Ekspansja Wszechświata - Astronarium odc. 37
Vložit
- čas přidán 28. 06. 2017
- Wszechświat jest naprawdę ogromny, ale prawdziwym szokiem było odkrycie, że ciągle się rozszerza. Odkrycie tego faktu zmieniło całkowicie nasze wyobrażenie na temat natury Wszechświata. W tym programie pokażemy jak udało się odkryć, że kosmos się rozszerza i jakie są tego konsekwencje. Zapraszamy na Astronarium!
Odcinek 37 - Ekspansja Wszechświata
Premiera: 28.06.2017
#wszechświat #kosmos #kosmologia #WielkiWybuch
Oficjalna witryna programu: www.astronarium.pl
Facebook: / astronariumtvp
Twitter: / astronariumtvp
Instagram: / astronarium
Produkcja: Polskie Towarzystwo Astronomiczne oraz Telewizja Polska
Partner medialny: Urania - Postępy Astronomii
Dofinansowanie produkcji: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego - Věda a technologie
Poszerzona wersja rozmowy z ks. prof. Michałem Hellerem: czcams.com/video/ShK6_hueXKg/video.html
0 oo p uniwersytet 0
@@DJMpedro huh
@@DJMpedro huh
@@DJMpedro huh u
@@DJMpedro huh u
Ten program to kawał świetnej roboty!
Trzymam kciuki i czekam na kolejne odcinki!
10:35 na pewno? O czym ten pan opowiada o histori a jest filozofem
madra myśl nagroda nobla.... a laiki dla tych co nic nie rozumieją aby laika jebnąć...
Jedyny sensowny program w TVP ;)
A 1 z 10?
Jeszcze programy Anny Dymnej mają sens❤️
Ale i tak pisowcow lubią wcisnąć ☺️.Nawet tutaj.
@@marekgrabarek1439 nieważne jaka opcja polityczna, przestańmy się segregować sami, ważne co dany człowiek zrobił!
@@katiakatia2380 właśnie
ten temat jest zdecydowanie większy winniście zrobić serię odcinków o rozszerzaniu się wszechświata a nie tylko jeden ale oczywiście poziom waszego programu jest światowy
Jak najbardziej! Tematyki kosmologicznej dotyczą odcinki Astronarium #27, #31, #32. Namawiam kolegów, żeby zrobić odcinek o geometrii Wszechświata, planujemy odcinek pt. Wielki wybuch, etc.
Tematy są tak ciekawe i fajnie przedstawione że aż szkoda że są takie krótkie...
wow, coś takiego na yt, wow, wow, wow, tego szukałem, pozdro i powodzenia!
Uwielbiam głos tego lektora
ja również ale nie wiem kto to
@@robcik8330 CZŁOWIEK WIDMO:-D
Maciej gudowski @@robcik8330
Pogody nie potrafimy przewidzieć, a co dopiero twierdzić, że wiemy jak powstał świat.
Wreszcie nowy odcinek :)
Brawo, tylko że jak zawsze więcej pytań niż odpowiedzi.. ale śledzę z ciekawością. Prosimy więcej :)
Najnowsze naukowe odkrycie to -e naukowcy wiedzą jak niewiele wiedzą.Znamy 5 % materii wszechswiata!
100 lat minęło i dalej niewiele wiadomo. I pomysleć, że dawniej tak wielkie odkrycia odbywały się bez komputerów i innych zaawansowanych urządzeń.
Jak to niewiele? Prawie wszystko wiadomo! Proszę jeszcze raz zobaczyć ten odcinek i odcinek #31 czcams.com/video/jzKeBrTiKn8/video.html
Ty ciemniaku pospolity
NAjlepszy program we wszechswiecie
ten program to jest jedna wielka rewelacja! pozdrawiam
Astronarium to świetny program.
Super odcinek. Więcej :)
Brawo , swietne materiały
Gdziekolwiek człowiek by palca nie włożył, to od razu kolejna zagadka się odsłania. Czy Wszechświat będzie rozszerzał się w nieskończoność, czy ponownie zacznie się kurczyć? Kto to wie? Świetny odcinek👍
robicie niezwykla robote, ten program jest na miare Sondy !
Oj tam, oj tam! Sonda Kamińskiego i Kurka była super, ale to była epoka lodowcowa w TVP. Ale dziekujemy za dobre słowo - to daje motywacje do dalszej pracy.
popularyzujecie nauke i robicie to w najlepszym stylu, a w dzisiejszych czasach gdzie z TV wychyla sie Malgorzata Rozenek z biala rekawiczka albo ojciec Tadeusz Rydzyk i msza w Licheniu jestescie perelka . Wasz program powinien isc w prime timie, moja zona komletnie nie interesujaca sie astronomia, oglada, zadaje pytanie, syn jeszcze nei oglada i nie zadaje pytan bo ma 3 miesiace ale Astronarium pewnie ogladac kiedys bedzie, tak jak Zagadki Wszechswiata z Morganem Fremanem. Co do porownania do SOndy to mialem na mysli sposob przekazania informacji, pasje ktora daje sie wyczuc, zaangazowanie ,tak samo oglada sie Was na jednym tchu.
Robimy to co kochamy i pewnie dlatego można się utrzymać w niedużym budżecie. Producentem jest wszak Polskie Towarzystwo Astronomiczne. To jest siła organizacji pozarządowych!
Kawal dobrej roboty!!! Lyknolem wszystkie odcinki w jeden dzien.
