Maria Magdalena a gnoza. Drugie życie biblijnej bohaterki
Vložit
- čas přidán 6. 07. 2024
- Doceń naszą pracę i postaw nam kawę! buycoffee.to/podcasthistorykow
W dzisiejszym odcinku przyjrzymy się najpierw genezie tradycji o Marii Magdalenie jako „apostołce apostołów”, która dostrzegalna jest już w zagadkowym ustępie Ewangelii Janowej. Następnie przyjrzymy się, jak bardzo odrębny od „ortodoksyjnego” potrafił być obraz Marii w literaturze gnostyckiej, by na końcu sprawdzić, czy rzeczywiście istnieją jakieś przesłanki, że Maria mogła być dla Jezusa kimś więcej niż uczennicą i skąd wziął się sensacyjny pogląd, że mogła być jego partnertką.
Co znajdziesz w odcinku?
00:00 Wstęp
03:25 Znaczenie Marii Magdaleny w Ewangelii Jana
11:27 Rozwój wyobrażeń o postaci Marii Magdaleny w późniejszej tradycji ortodoksyjnej
13:04 Maria Magdalena w tradycji gnostyckiej
17:49 Ewangelia Marii
20:42 Czy Maria Magdalena pełni najważniejszą rolę w tekstach gnostyckich?
26:20 Sugestie związku Marii Magdaleny i Jezusa w tradycji gnostyckiej?
30:09 Symbolika pocałunku we wczesnym chrześcijaństwie i w nurtach gnostyckich
34:50 Stosunek gnostyków do cielesności
41:00 Metaforyka związana z płciowością u gnostyków
42:13 Rola kobiety w tradycjach gnostyckich a pozycja Marii Magdaleny
46:03 Źródła sensacyjnych doniesień o Marii Magdalenie i Jezusie. Podsumowanie.
Autorzy Podcastu:
Sławomir Poloczek, historyk starożytności (doktorat na Wydziale Historii UW), specjalizujący się w badaniach nad dziejami religii hebrajskiej, wczesnym chrześcijaństwem i relacjami obu wobec "pogańskich" kultur ościennych. Publikacje naukowe: uw.academia.edu/S%C5%82awomir...
Piotr Łapiński, historyk niepraktykujący, pasjonat historii i dobrych opowieści.
Podstawowa literatura w języku polskim (wybór):
P. Brown, Ciało i społeczeństwo. Mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym chrześcijaństwie, tłum. I. Kania, Kraków 2006
Ewangelia Marii Magdaleny. Koptyjska ewangelia z II w., oprac. J.-Y. Leloup, tłum. P. Sachse, Wrocław-Lutynia 2006
B.D. Ehrman, Naśladowcy Jezusa. Prawda i fałsz. Piotr, Paweł i Maria Magdalena, tłum. P. Hejmej, Warszawa 2010, s. 227-326
Biblioteka z Nag Hammadi. Kodeksy I i II, tłum. oprac. W. Myszor, Katowice 2008
S. Poloczek, Zamieszanie wokół żony Jezusa, Mówią wieki 12 (2012)
D. Lewandowska, Androgyn czy hermafrodyta? Studium nad hermafrodytyzmem w źródłach antycznych, Warszawa 2019
Ewangelia Filipa, oprac. J.-Y. Leloup, tłum. E. Mickiewicz, Wrocław-Lutynia 2021
Ewangelia Tomasza. Koptyjska ewangelia z II wieku, oprac. J.-Y. Leloup, tłum. E. Mickiewicz, oprac. naukowe S. Poloczek, Wrocław-Lutynia 2023
Podstawowa literatura zagraniczna (wybór):
A.G. Bock, Mary Magdalene. The First Apostle. The Struggle for Authority, Cambridge MA 2003
K.L. King, What is Gnosticism? Cambridge MA-London 2003
E.A. de Boer, The Gospel of Mary. Beyond a Gnostic and Biblical Mary Magdalene, London-New York 2004
D.L.L. Bock, The Missing Gospel. Unearthing the truth behind alternative Christianities, Nashville TN 2006
P. Stefanow, Jaldabaot. Istorija i ućjenje na gnostićieskata religija, Sofija 2008 (w języku bułgarskim)
The Nag Hammadi Scriptures, M. Meyer (red.), New York 2009
K.L. King, ""Jesus said to them, 'My wife…'": A New Coptic Gospel Papyrus", Harvard Theological Review 107/2 (2014), s. 131-159
S. Gathercole, The Gospel of Thomas. Introduction and Commentary, Leiden-Boston 2014
Tagi: Maria Magdalena, Jezus, apostołowie, Piotr, Tomasz, Jakub, Nowy Testament, Biblia, biblistyka, ewangelie synoptyczne, Ewangelia Janowa, apokryfy, gnoza, gnostycyzm, walentynianizm, Ewangelia Marii, Ewangelia Tomasza, Pistis Sofia, Dialog Zbawcy, Nag Hammadi, starożytność, Egipt, archeologia, papirologia, język koptyjski, wczesne chrześcijaństwo, polemika, judaizm, ukrzyżowanie, pusty grób, zmartwychwstanie, bibliści, , Kod Leonarda da Vinci, żona Jezusa, pseudonauka, teorie spiskowe audiobook
![Sir Roger Penrose (NOBEL 2020) - Sekret rzeczywistości [DOKUMENT]](/img/n.gif)
Witam. Lubię wasze rozmowy. Rzucają nowe światło na wiele tematów. Pozdrawiam.
