"Odra 1204" (1968 r.) /CAŁY FILM/
Vložit
- čas přidán 1. 11. 2022
- Realizatorzy prezentują budowę i działanie nowej elektronicznej maszyny "Odra 1204".
Reżyseria: Bolesław Bączyński
Scenariusz: Bolesław Bączyński
Komentarz: Ewa Brablec-Strzępka, Tadeusz Lubiejewski
Lektor: Tadeusz Bukowski
Zdjęcia: Anatol Fidek
Asystent operatora kamery: Bolesław Maj
Opracowanie muzyczne: Henryk Rogala
Dźwięk: Jerzy Rybicki
Konsultacja: Andrzej Treter
Redakcja: Maria Tymowska
Kierownictwo produkcji: Henryk Kryszkowski
Produkcja: Wytwórnia Filmów Oświatowych
----
VOD: vimeo.com/wfolodz/vod_pages
Wytwórnia Filmów Oświatowych w Łodzi
www.wfo.com.pl/
wfo@wfo.com.pl
FB: / wytworniafilmowoswiato...
IG: / wytworniafilmowoswiato...
TikTok: www.tiktok.com/@wytworniafilm...
--
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody autora jest zabronione. - Krátké a kreslené filmy
Pomyśleć, że film został nakręcony 54 lata temu kiedy na komputer mówiono jeszcze "maszyna licząca" bądź "maszyna cyfrowa". Pomyślcie, jak w ciągu tych ledwo pięćdziesięciu kilku lat technika i elektronika poszła do przodu, tu nawet pamięć byla wykonywana ręcznie, a o układach scalonych nie bylo w ogóle mowy. Co za czasy, co za film! Bardzo dziękuję za wrzucenie tego filmu, należy pamiętać i szanować starą technologię, bo to właśnie dzięki niej dzisiaj mamy to, co mamy. Współczesne komputery ówczesnym ludziom nawet się nie śniły...
Nie wiem jak Odra 1204, ale 1305 miała już trochę scalaków, takich prostych TTL-i - 7400 -10 -20 i -30.
Układów scalonych nie było... w PRLu. Pierwsze układy scalone powstały 12 lat przed nakręceniem tego filmu. Powyższy film to tylko i wyłącznie ukazuje zacofanie względem świata zachodniego, w którym to można było wyświetlać grafikę na ekranach, komunikować się z komputerem dotykając ekranu piórem świetlnym i tak dalej... U nas manufaktura z nakładaniem paciorków i programowanie maszyn dziurkaczami... :D
@@fuckyougoogle_official Hmmm chyba nie do konca pozycja tej nauki w tamtym czasie była dosyć "egzotyczna" i nie miała jeszcze szerokiego zastosowania. Jak widać były to raczej maszyny "liczace" niż centra rozrywki - na tym skupiano sie tutaj. Na zachodzie pojawiały sie jakieś próby wykorzystania w rozrywce ale to nie była jakas przepaść.
Elementy przewlekane ręczna praca a tera pełna automatyka bo ludzie się mylą pomyśleć że dzisiaj zegarek ma większą moc obliczeniową i nie potrzebuje własnej elektrowni
@@asdkjh4370 Nie chodzi mi o rozrywkę a np. projektowanie, obliczenia aerodynamiczne, modelowanie. U nas w późniejszych czasach, gdy pojawił się pierwszy IBM, Odra poszła w odstawkę, bo jedna osoba była w stanie w godzinę zrobić tyle, co cały zespół przy użyciu Odry w dwa dni. A były to czasy, gdy te odry nadal klepano. Tacy to byliśmy "nowocześni" - jasne, że problemem było embargo na technologię, ale kto do tego doprowadził? Trzydzieści milionów obywateli Polski, którzy dali się omamić ruskim i wejść pod ich but za głodne populistyczne hasła "wszystkim po równo" i tak dalej. Takie to świetne umysły.
robi ogromne wrażenie. chciałbym mieć żonę z tego działu, to byłaby najcierpliwsza kobieta na świecie :D
I by potrafila poslugiwac sie kolba . . lutownicza ;-)
chciałbyś żeby żona tak cierpliwie nawijała ci koraliki na rdzeń? :D
Aż ciężko sobie wyobrazić, że teraz to jakieś stare baby, o ile w ogóle żyją. Ciekawe co później robiły.
człowieku nie żeń się to i Ty będziesz najcierpliwszy na świecie :)
Rozwaliłeś mnie tym komentarzem:)
Niech autorzy pokażą budowe idziałanie mikrokomputera jednego z pierwszych na swiecie K-202 inż Jacka Karpińskiego
Muzyka w tle w takich filmach idealnie współgra z obrazem wideo. Sam film świetny, od razu ogarnęła mnie nostalgia.
Świetna muzyka, gitara na końcu to prawdopodobnie Bliziński.
Nostalgia do czego ? Do tej siermiężności , biedy, uzależnienia od ruskich ? To wspomnij słowem o genialnym konstruktorze pierwszych na świecie pecetów, o firmie NAGRA , której właściciel musiał wyemigrować. I. T. D
@@MP-kj8jm Oh jesss - teraz jesteś znacznie bardziej uzależniony od jankesów - a o takim odpowiedniku laboratorium w dzisiejszych czasach możesz pomarzyć. Gdyby jednak komuś sie jednak jakaś forma innowacyjności przez przypadek "wymknęła" to zostanie ona skrupulatnie "zagospodarowana" przez nowego "sojusznika":)))
Lambda TEAM
@@asdkjh4370 masz jakiś przykład , czy tak spod dużego palca ?
po 8 godzinach nawlekania koralików jesteś jak te rybki w akwarium.
I jest kolejny kilobit pamięci...
@@krzysztofrudnik4745 wątpię, żeby te pamięci liczone były w tysiącach :D
Nie różni się to bardzo od innych prac domowych wykonywanych przez kobiety od tysięcy lat. Kobiety znakomicie się odnajdują w takiej bezmyślnej i powtarzalnej robocie
Uczyliśmy się w 1976 roku o urządzeniach peryferyjnych tego przodka komputera.
Super materiał i na dodatek polski. Gratulacje dla Konstruktorów z ELWRO (!). Serdecznie pozdrawiam Fanów Kanału 😀.
Jeden z ostatnich egzemplarzy Odry (model 1305) wyszedł z użycia 18 lipca 2003 po 29 latach bezawaryjnej pracy jako główna sterownia dystrybucji wrocławskiego przedsiębiorstwa Hutmen. To coś mówi.