Oby tak dalej. Pozdrowienia dla fanow wiedzy. Live long and prosper ;)
Świetny program, dzięki wielkie :)
Świetny odcinek :)
uwielbiam Wasz program gratuluje jest super ,
Bardzo ciekawy odcinek programu ❤❤❤
bardzo ciekawy temat, aczkolwiek i tak za głupi jestem by zrozumieć wszystko co zostało poruszone. wiedziałem o ekspansji wszechświata, ale nie wiedziałem że rozszerza się w taki specyficzny sposób i że wraz z odległością ta ekspansja przyśpiesza, a byłem pewny że zwalnia właśnie, to nam daje dobrą podpowiedź w dowiedzeniu się gdzie leży tak na prawdę środek wszechświata, gdzie powstał wielki wybuch i gdzie prawdopodobnie kiedyś nasz wszechświat się zakończy, bo słyszałem również że ekspansja kiedyś się skończy i nasz wszechświat zacznie się kurczyć do pierwotnego stanu
Najlepszy program w TVP
w YT :) nie w TVP
A co jeśli to częstotliwość fali elektromagnetycznej maleje wraz z przebytą odległością, z nieznanych nam powodów? Może fale elektromagnetyczne wcale nie są wieczne i rozpraszają się w kosmicznej przestrzeni podobnie jak dźwięk w powietrzu? To by mogło tłumaczyć przesunięcie ku czerwieni i wrażenie przyspieszającej ekspansji wszechświata.
Genialny program, twórcy SONDA 2 powinni się uczyć.
Jeden z LEPSZYCH kanałów na tym syfiastym polskim YT!!! Więcej takich produkcji, a telewizor wyjeb.ie przez okno.
Musze przyznać , że program robi ogromne wrażenie.
No to zobacz pozostałe 76 odcinków :-D
Good Job. Fantastyczna muza. Polecam również STELLARDRONE - Best Off by Sorin Pricop.
cześć szukam odpowiedzi na jedno pytanie, mianowicie chodzi o przesuniecie ku czerwieni w widmie, pasków spektroskopowych odległych obiektów, skoro energia fali elektromagnetycznej jest zależna od jej czestotliwości (maxwell), to czy ów czestotliwość nie zmienia sie, nie dlatego że odległe obiekty przyspieszaja, a dlatego że fala po pokonaniu tak znacznycznych odległości jakimi sa lata świetlne, traci swoją nie tylko amplitude ale również energie (czestotliwość) (z tąd przyspieszenie bo im dalsze obiekty tym wieksza energia wytracona) myśle ze dało by sie nawet eksperyment przeprowadzić który by to sprawdził ale trwał by on bardzo długo bo światło musiało by sie przez lata odbijać od 2och równoległych luster żeby zmaiana była zauważalna... możliwe że to mój bład myślowy dlatego chciałbym zebyś wyjaśnił, czy takie zjawisko jest możliwe ?
A gdyby założyć, że nasz wszechświat jest tylko maleńką cząsteczką czegoś większego. Przykładowo, gazy czy metale, rozszerzają się pod wpływem ciepła. Może nasz wszechświat jest tylko jakimś atomem jakiegoś metalu w większym świecie. Jeżeli w tym większym świecie jest lato to no normalne, że nasz wszechświat się rozszerza.
Tak, jest tzw. koncepcja wieloświatów, albo Wszechświatów równoległych. Może kiedyś zrobimy o tym odcinek. Ale jednak, żeby nie opowiadać wyłącznie bajek, to dla nas trudne zadanie.
Mozemy byc zywa komorka (nasz wszechswiat) jakiegos wiekszego organizmu (np. pantofelek ich swiata) a mozemy byc neuronem jakiegos bytu ktory tych neuronow ma nieskonczona liczbe, mozeby byc eksperymentem wyzszej cywilizacji. Co myslicie o tym ze naszstworzyciel bog moze nie miec swiadomosci? Nie wie ze stworzyl nas ziemie kosmos. Nie wie ze istnieje.
szacowanie wieku wszechświata w taki sposób zakłada stałą monotoniczność funkcji.
Każda galaktyka ma jakiś swój ruch własny i z tego powodu żadna nie powinna znaleźć się na linii wyznaczającej stałą Hubbla.
Tak postępując moglibyśmy równie dobrze odwrócić wektory prędkości galaktyk a te wskazały by nam punkt z którego się rozchodzą i czy aby na pewno byłaby tym punktem Ziemia?
stosunkowo nieduże różnice prędkości emitowanych dźwięków potrafimy odróżnić, bo prędkość dźwięku jest niewielka w stosunku do prędkości światała.
fajny lektor az sie chce sluchac
Kosmiczna expansja to taka wspolczesna moda, trend.Bo tak twierdzą najnowsze domysly i każdy fizyk BREDZI tylko to.
lubię motorykę prowadzącego, bez kitu -fajnie gada
czy moglbym dostac informacje jaki gatunek drzewa byl uzyty do wnetrza kopuly w tym obserwatorium .............. i telefon wykonawcy ..dobrych fachowcow szukac ze swieca
Przykład piłki jest bardzo trafiony. Wyrzucamy piłkę do góry ona przyspiesza dochodzi do momentu maksymalnej wysokości po czym spada na dół. Myślę że wszechświat jest na etapie przyspieszania po wielkim wybuchu rozszerza się (przyspiesza jak pilka wyrzucona do góry)i przyjdzie moment kiedy zwolni i co dalej..? Jak myślicie ?