Super podcast. Mają Panowie bogaty zasób słownictwia. Ciekawe tematy. Słucha się z przyjemnością.
Niech to się trzyma i dobry przekaz leci!
Dobrze robią, wszystko jest w porządku:-)
jedyny minus kanału....nie można zasnąć jeżeli nie przesłucha się do końca. Super pomysł z ewangeliami które nie weszły do kanonu. Czekam niecierpliwie na następne. Pozdrawiam serdecznie i dziękuje. Eliza
Można, ja mogę. Często oglądam na raty i nie tylko ten kanał.
W każdym razie łaskawie pozwalam.
;)
Można, szczegolnie w autobusie podczas powrotu z nocnego dyżuru 😉🙂
Dziękuję ☺️ jeśli mogę coś zasugerować to chciałbym posłuchać odcinka o apostołach. Czy rzeczywiście istnieli, dlaczego w ewangeliach większość praktycznie nie pełni żadnej roli, dlaczego nie pisali listów oraz nie opisano ich działalności w dziejach apostolskich? Myślę, że byłoby to temat na kolejnych kilka fajnych odcinków. Pozdrawiam.
Bardzo dziękuję za kolejny ciekawy podcast 😊
Czekam z niecierpliwością! :)
Zapraszamy na czat premierowy!
Ale sie cieszę ze was znalazłem, lubie takie rozważania:) mam tylko prośbę, uzupełnicie odcinki na Spotify, proszę 🤌
Dziękuję serdecznie pozdrawiam ❤❤
41:38 Ta "metaforyka płciowości boskiej syzygii, elementów boskiego świata" ewidentnie przedstawia sobą koncept "unity of opposites".
Można powiedzieć, że w nim "elementy boskiego świata" tworzą pary przeciwieństw (syzygia), których okrešlona konfiguracja formuje "gałęzie" celestialnych drzew poznania 'Dobra' i 'Zła'.
Nie mogę się doczekać ❤
Dziękuję i prosze o więcej... :)
Szczególnie interesujący jest temat sakramentów gnostyckich, zwłaszcza tych nieznanych obecnie, czyli Zbawienie i Komnata Oblubieńcza.
Świetny kanał: ciekawe tematy+ porządna bibliografia. 💪👍💕
Zasięgów, bo warto 😀👍🏻
38:01 spadłem z krzesła XD Już wcześniej te rozważania gnostyków wydawały mi się odjechane, ale to przebiło wszystko. Pomyśleć, że siedziała jakaś grupa ludzi i wymyślała takie coś XD
Dzień dobry wszystkim
Dzień dobry, przygotowuję zatem już jutrzejszy grafik😊
Premiera w sobote, czyli za 2 dni ;) PŁ
No tak, no tak.
Jedno jest ciekawe w kontekście tego ile i które teksty przypisywały poszczególnym postaciom, jako tym, które miały być szczególne w kontekscie wiedzy o objawieniu. Jest to mianowicie fakt, ze praktycznie żadne z tych dzieł nie przypisało tej szczególnej roli Piotrowi, uznawanemu jednak według tradycji za spadkobiercę Jezusa, że tak powiem. Mam swoje przemyślenia co do przyczyn takiego stanu rzeczy, ale póki co zostawię to jako niedopowiedziane.