Z tą "bezawaryjnością" to bez przesady, po tylu latach mało co tam było oryginalnego, sprzęt był regularnie serwisowany, uszkodzone elementy na bieżąco wymieniane.
30 kwietnia 2010 roku o godz. 22.00, w Ośrodku Informatyki w Lublinie Oddziale Spółki PKP, zakończyła się eksploatacja ostatniego komputerowego systemu teleprzetwarzania, funkcjonującego na bazie procesorów Odra 1305.
A tu jej reaktywacja w Muzeum Historii Informatyki i Komputerów
czcams.com/video/cgbOdmQdm8U/video.html
Tak, to coś mówi. O ogromnym zacofaniu.
@@fuckyougoogle_official Hmm dalej jesteś "zacofany" nie zauwazyłeś?
@@asdkjh4370 On to bardziej nieogarnięty jest z ostrym przypadkiem mentalności post kolonialnej...
W innym komentarzu pod tym filmem wciskał ludziom że w 1968 na zachodzie już nie używano taśm dziurkowanych. 🤣
Dzięki tej cyfrowej maszynie liczącej naukowcy z instytutu wysłali wiele udanych misji człowieka po piwo.
Ten film był nam wyświetlany w pierwszej klasie technikum w roku 1969 i cały czas go pamiętam, zrobił wrażenie na lata.
to teraz masz koło 70... nieźle
@@andr27Też będziesz miał, nawet się nie spodziewasz kiedy.. 😁
@@jacek4628 wiem wiem czuje, że lata lecą :)
Był taki czas (lata osiemdziesiąte), że płytki z Odry rozprowadzał chyba Bomis. Dla wielu amatorów te płytki były wtedy źródłem elektronicznych części do własnych konstrukcji.
Mówiło się na takie sklepy BUBLE
@@pzpr90 cała chjnia to był.. i jest BUBLEM
Fantastyczny film! Pamięć ferrytowa - sztos!
ładna taka :-]
@_yoko_ Gdzieś w piwnicy jeszcze leży taki Atari 600XL ;)
I’ve got a memory like this. And also an even older one with 1cm tores…. And parts of even older computers that used lamps. For one bit (not byte) it is a tray weighing not far from 1 kilograms with 2/3 lamps on it and sturdy silver plated connectors, steel frame cadmium plated and also spayed with tropicalisation compound.
Mam 41 lat i wielki sentyment do fabryki ELWRO. U mojego ojca w pracy działała ODRA i jeszcze w podstawówce uczono mnie podstaw informatyki na komputerach ELWRO Junior 800 (Działał Basic, żółwik i jakieś proste gry). Można śmiało powiedzieć, że Wrocław był polską stolicą przemysłu elektronicznego w czasach komuny.
@_yoko_ pieprzych banialuki. W Polsce produkuje się pamięci, dyski (polska firma), projektuje uklady cyfrowe, buduje nowoczesne autobusy, jachty, niedawno PESA dostała dopuszczenie lokomotywy wodorowej do ruchu. narzekaczu
Dodając do tego Łódź, gdzie tworzono też kamery (Prexer) i dużo sprzętu elektronicznego, w tym też prototypów (Fonica), to te dwa miasta naprawdę miały duży udział dla wszelkiej maści mediów.
@@infeltkWyraznie napisane jest,ze Wroclaw BYL stolica polskiej elektroniki. Czytanie ze zrozumieniem to zanikajaca umiejetnosc.
@@infeltk Produkuje się na gotowych elementach od gigantów takich jak np. Samsung, czy Hynix. Tutaj było wszystko klepane ręcznie.
Miło bylo się zobaczyć na filmie i kolegów z pracowni ,Joasię Logoń ,pana Ryszarda Fudaleja i innych ,to bylo prawie 55 lat temu
Świetnie się to ogląda. A ja miałem nawet przyjemność pracować na Odrze, ale 1305. Jako elektronik :) Ach to były czasy.
O ... a ja mam tylko mierniki z fabryki "mierników i komputerów" .
@@zdzisiek1979 No i z MERĄ też miałem do czynienia. Wszystko na TTL.
Pozdrawiam Ciebie i Pabianice.
@@ZPDU Również pozdrawiam :)
Ruszał na tym Wiedźmin3 i na jakich detalach? ;)
@@karolwojtyla3047 Ha ha ha. No jasne że tak.
Tak nawiasem mówiąc nie było wcale karty graficznej :)
Rewelacyjnie zrobiony film pokazujący ważny kawałek historii. Znałem to wszystko z opowieści i ogromną frajdę sprawiło mi obejrzenie procesu produkcyjnego na filmie.
Aż miło popatrzeć jak kobiety lutują.
Wyobraź sobie taką panią AD 1968, jak mówi do Ciebie: "Przylutować ci?" i nie wiesz czy się bać 😂
Tak szczególnie ołowiane spoiwo bez odpowiedniego zabezpieczenia, ciekawe jakie potem dzieci rodziły.
@@karolwojtyla3047 ale ołów był i w benzynie. Więc był wszędzie. To trochę więcej nic nie zmieniało.
@@psxmaniak no raczej zmieniało skoro 8 godzin dziennie taka kobieta wdychała go z bliskiej odległości od źródła
@@karolwojtyla3047 życie, to tak samo jak w USA były RAD-osne dziewczęta. Malowały zegary farbą na bazie radu i innych radioaktywnych pierwiastków. Po prostu nie wiedziały że to im szkodzi a pędzelki oblizywały by bardziej prezycyjnie malować. Albo np szkło uranowe. Wiele jest takich rzeczy o których się nie mówi.