Narzuca się pytanie: jak odróżnić klasyczny ruch obiektów względem siebie od rozszerzania przestrzeni między nimi?
przykład z balonem fajnie to przedstawił
A nie możemy naszego układu porównywać do innych.jedynie możemy spekulować na ten temat
Zaraz, zaraz, nie tak szybko. Ponieważ galaktyki oddalone są od nas o miliardy lat świetlnych a prędkość światła jest stała to z przesunięcia w kierunku czerwieni wiemy tylko i wyłącznie jaką prędkość miały te galaktyki przed miliardami lat bo tyle czasu potrzeba było żeby światło dotarło do nas. Skąd wiadomo jaką prędkość galaktyki mają teraz? Na logikę jeżeli przed miliardami lat poruszały się szybciej bo to wynika z przesunięcia w kierunku czerwieni a teraz poruszają się wolniej to wszechświat zwalnia a nie rozszerza się coraz szybciej. A więc podstawowe pytanie. Skąd naukowcy wiedzą jaką prędkość mają teraz galaktyki oddalone od nas o miliardy lat świetlnych? Z przesunięcia w kierunku czerwieni wynika tylko i wyłącznie to jaką prędkość miały galaktyki w przeszłości.
skoro galaktyki się od nas oddalają to dlaczego galaktyka andromedy się kiedyś z nami zderzy?
Widocznie niewszystkie
Jest to tak niewielka odległość w skali kosmosu, że przestrzeń między nimi rozszerza się wolniej niż prędkość, z jaką poruszają się one na linii kolizyjnej. Do tego zaczynają dochodzić coraz mocniejsze oddziaływania grawitacyjne obu galaktyk względem siebie.
@@kwjm00 wymyśl coś innego bo pieprzysz farmazony
Czy jest szansa że galaktyki będą oddalać się od siebie z prędkością większą niż prędkość światła? Choćby dlatego że to czasoprzestrzeń się rozciąga?
No wlasnie czy pojawia sie nam nowy obraz z granic wszechswiata ? Co roku powinno sie cos pojawiac. Jak to jest czy ktos wie ?
Czegoś nie do końca rozumiem. Im bardziej oddalone galaktyki tym większe przesunięcie ku czerwieni czyli większa prędkość ucieczki, no ale im dalsze galaktyki tym również starsze światło czyli informacja o tymże przesunięciu w nich zawarta. Natomiast z galaktyk bliżej nas przesunięcie mniejsze czyli mniejsza prędkość ucieczki oraz informacja jest również mniej oddalona w przeszłość... Czy zatem prędkość rozszerzania się na pewno wzrasta?
Czy może ktoś mi wytłumaczyć to rozszerzanie się wszechświata? Skoro rozszerza się wszechświat, to rozumiem, że rozszerza się przestrzeń/czasoprzestrzeń. Jeśli tak jest i mierzę odległość do jakiejś galaktyki "miarką", to czemu ta miarka nie rozszerza się razem ze wszechświatem i jestem w stanie zaobserwować zmiany odległości?
Pozostaje pytanie: dlaczego przestrzeń rozszerza się tylko w wielkiej skali, w skali gromad i supergromad a nie widać tego w skali znacznie mniejszej np. układu słonecznego. Skoro przestrzeń jest równomiernie pokryta ciemną energią to dlaczego tak jest ?
Odpowiedzią jest siła grawitacji, która jest silniejsza od siły rozszerzania się wszechświata. A jak wiadomo siła grawitacji maleje z odległością, więc przy ogromnych odległościach między galaktykami jest już mniejsza od tej rozszerzającej.
Wszechświat przyśpiesza by połączyć się z innym wszechświatem i to trwa bez końca z innymi wszechświatami.Nie ma końca.
A w ilu wymiarach rozszerza się wszechświat ?
We wszystkich
Czy grawitacja (tzn. zmiana pola grawitacjyjnego) oddziaływuje z szybkością swiatła , czy z jakąś inną ?
Z prędkością światła.
Na jakiej podstawie wysnuto tezę/ stwierdzono, że prędkość rozrzerzania się wszechświata ciągle rośnie? Rozumiem, że obiekt im dalej położony tym jego prędkość oddalania się rośnie, ale jednocześnie im dalej spoglądamy, tym obraz, który widzimy jest starszy. Aż do horyzyntu z którego światło nie zdążyło do nas dolecieć.
Robert Wypyski 3 fizyków dostało nagrodę Nobla w 2011 za odkrycie ze ekspansja wszechświata przyspiesza, wynik uzyskali obserwując odległe supernowe, a wiec o szczegóły odkrycia mógłbyś ich zapytać lub po prostu wyguglowac ich naukowe prace.
Fakt oddalania się galaktyk jako pierwszy zaobserwował Vesto Slipher i to jeszcze w 1912 r.
Hubble w dużej mierze korzystał z jego pomiarów.
Szkoda, że nazwisko Sliphera ani razu nie padło w tym filmie :(
Fakt, trochę szkoda. Nie da się wszystkiego opowiedzieć w tak krótkim czasie.
Może był nieobrzezany i dlatego
@@swarorzych A może masz nierówno pod sufitem?
@@ukaszfajfrowski3467 a ty jesteś pewny że masz równo
Sala 26 na Wydziale Fizyki - jeszcze przed remontem :-)
Zgadza się! Zdążyliśmy. Mamy ja chyba jeszcze raz, z Krzysztofem Goździewskim w odcinku o układach planetarnych.
OMG przyrząd zrobiony z koła rowerowego i imadła :)
Pytającym (podczas dyskusji) o granice Wszechświata polecam tylko trochę wybiegający w fantazje wykład Piotrka Koska na Astrofazie: czcams.com/video/GybZBrdBkLw/video.html oraz Astronarium #31 czcams.com/video/jzKeBrTiKn8/video.html
Kogo zaś gnębią problemy z zakresu ogólnej teorii względności polecam Uranię 1/2015 www.urania.edu.pl/urania/urania-nr-1-2015.html i artykuł Marka Abramowicza. Tak właśnie najprawdopodobniej rozumował Einstein i dopiero potem poszukiwał aparatu matematycznego do opisu intuicyjnego rozumienia grawitacji i czasoprzestrzeni.
