Marzanna - różne oblicza tej samej... bogini?
Vložit
- čas přidán 5. 09. 2024
- W tym materiale opowiemy o Marzannie i różnych sposobach jej postrzegania, zarówno w kontekście domeny, którą reprezentuje, jak i samej boskości. ;)
Strony wspomnianych wspólnot (z których wziąłem materiały do odcinka):
Gromada Raróg:
/ chramrarog
Rodzimy Kościół Polski:
/ rodzimykosciolpolski
Gromada Białożar:
bialozar.wordp...
Rodzimy Krąg:
rodzimykrag.pl/
Gromada Jawor:
/ chram.jawor
Prosimy więcej filmów ❤
Słowiańska Morena, Marzanna, Marena ma cechy ie. bogini jutrzenki. Na początku wiosny, tj. wtedy, kiedy w Sparcie czczono Aotis, a u Germanów Ostarę/Eostar, u Słowian mieli obrzędy ku czci Marzanny (czyli psł. *Moreny), która zgodnie z wynikami nowych badań była odpowiedniczką np. indyjskiej Uszas, bałtyckiej Austrine, i pierwotnie miała być "klucznicą nieba", tzn. otwierać drzwi Słońcu i Gwieździe Porannej (personifikacja gwiazdy Aldebaran; w tej roli pierwotnie mógł być Jaryło). W folklorze białoruskim zachował się taki obraz zorzy-jutrzenki, która używa kluczy do otwierania drzwi Słońcu i potem gubi te klucze albo komuś przekazuje. W folklorze polskim, czeskim i słowackim Morena-Marmuriena-Marejna jest pytana, komu dała klucze, albo gdzie te klucze zgubiła. Zawsze chodzi o otwieranie tymi kluczami ziemi, żeby rosła zielona trawa, kwiaty itd., czyli o wznowienie wegetacji. Słowiańskie wyobrażenia o Marzannie i zorzy wydają się na tyle podobne, że powinno się stawiać między nimi znak równości. Zbieraczom białoruskiego folkloru zawdzięczamy to, że te wyobrażenia o zorzy zachowały się niemal do naszych czasów, dzięki czemu możemy dziś rekonstruować postać "Moreny-zorzy-jutrzenki". Niżej wklejam przykłady tekstów białoruskich o zorzy-klucznicy.
Białoruskie zamawianie na dobrą /szczęśliwą/ drogę
Першимъ разомъ, добрымъ часомъ.
Господу Богу помолимся, храсту паклонимся.
Учора зъ вячора соунiйка играло,
добрую дорогу провещало;
сягоння зъ ранку зара занялася,
у неби на парози зъ сонцемъ споткалася;
залатые ключи у ручки брала,
дубовую дзверку одмыкала,
шоуковый пологъ подымала,
соунiйко не небо выпущала,
добрую дорогу провѣщала.
Устау (или устала) я рано подвыйду къ ваконцу;
щира я щира уздыхну до Бога:
дай-же мнѣ, Боже, счасливу дорогу!
Ажъ св. Юрiй каня запрагае,
св. Ауласъ помогае,
отъ бяды, напасьци зберегае.
(... Wczora z wieczora słoneczko grzało, dobrą drogę wróżyło, dziś z ranka zorza się zajęła, w niebie na progu z słońcem się spotkała, złote klucze w rączki brała, dębowe dźwierki odmykała, jedwabną zasłonę podejmowała, słoneczko na niebo wypuszczała, dobrą drogę wróżyła...)
PIEŚNI BIAŁORUSKIE O ZORZY:
1. Zorza zgubiła klucze (…)
A ze słowikiem rozmawiając,
A na księżyc pokrzykując,
A wzejdźcie jasne zorze,
I znajdźcie klucze dzwonki:
Pora ziemię odmykać
Pora rosę wypuszczać.
2. Zorza klucze pogubiła
Koło pola gdy chodziła
I z księżycem żartowała
I do słońca przemawiała
Idźcież o dziewice wdzięczne,
I najdziecie klucze dźwięczne
Będziem ziemię odmykali
Czystą rosę wypuszczali
Więcej na ten temat w:
- M.M.Glavan. K.Vuković, The Indo-European Daughter of the Sun: Greek Helen, Vedic Saranyu and Slavic Morana, "Nouvelle Mythologie Compare" 6 / 2022.
- M. Łuczyński, Mity Słowian. Śladami świętych opowieści przodków, Szczecin 2020.
Dobre uzupełnienie kontekstu historycznego. ;)
W naszych filmach staramy się prezentować jak postacie bogów są faktycznie postrzegane przez rodzimowierców z różnych, współcześnie działających organizacji i jak to przejawia się w formach sprawowania kultu.
Unikamy zakładania "jak powinno być", bo to "jak powinno być" nie zmieni tego "jak jest".
Co ciekawe, o ile czasem gdzieś, w rozmowach między rodzimowiercami, przewijał się motyw "Marzanny z kluczami", to jednak w oficjalnych publikacjach wspólnot nie trafiliśmy na ten motyw postrzeganiu samej Marzanny i jej roli.
Może przyjdzie czas, że żercy będą pisali i publikowali więcej traktatów teologicznych... Oby!
Wtedy na pewno uda się uwzględnić więcej ciekawych elementów i rozwinięć, które realnie są brane pod uwagę przy konstruowaniu wizji świata i obrzędów.
Pozdrawiamy!
@@przyogniu7928 Poprawcie sobie opis: "wziąłem", a nie "wzięłem"