Byliśmy wtedy odpowiednikiem późniejszych Chin. Mnóstwo ręcznej pracy i benedyktyńska cierpliwość pań od montażu, co pozwalało na skuteczną produkcję pomimo braku automatów. W wielu chińskich fabrykach taki stan trwał jeszcze kilka lat temu. Na filmie widać, że nie były to czasy komfortu i nadmiernej dbałości o zdrowie pracowników. Niezbyt ergonomiczne stanowiska pracy, brak wyciągów przy stołach do lutowania cyną z ołowiem i pochylone nad lutownicą młode kobiety. Trochę to smutne, ale takie były czasy. 1968 rok to raptem nieco ponad dwadzieścia lat po koszmarnej wojnie. Nie chodzi jednak o narzekanie. Po prostu film pokazuje rzeczywistość z jednej strony trudną, z drugiej budującą faktem, że coś potrafiliśmy. ELWRO było powodem do dumy naszego kraju. Komputery Odra nie były na topie światowych osiągnięć w dziedzinie komputerów, ale też nie dawały powodów do wstydu. Powstały w oparciu o licencję od brytyjskiej firmy ICL, a to była poważna marka. Pod koniec swego istnienia ELWRO próbowało jeszcze produkować pecety, ale zastój lat osiemdziesiątych połączony z faktycznym bankructwem gospadarki zmiótł reszki naszych ambicji do technicznej nowoczesności. Teraz już widać, że dno dołka mamy już za sobą. Wiele akcentów już jest, tylko że to nie molochy z czasów PRL, więc osoby spoza branży przemysłowej często o nich nie wiedzą. Najbardziej widoczne są wytwory dla wojska. Grupa WB czy fabryka HSW pojawiają się w doniesieniach prasowych. Nasze Pioruny nie odstają od najlepszych ręcznych pocisków przeciwlotniczych. W świecie cywilnym też się dzieje, jednak mniej medialnie.
Komputery były wówczas takie i wszelkie porównania s dzisiejszymi nie mają sensu
Serio ? w 1968 roku istniało takie cacko jak tranzystor.
Jak zobaczyłem te bębny powleczone masą magnetyczną i te ferrytowe plecionki to żal.
Archaizmy i mozolna praca ze względu na podział świata na komunistów i resztę.
@@NANO-SERWIS.MAREK-DASZKE Radzę poczytać sobie czym były i jak były zbudowane komputery dla przedsieiorstw w latach 60tych IBM lub ICL. W 1968 i 1975 roku widziałem jak pracują (na praktyce IAST) w Szwecji i Finlandii. Nasze Odry z serii 1300 szły tym śladem . Nie były bynajmniej żadnym dziwadłem... A tranzystory to miałem w moim radyjku kieszonkowym
cd projekt techland ?
eufemizm . Prywatyzacja udupiła Elwro Koncern SImens po wrogim przejęciu dostał halę montażu powierzchniowego oddaną kilka miesięcy wcześniej do użytku . W tamtej chwili najnowocześniejszą na świecie. Hale zburzył maszyny wywwiózł. Ale te pamiętające Adolfa baraczki magazynowe zostały i dopiero Wabco je skasowało budując hale produkcyjną. A byłem świadkiem burzenia po 2004 budynku produkcyyjnego i widziałem tam coś na dzisiejszy czasi GWC rozprowadzane na kilkanaście pięter produkcyjnych. A stawiany raptem kilka lat później
Że to działało to cud! Świetny film!
;P
Cudownie. Urodziłem się trzy lata później by w szkole podstawowej być prowadzanym do Elwro poznawać tajniki pracy Odry. Do Zeto pograć chodziłem już sam.
Chodziles do MIKROZETU? :) Ja tez!
Kiedy ogladam takie filmy to widze tylko jak bardzo sie cofnelismy od tamtych lat. Bylo nasze i nie bylo sie czego wstydzić. Dzis mozna powiedziec nosimy teczki za innymi i nie mie mamy nic ,albo prawie nic o czym mozemy powiedzieć polskie, smutne to . Pozdrawiam
W Korei Półnecnej też z dumą mogą powiedzieć, że wszystko jest ich i co z tego? Miarą bogactwa jest to jak żyje się obywatelom, a nie żebyś pracował na polskim komputerze, w polskim samochodzie na polskie paliwo itd. W Szwajcarii nie mają przemysłu ciężkiego, high-tech i żyją lepiej niż my.
@@TS-kw2so szwajcaria to pralnia brudnych pieniędzy i dlatego tak tam jest.
film - majstersztyk - pozdrawiam patrząc przez okno na resztki elwro
Bomba muzyka!
Jezz ale co to za utwory i przez kogo grane to nie mam pojęcia. A może ktoś coś wie? 😜
@@majkizbajki8032 Raczej były komponowane do filmu
Piękne 😀Dopiero teraz zdałem sobie sprawę, że produkcja pamięci ferrytowych to było wybitnie kobiece zajęcie 😉
Miałem trochę do czynienia z pamięciami ferrytowymi ... z poziomu naukowego. Odwiedziłem stanowiska 'nizania' oczek ferrytowych. Praca iście ... diabelska. Tylko kobiety mogły tam podołać :). Problemem było szybkie zmęczenie wzroku. Początkowo jako remedium stosowano krótkie częste przerwy ... ale po pewnym czasie ... okazało się że lepsze rezultaty i komfort pracownic można było osiągnąć przez długie okresy pracy i odpowiednio dłuższe przerwy.
albo robota po blancie ;)
ile zabawy
Nie różni się to bardzo od innych prac domowych wykonywanych przez kobiety od tysięcy lat. Kobiety znakomicie się odnajdują w takiej bezmyślnej i powtarzalnej robocie
Zawsze chciałem coś takiego obejrzeć, bo z komputerami mam do czynienia od 1985 r.
Pamięć ferrytowa: 1 rdzeń = 1bit!!!
A Odra stała na PWr., potem VAX.
Interesting to see them soldering backplanes instead of wire wrapping.
Na warsztatach na elektrotechnice powinni chłopakom dawać do zrobienia pamięć ferrytową😂. Jaja by były niesamowite!!!😆
W jakim celu, czego ich to nauczy w przyszłej pracy?
@@karolwojtyla3047 CIERPLIWOŚCI
Tak, tak. Może od razu krzesiwo, hubkę i zacząć od rozpalania ognia?
Nie różni się to bardzo od innych prac domowych wykonywanych przez kobiety od tysięcy lat. Kobiety znakomicie się odnajdują w takiej bezmyślnej i powtarzalnej robocie
Taaaa... a dziewczyną na Przysposobieniu Obronnym - normę szkolno-bojową nr. 2 do wykonania... To by były "jaja"
Zawsze powtarzam pracodawcom że w pracy najważniejsze są częste i długie przerwy, ale raczej nie znajduję zrozumienia.
Pokaż sam jak to się robi - owtórz własny biznes i będziesz mógł siedzieć na przerwie całymi dniami ze swoimi pracownikami
@@wojtaswrr Oczywiście żartowałem, ale własny biznes to mam już dawno za sobą i to nie z powodu przerw, tylko urzędniczej mafii, z którą się użerałem prawie 10 lat, a biznes w Polsce to prowadzi ten co ma układy i znajomości, oszust, albo fanatyk pracoholik.
