Ja jestem Litwak. Gabriel Lawit opowiada o swoim życiu i Marcu ‘68

NAZWISKO ROZMÓWCY: Gabriel Lawit
BIOGRAM ROZMÓWCY I SZCZEGÓŁOWE OPRACOWANIE WĄTKÓW: sztetl.org.pl/pl/historia-mow...
WYWIAD PRZEPROWADZIŁ: Józef Markiewicz
NAGRANIE: Józef Markiewicz
DATA NAGRANIA: 31 stycznia 2016
PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
NAJWAŻNIEJSZE WĄTKI:
00:00:04 - Dane autobiograficzne, przodkowie, wileńskie źródła niechęci do chasydów, życie w Łodzi w okresie przedwojennym, genealogia.
00:08:47 - Emigracja dziadka do Ameryki, „żydowski kowboj”, założenie sklepu kolonialnego w Łodzi.
00:12:13 - Ojciec rozmówcy.
00:13:04 - Studia stomatologiczne matki w Nancy, nostryfikacja dyplomu w Polsce, praca w twierdzy Modlin.
00:14:50 - Problemy ojca ze znalezieniem zatrudnienia w Łodzi, żydowskie warsztaty garbarskie w Łodzi.
00:17:26 - Początek drugiej wojny światowej w Łodzi, reakcja lokalnych Niemców i ludności polskiej.
00:21:20 - Pierwsze próby ucieczki na Wschód, praca rodziców w Siemiatyczach i Mikaszewiczach, życie pod władzą radziecką, aresztowania.
00:26:23 - Stosunek władzy radzieckiej do ludności żydowskiej: różnica w traktowaniu lokalnej ludności żydowskiej i uciekinierów, dylemat przyjęcia obywatelstwa radzieckiego, propaganda radziecka.
00:31:00 - Pas ziemi „niczyjej” na granicy niemiecko-radzieckiej, wybuch wojny w 1941 r., ewakuacja na Wschód, aresztowanie i zesłanie ojca.
00:32:08 - Dzierżoniów w okresie powojennym, przekaz międzypokoleniowy, społeczność żydowska Dzierżoniowa.
00:33:00 - Praca w kołchozie w Kazachstanie, aresztowanie ojca, nieudane wcielenie do armii Berlinga, oskarżenie o dezercję, zesłanie do gułagu.
00:39:28 - Historia garnka - pamiątki rodzinnej.
00:45:24 - Historia wujka - kolejarza w Rosji.
00:47:05 - Archipelag Gułag: jeńcy niemieccy, przesiedleńcy, praktyka lekarska matki.
00:50:09 - Koniec wojny, podróż do Polski, powrót do Łodzi, próba odkupienia umeblowania od rodziny zajmującej przedwojenne mieszkanie matki.
00:54:10 - Wyjazd do Wrocławia - bandytyzm na tzw. ziemiach odzyskanych, przyjazd do Dzierżoniowa, relacje z Niemcami, wyjazdy Niemców, dziedzictwo niemieckie w Dzierżoniowie.
01:00:00 - Imigracja Żydów do Dzierżoniowa, Dzierżoniów jako punkt tranzytowy na drodze do Palestyny.
01:03:11 - Spóźniona decyzja rodziców o wyjeździe do Palestyny.
01:06:12 - Praktyka dentystyczna matki, służba zdrowia PRL, społeczna funkcja „doktorki” w społeczności chłopskiej, relacje społeczne.
01:07:20 - Reunion w Dzierżoniowie.
01:09:34 - Praktyka dentystyczna matki: „biuro skarg”, społeczne zaangażowanie matki.
01:11:02 - Dzieciństwo, choroba ojca.
01:13:18 - Napływowa ludność żydowska w Dzierżoniowie, tęsknota za dużym miastem.
01:17:12 - Więź z ojcem.
01:17:52 - Świecka tożsamość żydowska - sympatie i antypatie ojca.
01:19:40 - Przedstawienia teatru w Dzierżoniowie, zauroczenie teatrem.
01:21:50 - Szkoła Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Dzierżoniowie.
01:23:08 - Emigracja z Dzierżoniowa do Izraela po 1956 r., nowa fala imigracji ze Wschodu.
01:25:09 - Kolonie młodzieżowe Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, znaczenie kolonii TSKŻ.
01:31:16 - Kontekst polityczny i społeczny ‘68 roku, początki kampanii antysemickiej.
01:33:22 - Udział w akcjach studenckich, zainteresowanie aparatu władzy osobą rozmówcy.
01:38:20 - Odrzucony wniosek o wyjazd do Paryża w celu rekonwalescencji chorej matki.
01:39:59 - Zmiana nastawienia do Polski jako kraju ojczystego, dyskomfort emocjonalny, antysemityzm na Uniwersytecie Warszawskim.
01:42:23 - Powód emigracji do Danii, przygotowania do emigracji: sprzedaż mienia, rozliczenia z uniwersytetem, wyjazd: bagaż, przekraczanie granicy, odprawa graniczna.
01:48:53 - Wybór kraju emigracji, utrata polskiego obywatelstwa, podróż do Danii, pierwsze godziny na emigracji, emocje towarzyszące emigracji.
02:04:55 - Refleksja na temat bieżącej sytuacji politycznej i doświadczenia uchodźctwa.
Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: sztetl.org.pl/pl/historia-mow...
Subskrybuj nasz kanał: / @historiamowionapolin
Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:
POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): / mhzp2013
Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): / wirtualnysztetl
Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): / polscysprawiedliwi
Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: [e-mail]