A jednak się kręci, czyli o rotacji czarnych dziur

Sdílet
Vložit
  • čas přidán 4. 09. 2024
  • Czarne dziury to tajemnicze obiekty kosmiczne, których istnienie wynika z równań Einsteina. Często przytaczanym modelem jest rozwiązanie Schwarzschilda, które opisuje punktową osobliwość wewnątrz czarnej dziury. Inny model zaproponował Kerr, który opisał rotujące czarne dziury. Jakie są różnice między tymi modelami i który z nich zapostulował model rotującej czarnej dziury? I dlaczego w ogóle czarne dziury muszą się obracać?
    Zachęcamy do nadsyłania pytań z dowolnej dziedziny fizyki na adres: kanapafizykow@ifj.edu.pl
    / instytutfizykijadrowejpan
    www.ifj.edu.pl...
    Projekt finansowany przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej w ramach Programu Welcome to Poland

Komentáře • 33

  • @bg07657
    @bg07657 Před měsícem

    Fizycy uciekli od drugiego pytania .Tam głównie moim zdaniem grał rolę rozmiar .Nie chodziło pytającemu o to czym jest spin.Tylko czy coś o zerowej objętości jakim jest punkt może mieć spin.

  • @bg07657
    @bg07657 Před měsícem

    Czym w fizyce jest punkt?Wydaje się , że ma inne znaczenie niż pierwotnie mu nadano.Rozumiem , że sprowadzenie czegoś do postaci punktu może być sposobem wyizolowania , oczyszczenia ,uproszczenia badanego obszaru dla wychwycenia podstawowych zależności .Trzeba to jak widać wyraźnie zaznaczyć z czym mamy do czynienia.Z jakiego rodzaju punktem .Proponuję zastosowć znacznik dla odróżnienia.Poza tym jest to abstrakcyjne widzeni rzeczywistości i jakoś powinno to być zaznaczone bo nie ma nic wspolnego z rzeczywistością tylko bardziej z narzędziami do jej badania.

  • @bg07657
    @bg07657 Před měsícem

    Fizycy uciekli od drugiego pytania .Tam głównie moim zdaniem grał rolę rozmiar .Nie chodziło pytającemu o to czym jest spin.Tylko czy coś o zerowej objętości jakim jest punkt może mieć spin.Punkt w zasadzie jest znacznikiem ma znaczenie orientacyjne w przestrzeni nadawanie mu własności fizycznych wydaje się nie uzasadnione.

  • @beegee9639
    @beegee9639 Před rokem

    Witam. Proszę przedstawić w opisie, z kim mamy okazję spotkać się w nagranej rozmowie. Dziękuję.

  • @natural76
    @natural76 Před rokem

    To fascynujące jak to musi w takim razie wlec i skręcać przestrzeń.

  • @DejwidPrejga
    @DejwidPrejga Před rokem +1

    Czarne dziury lubią w odmęty, widziałem na konferencji Fame MMA gdy Alberto i Josef rotowali.

  • @Lukasz........0........

    Przypuśćmy....gdyby mozna było?!.....można by pobrać próbkę osobliwości lub ogolnie czarnej dziury??pozdrawiam

    • @pjochym
      @pjochym Před rokem

      Tak jak mówiliśmy. "Osobliwość" to nazwa na obszar gdzie załamuje się nasz opis pola grawitacyjnego. Nie wiemy, jak opisać ten obszar. Sądzimy, że jest to obszar, który opisuje kwantowa teoria grawitacji - której nie mamy... Wiemy natomiast jedno: podróż pod powierzchnię horyzontu zdarzeń jest podróżą w jedną stronę. Nie można się z tego obszaru wydostać.

  • @grzesiekxitami3264
    @grzesiekxitami3264 Před rokem

    a elektron ma spin, bo powiedzieć że niemierzalny (jeżeli jest punktowy to obrażę się na wszechświat) ma takie coś co przypomina, jest własnością, a jest umową

    • @pjochym
      @pjochym Před rokem

      Tak, ma. Jak najbardziej mierzalny. Punktowy też elektron nie jest, choć nie potrafimy stwierdzić żadnej jego wewnętrznej struktury. Spin elektronu nie jest umowny. Można też wykazać, że jest to moment pędu - poprzez jego składanie z momentem orbitalnym.