Piękny dowód historii !!
Piękny dokument, te kolory analogowe i ten dźwięk ! No i tematyka bardzo ciekawa ! Dziękuje bardzo za udostępnienie i czekam na więcej ! Rzecz jasna subskrybuję kanał.
Publikacja tych filmów w całości to bardzo dobra decyzja! Czekam na kolejne! Czy możemy liczyć na publikację filmu "Komputer w gospodarstwie rolnym" z 1987 roku?
Sam mam sporą kolekcję (~200 szt) kopii filmowych WFO na 16mm i mimo upływu lat sporo z nich pozostaje nadal aktualnych, lub tak jak ten stała się świadectwem pewnej epoki.
to możesz też je udostępnić na CZcams, w porozumieniu z Wytwórnią.
Nie po to dwa lata temu WFO "zdjęło" wszystkie nielegalne kopie swoich filmów z YT by teraz dogadywać się z takimi misiami jak ja. Z resztą, ja nie posiadam skanera, tylko projektor i to bez wyjścia audio, więc moja "digitalizacja" była mocno partyzancka. Ale trzymam mocno kciuki by tych filmów pojawiło się więcej na oficjalnym kanale WFO - np. wstawiony przeze mnie film "Co to jest grafika" (1979) sądząc po komentarzach przyciągnął w okresie lockdownów całe mnóstwo młodzieży szkolnej. Jest się o co bić - a w archiwach Wytwórni są skarby!
Właśnie. A dlaczego te skarby kisną w magazynach? Wbrew pozorom jest cała rzesza kulturalnych ludzi dla których warto to udostępnić. Miło się oglada rarytasy a nie po raz setny powtórkę serialu czy "samych swoich"...
@@arkadiusznowakowski6396 Bo od '89 są rzeczy ważniejsze.
@@arkadiusznowakowski6396 To same mozna zadac czemu Biblioteki Watykanskie nie sa dostepe w calosci i wszystko sie rozpada pyl..... warto popatrzec na kanal BBC REEL
Ale były kąciki do wypoczynku z rybkami i kwiatkami, GOOGLE wpadł na to 50 lat później.
Pamięć ferrytową pierwszy raz zobaczyłem przy okazji kilkuodcinkowego programu o misji Apollo i już wtedy robiło to wrażenie, chociaż wyobrażałem sobie, że jest to proces chociaż połowicznie zautomatyzowany. Jednak dopiero w tym materiale widać jaka to tytaniczna praca to utkać.
Tyle złączy LDB.....chetnie bym przytulil taka ilosc !!!!!😍😍😍
Mało kto wie, że Odra (nie pamiętam który model, do dziś dnia jest absolutnym rekordzistą świata w niezawodności. Pracując w PKP została wyłączona z powodu zmiany systemu po około 35 latach, a najciekawsze jest to, że w tym czasie ani razu nie zawiesiła się.
Aż przyszły tranzystory,a z nimi bramki logiczne :-) i komputer mieścił się w pudełku.C64,Atari XL,Amiga,ZX Spectrum.
"(...) W Zakładzie Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Warszawskiego inżynier Karpiński stworzył najnowocześniejszy w tamtych latach komputer Kar-65 na polskich tranzystorach i diodach. Było to urządzenie wykonujące 100 tys. operacji na sekundę, trzy razy
więcej niż ogromnych rozmiarów komputer produkowany w zakładach „Elwro” o nazwie „Odra”. Koszt produkcji „Odry” wynosił 200 mln ówczesnych złotych a produkcja komputera Kar-65 kosztowała jedynie 6 mln zł. Wkrótce Karpiński udoskonalił swój wynalazek. Był to rewelacyjny w skali światowej komputer o symbolu K-202. Wyprzedzał nawet osiągnięcia amerykańskie w dziedzinie informatyki. Zakupieniem licencji na produkcję komputera zainteresowane były największe firmy światowe. Prototyp tego na owe czasy minikomputera nabyła brytyjska firma M.B. Metals, która miała prowadzić sprzedaż polskiego wynalazku na terenie całego świata.
Warto zatem w tym miejscu postawić pytanie: jeżeli przed rewelacyjną konstrukcją Karpińskiego otwierała się tak świetlana przyszłość, to dlaczego władze PRL wstrzymały jego produkcję, wycofały się z umów międzynarodowych, odsunęły Karpińskiego od pracy twórczej i skazały go na zapomnienie?
Złożyło się na to kilka przyczyn. Jedną z nich była zawiść pracowników wrocławskiej „Elwry”, którzy mieli specjalne względy ówczesnej
władzy. Ogromna liczba pracowników lojalnych i bezkrytycznych wobec rządzących nie mogła stracić pracy. Karpiński nazwał ich
„darmozjadami”. Twórca komputera K-202 był człowiekiem niezależnym, bezpartyjnym, nie tolerował marnotrawstwa, nieróbstwa, nie starał się przypodobać władzom.
Była jeszcze jedna, bodaj najważniejsza przyczyna utrącenia polskiego wynalazku. Otóż niedopuszczalne wówczas było stwarzanie konkurencji wobec „przodującej” nauki sowieckiej. A taką konkurencję stworzył właśnie Karpiński. W owym czasie sowiecki konstruktor Ławrow wykonał komputer RIAD, był to projekt imitujący przestarzały komputer IBM 360. W Moskwie zapadła decyzja o zastosowaniu
go we wszystkich państwach Układu Warszawskiego, automatycznie zatem wszelka konkurencyjna działalność została zabroniona. Zwyciężył przestarzały drogi system. Karpiński zanotował: „Ławrow nie mógł się nadziwić, że to, co u niego zajmuje ścianę,
u mnie mieści się w walizce” (...)
Cytat za "KWARTALNIK Urzędu Patentowego RP". SPECIAL EDITION WYDANIE SPECJALNE.
Na bazie K202 powstała Mera-400, która mogła konkurować z Intel 8086. Mera-400 to kolejny fantastyczny komputer polskiej produkcji.
Moskwie to wiele rzeczy nie pasowało i uwalała super polskie projekty.