Ja z polecenia doktora Szewko. Słuchamy!
Zapraszamy!
Maria z Magdaly ! Magdala to mała wioska !!!
Dziś, nie wtedy
9:15 Rajskie drzewa/krzyże rosną "na ulicy wielkiego miasta, które duchowo nazywa się Egiptem, gdzie też nasz Pan został ukrzyżowany". Ap 11.3-4; 7-8
Dzień dobry Panowie, już odsłuchałem. I na razie odpowiem krótko, nie rozwijając się nadmiernie: czuję pewien niedosyt, jakby brak poszerzenia o inny kontekst, niekoniecznie tylko religijno-ewangeliczny czy nawet gnostycki. Są przecież inne źródła które mogą sugerować ciąg dalszy tej niesamowitej opowieści i życie i działalność Marii Magdaleny. Ale o tym i pewnym osobistym spostrzeżeniu w kolejnym komentarzu, w ciągu dnia. Teraz natłok obowiązków. Pozdrawiam. Kawa obowiązkowa postawiona.
PS. Panowie subskrybenci i komentujący.., taka sugestia: oglądajmy reklamy do końca. Wiem, że są trochę wkurzające ale to one są też realnym profitem dla naszych twórców. Zawsze możecie w tym czasie pójść zrobić tak zwane siku albo odpisać na sms-a który właśnie czeka w kolejce albo chociaż zrobić sobie dolewkę kawy😅
Dziękujemy! Ze swojej strony możemy tylko napisać, że zakładamy odcinki w długości szkolnej godziny lekcyjnej (no, czasami z dzwonkiem który jest "dla nauczyciela" ;) ), więc niektóre tematy muszą być skrócone. Nie wykluczamy dłuższych odcinków, ale też oznaczają one więcej pracy i prawdopodobnie nie pojawiałyby się wtedy raz w tygodniu ;) Jednak jak widać na przykładzie tego filmu możemy wracać do podejmowanych już tematów by je poszerzać. PŁ
@@podcasthistorykow gdyby tak wyglądały lekcje w szkole to z chęcią bym zostawał po dzwonku
@@okon7464 brawo, muszę powiedzieć brawo!, aż się uśmiechnąłem. Myślę że ta grupka byłaby całkiem spora 😁
Polecam ten link
Mądrego to i dobrze poczytać
Ciekawy byłby temat bardziej przekrojowy czyli wpływ platonizmu na kulturę starożytną i co za tym idzie na wczesne chrześcijaństwo i ostatnie księgi Startego Testamentu.
❤
Dzięki ogromne za materiał! Skoro mamy już za sobą temat Marii Magdaleny to może teraz jakiś materiał o Marii matce Jezusa i wszystkich innych kobietach z Nowego Testamentu o ile jest i nich coś pisane czy mówione po za Biblią i ortodoksyjną tradycją?
Pewnie ten temat też jest możliwy, ale też za jakiś czas - żeby zrobić trochę "płodozmianu" a także by mieć możliwość zajęcia się tematami podrzuconymi w komentarzach pod ankietą w zakładce społeczności ;) PŁ
No i najważniejsze, czy w Dzień Pięćdziesiątnicy Maria Magdalena była jeszcze obecna?? Od niej też pochodzi niemieckie słowo Magd, co jest oczywiście deprecjacją.
A było że Honecker mógł się całować z Breżniewem? Ale nie był bardziej kochanym przywódcą, od przywódców innych państw.
(Komentarz dla zasięgów, tylko głupawka mnie zebrała.)
Czy jeśli chodzi o pochodzenie z jakiegoś miasta Magdalia, to nie powinno się tłumaczyć "Maria MAGDALAŃSKA" czy jakoś tak?
Tu chodzi bardziej o to, że tłumacze zwykle starają się przełożyć formę przydomka odmiejscowego w sposób bardzo literalny, wręcz będący kalką językową. SP
@@podcasthistorykow Tak, rozumiem, ale przez to chyba 99,9% ludzi, którzy nawet chodzą do kościoła, myśli, że "Magdalena" to zwyczajnie jej drugie imię. Też tak myślałem. Nikt mi tego nie tłumaczył inaczej na lekcji religii itp.