Maciej Mikołajewski
Na dodatek pan Albert nie był orłem z matematyki, dlatego w "poszukiwaniach aparatu matematycznego" znacząco pomogła mu ... żona, Milevie Marić. Gdyby wszystkie żony były tak pomocne, chłopaki żeniliby się w wieku 12-14 lat, choćby dla darmowych korków z matmy ;)
@@grzegorzossowiecki1037 pan Albert w ogóle nie był żadnym geniuszem. Po prostu był wszystkiego bardzo ciekawy. Tak właśnie mówił sam o sobie.
Wszyscy powinni brać z niego przykład.
Grzegorz Ossowiecki Polecam zbigniew-modrzejewski.webs.com/teksty/Halton_Arp.htm
"Energia, czy to jako światło czy w innych formach, leci przez przestrzeń w linii prostej. Konkretne cząstki materialnego bytu przemierzają przestrzeń jak pociski. Lecą prostą, nieprzerwaną linią czy korowodem, chyba, że działają na nie siły wyższe oraz zawsze są posłuszne przyciąganiu grawitacji liniowej, nieodłącznej masie materialnej, jak również grawitacji cyrkularnej, wynikającej z obecności Wyspy Raj.
(461.3) 41:5.7 Wydaje się, że energia słoneczna wysyłana jest falami, ale ten efekt powstaje w wyniku działania wzajemnie zależnych i zróżnicowanych wpływów. Określona forma energii zorganizowanej nie leci w formie fali, ale po liniach prostych. Obecność drugiej albo trzeciej formy siły-energii może spowodować, że strumień energii podczas jego obserwacji będzie wyglądał, jak gdyby biegł w formacji falowej, tak jak podczas nawałnicy, której towarzyszy silny wiatr, woda czasami wydaje się padać warstwami lub schodzić falami. Krople deszczu padają w dół po liniach prostych, ciągłym korowodem, ale działanie wiatru powoduje pojawienie się widocznych warstw wody i fal kropel deszczu."
Wciąż nie rozumiem dlaczego wiemy na 100% że to efekt dopplera a nie że światło podróżujac przez tak duże odległości nie traci swej energii i nie zmienia w ten sposób swej częstotliwości...
W zasadzie jeden i drugi opis jest równoważny. W rozszerzającym się Wszechświecie foton wykonuje pracę więc traci energię.
Dobrze ale nie w każdym kierunku musi się oddalać z tą samą prędkością. My nie jesteśmy w centrum. Możemy wyliczyć gdzie się zaczął początek wszechświata?
Nie! Własnie dlatego pokazujemy te gumę z supłami w początkowym studio. Z perspektywy każdego supła Wszechświat wygląda tak samo - pozostałe supły oddalają się z prędkością proporcjonalną do odległości, a obserwator znajduje się jakby "w środku wszystkiego".
Może to tylko zbyt niedokładne jak dotychczas obliczenia wynikające ze zbyt małych wartości różnic, których jeszcze nie potrafimy zaobserwować. W ogóle to wszechświat, moim zdaniem jest o wiele większy niż obserwowany. W sytuacji tak wielkiego wszechświata i tej sytuacji gdzie zakładamy, że był wybuch w jednym miejscu i stamtąd się zaczęła ekspansja powinno dać się znaleźć różnice w którym kierunku był początek, lecz nie wiemy jakim sposobem to sprawdzić...tylko tak uważam.
Widać jak to małe różnice również w temperaturach obserwowanego wszechświata...
Fanom programu polecamy czapki ASTRONARIUM z praktycznymi lampkami ledowymi. Nawet nie wiecie jak często się przydają! Idealne na wakacje. Dla obserwatorów specjalne diody czerwone. Można je prać i wymieniać baterie.
sklep.pta.edu.pl/gadzety/190-czapka-astronarium-z-latarka.html#/19-kolor_swiatla-bialy
sklep.pta.edu.pl/gadzety/190-czapka-astronarium-z-latarka.html#/20-kolor_swiatla-czerwony
gdzie ksiądz ma koloratkę
Czyli jak mam linijkę to 20 cm na tej linijce jest krótsze o godzinie 20 niż o godzinie 24, choć to dalej 20 cm? :P
pytasz o to co dzieje się z dowolnym obiektem w rozszerzającej się przestrzeni? Weź tą linijkę zrób sobie zdjęcie. Wydrukuj to zdjęcie i umieść na stole obok tej linijki. Dla Ciebie ze zdjęcia linijka będzie miała 20 cm a w rzeczywistości 2, ale i Ty na zdjęciu będziesz 10x mniejszy, dlatego Ty ze zdjęcia nie zauważysz różnicy, bo przestrzeń skurczyła się razem z Tobą.
Małe pytanie, czy zewnętrzne gwiazdy "wypadają" z galaktyk? Skoro przestrzeń rozszerza się wszędzie, to grawitacja powinna słabnąć na rubieżach do momentu kiedy nie jest w stanie utrzymać gwiazdy, czy takie coś się obserwuje?
Jeśli wypadają, to raczej na skutek czegoś co można by porównać z parowaniem - gwiazda na skutek wzajemnych oddziaływań z innymi gwiazdami uzyskuje prędkość większą od prędkości ucieczki z galaktyki. W skali galaaktyki niepodzielnie dominuje grawitacja. Spójrzcie na jednowymiarowy model Wszechświata - gumę z kilkoma supłami, którą prowadzący rozciąga w studio na początku programu. Węzły-galaktyki oddalają się od siebie, ale nie zmieniają struktury pozostając węzłami.