@@kaczor7075 Tak. Zgadza się. Moskwie wiele rzeczy nie pasowało, w tym dynamiczny rozwój Polski po drugiej wojnie światowej. Dlatego w tajnych protokołach po XIX Zjeździe KPZR sporządzono wytyczne skierowane do polskich komunistów, w których towarzysze radzieccy sugerowali, aby na strategiczne stanowiska awansować ludzi wiernych a nie kompetentnych. Powszechnie awansowano miernych, ale wiernych. Dlatego często niekompetentny idiota zostawał generałem, albo dyrektorem przedsiębiorstwa. Echa tamtej bolszewickiej polityki słychać do dzisiaj.
@@kaczor7075 Tak. Zgadza się. Moskwie wiele rzeczy nie pasowało, w tym dynamiczny rozwój Polski po drugiej wojnie światowej. Dlatego w tajnych protokołach po XIX Zjeździe KPZR sporządzono wytyczne skierowane do polskich komunistów, w których towarzysze radzieccy sugerowali, aby na strategiczne stanowiska awansować ludzi wiernych a nie kompetentnych. Powszechnie awansowano miernych, ale wiernych. Dlatego często niekompetentny idiota zostawał generałem, albo dyrektorem przedsiębiorstwa. Echa tamtej bolszewickiej polityki słychać do dzisiaj.
@@kaczor7075 teraz mamy Unie Europejską ze stoicą w Berlinie i tez wszystko uwala... Tusk z ekipa jest narzędziem do uwalania...
Niesamowita wyprawa w przeszłość!
Odra 1204 robiła mi obliczenia do magisterki na PW
Kiedyś to się naprawdę trzeba było znać na składaniu komputerów, dziś za to robią to automaty. Świetny materiał.
Pracownicy takich fabryk wogóle nie musieli się znać na elektronice, komputerach, bo dostawali konkretne zadania, np. przewlekania i lutowania diod, rezystorów, nawlekania koralików pamięci, nie musieli wiedzieć co lutują i po co. Dzisiaj też się czasami stosuje ręczny sposób montażu elementów przewlekanych, pozostałe elementy lutuje maszyna, ale maszynę trzeba umieć ustawić, skontrolować działanie, więc to raczej dzisiaj pracownicy fabryk mają trudniej
@@mwiniarski10 Do dzisiaj dalej działa tak większość zakładów przemysłowych.
Pracownik nie musi wiedzieć co robi.
On ma to po prostu robić :)
Do tyczy to nie tylko elektroniki :P
@@asgdran Bynajmniej obecnie systemy są dużo bardziej zaawansowane i od pracownika wymaga się dużo więcej niż tylko włożenia nośnika danych i naciśnięcia jakiś przycisków na obudowie...
Zresztą oryginalny komentarz próbuje porównywać komputery PC używane w domu z serwerami które obecnie są często dużo większe i bardziej rozbudowane niż maszyny pokazane w tym filmie...
@@Bialy_1 a moc obliczeniową ma większą byle smartfon
Oglądając ten dokument cieżko nie być pod wrażeniem tego jak długą drogę przebyliśmy w dziedzinie elektroniki.
Dziękuję za każdy film z biblioteki wideo. To bardzo cenne materiały i dzięki udostępnianiu ich, mogę dużo dowiedzieć w wielu tematach. Dziękuję za te, które są i proszę o jeszcze
I tak powstaje pamięć ram 16 bitów ;)
Bardzo dziękuję za film. Buty spadają jak potrafiliśmy kiedyś budować komputery na piechotę. Dzisiaj kosztowała by fortunę choć zwykły telefon obecnie jest szybszy i ma milion razy większe możliwości. Cudo
DZIĘKUJĘ, DZIĘKUJĘ Z A TO NAGRANIE POKAZUJĄCE aby okazać WDZIĘCZNOŚĆ tym i innym nieznanym ludziom za to co teraz mamy.
W sensie dziękujesz tym ludziom z przeszłości za to, że oddali nasz kraj pod "opiekę" ZSRR i teraz młode pokolenia muszą w pocie czoła nadrabiać sześćdziesiąt lat zacofania? Za to, że byle sprzątaczka na zachodzie zarabia tyle, co polski inżynier? Tylko pogratulować.
@@fuckyougoogle_official Jakoś od 40lat ta sprzątaczka tyle tam zarabia. Wina PRL? Chociaz ostatnio dogoniliscie zachód - ceny sa wyższe:))) A jakoś 70% mieszkań w użytku to te wybudowane z PRL:)))) Rozumiem że "zniszczenia" były takie wielkie że 40 lat pogoni to jednak za mało:)))
@@asdkjh4370 A za co Polacy mieli później budować, skoro przez okres PRL społeczeństwo tak zubożało, że większości obywateli brakowało pieniędzy nawet na podstawowe produkty? Po prostu nadal taplamy się w tym gównie, które sprezentowała nam komuna. I tak w miarę dobrze nam idzie, mimo tego, że zacofano nas na dekady.
@@fuckyougoogle_official Jak w PRLu społeczeństwo "zubożało" skoro zawsze było ubogie? Polska przedwojenna była bardzo słabo rozwiniętym krajem. PRL tutaj startował z niskiego poziomu i tyleż pchał to gówno do przodu co i cofał. Rozwój był nierówny, szarpany, krótkotrwały.
Super materiał, dzięki wielkie.
To pokazuje jaką drogę przeszły komputery.... Dzisiaj ten film oglądam na podręcznym telefonie z 4GB RAM i 8 core-owym procesorze. Wszystko mieści się w dłoni...
Zapomniałeś dodać, że produkcji chińskiej a nie polskiej ;]
@@fuckyougoogle_official Tajwańskie chipy, ARM Holdings, która projektuje procki do tych zabawek, to brytyjska technologia, a chińskie jest składanie xD
@@danielmichalski94 A co napisałem? Projektu chińskiego czy produkcji?
@@danielmichalski94 a na Tajwanie pracuja Chinczycy jak wiadomo . No i cała fura azjatow w ARM też.
Wytwórnia Filmów Oświatowych: BARDZO CIEKAWY film!
Ciekawe czy ktoś się rozpozna 🙂
Najmłodsi na tym filmie mają dziś pewnie z 80 lat...
Bez przesady. Co najwyżej 74 lata. ;)
WOW, wspaniały film :)
Pieknie dziekujemy.
Ja bym chyba 2 minut z tym nawlekaniem koralików ferrytowych nie wytrzymał nerwowo😂. Poza tym nie zazdroszczę w tej całej plątaninie kabli serwisu. Poza tym fajny materiał wideo.
