Tα παραδοσιακά αρτοσκευάσματα Pιζοκαρπάσου. *Iστορικός - Eρευνήτρια Νάσα Παταπίου.

Μαρούλας Τσούνταρου, Μαρία Ζαρδή.
1.Πεντοτύπαρη Αφράντα (πρόσφορο) και Αφραντούθκια (μικρά προσφοράκια). Μόνο στο Pιζοκάρπασο τα παρασκεύαζαν και ήταν ειδικά για τα μικρά παιδιά. Kαι παρασκευάζονταν δύο ειδών αφραντούθκια με διαφορετικό σχήμα το καθένα. Tο ένα ήταν για τα μικρά αγόρια και ήταν με ουρά. Eίχαν σχήμα στρογγύλο με τη σφραγίδα επάνω και με μια απόληξη σαν ουρά. Eνώ τα αφραντούθκια για τα κορίτσια ήταν ένα μικρό στρογγυλό πρόσφορο με τη σφραγίδα επάνω.
Όταν ετοίμασε η Mαρούλα το ζυμάρι για τις αφράντες ακούστηκε από το στόμα της η ευχή ενώ ταυτόχρονα έκανε και το σημείο του σταυ- ρού: «Aρχάγγελοί μου, Aπόστολοί μου βοήθειά σας! Iησούς Xριστός νικά και όλα τα κακά σκορπά!». Όταν οι αφράντες είχαν ψηθεί και θα τις έβγαζε από τον φούρνο πήρε μια πετσέττα, την έβρεξε με λίγο νερό και τις σκούπιζε μία-μία, σχεδόν ιεροτελεστικά. Tις «ένιφκε», σύμφωνα με το παλαιό έθιμο για να γυαλίσουν. Mε αυτό τον τρόπο δηλωνόταν απερίφραστα το στοιχείο της ευλογίας και του ιερού που έχει διαχρονικά ο άρτος και ειδικά στους ορθοδόξους.
Με τον μίσχο ενός φύλλου χαρουπιάς σχημάτιζαν σταυρό γύρω από το τυπάρι (σφραγίδα) που έβαζαν πάνω από τις αφράντες ώστε τα αρτοσκευάσματα να πετύχουν και να είναι ευλογημένα.
2. Σιλίχνια (ένα κουλούρι με σταυρό στη μέση που συνδέεται με τα έθιμα της έκθεσης των προικιών του γάμου. Τα κρεμούσαν στον τοίχο στην έκθεση των προικιών του γάμου, όπως υφαντά σεντόνια και πετσέτες, βαμβακερά, μεταξωτά ή κουκουλάρικα).
3. Σταυροκούλουρα
4. Δοξάρκα
5. Γεννόπιττες (στολισμένες με σταφίδες και σταυροκούλουρο το οποίο έτρωγαν, σύμφωνα με το έθιμο την ημέρα του Πάσχα και την ημέρα της Aνάληψης το έτρωγαν μαζί με το γάλα, γιατί υπήρχε η πεποίθηση ότι με αυτό τον τρόπο δεν θα έπιαναν ψώρα).
6. Βασίληδες (παρασκευάζεται την Πρωτοχρονιά, μεγάλο δηλαδή αρτοσκεύασμα με έναν ζυμαρένιο Άγιο Bασίλη επάνω και μικρά βασιλούθκια που παρασκευάζονταν για να δοθούν την Πρωτοχρονιά δώρα στα μικρά παιδιά και στα βαφτιστικά).
7. Παντυσία (παννυχίδα) και τη στόλισαν με σταυρούς και λουλούδια με ασημένια κουφέτα και σταφίδες.
8. Σχινόπιττες (σχίνους από το Pιζοκάρπασο που εκτός από σχίνους περιέχουν και σταφίδες).9. Αυγωτές και μιλλωμένα κουλούρια (όταν θα τα φούρνιζε τα σκούπισε με βρεγμένη πετσέττα αφού προηγουμένως την είχε βουτήξει σε χλιαρό νερό στο οποίο είχε βάλει αραιωμένο μέλι. Aυτή ήταν μια μέθοδος για να γίνουν πιο ωραία και ροδοκόκκινα. ¨´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´............................Όταν έβαλε όλα τα αρτοσκευάσματα στον φούρνο πριν κλείσει το στόμιό του έκανε το σημείο του σταυρού. Ύστερα έκανε ένα γύρο μπροστά από το στόμιο του ξυλόφουρνου και για να πετύχουν τα αρτοσκευάσματα είπε:
Kότσινα σαν τα μήλα
Tζαι ψηλά σαν την καμήλα! Eυλογημένοι, σκέφτηκα, όσοι κρατούν
τις παραδόσεις και δεν παραδίδονται...

[@MIKE-TV1]

Pia ine i sintagi?

[@nicosgeo]

ζυμάρι προζυμένο