เสน่ห์มนตรา "ปราสาทบันทายชมาร์" I ท่องเที่ยวนอกตำรา EP.1 I ประวัติศาสตร์นอกตำรา EP.223
Vložit
- čas přidán 1. 02. 2024
- ครั้งแรกของ “ประวัติศาสตร์นอกตำรา” กับกิจกรรมการเดินทางพร้อมด้วยสมาชิกกว่า 40 ชีวิต ภายใต้ชื่อ “ เสน่ห์มนตรา บันทายชมาร์ อังกอร์ ” เพื่อร่วมกันย้อนเวลากลับไปบนเส้นทางประวัติศาสตร์ และอารยธรรมพันปี ด้วยการเรียนรู้เรื่องราวในอดีตผ่านก้อนหิน และศิลาทรายของอาณาจักรโบราณ
จุดหมายปลายทางแรกของเราในวันแรกอยู่ที่ปราสาทขนาดใหญ่ “บันทายชมาร์” หรือ "บอนเตียชมาร์" ตามการออกเสียงของชาวกัมพูชา สร้างขึ้นโดยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ราวพุทธศตวรรษที่ 18 ตามคติพุทธศาสนามหายานแบบวัชรยาน
ความน่าสนใจของปราสาทบันทายชมาร์ อยู่ที่ภาพสลักต่าง ๆ จำนวนมาก โดยเฉพาะระเบียงคดแต่ละด้านที่เต็มไปด้วยภาพสลักอันงดงาม บอกเล่าเรื่องราวเหตุการณ์ย้อนเวลากลับไปเมื่อ 800 ปีที่แล้ว
ภาพสลักที่ระเบียงคดทิศตะวันตก นับเป็นจุดสำคัญที่ผู้มาเยือนปราสาทบันทายชมาร์ต้องไม่พลาดชม เพราะมีภาพสลักอวโลกิเตศวรบนกำแพงจำนวน 6 ภาพ ที่แสดงถึงแรงศรัทธาต่อพุทธศาสนามหายานแบบวัชรยาน อันเป็นคติความเชื่อสูงสุดในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7
แม้ทั้ง 40 ชีวิต จะใช้เวลานานนับชั่วโมงกับการเรียนรู้เรื่องราวต่าง ๆ แต่นั่นยังเป็นเพียงแค่เสี้ยวหนึ่งของปราสาทบันทายชมาร์ ซึ่งยังมีอีกหลายแง่มุมที่ยังไม่เคยถูกถอดรหัส หรือตีความมาก่อน นั่นเพราะข้อจำกัดด้วยการที่เรามักเรียนรู้อยู่เพียงแค่ในตำราโดยปราศจากการสัมผัสจริง เพื่อช่วยให้เกิดความเข้าใจที่ถ่องแท้
และนี่เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการเดินทางวันแรกในกิจกรรมภายใต้ชื่อ “ เสน่ห์มนตรา บันทายชมาร์ อังกอร์ ” ที่นำพาผู้ร่วมเดินทางทุกคนให้มาสัมผัสกับประสบการณ์ใหม่ ๆ ที่มากกว่าการท่องเที่ยวทั่วไป
บันทายชมาร์ ผมนั่งรถผ่านหลายรอบมากๆๆๆ ไมไ่ด้เข้าไปชมเลย เพราะดูภายนอกเเทบไม่ได้บูรณะอะไรเลย ถ้าไปเที่ยวเเบบมีนักประวัติศาสตรดั่งเดิมมีอธิบายจะดีมากเลยครับ เพราะไกด์นำเที่ยวของกัมพูชา ก็พูดประวัติศาสตร์หลังๆเริ่มมั่วใส่ไข่ ตามที่รัฐบาลกัมพูชาให้ทำ อีกทั้งส่วนที่เเกะสลักขึ้นมาใหม่เรื่อยๆ ไม่รู้ว่าจริงๆหรือไม่จริงตรงตามประวัติศาสตร์หรือไม่
พระชัยวรมันทร์ที่7นับถือพุทธ,พราหม์ผสมรวมเข้ากันได้อย่างดี เหมือนในไทยเราทุกวันนี้ที่พุทธ+พราหม์+ผีผสมกันได้ดีเยี่ยม สื่อได้ว่าลักษณะนิสัยนี้ขอมกับไทยมีคล้ายกัน เป็นไปได้มั่ยว่าขอมคือสยาม=ไทย *ทัศนะส่วนตัวนะครับ
มันเป็นความคิดเเบบชาตินิยมเเล้วกดคนอื่นให้ตํ่าลง มองจากหลักฐานตามความเป็นจริงขอมกับกอมคืออันเดียวกัน เเต่ก่อนมันจะปกครองเป็นเมืองได้รับอิทธิพลเขมรโบราณ ขอมลุ่มเเม่นํ้าเจ้าพระยา ขอมละโว้ ขอมพิมาย ขอมนครวัด ที่อยู่เเถวๆนี้เป็นเครือญาติกันดูจากกำเเพงนครวัดที่สลักกองทัพพระเจ้าชัยวรมันที่2ไปดูอีพีต่อไปก็ได้ จะเห็นว่าทุกคนที่อยู่เเถบนี้สืบเชื้อสายมาจากเขมรโบราณกันทั้งนั้น ปัญหามันเกิดขึ้นตอนที่ทวารวดีสุโขทัย