    • @grzesiekxitami3264
      @grzesiekxitami3264 Před rokem

      @@pjochym punktowość , a niemierzalność to jedno i to samo
      moment z niemierzalnym, wniosek byłby krótki
      a wniosek taki, że świat jest dziwny

    • @pjochym
      @pjochym Před rokem

      @@grzesiekxitami3264 Ja bym raczej powiedział zadziwiający ;). Świat jest, jaki jest - to my się dziwimy. Niemierzalność i punktowość nie mają ze sobą wiele wspólnego: np. niemierzalne są jednocześnie wszystkie składowe momentu pędu.

  • @kwaks9486
    @kwaks9486 Před rokem +1

    jest na to tylko jedno wytłumaczenie, fizyka czarnej dziury, albo czary

    • @pjochym
      @pjochym Před rokem

      Raczej nie czary... ;)

    • @kwaks9486
      @kwaks9486 Před rokem

      @@pjochym polecam Kapitana Bombę jeśli chcesz sie pozbyć części szarych komórek :p

  • @grzesiekxitami3264
    @grzesiekxitami3264 Před rokem

    wleczenie przestrzeni

  • @fizykaodnowa
    @fizykaodnowa Před rokem

    ..a jednak musi się kręcić XD

  • @onieznajomy9553
    @onieznajomy9553 Před rokem +3

    czlowiek zadal ciekawe pytanie a zaproszeni naukowcy pokonani i zenujacy

  • @grzesiekxitami3264
    @grzesiekxitami3264 Před rokem +1

    niech mnie ktoś przekona, że Einstein działa za horyzontem
    tłumaczenie, że nie mamy niczego lepszego jest gupie, a istnieje inne?

    • @pjochym
      @pjochym Před rokem +1

      No właśnie nie istnieje, ale nie nazwałbym go głupim. Równania Einsteina mają rozwiązania (np. Kerra i Schwardszilda), które są ciągłe i gładkie w obszarze horyzontu. Osobliwość horyzontu związana jest jedynie z faktem, że patrzymy na niego z oddali. Obserwator spadający swobodnie na czarną dziurę nie zauważy niczego nadzwyczajnego przy przekraczaniu horyzontu. Zwłaszcza jeżeli to będzie bardzo masywna czarna dziura. Ponieważ równania Einsteina sprawdzają się doskonale we wszystkich innych przypadkach, to nie widzimy powodu, aby w nie wątpić w tym konkretnym. Niemniej, jak wszystko w nauce, są one jedynie najlepszym opisem, jaki mamy.

  • @grzesiekxitami3264
    @grzesiekxitami3264 Před rokem

    co robi materia która nigny * w naszym rozumieniu) nigdy nie trafi za horyzont
    czekam, kiedy równania spotkają matematyczne przedłużenie
    masa ziemi to 3 cm schwardszilda

  • @grzesiekxitami3264
    @grzesiekxitami3264 Před rokem

    nasz czas się załamuje wcześniej

  • @piotrjuszczyk1
    @piotrjuszczyk1 Před rokem

    Jeden powiedział że rotuje bo osobliwość nie jest punktem w rotującej CD.
    A drugi powiedział że rotuje horyzont zdarzeń z okolicą.
    Nie powiedzieli tego samego a się zgodzili ze sobą :D

    • @pjochym
      @pjochym Před rokem +1

      "Język myślom kłamie". Może uściślę. Poprawiłem stwierdzenie, zawarte w pytaniu i powszechnym przekonaniu, że osobliwość jest punktem. Osobliwość w rotującej czarnej dziurze, a takie są zapewne wszystkie, nie jest punktowa. Druga część to fakt, że o rotacji czarnej dziury dowiadujemy się z własności przestrzeni wokoło niej (tzw. unoszenie układu odniesienia). Może to zbyt duży skrót myślowy i uproszczenie, ale nazwanie tego obrotem horyzontu wydało nam się trafne - choć tylko na potrzeby unaocznienia zjawisk.