Tak jest grawitacja dominuje nad ekspansją od struktur makroskalowych, po super-gromady, co oznacza że pomimo rosnącego tempa ekspansji nawet najbliższe galaktyki drogi mlecznej nie znikną z naszego pola widzenia, nie ma zatem opcji by to właśnie ekspansja przyczyniła się do oderwania jakiejś gwiazdy z galaktyki i wypuściła po za grawitacyjne oddziaływanie gromady, lub super-gromady
czyli póki co rozszerzanie jest zbyt słabe, a czy np. w dalekiej przyszłosći dojdzie do momentu kiedy galaktyki się rozpadną, czy może nigdy do tego nie dojdzie? Jeżeli tak to czarne dziury też powinny się rozpaść, co z nich wypadnie? materia?
struktóry takie jak galaktyki, gromady galaktyk i super-gromady są absolutnie bezpieczne, pomimo rozszerzania się przestrzeni odległości w tych grupach nie zwiększają się ponieważ grawitacja ściąga je do centrum masy układu uniemożliwiając ekspansje, jeśli chodzi o odległości między jedną super-gromadą a drugą grawitacja przestaje działać, i te nieuchronnie rozpierzchną się w przestrzeni. Kiedyś oglądałem dokument o hipotetycznym końcu wszechświata w którym ktoś stwierdził że w miarę wzrostu tempa ekspansji kiedyś nawet atomy się rozpadną-bzdura! Bo nawet jeśli ekspansja pokona grawitację to grawitacja jest najsłabszym z oddziaływań elementarnych, siła która spaja atomy (oddziaływanie elektro-słabe) jest o 10^44(o ile dobrze pamiętam) słabsza od grawitacji;
Weź małą blaszkę rzuć na podłogę i przyłóż magnes, magnes przeciwstawia się sile grawitacji całej planety :p
Co do czarnych dziur to one hipotetycznie parują czyli tracą masę (promieniowanie Hawkinga) ale to już zagadnienia z fizyki kwantowej (cząstki wirtualne) no i ważna sprawa, czarne dziury nie składają się z materii, wiem że to zprzeczne z logiką, ale czarne dziury to zapętlona przestrzeń i czas, materia jest zdegradowana w osobliwości, ale o czarnych dziurach polecam materiały na kanale Astrofaza :)
dzieki za odpowiedź :) czyli nawet rosnące tempo rozszerzania nigdy nie osiągnie prędkości zdolnej pokonać choćby grawitacje, czyli w takim razie wszystkie galaktyki powinny zapaść się w sobie do punktu tak?
Mam pytanie, czy wiadomo w jakim punkcie jest nasza galaktyka względem punktu rozpoczęcia wszechświata?
Tak, wszechświat nie ma punktu początkowego a raczej wszystko jest punktem początkowym. Wszystko co istnieje jest rozdętym do ogromnych rozmiarów punktem. Rozciągnięte równomiernie a wiec i my jesteśmy punktem początkowym.
Szkoda, że takich rzeczy nie ma w normalnych godzinach w głównej TV!
Koronawirus i kampania wyborcza zepchnęła nas na 6:30 w niedzielę w TVP3. Mamy nadzieję na powrót na sensowne godziny w ramówce jesiennej. Wyprodukowane w pandemii odcinki będą wtedy miały swoje właściwe premiery w tv.
Wszystkim fanom Astronarium, polecam również Astrofaza'ę :)
Benek Benek za dużo jest już tam dzieci
mrcd59 Osobiście uważam, iż to super, że młodsze pokolenie interesuje się tego typu filmami. Pozdrawiam ;)
Przestaję być to takie fajne, gdy chciałabyś obejrzeć u niego live'a i widzisz co się dzieje na czacie.
Dokładnie tak. Astrofaza nie umie się zdecydować, czy chce być poważnym kanałem naukowym, czy lekko zabarwionym nauką kanałem dla dzieci. Gra w jakieś jakieś Karbale itp...
+Sebastian Czajkowski Przecież Kerbale nie są na jego "normalnym" kanale, a na Astrochillout.
Dałoby radę zrobić pełne 44 minutowe dokumenty? To by była jazda!
Mamy umowę z finansującym program Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz z telewizją na programy 23 minutowe. Dłuższych programów nie bylibyśmy w stanie produkować w cyklu 2-tygodniowym. 23 minuty wydaje się nam czasem optymalnym by zatrzymać do końca uzbrojonego w pilota telewidza.
A może za przyspieszenie ekspansji odpowiada sama grawitacja, która w olbrzymiej skali przechodzi w wartości ujemne?
Jeśli wszeświat się rozszerza to co z teorią, że Andromeda ma się zderzyć za jakiś czas z Drogą Mleczną.
Dzięki za odpowiedz :)
Była już długa dyskusja na ten temat przy okazji pytania Romana Grzyba pod tym odcinkiem. Oddziaływania grawitacyjne miedzy Drogą Mleczną i Andromedą (M31) i innymi galaktykami Grupy Lokalnej zdecydowanie dominują nad przepływem Hubble'a.
Ale z jakiego punktu przestrzeń trójwymiarowa się rozszerza ?.
Zobacz studio na początku programu, gdzie prowadzący rozciąga gumę z supłami. Guma się rozszerza z każdego z tych punktów tak samo - albo z żadnego z tych punktów tak samo. W przestrzeni trójwymiarowej i całym Wszechświecie jest dokładnie tak samo.
9:49 klepanie schabowych
Ten z 6stej minuty jak się cieszy, jak by zaraz miał być sławny :D
Maksymilion to raczej satysfakcja naukowca, który opowiada o swojej pasji, pasji do nauki👌. Tylko umysł ścisły jest w stanie to zrozumieć i ja tą radość podzielam😊
Na uzupełnienie odcinka polecam Święta Wojna Kosmiczny Lęk 😆😆😆
a czy przestrzeń wewnątrz atomu też się rozszerza ?
