«Τα εννιάδερφα» - Μουργκάνα Θεσπρωτίας [Ήπειρος]

▶️ Πολύ παλιό τραγούδι, σε τρίσημο ρυθμό (3/4) και χορό τύπου «στα τρία» (ή και «μέσα-έξω») από την περιοχή της Μουργκάνας Θεσπρωτίας (περιοχή στα ελληνοαλβανικά σύνορα). Ανήκει στην κατηγορία των τραγουδιών του Ακριτικού Κύκλου. Απαντάται σε όλη την Ήπειρο, με μικρές διαφορές στη μελωδία, αλλά και στους στίχους, ωστόσο πάντοτε το θέμα του τραγουδιού παραμένει το ίδιο. Παραλλαγές του τραγουδιού συναντώνται σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο.
📌Η Μιράντα Τερζοπούλου (2008), αναφέρει:
«Εννιά αδέλφια οπλισμένα ξεκινούν για τον πόλεμο. Φτάνοντας διψασμένα σ’ ένα πηγάδι ρίχνουν κλήρο ποιος θα κατέβει να πιάσει νερό. Κληρώνεται ο μικρότερος, ο Κώστας, που θα βρει το θάνατο απ’ το στοιχειό που καραδοκεί στον πυθμένα του πηγαδιού - όπως αναφέρεται στις περισσότερες παραλλαγές. Το τραγούδι αυτό με τον έντονο μυθικό χαρακτήρα αποτελεί ένα παράδειγμα της τάσης των παλαιότερων λαογράφων να «ιστορικοποιούν» κάθε ηρωικό στοιχείο στη λαϊκή ποίηση και να το προβάλλουν στο ένδοξο βυζαντινό περιβάλλον. Όπως και πολλά άλλα, κι αυτό το τραγούδι συνδέθηκε με τον ακριτικό κύκλο, και τα συμβολικά του στοιχεία θεωρήθηκαν επιβιώσεις αρχαίων ελληνικών μύθων. Στην πραγματικότητα το τραγούδι δεν έχει ιστορική διάσταση αλλά είναι μια τραγουδισμένη παραμυθιακή αφήγηση. Το μίσος για τον μικρότερο αδελφό (θυμίζει την ιστορία του Ιωσήφ που και αυτόν τ’ αδέλφια του τον ρίχνουν σε πηγάδι), ο Κωνσταντίνος/Κώστας, ήρωας σταθερά θυσιαζόμενος, η κατάβαση στο πηγάδι, σύμβολο σκοτεινών ψυχικών/σεξουαλικών διεργασιών, η θυσία ενός νέου στον χθόνιο δαίμονα κτλ. αποτελούν στερεότυπα μοτίβα και συμβολισμούς, που συναντάμε συχνά σε τραγούδια, παραμύθια και θρύλους.
🔹 ΔΙΣΚΟΣ: ΜΟΥΡΓΚΑΝΑ - Δεκαέξι λησμονημένα Θεσπρωτικά τραγούδια
◾ Έρευνα - Διδασκαλία - Επιμέλεια: Γιώργος Στεργίου
Κλαρίνο: Δόκιμος Χαραλάμπους, Βαλάντης Βρακάς
Βιολί: Βαγγέλης Κουμουντζής
Λαούτο: Θανάσης Μακρόπουλος
Ντέφι: Παναγιώτης Καλύβας
-- Τραγούδι: Ομάδα Τραγουδιού Ομοσπονδίας Μουργκάνας
Οι στίχοι:
Τα τέσσερα, τα πέντε, τα εννιάδερφα,
τα δεκαοχτώ ξαδέρφια, τα λιγό(η)μερα.
Τους ήρθε ένα φιρμάνι από το στρατό,
να παν να πολεμήσουν, χρόνους δώδεκα.
Σελώνουν τ' άλογά τους, τρέμει η μαύρη γη,
τροχούν και τα σπαθιά τους, λάμπει η θάλασσα.
Σαράντα μέρες κάνουν, δίχως το νερό,
κι άλλες σαράντα πέντε, δίχως το ψωμί.
Στο δρόμο που πηγαίναν, και που πήγαιναν,
βρίσκουν ένα πηγάδι, ξεροπήγαδο.
Σαράντα οργιές το πλάτος, κι εκατό βαθύ,
το ποιος θα μπει για νά' βρει, να μας φέρ' νερό.
Σκουρτίζουν, ξεσκουρτίζουν, ρίχνουν στο λαχνό,
του Κώστα πέφτει η σκούρτα, του μικρότερου.
Για δέστε με αδέρφια, κατεβάστε με,
να πάω για να φέρω, αδέρφια μου, νερό.
Κάτω που κατεβαίνει, πηγαίνει παίζοντας,
κι απάνω π' ανεβαίνει, γυρίζει κλαίγοντας.
Τραβάτε με αδέρφια, δεν έχει εδώ νερά,
κορμιά χωρίς κεφάλια, και φίδια ζωντανά.
#greek_folk_music #music_of_epirus