@@Zbigniew_Nowakbo nikomu na tym nie zależy, tak jak wielu katolików myśli, że Pan Jezus Chrystus to jakiś pan o nazwisku Chrystus. Głupimi łatwiej sterować.
Podobny problem językowy dotyczy Samarytan. Mieszkali w Samarii, a nie w Samarytii, powinni więc być nazywani Samaryjczykami, lub Samarianami. Ale tak nie jest i pewnie już się to nie zmieni
Mi się podoba gnostycyzm. Jest taki ....nowoczesny i subtelny.
Otwiera drzwi do właściwie nieograniczonego rozwoju.
Nie to co "bycie grzecznym i tyle" w katolicyźmie.
Tak żeby nie było to ja jestem skrajnym (tfu) ateistą i materialistą😉
No nie bardzo.... z tym swoim potępieniem seksu bo wiąże duszę z ciałem, antogonizmem tego co duchowe i z tym co matrialne. Później przejmie to też chrześcijaństwo, choć jest dyskusyjne na ile to zasługa gnostycyzmu a na ile to duch epoki przesiąknięty myślą Platona. To jest właśnie to czego nie lubimy w chrześcijaństwie: tego odwrócenia od realnego świata, od cielesności i z durnymi wymaganiami dziewictwa i celibatu. Po drugie wtajemniczenie i poznanie jest tutaj nad moralnością, to nie jest racjonalizm Arystotelesa. To prowadzi do jakiegoś mistycyzmu, wszystkiego tego co zaprzepaściło by powstanie nowożytnej filozofii i nauki.
@@ZdzichaJedziesz Z zarzutami się zgadzam.
Ale właśnie ten mistycyzm mi się podoba. Widzisz, ja się cielesnością nie zachwycam.
Z tym że funkcjonuję w niej w 100% , okulary duchowości mi spadły i wszystkie religie to dla mnie lipa😉
No i gnostycyzm przynajmniej ma logiczne wyjaśnienie zła na świecie.
To nie jak w katolicyźmie gdzie Bóg jest dobry chociaż wszystko wskazuje na to że jest zły😅
@@piotrmaniawski930 w mistycyzmie generalnie skończył i judaizm i islam i prawosławie. W zachodnim chrześcijaństwie też na to się zanosiło pod koniec średniowiecza, ale mamy trochę więcej szczęścia bo Tomasz z Akwinu oparł teologię na racjonalizmie Arystotelesa i jego Summa Teologiczna zaczynała się od dowodów na istnienie Boga. Tego uczono uniwersytetach.
No i trafił się Luter i protestanci co sprawiło że chrześcijanie odeszli od egzegezy alegorycznej na rzecz egzegezy krytycznej a tu już było blisko do narodzin krytycyzmu a potem nowożytnej filozofii Kartezjusza. Filozofia przyrody dała początek fizyce.
Możesz wymrzeż bezdzietnie. Zastąpi Cię Ryfkie i jej 12 pomiotów. Tak to działa.
@@ZdzichaJedziesz "z durnymi wymaganiami dziewictwa" - jesteś świetnym materiałem na kukolda!
Klaskać!
Apostołka apostołów, dobre dobre. Lubie to haha
Cichodajka?
45:08 bo to prawda. Początkowo każdy płód jest kobietą, dopiero potem niektóre ewoluują w mężczyznę. Zadziwiające, skąd starożytni mogli mieć taką intuicję w tej dziedzinie (bo wiedzy naukowej raczej nie mogli mieć).
Jak w oryginale brzmi imię Ireneusz?
"Eirenaios" (Εἰρηναῖος), co znaczy tyle co "pokojowy" lub "spokojny", czy nawet lepiej: "pokojowo usposobiony" (etymologia sięga gr. eirene - "pokój"). Polska wersja tego imienia pochodzi od formy zlatynizowanej: Irenaeus . SP
@@podcasthistorykow dzięki!