Nie, bo na atom działają siły elektrostatyczne, które są silniejsze od tych rozszerzających.
To przecież proste, wszechświat przyspiesza, bo przestrzeń się rozszerza. Im więcej przestrzeni, tym większe tempo, bo więcej przestrzeni może się rozszerzać.
Mam pytanie.. czy efekt ekspansji wszechświata zauważalny jest jedynie w makro skali tj. w postaci przesunięcia ku czerwieni widm odległych galaktyk? Czy ekspansja wszechświata ma swój zauważalny wpływ w mikro skali? Jeżeli nie zauważamy zmian odległościowych w mikro skali to dlaczego ekspansja przestrzeni następuje jedynie między galaktykami a nie np. między składowymi atomów? A może to zwyczajnie zbyt mała skala by na tym poziomie technologicznym to mierzyć? Czy chodzi tu może o oddzialywanie grawitacyjne, które przeciwdziała następstwom tego efektu w mikro skali, o czym nie możemy mówić w przypadku odległych od siebie galaktyk? Nie wiem na ile jasno wyraziłem zastanawiającą mnie kwestię.. Czy ktoś mógłby mi odpowiedzieć na te pytanie? Pozdrawiam serdecznie!
W mikroskali dominują po prostu inne oddziaływania.
dziękuję :)
Skąd wniosek, że to czasoprzestrzeń się rozszerza, a nie tylko odległości między galaktykami?
To jest to samo.
Astronarium Przy założeniu że wielki wybuch był początkiem czasoprzestrzeni a tego nie wiemy. To tylko założenie.
To jakaś masakra że YT narzuca mi ks.Hallera mimo tego że kilka jego wykładów przesłuchałam rok czy półtora temu i dlategi non stop go odrzucam. Niestety nie dzieje się tak z innymi wykładowcami.... Przypadek? Niesądzę!
Wykładowców masz w Astronarium kilkuset! Do wyboru, do koloru!
@@Astronarium Was bardzo cenię, do tego wysłuchuję z wielką radością i przyjemnością, odniosłam się tylko do tematu promowania przez Y t ks.Hallera. Od roku włączam info "nie interesuje mnie" i nie działa!? Rozumiem że ksiądz czy jego korporacja zabiega, ale nie do przesady!
@@ania.byczyca Nikogo personalnie w Astronarium nie promujemy. Szukamy najlepszych rozmówców na dany temat. A że akurat Michał Heller otarł się o Hubble'a, a zwłaszcza Lemaître'a, to z kim lepiej gadać?
Nie od dziś wiadomo ze że eksplozji towarzyszy implozja teoria wielkiego wybuchu mowa tu o eksplozji awiec o rosproszeniu materii w efekcie wybuchu musi nastąpić cofnięcie wiec teoria o rozszerzanie wszechświata jest dla mnie niezrozumiała
skoro galaktyki się od siebie oddalają (w wyniku rozszerzania się wszechświata, to dlaczego Andromeda zbliża się do Drogi Mlecznej i w końcu dojdzie do ich zderzenia??
A ja jestem ciekaw skąd wiadomo, że obserwowany efekt dopplera to rozciąganie przestrzeni a nie po prostu klasyczny kinematyczny ruch galaktyk?
Żadna różnica!
Dzięki za odpowiedź. Hmmm chyba jednak jest to kolosalna różnica, bo dlaczego rozciąganie przestrzeni (które jednak przyspiesza) jest obserwowane bardzo daleko a nie np na odcinku Ziemia - Księżyc?
Na pewno? Teoretycznie w ten sposób odległy obiekt może dla nas osiągnąć prędkość większą od c, bo lokalnie stoi w miejscu. W takim przypadku zniknie z naszego pola widzenia. Trochę podobne do pomysłu z zakrzywianiem czasoprzestrzeni w celu podróży z prędkością większą niż c.
W takim razie czy wszechświat skończy żywot w pustce i ciemności oraz braku energii (w końcu gwiazdy się wypalą i gaz tak się rozrzedzi że nowe nie powstaną)?
No tak mniej więcej :(
Zawsze sądziłem, że rozcieńczanie czegokolwiek (nawet Wszechświata) nie prowadzi do niczego dobrego :D
Z drugiej strony cała znana nam materia we wszechświecie dąży to złączenia. Takie same prawa są widoczne w fizyce jak i biologii. Czy jest więc możliwe, że teoria ekspansji wszechświata to zakłamanie, złudzenie widoczne dla dalekich obiektów. Według tej teorii w każdą stronę ekspansja postępuje w równym tempie, czy znaczy to, że jesteśmy w "centrum" ekspansji ? Coś mi tutaj nie pasuje w tej teorii.
Spójrz na gumę w studio otwierającym program. Każdy supeł jest takim "centrum", a wszystkie pozostałe oddalają się od dowolnego z nich z prędkością proporcjonalną do odległości.