    • @piotrjuszczyk1
      @piotrjuszczyk1 Před rokem

      ​@@pjochym Dziękuję za odpowiedź.
      Proszę jednak zwrócić uwagę jak ważna jest precyzja gdy mówi się o rzeczach trudnych.
      Tak - rzeczywiste czarne dziury niemal na pewno wszystkie rotują.
      I mają zapewne jakiś minimalny ładunek elektryczny.
      Mimo to - nikt nam nie broni rozpatrywać także czarnych dziur bez rotacji, jako twory teoretycznie możliwe.

    • @Glicerol
      @Glicerol Před rokem

      ​@@pjochymosobliwość nie jest punktem?

    • @pjochym
      @pjochym Před rokem

      @@Glicerol zależy od momentu pędu. W przypadku rotujących czarnych dziur nie jest. A wszystkie prawdziwe rotują. Punktowa osobliwość jest konsekwencją symetrii warunków początkowych.

    • @Glicerol
      @Glicerol Před rokem

      @@pjochym dzięki, nie jestem fizykiem, po prostu zawsze przyjmowałem że osobliwość jest punktem a promień Schwarzschilda rozumiałem jako odległość osobliwości od horyzontu zdarzeń

  • @chillyshotorbitus5152

    Musze niestety rozczarowac zarowno Tomka jak i panow szanownych, gdyz czarne dziury (w rzeczywistosci dziury, ubytki jedynie w rozumieniu) wyklucza obserwacja przestrzeni rozszerzajacej sie w wyniku koncentracji materii.....tak wiec nie moze byc mowy o jakiejkolwiek "nieskonczonej osobliwosci". Chodzi o znaną wszystkim rozszerzalność temperaturowa nie tylko atomów w mikroskali, lecz również kumulujących energię w jądrze..i jednoczesnie rozszerzajacych przestrzennie planetach, ukladach planetarnych, gwiazdach, ukladach gwiezdnych, galaktykach i ukladach galaktycznych.
    "Rozproszenie termojadrowe" (czyli wlasnie rozszerzalnosc temperaturowa)
    czcams.com/video/GqJhDLgUvcg/video.html
    Zalozenie o przestrzeni rozszerzajacej sie, a nie "zakrzywionej i wykrzywionej" eliminuje z modelu rozumienia takze druga z osobliwosci, czyli tzw "nieskonczona przestrzen kosmosu".. OTW A.Einsteina.
    (2 paradoksy mniej : )

    • @pjochym
      @pjochym Před rokem

      Tzw. "obalanie Einsteina" najlepiej jest zaczynać od znalezienia jakiegoś zjawiska, które się z S/OTW nie zgadza. Od ponad 100 lat trwają takie poszukiwania. Na razie bez skutku. Tworzenie alternatyw ma sens jedynie wtedy, gdy wyjaśniają *wszystkie* znane doświadczenia i przewidują jakieś *nowe* zjawiska albo tłumaczą jakieś do tej pory niewyjaśnione efekty. Przykładem mogą być teorie MOND (modified Newton dynamics) jako alternatywa ciemnej materii. Obecne teorie nie wyjaśniają tego zjawiska (ciemna materia to jedynie nazwa na zjawisko, którego natury w pełni nie rozumiemy) więc jest w pełni uzasadnione poszukiwanie alternatywnych wyjaśnień. Wspomniane rozważania nie spełniają tych wymagań.