Ja podobnie ;), pewnie dlatego składały to kobiety :).
Ta plątanina kabli to był problem nie do rozwiązania w tej technologii (komponentów dyskretnych), w wyniku czego nie dało się produkować szybszych komputerów.
Dopiero jak zmieniono technologię na układy scalone, prędkość poszybowała w kosmos, dosłownie XD.
Pomyśleć dziś technologia microprocessorów to pojedyńcze nano metry.
Nie różni się to bardzo od innych prac domowych wykonywanych przez kobiety od tysięcy lat. Kobiety znakomicie się odnajdują w takiej bezmyślnej i powtarzalnej robocie
ADHD?
wow te nawlekanie korlików mnie rozwaliło
Mam do czynienia z różnymi cudami prl-u , naprawdę bardzo zakulisowymi , że tak to ujmę . I wprawia mnie w zachwyt jak patrzę na wnętrza tych maszyn, ale jak widzę produkcję , to aż mi dreszcze chodzą po plecach , to jest tak misterna robota , że aż ciężko uwierzyć , że ludzie byli w stanie ją wykonywać. Do czego zmierzam , znam swoich kolegów i koleżanki , ja mam 20lat i wiem że większość z nich (85%) nie była by zdolna do takiej pracy . Powód? Brak cierpliwości ,dokładności i brak chęci.
Szkoda że ta epoka już minęła , mówię o tej technologi , że taka produkcja nie wróci , nie mam na myśli ustroju. Naprawdę misterna robota.
Co Wy opowiadacie, w porównaniu z tym co jest dzisiaj, to był pikuś. Dzisiaj już większość napraw elektroniki, trzeba wykonywać pod mikroskopem, stawiać mikroskopijne kulki BGA, lutować precyzyjną temperaturą, regenerować połączenia na płytce cieńsze od włosa. Ci pracownicy mieli konkretne zadanie do wykonania, w nim mieli wprawę mimo iż tak naprawdę w większości nie wiedzieli nawet jaką funkcję pełni element i po co jest montowany. Poza tym kiedyś do każdego urządzenia dołączany był schemat, instrukcje serwisowe, więc i naprawiać było łatwiej, kiedyś większość telewizorów serwisanci naprawiali w domu u klienta, dzisiaj jest to już praktycznie niewykonalne, potrzebny jest wyposażony warsztat
No i chaciałbyś tak siedzieć i nawlekać koraliki? Co to za praca? Tego typu prace dawno przeszły by do Azji, na szczęście odeszły w niebyt. To już lepiej dziergać sweterki, czapki i rękawiczki na drutach lub szydełku. Tak się przynajmniej coś zmienia - prawe oczko, lewe oczko.
@@mwiniarski10 A kto teraz naprawia i po co? Teraz się wymienia. Elektronik to wymarły zawód. A kolega skoro robi to co robi, znaczy jest zawzięty. Wiem, że chciałoby się być docenionym w swoim mistrzostwie, kto jednak ma to docenić? chyba nie współczesne lemingi? To co wtedy robiono to nie był jednak pikuś, wszystko było nowe i nieznane, na filmie widać jak ręcznie robią złącza.
Elektronik to nie wymarły zawód. Sam nim jestem i nie narzekam na brak pracy, zmienił się jej charakter. Nie naprawia się sprzętu domowego a specjalistyczne urządzenia. W Polsce projektuje się i produkuje sporo urządzeń ale nie dla użytkownika domowego tylko do specjalnych zastosowań.
@@antroponautus Tak Wam wmówili producenci, że trzeba wymieniać, w elektronice przemysłowej nadal urządzenia się naprawia i nikogo to nie dziwi. To że teraz nie docenia się ludzi naprawiających drobną elektronikę, nie oznacza że zawsze tak będzie, jeśli wydarzy się kryzys np. wojna Chin z Tajwanem i zabraknie półprzewodników, ludzie sami będą wyciągać urządzenia ze śmietników i szukać magików, którzy im to naprawią. Dla tych ludzi na filmie wszystko było nowe i nieznane i raczej takie pozostało, bo w fabryce uczy się monterów, dziergać, przewlekać, lutować elementy, a nie zasady działania tego co produkują
Niech Wam Bóg błogosławi za dodawanie filmów w całości!!!
Jego w to nie mieszaj.
boga nie ma
@@Artur_74 jaruzelski z kiszczakiem też tak całe życie twierdzili, po czym pogrzeb kościelny. Uważaj
@@MP-kj8jm faktycznie autorytety wskazałeś 😀
To tylko utwierdza mnie w przekonaniu, że wiara w boga to opium dla ciemniaków...
@@Artur_74 Np. taki Ludwik Pasteur był wg ciebie "ciemniakiem", serdecznie gratuluję. Sam powołujesz się na "autorytet" Karola Marxa (mam nadzieję, że chociaż wiesz o tym). Przyganiał kocioł...
Dzięki. Rewelacja. PS. Najlepsza konewka :)
Ja pracowałam w Toralu na retuszu 1970r.
👋🖐💥Oglądałem różne filmy z redakcji naukowych, ale nigdy dotąd widziałem i takiej maszyny i takiej produkcji. Mam czterdzieści lat i -prawde mówiąc - już nie moja epoka taka technologia. Dźwięki pracy tylko kojarzę. Takie odgłosy słyszałem na falach krótkich.
Łapka z kciukiem w górę ode mnie👍👋
Kilka lat temu było głośno o wyłączeniu ostatniej używanej Odry.
Zauważyłem ciekawostkę, w pewnym momencie filmu (dokładnie od 8.21) widać jak człowiek sprawdzający coś w dokumentacji używa długopisu do złudzenia przypominającego klasyczną jednorazówkę BIC. Być może to oryginalny BIC, to o tyle dziwne, że model ten używany jest do dziś, a nagranie pochodzi z 1968 roku 😀 Akcent ze "zgniłego od imperializmu" zachodu w głębokim PRL, robi wrażenie 😉
Coś pięknego ale pamięci ferrytowe to fakt kobitki tylko by podołały je zrobić, faceta by strzelił szlak i po pamięci by było. Mam kilka mierników z polskiej fabryki mierników i komputerów jak to ładnie brzmi komputerów ech łza w oku się zakręciła. Dziękuję za filmik.
5:14 cos pieknego pamiec ferrytowa :) 6:49 oj praca taka lutownica caly dzien to pewnie rak nie czujesz szok !