Mój drugi komentarz poza o gnoza to - jaka jest odpowiedź na pytania kto był ukochanym uczniem Pana Jezusa? Czy był to Jan (Jan nie syn Zebedeusza) uczeń z Judei lub z Jerozolimy, który należał do grona ważnych uczniów poza Apostołami? Z których większość należała do innej grupy społeczno intelektualnej niż Apostołowie, a o której dowiadujemy się jakby przy okazji? I czy to ten sam uczeń, który był najblizej Jezusa przy Ostatniej Wieczerzy? Czy to ten sam który stał pod Krzyżem z Matka Jezusa i czy to ten sam, o którego pytał Piotr czy on nie umrze i czy ten sam, który był jeszcze wcześniej też gdzieś wymieniany jako ulubiony czy umilowany uczeń? Czy można go utożsamiać z autorem Ewangelii św. Jana? Sama ta postać i jej ścisła więź uczuciowa z Jezusem już wystarczajaco intryguje, a gdy dodamy pytania, czy przynajmniej w niektórych przypadkach można go utożsamiać z Marią Magdaleną to już komplikuje sprawę bardzo. W każdym razie, to że właśnie ona piersza spotkala Jezusa Zmartwychwstalego i że powiedział do niej "Mario" z uczuciem, mówi samo za siebie. Bardzo szkoda że nie wiemy, jakie były losy tej kobiety z Dziejów Apostolskich. Mam nadzieję, że pewnie wykluczona ze swojej pozycji przez innych uczniów jako kobieta, zdążyła sprzedać swój interes i majatek i rzeczywiście przenieść się do rzymskiej Prowansji, głosząc Słowo Boze wśród pogan i w końcu żyjąc jako eremitka w skalnej samotni, a z gnozą nie mając nic wspólnego.
O Marii Magdalenie, czy jakiej kolwiek innej kobiecie w Dziejach Apostolskich nie ma za dużo wzmianek, skoro pierwsze skrzypce gra tam Paweł. A Paweł i to widać wyraźnie z kart Pisma, miał jakiś spory problem z kobietami. Nie lubił ich, a może nawet się ich bał. Może odczuwał pociąg w innym kierunku, a może ten do kobiet był tak wielki, że dziś można by go nazwać erotomanem, lub seksoholikiem, a on przecież był "mężem świętym. Może miał jakieś kompleksy wyniesione z dzieciństwa, związane z apodyktyczną matką. Tego nie wiem. Ale jest wyraźnie kobietom przeciwny i traktuje je jak "gorszy sort" ludzi.
Zanim doznał objawienia na drodze do Damaszku, był "normalnym", dorosłym Żydem, a nie był żonaty, a przecież ówcześni Żydzi, z wyjątkiem tych "dziwaków", którzy podążali za wędrownymi nauczycielami, nie mieli w swoim zwyczaju celibatu. Nawet Piotr miał żonę i teściową, które oczywiście porzucił na rzecz Jezusa.
Dlatego żadna kobieta nie mogła choć na chwilę błysnąć w pawłowej historii.
To takie wnioski, które same się nasuwają podczas lektury Nowego Testamentu.
Oczywiście nie muszą być słuszne.
@@edwardwarkus5198 Ważną postacią była też już dziś prawie zapomniana św. Tekla. Sam Pawel wszedł do pogańskiej areny, żeby obserwować z daleka jej skazanie. Sam był świadkiem cudu, ale tylko zobaczył i wyszedł. Prawdopodobnie sam nie mógł uwierzyć.
Dziękuję bardzo i mam nadzieję że uda Wam sie rozwinąć kanał. Pozdrawiam
Dobrze się słucha, ale dlaczego nie wspomniano o bardzo konkretnej informacji dot. MM ?; Maria Magdalena była kobietą, z której Jezus wypędził siedem demonów (Ew. Łukasza 8,2). A to daje wiele ciekawych wniosków. Kiedy Jezus spotyka MM, jest ona dorosła kobietą. Z ewangelii wynika, że zajmuje sie aprowizacją po uwolnieniu. Towarzyszy apostołom do końca, prawdopodobnie jako nieliczna z grona kobiet, ponieważ jest wspominana do końca. Bierze udział w pogrzebie, po śmierci przynosi olejek do namaszczenia, takie czynności wobec zmarłych robią tylko osoby najbliższe zmarłemu w tradycji starożydowskiej. Serial "The chosen" trafnie pokazuje MM. Jako osoba opętana nie jest zdolna do pracy, a więc nie zarabia. Po uwolnieniu jednak wspomaga apostołów. Wniosek; prawdopodobnie pochodzi z dość majętnej rodziny. Jedno jest pewne. Nie byla żoną Jezusa, bo na pewno w ewangeliach byłoby to wspomniane, bo dlaczego miało by byc przemilczane, jeśli jest wiele innych szczegółów. Nie była żoną, ale musiała byc Jezusowi bardzo bliska. Prawie jak rodzina.