    • @chillyshotorbitus5152
      @chillyshotorbitus5152 Před rokem +1

      @@pjochym 1."Tzw. "obalanie Einsteina" najlepiej jest zaczynać od znalezienia jakiegoś zjawiska, które się z S/OTW nie zgadza. Od ponad 100 lat trwają takie poszukiwania. Na razie bez skutku"
      Nie ma takich zjawiska ani zjawisk, gdyz obie te teorie nie przewiduja ani nie wyjasniaja jakichkolwiek zjawisk swiata realnego. To kompletny nonsens ktory mowi (w przypadku STW) o nierzeczywistych zdarzeniach wyimaginowanych rakiet pedzacych z predkosciami swiatla ...a OTW o wyimaginowanych, urojonych, wymyslanych z nikad nierzeczywistych i nie popartych zadna wiedza empiryczna (nikt nic takiego nigdy nie widzial) "zakrzywionych czterowymiarowych efektach czaso-przestrzennych wokol czarnych dziur"..ktore same defakto sa kolejnym urojonym blednym konceptem (wyjasnienie powyzej)
      Dodam tylko ze te "przelomowe teorie" Einsteina nie mowia nic o strukturze i zachowaniu kosmosu, ukladach galaktyk, samych galaktykach..nic o gwiazdach, ukladach gwiezdnych, nic o ukladach planetarnych, planetach, ich ksiezycach....czy w koncu o samych atomach, chemii, termodynamice, jakichkolwiek reakcjach
      ...poprostu jedna wielka bezuzyteczna pustka (czas na orbicie plynie szybciej z powodu slabszego pola grawitacyjnego, a nie "mniej wykrzywionej czaso-przestrzeni")
      Przypominam tylko ze do lat 60 i silowego narzucenia przez ekspertow z nasa na czele z Feynmanem....zarowno STW jak i OTW traktowane byly wylacznie jako ciekawostka ze wzgledu wlasnie jak to okreslano ich "bezuzytecznosc"
      prof. Iwo Birula(zdaje sie prezes insytutu) "Jablonna 62"
      czcams.com/video/aog0GEWzpGc/video.html
      2. "Tworzenie alternatyw ma sens jedynie wtedy, gdy wyjaśniają wszystkie znane doświadczenia i przewidują jakieś nowe zjawiska albo tłumaczą jakieś do tej pory niewyjaśnione efekty."
      "Rozproszenie termojadrowe" (czyli rozszerzalnosc temperaturowa)
      czcams.com/video/GqJhDLgUvcg/video.html
      a) wyjasnienie przyczyn ekspansji + homogenicznosci kosmosu
      b) wyjasnienie niewidzialnej ciemnej energii
      c) wyjasnienie niewidzialnej ciemnej materii
      d) wyjasnienie przyczyn ewolucji i struktury galaktyk, ksztalt kosmosu
      e) ewolucja gwiazd od narodzin po smierc, ukladow gwiezdnych
      f) wyjasnienie ewolucji planet ich ksiezycow, ukladow planetarnych, struktury ukladu slonecznego
      g) wyjasnienie termodynamiki, chlodnictwa, efektow Comptona, fotoelektrycznego, nadprzewodnictwa, reakcji i wiazan chemicznych za pomoca klasycznego modelu ojcow nauki Roberta Boyla, Antoina Lavoisiera (teoria cieplika/kaloryka), Nielsa Bohra (jak rowniez i Alberta E. wskazujacego na relacje miedzy masa i przestrzenia)
      f) eliminacja dwoch paradoksow nieskonczonej masy i przestrzeni z modelu
      3. "Przykładem mogą być teorie MOND (modified Newton dynamics) jako alternatywa ciemnej materii. Obecne teorie nie wyjaśniają tego zjawiska (ciemna materia to jedynie nazwa na zjawisko, którego natury w pełni nie rozumiemy) więc jest w pełni uzasadnione poszukiwanie alternatywnych wyjaśnień. Wspomniane rozważania nie spełniają tych wymagań."
      Jak mawial Ockham...nie ma co mnozyc bytow i tlumaczen ponad miare.
      Ciemna materia wyjasniona jest na samym poczatku w punkcie 1.c filmu za pomoca tej samej pojedynczej zasady, relacji masy i rozszerzajacej sie, a nie "wykrzywiajacej" przestrzeni.
      Wirujace jadro galaktyki wytwarza wokol siebie wirujace pole slabnace wraz z odlegloscia od centrum masy. Pole to pcha gwiazdy najsilniej blisko jadra i odrobine slabiej obrzeza stad ksztalt i zachowanie galaktyk.
      Identyczna analogie (tyle ze w mniejszej skali) widzimy w ukladzie slonecznym 3.b, czy klasycznym modelu ewolucji galaktyk Edwina Hubbla 1.e