Być może materia skupia się w jakieś skupiska ale ogólnie wszechświat (te skupiska) rozszerza się (skupiska oddalają się). Też zauważyłem tę kwestię z równomiernym rozszerzaniem się i przy okazji pytaniem czy my jesteśmy w środku Wszechświata. Na razie nie znalazłem jakiegoś potwierdzenia, że jednak nie jesteśmy w środku :D
Witam, jeśli Świat nas otaczający należy do Wszechświata i kierują nami takie same prawa jak w innych jego miejscach, to można posłużyć się analogiami. Proszę zobaczyć na wylaną wodę na równą powierzchnię, woda się rozprzestrzenia dopóki jest źródło z którego wypływa. Jeśli źródło się wyczerpie woda po jakimś czasie ustanie, aż w końcu wyschnie, lub zastygnie jeśli to innego rodzaju ciecz. Nie wykluczone, że przestrzeń zachowuje się jak taka ciecz. Co wskazywałoby, że Wszechświat ustanie i zastygnie jeżeli źródło się wyczerpie (może już się wyczerpało i działa już tylko impet, który kiedyś wyhamuje). Być może ciemna energia to źródło (skąd bierze się źródło?), a ciemna materia to powierzchnia na której rozlała się woda/przestrzeń. A nawiązując do przykładu z podrzucaniem piłki, która wyhamowuje i opada, to może Wszechświat przyspiesza, ponieważ jeszcze jest w początkowej fazie wznoszącej(piłki) lub źródło się jeszcze nie wyczerpało nawiązując do analogi z początku wpisu. Takie myśli wyłowione z oceanu wyobraźni. Pozdrawiam, świetny program.
Analogia ze źródłem i podłogą zupełnie fajna. We wszechświecie ten kran jest odkręcony - to ciemna energia, która rozpędza ekspansję wbrew grawitacji. Proporcje pomiędzy gęstościami zwykłej materii oraz ciemnej materii i energii są znane dość dokładnie z analizy mikrofalowego promieniowania tła - patrz Astronarium #31: czcams.com/video/jzKeBrTiKn8/video.html
Moze miejsce wielkiego wybuchu jest nadal aktywne i wydziela z siebie ciemną energie.
fulloptions100 to by oznaczalo ze my jestesmy tym centrum bo przecierz wszystko sie od nas oddala. Wielki wybuch nie ma nic wspolnego z wybuchem bomby to jest nazwa skrót myślowy jak czarna dziura
Kto albo co dmucha w balon?
Ale gromady galaktyk się nie rozpadają. Jak się to ma do rozszerzania się przestrzeni w każdym punkcie?
No właśnie! Zauważył to po raz pierwszy w 1933 roku Fritz Zwicky. To był pierwszy sygnał wskazujący na istnienie ciemnej materii. Patrz Astronarium odcinek #32 czcams.com/video/b7TNSdztch8/video.html
Dajcie to do TVP1 o 19:30 codziennie, bo się kanał marnuje.
Niech się marnuje
Obiekty świata się odpychają i dlatego Ziemia nie spada na Księżyc, podobnie jak z magnesami - niby się odpychają, a jednak się przyciągają w specyficznych układach - czcams.com/video/bPrLMvz9VHc/video.html oraz czcams.com/video/0V1uS7W9dLk/video.html tak też działa grawitacja ciał większych
Einstein żałował wprowadzenia odpychającej stałej kosmologicznej, bo wtedy odkryto, że wszechświat rozszerza się, ale zakładano wtedy, że rozszerza się coraz wolniej, więc stała kosmologiczna była zbędna.
Tak jest! Dokładnie o tym mówił Marek Demiański.
dokładnie hahah to stacja odjeżdża od pociągu, a nie pociąg odjeżdża ze stacji
Ktoś odpisze jeśli źle myślę. Niby jak przesunięcie ku czerwieni ma się do oddalania galaktyk, porównanie do dźwięku to jakiś żart, bo my wiemy że karteka zbliża się i oddala, ale przecież karetka może tez stać w miejscu i tylko zmieniać siłę i częstotliwość fali dźwiękowej i jeśli by ktoś stał tyłem, 5 metrów od źródła, to by wywnioskował że karetka jest daleko i się zbliża. Niby jak można stwierdzić na podstawie częstotliwości fali to czy obiekt się oddala czy stoi w miejscu? Bo tym tokiem myślenia to mogę stwierdzić że grzejnik w pokoju tez się oddala.
Rzecz w tym, że karetka nie zmienia częstotliwości, tak jak światło białe ma swoje spektrum, które się nie zmienia. Stąd założenie, że przesunięcie ku czerwieni oznacza oddalanie się. Jeżeli będziesz odbierał od swojego grzejnika coraz niższe częstotliwości, to będzie oznaczało, że odległość między wami rośnie.
@@marekbezet3574 albo że grzejnik staje się chłodniejszy
To wg tej teorii nawet przestrzeń pomiędzy atomami się rozszerza, więc pytanie czy za X lat rozpadną się cząsteczki/atomy?
Nie ma obaw! Jeszcze raz zwracam uwagę na nasz jednowymiarowy model Wszechświata w studio otwierającym program. Najdalsze galaktyki-supły na rozciąganej przez prowadzącego gumie oddalają się od siebie mniej więcej dwukrotnie, podczas gdy węzły pozostają praktycznie niezmienione.
Ok rozumiem, ale czy przestrzeń rozszerza się proporcjonalnie? niezależnie od skali odległości?
Maciej Mikołajewski tutaj pozwole sobie sie niezgodzic. przyklad elastycznej liny i wezlow jest tylko do zobrazowania tego zjawiska.to ze wezly sie wogole nierozszerzyly wynika z wlasciwosci uzytej liny, w realu wg mnie przestrzen w skupiskach galaktyk rozszerza sie tak samo jak poza nia. gdyby tak nie bylo "siatka" przestrzenna nie rozciagala by sie jednorodnie tylko pofalowala by sie jak np reklamówka foliowa.jak juz cos rozciagamy to nie pomijamy zadnych miejsc.przynajmniej tak mi sie wydaje.
No niezupełnie! Siła sprężystości gumy rozciąganej przez Bogumiła Radajewskiego poprzez zapętlenie supłów zmienia zwrot i zaciska supły. Mniej więcej tak jak grawitacja "zaciska" galaktyki, oddziaływania elektryczne "zaciskają" atomy, oddziaływania słabe trzymają "w kupie" jadra atomowe, a oddziaływania silne bariony.
