nas oraz w pozostałej części Europy w okresie nowożytnym? Np. powszechny obowiązek nauki w Prusach to bodaj początek XVIII w. Tymczasem, gdy się czyta pamiętniki Jana Słomki, opisujące stan chłopskiej edukacji w połowie XIX w. w Galicji, to się tylko z podziwu głową kręci. Z drugiej strony w Prusach też chyba była pańszczyzna, a tato pana Bismarcka Polakami w swym majątku na Pomorzu pole orał? Ciekawe, jaki to z kolei może mieć wpływ na postrzeganie Polaków przez Niemców. Mam na myśli kształtowanie nowoczesnej niemieckiej państwowości przez szlachcica-niemca, mającego pod sobą najprawdopodobniej jakichś Kaszubów...Jaki to mogło mieć wpływ na współczesną Europę?
Interesujące pytania, na które jednak bardzo trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Pańszczyzna nie stanowiła oczywiście tylko polskiej specyfiki, ale u nas wynaturzyła się wyjątkowo. A Galicja z czasów młodości Słomki to już przykład skrajny. Choć akurat w sferze edukacji w Kongresówce było bardzo podobnie.
Mam Pana książkę, bardzo ciekawa, nie mogłem się oderwać. Brakuje mi tylko tego, żeby to porównać z resztą Europy. Podejrzewam, że wiele procesów historycznych stałoby się bardziej zrozumiałych.
Ma pan niewątpliwie rację. Ale przy pisaniu zdecydowałem po dłuższym namyśle by w te kwestie nie skręcać. Bo one naprawdę zasługują na osobne, kompleksowe omówienie. I były oczywiście już omawiane, choć raczej wycinkowo, w literaturze fachowej, zwłaszcza w publikacjach dot. historii gospodarczej.
Może jakiś nowy artykuł albo nawet przyszła książka? Chętnie przeczytam 😀
Zasadniczą różnicą między Europą zachodnią a wschodnią wydaje się być pańszczyzna płacona w pieniądzu ( Zachód miał farmerów, a rzeczownik farmer utworzono od starofrancuskiego znaczenia czynszu, daniny), a my mieliśmy pańszczyznę odrobkową . Brak pieniądza w obiegu i mała siła nabywcza, bieda chłopów powodowała brak rozwoju rzemiosła, miast . Rewolucja antyfeudalna, agrarna - Reformacja upowszechniła farmerstwo ( początki kapitalizmu) na Zachodzie i nadawała chłopom coraz więcej swobód osobistych i finansowych, a na wschodzie poszliśmy w drugą stronę - niewolnictwa osobistego i finansowego .
Bez przesady, jakby tak było faktycznie to już dawno byśmy wyginęli. Przecież nikt takiego wyzysku nie wytrzyma nawet przez rok.
masz racje, dokladnie dlatego Polska upadla
Ludzie naprawdę wiele mogą wytrzymać
Dziękuję że było coś takiego jak komuna!
SOCJALIZM
UCZLOWIECZYL DZIADA.
Ciekawe to jest, ale fonetycznie straszne.
przeciętny Polak aktualnie pracuje na Państwo do końca czerwca to znaczy, że KAŻDY Z NAS pracuje TRZY i PÓŁ dnia każdego tygodnia każdego miesiąca.
ale teraz to jest demokracja prawda? a nie paskudne niewolnictwo.
wtedy to był straszny wyzysk. i nie podbierali VATu.
teraz jest dobrze
zalatujesz konfianymi " mądrościami " co ty w porównujesz ? czy chłopi pańszczyźniani dostawali emerytury , renty, zasiłki pogrzebowe i pielęgnacyjne ? czy chłopki mialy platne zasiłki macierzyńskie , rodzicielskie i opiekuńcze ? czy były pracownicy mieli chorobowe , wypadkowe ? czy podstawowa opieka medyczna i szkolnictwo było bezpłatne ? czy chłop dostawał dopłaty do swojego gospodarstwa ? a inny socjaL ? Nowoczesne państwo ma więcej zadań ( bez porównania) od państw feudalnych , stad oczywistym jest ze musi pobierać relatywnie większe podatki . Takich głąbów powinno sie wysyłać w podróż w czasie do dawnych epok ,po tygodniu wracali by na klęczkach do dzisiejszych "lewackich" czasów
z urlopami , długimi weekendami , pakietami medycznymi, prawem pracy , bhp ,. urlopami wychowawczymi . W dobie rewolucji przemysłowej wielkim "osiągnięciem bylo skrócenie czasu pracy dzieci do 10 godzin dziennie przez 6 dni w tygodniu - i były to faktyczne dzieci powiedzmy 10 letnie . Tyrały w fabrykach jak dorośli , nie jak dzisiaj nieletni czyli 16 , 17 latkowie na których musisz chuchać i dmuchać bo inaczej pan inspektor wlepi mandat 5 tysięcy jak nieletni nie zlozy rekawic roboczych .
@@thurisazx co znaczy "dostawali"? sugerujesz, że "człowieki pracy" teraz coś dostają? analiza aspektu systemu ekonomicznego nie jest analizą systemu - mój drogi lewaku. Apropos jestem anarchistą a nie konfianinem.I dla mnie niewola podatkowa, czy niewola pracowniczna, niewola lokalizacyjna jak np w COVIDZIE czy w komunizmie czy przypisanie do ziemi to jedno i to samo.
a co do zasiłkowania chłopów i chłopek to warto przeczytać obowiązki pana. :)
więcej badań mniej opowiadan.
@@mach-symroscisawski1560 No co miał chłop zrobić jak pan olał swoje obowiązki względem chłopa?
