Pwy oedd Arglwyddi'r Mers? Prosiect Arloesol i Ddeall eu Harwyddocâd Diwylliannol

Mae'r Mers yn cyfeirio at ardal o'r gogledd i'r de ar hyd beth sydd heddiw yn ffin rhwng Cymru a Lloegr. Daeth y barwniaid Normanaidd i mewn i'r rhanbarth hwn ar ôl 1066. Er i'r Cymry frwydro i gadw eu teyrnasoedd hynafol, roedd y Normaniaid wedi eu hen sefydlu erbyn canol y drydydd ganrif ar ddeg. Pan gafodd Llywelyn ap Gruffudd, arweinydd mwyaf pwerus Cymru, ei ladd gan Edward I yn 1282 cafodd Cymru annibynnol ei choncro. Daeth rhai ardaloedd yn eiddo i'r Goron gydag eraill yn cael eu dosbarthu i arglwyddi'r Mers. Creodd hyn fonedd y Mers a ddylanwadodd ar ddiwylliant y rhanbarth am y tair canrif a ddilynodd.