Ale czy grawitacja zaciska także przestrzeń? Rozszerzanie Wszechświata (przestrzeni) jest chyba niezależne od grawitacji. Nawet w ogromnych skupiskach materii, zgodnie z teorią przestrzeń rozszerza się tak samo. Znalazłem info że Wszechświat rozszerza się o odległość 74 km na megaparserk, więc wg moich obliczeń (mogą być błędne:) wychodzi że na jeden kilometr wszechświat rozszerza się o 2.4 x 10^-21 m czyli nieco więcej niż rozmiar elektronu. Ile czasu z naszej perspektywy trwa rozszerzanie Wszechświata o 74 km?
W jaki sposób mikrofalowe promieniowanie tła potwierdziło wielki wybuch jako początkową osobliwość ? Nie ma wątpliwości że zaraz po wielkim wybuchu wszechświat był prawie jednorodny, ale w swoim wykładzie prof. Meissner mówił, że początkowej osobliwości prawdopodobnie mogło nie być.
Spróbujemy namówić profesora Meissnera do wypowiedzi przed naszymi kamerami w odcinku o Wielkim Wybuchu. Mikrofalowe promieniowanie tła powstaje blisko 400 tys. lat po "osobliwości", ale jest wciąż najwcześniejszym świadectwem obserwacyjnym tej osobliwości i wszystkiego co było zaraz potem. Bezpośrednio dowodzi, że Wszechświat był kiedyś gęsty i gorący oraz określa proporcje materii, ciemnej materii i ciemnej energii jako składników Wszechświata. O tym wszystkim prosto z LA w odcinku 31. Astronarium: czcams.com/video/jzKeBrTiKn8/video.html
Dziękuję za odpowiedź!
Chodziło mi o to (jeśli dobrze zrozumiałem Profesora), że jeżeli coraz bardziej cofamy się w czasie, dochodząc do ułamków sekundy po Wielkim Wybuchu fizyka załamuje się i nie jesteśmy w stanie powiedzieć co było jeszcze wcześniej. A więc mikrofalowe promieniowanie tła faktycznie potwierdza, że Wszechświat był kiedyś gęsty i gorący, jednak cały czas nie wyjaśnia samego jego początku , czyli tym samym nie wyjaśnia czy była to początkowa osobliwość. W minucie 15 pojęcie Wielkiego Wybuchu zostało przyrównane do początkowej osobliwości stąd moje pytanie.
Pozdrawiam i czekam na kolejne odcinki !
Jeżeli przestrzeń między galaktykami się rozszerza, to dlaczego galaktyka Andromedy się do nas zbliża?
Bo to bardzo blisko w kosmologicznej skali odległości! Było już tysiąc odpowiedzi na takie (i podobne) pytanie na tym kanale.
@@Astronarium Trzeba rozróżnić zjawisko ruchu galaktyk względem siebie, wynikające z oddziaływania grawitacyjnego, od ekspansji czasoprzestrzeni, która rozciąga wraz z sobą ekspandujące w niej fale elektromagnetyczne.
Światło to nie tylko fala
Zwykłych problemów nie potrafią ogarnąć a za wszechświat się biorą ???
dlaczego tierdzimy ze kosmos sie rozszerza a moze on krazy tak jak nasza planeta wokol czegos moze tego miejjca w ktorym byl wybuch
Wówczas nie byłoby tej prostej zależności prędkości od odległości. Jedne galaktyki by się do nas zbliżały, inne oddalały w zależności od kierunku w którym patrzymy. Tak jak w naszej Galaktyce.
czy tylko ja to słyszę ale od czcams.com/video/eB2Eg38OhZ0/video.html ten pisk to pasuje jako solóweczka do tej muzy w tle :)
Nie rozumiem jak można zaakceptować taką abstrakcję jak nieruchome galaktyki w rozszerzającej się przestrzeni.
Jaka to jest różnica dla matematycznych wyliczeń czy nam się jednostki na osiach oddalają czy obiekty, a jeśli musimy tak myśleć to coś tu jest nie tak...
Może prędkość światła wynosi tyle ile wynosi ale w 0-Kelwinowej próżni..
No nie, galaktyki są ruchome bo uciekają zgodnie z prawem Hublle'a.
Astronarium
Tylko ponoc, poza tym ruchem (ucieczki) maja one i ruch wlasny (wzgledem siebie) przez co wiekszosc obiektow nie znajduje sie na linii jaka stala Hubblea wyznacza na wykresie. Co wiecej mi sie wydaje ze zadna nie powinna znalezc sie na tej linii.
Pytanie ukryte w komentarzu brzmialo. Czy predkosc swiatla w "prozni" o temperaturze 2.7K jest taka sama jak predkosc swiatla w prozni 0K ?
Bo w znanym nam kosmosie temperatura jest wyzsza od zera i tak samo jak kazda materia przy podgrzewaniu rozszerza sie (wlasciwie elementy materii potrzebuja woool siebie wiecej miejsca, bo tak emanuja energia) a u nas poki co wszystko promieniuje bardziej niz wciaga.
Aktywnych, swiecacych gwiazd jest poki co wiecej niz martwych zimnych obiektow, czy czarnych dziur, ktore bardziej wciagaja niz promieniuja.
Skoro sie rozszerza "przestrzen" to byc moze rosnie srednia temperatura i stad oddalanie sie wszystkiego z takim liniowym prxyspieszeniem.
I latwiej to przelknac niz oddalajace sie jednostki na dotychczas nieruchomych osiach
Za trudne pytania. Musielibyśmy dać cały wykład.