Bo o tym wspominaliśmy w poprzednim odcinku - nie chcieliśmy powtarzać informacji ;)
To gnostycy mieli w duuużym poważaniu nakaz zaludniania Ziemi.
To do czego się właściwie odwoływali?
Musimy pamiętać, że niektórzy gnostycy mieli bardzo specyficzną reinterpretację Księgi Rodzaju, w której pewne elementy narracji biblijnej były odwrócone: stworzenie pierwszych ludzi było na przykład postrzegane jako akt negatywny, wynik działań demiurga, który błędnie uwierzył, że sam jest Bogiem oraz jego pomocników, demonicznych archontów, gdzie obdarzenie duchem pierwszej ludzkiej pary było próbą ratowania i tak niepożądanej sytuacji. W tej optyce fakt, że ludzie się mnożą, zaludniają Ziemię, nie był postrzegany do końca pozytywnie. Taką "antyinterpretację" Księgi Rodzaju widać na przykład w "Hipostazie archontów" lub traktacie "O początku świata" z Nag Hammadi (pisma najczęściej wiązane z nurtem walentyniańskim). SP
@@podcasthistorykow A po grzyba ten byt - Bóg doskonały ztworzył psychopatę demiurga? Jaka logika? Poza tym szkoda że sie od razu nie powiesili udowadniając jak bardzo wierzą w swoje tezy. To byłby najlepszy możliwy postępek - czyż nie?
Komnata Oblubieńców to nie rytuał, ale jeden z Sakramentów
To znaczy że Jezus był zdrowym heteroseksualnym samcem.
Dzięki Bogu 😂
Dlaczego nie możecie przyznać że Maria Magdalena była kobietą Jezusa nie może wam to przejść przez gardło .
To że Biblia tego nie opisuje to normalne bo chciano opisać Jezusa jako człowieka nie z tej ziemi , który nie ma porzeb erotycznych na siłę próbujecie robić z Jezusa człowieka nie z tego świata
Nie ma na to chyba żadnych przesłanek we wczesnych materiałach.
Z drugiej strony nie wierzę że w takiej wędrownej damsko-męskiej grupie nie dochodziło do zbliżeń.
@@piotrmaniawski930 to że nie ma napisane to nie znaczy że nie było patrz historia Piasta i Popiela .
Jezus był 30 letnim mężczyzną więc to nienormalne że nie miał pociągu do kobiet zwłaszcza że to starożytność , Bliski Wschód i patriarchat
@@Maciex295 Jeżeli Jezus miał jakieś korzenie esseńskie i faktycznie wierzył w rychłe nadejście Królestwa to istnieje możliwość że żył w celibacie. Chociaż obecność kobiet, swoboda w kontaktach, liberalne podejście do prawa sugeruje mi raczej coś w rodzaju charyzmatycznej komuny.
@@piotrmaniawski930 więc związek z Marią Magdaleną jest możliwy poza tym we Francji jest kult Marii i ,, corki Jezusa " Sary bodajże.
A tak poza tym Jezus nie jest postacią historyczną i cały spór jest bezsensowny to tak jak by wierzyć w historyczność Zeusa i Herkulesa czy innego Thora czy Odyna
@@Maciex295 Z tą niehistorycznością Jezusa to wchodzisz w konflikt z większością badaczy.
Bardzo słaby kanał
Przykro mi, że masz takie słabe warunki mieszkaniowe 😢
Bardzo ludzie chcą wiedzieć czyim psem jest Trzaskowski i za ile srebrników sprzedał Pana Jezusa
To chyba Podcast Historyków, a nie Podcast Polityków 🙄
Da da Wania, na front Wania zginąć za Putinland! 😁
Mi w objawieniu Jezus powiedział że sprzedał go stanisawdutka, ale nie wspomniał za ile, więc nie próbuj się oczyścić z winy tym pomówieniem 😅