@@panpogo to co robił a o czym pan Janicki nie wiele mówi. Dodatkowo pan Janicki nie mówi wiele alebo wcale o tym że w polsce do czasów sponsorowanego z zewnątrz Kostki-Napierskiego nie było buntów chłopskich takich jak w państwach Niemieckich, w Anglii, we Francji i w Rosji etc. Generlanie pan Janicki pisze swoim nauczycielem - Urbanem.
Wprowadzili demokrację pod koniec XVI wieku i zaraz dowalili podatami. Typowe.
Witam, trochę Stalin ich rozliczył.
Chłopi pańszczyżniani nie pracowali pracowała za nich szlachta.
Po 45byl, większy wyzysk niż za pańszczyzny,
czy chłop pańszczyźniany płacił podatki ?
zasadniczo tylko on płacił. Szlachta była z podatków zwolniona
@@WielkaHistoria chciałbym wiedzieć komu płacił, sadziłem ze praca dla pana była forma podatku, ale jeśli to była dziesięcina, to dla pana płacił podatek lokalny w formie pracy, a dla króla dziesięcina, to i tak mniej jak dzisiaj.
@@WielkaHistoria Kiedyś była pańszczyzna, dziś jest obywatelstwo, jedno i drugie to gwałt na człowieku, przywiązanie do ziemi. Miejsce urodzenia nie stanowi o prawie kogokolwiek do mnie.
Podatki dla państwa, daniny w naturze, czynsze i pańszczyzna dla pana gruntowego, dziesięcina dla Kościoła.
Porusza nas amerykańskie niewolnictwo, a nie wiemy, a często nie chcemy wiedzieć, że u nas to twało tyle wieków
Myślę że o naszym niewolnictwie potomkowie szlachty polskiej lub zwykli obywatele nie chcą słyszeć, bo w szkołach się o tym na lekcjach historii nie mowi, a na lekcjach j polskiego problem ten nie istnieje bo panuje obraz idylli wiejskiego szlacheckiego życia. A jak pokazują dowody szlachty nie było jak się kiedyś uważało 10 % ludności a jakieś 6% więc znaczna część ludnosci pochodzi od chłopów. Zresztą czy to ma jakieś znaczenie dla Boga lub ludzi ktorzy nie zyja w tamtych realiach?
Zwyczajnie nie interesują się bo nie mają bladego pojęcia że mogło być inaczej niż tak jak pokazują książki lub że mogło być aż tak ciężko. Fajnie że powstał film Kos z 2023 i że w końcu mamy książki pana Kamila Janickiego gdyż to właśnie one odkrywają zafałszowaną historię naszego kraju którą trzeba przeczytać by zrozumieć nasze społeczeństwo.
Warto znać historię, bo jest ona nauczycielka życia i tylko ona czyli prawda jest ciekawa.
Pozdrawiam:)
Gdyby nie ten bóg, to byłbym całkiem fajny wpis. No chyba, że to była ironia, ale jakoś słabo wyczuwalna, o ile była. Bóg- czyli kościół katolicki- jest nad Wisłą przyczyną wszelkiego zła, bo wszystko co najgorsze w Polaku to katolik
wyzysk to dzisiaj mamy, chlopi nie mogli tyle pracowac co ludzie teraz skoro ludzie teraz coraz czesciej z braku czasu musza nawet kupowac gotową zywnosc a wszystkie produkty z ktorych korzystaja sa juz gotowe na polkach, kiedys musieli miec czas wszystko sami robic wiec samej pracy w polu nie moglo byc az tak duzo
Lajka i tak dajemy
Wszystko tak ,tylko jak przyszli, na ten przykład Tatarzy albo beskidnicy, to mój przodek walczył a chłop uciekał do lasu aby przeczekać . A jeszcze świętej pamięci babcia mówiła,ze do komuchów w Polsce biedny był tylko ten, kto nie chciał pracować ,a mieć za darmo...
Niewolnik miał bronić swoich panów i ustroju niewolniczego? Szlachta praktycznie nie broniła Ojczyzny przed Tatarami.
Szlachta była tchórzliwa, leniwa i obżarta. Broniła najwyżej swojej sakiewki.
I pewnie byś chciał odzyskać włości swojego dziadka? I pewnie popierasz Konfederację?
Szlachta bronila przed Tatarami? Na Ukrainie bylo tyle szlachty co kot naplakal. Mielismy tam Polskich tatarow i Kozakow, ktorym Polska szlachta zalowala nawet podstawowego zoldu. Pewnie z kilkuset szlachty Polskiej tam bylo... jak sie kilka tysiecy zebralo (na caly narod) to juz wielka wojna jakas.
Historia kościelno szlachecka dziś panuje omija zbrodnię jakich dokonano na chłopach przez kilkaset lat.
Jestem zdania że obecne zmiany klimatyczne odbiją się na ludzkości dużo gorzej niż wtedy, podczas ochłodzenia. Myślę że obecna wojna o Ukrainę, która jest nazywana "Spichlerzem Świata", jest jednym z elementów, zabezpieczenia się na przyszłość w której żywność będzie coraz cenniejsza. Dodatkowo Rosja zaczęła już teraz agresywnie pogrywać, bo wie że zmiany klimatyczne wymuszają odchodzenie od paliw kopalnych, dzięki którym (na obecną chwilę) zarabiają ok pół miliarda dolarów dziennie. Gdy drastycznie zaczną im spadać wpływy z handlu, to ciężko będzie im toczyć wojenki. Może to poważnie zachwiać tym kolosem o glinianych nogach. Samozwańczy car Putin postanowił grać va banque.