Woo, ten kanał to skarb! Czuję, że zagoszczę to na, dłużej!
Pretty cool… those were the days my friend.
Świetne filmy!
Otóż to!
Zainteresowanym tematem polecam artykuł na Wikipedii : Jednolity System Elektronicznych Maszyn Cyfrowych
To mnie nakręcało, by zostać programistą. Jacek - lat (dziś) 50-ąt 🙂
Może kosmonautą NASA? Przepraszam za zburzenie marzeń. Ludziom wydaje się, że programowanie to takie zwykłe zajęcie. To jedna z najtrudniejszych i wymagających zaangażowania (również po pracy) dziedzin. A przed rozpoczęciem pracy wymagająca lat nauki.
@@Shape84mnie się udało :-) Całe życie zerojedynkowe. A dziś.. młodzi ściągają biblioteki i kompilują coś w kilka sekund. Za zapuszczałem kompilacje na noc 🤣
Teraz wiem jak robiło się pamięć ferrytową, oh man... tkactwo komputerowe :D
Jak by to potrwało dłużej to nastąpiła by rewolucja przemysłowa II i powstały by maszyny do tkactwa komputerowego. Te klimaty Lema...
Super.
Mój ojciec je naprawiał kiedy pracowały w KGHM 😎
Ciężko coś znaleźć o produkcji zakładów ELWRO dlatego Czekam na kolejne.
Łezka w oku mi zakręciło bo przy tych maszynach Odra pracowałem, Riad 32, instrukcje z pieczątkami "Ściśle tajne", a zarabiało się 8-9 tysięcy ówczesnych złotych i stać mi było na własnościowe M i samochód oraz wyjazdy do byłej pięknej Jugosławii (początki mojej pracy). Oj, kobiety... A teraz w kalejdoskopie czasu technologicznego prawie wszystko jest w smartfonie, ot kichot życia...
Znakomity film, podkład muzyczny i oamięram ówczesne czasy...
Dzisiaj ludzie co pracuja przy odpowiednikach zarabiaja kilkakrotnie wiecej, maja domy, lepsze samochody i jezdza daleko daleko niz do Jugoslawi. Ale mlodosci, zdrowia i powodzenia u kobiet zadne pieniadze nie kupia :)
@@Aksak012 Mylisz się. W 1971 średnio zarabiało się ówczesne 1200 - 3300 złotych. Ja przy ówczesnych komputerach zarabiałem 9120 (dziewięć tysięcy sto dwadzieścia) to więcej niż obecny prezydent... Niczego mnie nie brakowało, a dzisiejsze zarobki weszły na psy, które jak psu buda minimalna płacą krajową powinna mieć minimum 8 razy więcej czyli do poziomu zarobków starej Unii. Zdrówko.
@@albenalbus1198
to doczytaj sobie ile się w IT teraz zarabia i to w wymienialnej walucie.
Ile za te swoje ówczesne zarobki mogłeś kupić dolarów? Legalnie w ogóle nie mogłeś. Mogłeś sobie wymienić na waluty demoludów i to ograniczoną ilość, książeczki walutowe i inne wynalazki komuny.
@@panjacek6674 ale ilu było wtedy tak dobrze zarabiających ? Chyba tylko w tzw resortach
@@panjacek6674 Guzik prawda... Ówcześnie za tamte pieniądze nie w dolarach bo wówczas były inne przeliczniki de facto dziś nie mógłbym kupić dom z basenem 6x12 m, mercedesa... Z głupcami się nie dyskutuje i spadaj bo jawisz się robakiem pod moim buciorem z demoluda. Howgh!!
Taka refleksja mi się nasuwa: kiedyś w Polsce robiło się bardzo dużo elektroniki, a teraz wszystko wysprzedane i nic się nie opłaci....
bo Balcerowicz i Soros
Super
Heh. Za dzieciaka miałem widok z okna na napis Elwro na zakładach przy Różance. I ciąłem w river raind albo Pitfalla na Atarynce.
Więc w sumie przyczyniłeś się do upadku tych zakładów. Trzeba było ciąć na Odrze 😉
Więcej takich filmów.
i nowoczesność, i taka praca, że wątpliwe jest dokończenie jednego komputera. Amerykańskie komputery Cray-2 wykorzystywały departamenty obrony i energii, np. do prac nad bronią nuklearną. I NASA.Od 1985 roku prędkość zegara 244 MHz. Ciekawy element: Prawdopodobnie pamięć bębnowa(dysk twardy), 03:15 głowice odczytu i zapisu nie na poduszce powietrznej, nie na resorach, tylko umocowane na stałe, i przykręcone przy pomocy cienkiej blaszki na dystans. Musi być precyzja, bo przy drganiu zniszczyło by głowice.
Świetnie ;) Że też komuś chciało się lutować tego pająka :O
To nie wolontariat
Nie różni się to bardzo od innych prac domowych wykonywanych przez kobiety od tysięcy lat. Kobiety znakomicie się odnajdują w takiej bezmyślnej i powtarzalnej robocie
A komu się chce siedzieć na kasie w Biedronce?
Wszystkim, którzy szydzą z ręcznie wyplatanych pamięci ferrytowych przypomnę, że tak samo były robione pamięci do statków misji Apollo. I w tym samym czasie.
Tam chodziło o niezawodność i tych komputerów powstało niewiele.
5:47 pamięć ferrytowa
Niesamowite jakimi kolbami to było lutowane. Jak sądzę na zachodzie takie rzeczy to już automaty robiły, ehh szkoda tych lat po złej stronie granicy :/
Kolby toporne, ale za 30 lat będą się dziwić patrząc na archiwalne filmiki z napraw telefonów laptopów jakimi stacjami to naprawiano. Tak jak my dzisiaj.
@@zdzisiek1979 mam taką po dziadku ;) powinna jeszcze działać choć już nikt z niej nie korzysta
" na zachodzie takie rzeczy to już automaty robiły". - Jeszcze nie w latach 60-tych.
Jesteś nafaszerowany kompleksami jak gotowane gołąbki. "Tak za Zachodzie wszystko robiły automaty" owszem robiły, ale 20-lat potem.
Przwceniasz zachód.
Hehe, wczoraj oglądałem dokument o litografii UV w technologii 7 nanometrów 😜
piękny filmy tyle ze ten znak wodny zajmuje połowę obrazu
Nie wariuj !!!