[@mariasoulioti3785]

Πολύ αγαπημένο μου τραγούδι από μικρή το τραγουδούσα .Πάρα πολύ παλιό τραγούδι .Αυτά μας τα μάθαιναν οι γονείς μας και οι μεγαλύτεροι .Αχ μανούλα μου σε ευχαριστώ .Σαν ένα μικρό μνημόσυνο αυτό για σένα και τον μπαμπά που μας διδαξατε .

[@gxatzi4256]

Να ζείτε να τους θυμάστε!

[@sarakinos1435]

Πόσο απλό, ζεστό και ανθρώπινο! Υγεία εύχομαι και καλή ζωή να τους θυμάστε! (Το έβαλα άλλη μια φορά και για εσάς..!)

[@user-vy3ht8qp9x]

ΖΗΤΏ Η ΕΛΈΝΗ ΓΚΑΤΖΟΓΙΑΝΗ

[@kabouktli]

Πολύ καλό το σχόλιο στην περιγραφή. Το τραγούδι, χωρίς ιστορική βάση, είναι απλώς μια παραμυθένια ηρωική αφήγηση. Το αξιοσημείωτο είναι ότι η ίδια αφήγηση υπάρχει και σε κανονικά (πεζά) παραμύθια, ως επεισόδιο σε διάφορες μεγαλύτερες ιστορίες, ενώ κατά γενικό κανόνα άλλα μοτίβα βρίσκουμε στα παραμύθια και άλλα στα αφηγηματικά τραγούδια. Το κοινό ρεπερτόριο είναι πολύ σπάνιο.
Αυτό το τραγούδι είναι πανελλήνιο, όχι απλώς όλης της Ηπείρου.

[@Greekfolkmusic1]

Πράγματι υπάρχει σε ολόκληρη την Ελλάδα σε πολλές εκδοχές. Έχω ανεβάσει άλλη μια εκδοχή από το Καστελλόριζο και μελλοντικά και άλλες από Μακεδονία, Θεσσαλία κλπ.

[@kabouktli]

@@Greekfolkmusic1 Στην Κάλυμνο, μια παραλλαγή που περιέργως μοιαζει με παιδικό τραγούδι έχει βγει στο γνωστό διπλό σιντί του Λυκείου Ελληνίδων.

[@sarakinos1435]

Άγιοι Πάντες - Ανταρτομάνα Ήπειρος !!!!

[@gxatzi4256]

Γεια σου Καρντάση!

[@sarakinos1435]

@@gxatzi4256 γειά σου και σένα αδερφέ!

[@user-vy3ht8qp9x]

ΖΗΤΏ Η ΕΛΈΝΗ ΓΚΑΤΖΟΓΙΑΝΗ

[@elpidhalitos6036]

ΤηωρεαΥκωνατηωρεοτραγουδιτοτραγουδιπουεμειςτακοριτσιατοτραγουδουσαμεστοΑγαπυμαινοχωριομου

[@antreasgermelis178]

Δεν υπρχει πουθενα ΕΛΛΑΔΑ.Μια και μοναδικη!!! Η ΧΩΡΑ των ΘΕΩΝ και των Η Ρ Ω Ω Ν!!!