@6:19 Oj, niedobre lutowanie! Przenoszenie lutu na grocie, a na końcu dmuchanie na stygnące połączenie!
Spoiwo z dużą domieszką ołowiu, dużo znosiło i wytrzymywało, nie to dzisiejsze ekologiczne luty, które po 2 latach pękają.
@@karolwojtyla3047 Chodzi o odparowanie topnika. A nie dmucha się nawet na lut LC60 z 40% ołowiu.
@@mpingo91 ale jak pewnie zauważyłeś topnik nakładają pędzelkiem płynny na lutowany element, więc nie paruje na grocie, tylko prawidłowo podczas lutowania na elemencie lutowanym
@@karolwojtyla3047 Być może w ogóle stosowano wtedy lity drut, bez topnika. Ale to malowanie to jedna operacja więcej.
Tacy ludzie w znacznie większym stopniu zasługiwali na szacunek społeczeństwa niż np. piosenkarze, a jednak o nich prawie nikt nie słyszał, nie byli rozpoznawani na ulicy ani nie mieli dostatniego życia.
Począwszy od rozpowszechnienia mikroprocesorów (około roku 1975), to był już przestarzały złom.
I tak jest dotychczas. Po 7 latach każdy komputer jest przestarzały.
😎😎😎
To było 50 lat temu. Wówczas to było we współpracy z angielskim producentem komputerów ICL
@@zdzislaw125 było u nas gdy zacząłem pracę w połowie lat 90 w Hucie Lenina - pracowałem w centrum informatyki, mieliśmy tam ICL'e .. a co wyczyniała drukarka HeavyDuty igłowa - to ja takiego czegoś do dziś nie widziałem. Ten złom jak kolega pisze Brytole za chyba 2mln usd odkupili od Huty - ( złoto w komponentach ) .
@@romekatomek2159 Masz na myśli szybkość druku ?
@@zdzislaw125 tak - to wywalało z siebie takie ilości zadrukowanego papieru na sekundę że oj .. stałem jak wmurowany.
Awesome
Fajny film.
Wtedy mieliśmy i rozwijaliśmy jakąś własną technologię, a teraz co?? Tylko montownie , montownie...
Nieprawda. Mamy sporo firm zajmujących się elektroniką na światowym poziomie. Problem polega na tym, że są podwykonawcami firm zagranicznych, dlatego praktycznie są nieznane.
Serio? Ta technologia za max kilka lat została na Zachodzie wyparta przez układy scalone. A ta nasza firma chyba do końca produkowała tego typu szafy.
@@ulutiu ruscy zakazali rozwoju Odry, która na ówczesne czasy była niezła. Kazali składać licencyjne Riady.
@@panjacek6674 Przeciez Odra działała do 2003 roku. Propagande pan sieje.
@@panjacek6674 Chyba K-202 innego Jacka pomyliłeś z Odrą.
Niesamowity postęp technologiczny w ciągu ostatnich 50 lat... wyobraźcie sobie w naszych czasach pendrive z koralików ferrytowych :)
Postep? Zalezy jak na to patrzec. Dla mnie to zastoj i totalna porazka. Na koralikach Apollo/ Orzel wyladowal na ksiezycu ... ponad 50 lat temu.
3:30
Teraz wiem dosłownie skąd się wzieło określenie typu jak Policja kogoś sprawdzała w systemie i zwało się : Wrzucił mnie na beben i sprawdził moje dane 😅
Fajnie oglada sie film o komputerach na komputerze wielkosci tysiac razy mniejszym niz ten na filmie
Fajny komputer.
Polecam książkę "Cyfrodziewczyny"
Nie mam pojecia jak taka maszyna liczyła
W latach 1973 do 1986 pracowałem w gliwickim Komagu w zespole wykorzystującym tę maszynę. Wielka szkoda, że okupant wstrzymał i zabronił rozwijać polską produkcję komputerów. Wcisnęli nam swoje Riady, nic nie warte i awaryjne. To jeden z przykładów, że lepiej być krajem suwerennym.
:))) Tak jak teraz uzaleznionym od jankesów? Rozumiem ze po 40tu latach przemysł "kwitnie":)))
@@asdkjh4370 To nie Jankesi kazali nam zamkąc stocznie , kopalnie itp.
@@zdzislaw125 tak czy siak, i tak nie powinniśmy się uzależniać, żyjemy w Europie środkowej, a nie we wschodniej czy zachodniej, a już tym bardziej nie w Ameryce; pozdrawiam
A zdradzi Pan, jak głosował w referendum do UE?
@@jakubsidorowski542 Głosowałem za, a dzisiaj jestem załamany jak nas traktują. ...Ale co to ma do rzeczy?
Trzeba się było znać na składaniu tej maszyny , chyba minimum było trzeba mieć technikum żeby tam pracować , ja bym się nie nadawał , bo jestem tylko po zawodówce
Typowa ilustracja wzrostu wykładniczego - kiedy powstały pierwsze komputery zdolne wspomagać produkcję i projektowanie kolejnych komputerów - postęp eksplodował. Przejście z tego na litografię, a z litografii z ręcznie rysowanymi maskami na projektowanie komputerowe..... niezpomnieni Kamiński i Kurek mieli odcinek SONDY gdzie jeden piekł ciasto a drugi objaśniał podstawy fotolitografii i projektowania układów scalonych filmami już z lat '80. W Polsce klonowano Z80 i 8051 w swoim czasie.
👍
chyba 8080 = MCY7880
Tranzystor pozwolił zintegrować pamięć w jednym chipie i przenieść komputery z hal do domów.Macie PC z 8 rdzeniowymi procesorami o szybkościach 3-4 GHz.
He he ,a wszystko to mieści się w kalkulatorze w 2022 roku
Polakom rozwijać się zakazano, niestety. Film superprofesjonalny
kto zakazał?
@@jerzystanislawnowak2684 ZSRR . Musieliśmy kupować ich komputery, które skopiowali z IBM (ale bez oprogramowania)
@@zdzislaw125 Dziwne, że pod okupantem fabryka Elwro działała, a Niemcy, gdy tylko wyzwolili cię z okupacji, rozebrano fabrykę.
@@solenoid78 Tak, to coś mowi
Kiedy film o rakiecie "Meteor"? :)
a można gdzieś kupić te filmy oświatowe od Was ?
Zapraszamy do kontaktu: m.pelski@wfo.com.pl