ขอมละโว้มารวมกันเเล้วเกิดเป็นอยุธยา อยุธยาทำเลดีอยู่ตรงกลางมีทางไปทะเลหลายๆอ่าว เป็นเมืองใหญ่ไปตีเมืองอื่นรวมหัวเมืองอื่นไปตีนครวัดชนะบวกกับนครวัดก็เกิดการก่อกบฏขึ้นจากพระเจ้าเเตงหวาน ราชวงศ์วรมันที่ยิ่งใหญ่ล่มสลาย ขอมก็เลยเสื่อมสภาพลงอิทธิพลหมด ขอมที่อยู่ในอาณาเขตไทยณ ปัจจุบันได้รับอิทธิพลใหม่จากอยุธยามีการเเลกเปลี่ยนวัฒนธรรมตลอดเวลากลายมาเป็นคนไทยในที่สุด ส่วนขอมที่อยู่นครวัดหลักจากโดนอยุธยาตีเเตกส่วนหนึ่งก็โดนกวาดต้อนเข้ามาอยุธยา นครวัดก็กลายเป็นประเทศราชโดนปกครองอีกส่วนหนึ่งก็หนีลงมาตั้งเมืองใหม่จตุมุขปัจจุบันคือเมืองพนมเปญ
ขอมไม่น่าจะเป็นสยามนะ เพราะสยามได้รับอิทธิพลจากอินเดียอีกที ถ้าพูดถึงขอมดูจะเป็นอินเดียมากกว่าอีก ไทยกะเขมรก็รับเข้ามาอีกที ทั้งพุทธ พราหมณ์ฮินดู ผี นี่แค่ความเชื่อนะ ยังไม่รวมภาษา ชุด วัฒธรรมอีก
คนที่เป็นชาวพื้นเมืองในละแวกนี้มันก็ผสมปนเปกัน เคยเรียนรู้ว่า แถบนี้มีเชื้อสายของมอญของและละว้า
แหม่ตลกเอาเรื่องศาสนามาเคลมว่าเป็นสยามเพราะนับถือศาสนาเดียวกันเนี่ยนะคืออวยตัวเองเกิ้น นับถือผี ฮินดู พุทธ แถบนี้มันก็เหมือนกันหมดยิ่งเขมรนี่เรื่องเลี้ยงผีเล่นของบลาๆหนักกว่าเราอิกนะทำไมถึงคิดว่าขอมคือสยาม อยุธยาเคยบันทึกไว้ว่าขอมแปรพักตร์ก่อนจะยกทัพไปตีนครวัดเนี่ยผมว่ามันชัดมากแล้วนะว่าสยามกับขอมไม่ไช่เผ่าพันธุ์เดียวกัน
ใช่ครับชัวรมันคือสายเลือดละโว้ พอมาย สุโขทัย
ส่วนสลักกองทำสยำกุมาจากเมืองโบราณศรีเทพครับ มันมีพวกทาสก่อกบฎครับ
ภาพคุณภาพ เสียงคุณภาพ บทคุณภาพ สารคดีที่หายาก ประวัติศาสตร์นอกตำรา ของดีๆสาระดีๆสั้นจัง❤ ดีใจกับท่านที่ได้ไปสัมผัสของจริง
ขอบคุณทีมงานที่ผลิต สารคดี คุณภาพ
ที่เปิดโลกทรรศน์ แบบมุมมองนอกตำรา
ให้เห็นมุมมอง ที่หลากหลาย แปลกใหม่
ในแง่มุมทางประวัติศาสตร์ นอกตำรา.
ทำไมเขาถึงไม่เอาช่างไทยไปบูรณะครับ เขากลัวไทยเจอหลักฐานชิ้นสำคัญที่บงบอกว่าเขมรเป็นใครมาจากไหนหรอครับ
วิทยากรบอกว่าอย่าเอามือไปแตะ ให้มันสึกไปกับสภาพอากาศ ตามกาลเวลา แต่พอตอนนี้ 13:20 ก็เห็นแตะเอง สรุปยังไง??
ប្រវតិ្តសាស្រ្តបុរាណពោរពេញដោយរឿងរ៉ាវដ៏អស្ចារ្យ ប៉ុន្តែប្រាសាទនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយប្រជាជនអាស៊ីអាគ្នេយ៍
สถาปนิกและวิศวกรขอมโบราณมีเทคนิควิธีในการก่อสร้างงานสถาปัตยกรรมจากก้อนศิลาขนาดใหญ่โตได้แบบอัฉริยะมากครับ
ขอมยิ่งใหญ่จริงๆ ยอมรับ
ใช่ครับ ขอมโบราณในอดีตยิ่งใหญ่จริง แต่เขมรไม่ใช่ เพราะ ขอม กับ เขมร เป็นคนละชนชาติกัน
@@user-sx4wv8kx8g DNA คนเก่งหายไปเยอะ ในช่วง ฆ ล เผ่าพันธุ์
ขอม กร่อนมาจากขแมร์กรอม หมายถึงคนเขมรต่ำ อาศัยในที่ราบลุ่มแม่น้ำโขงหรือเจ้าพระยาบริเวณละโว้ และมีขแมร์เลอ คือคนเขมรสูง อยู่ที่ราบสูงแถวพิมาย พนมรุ้ง ดังนั้นขอมคือเขมร ขอมเป็นชื่อเรียกคนเขมรตั้งแต่ในสมัยอยุธยา มีความหมายทำนองเดียวกับเจ๊ก บัง ฝรั่ง เสียม ไม่ใช่ชื่อชนชาติ
ขอมก็รบกับเขมร แต่ไม่เคยชนะขอม หลังขอมรวมสยาม
Khom is not Khmer
รบกวนทางรายการแนะนำทัวร์ท่องเที่ยวของประเทศกัพูชา สามารถติดต่อได้ที่ช่องทางไหนบ้างคะ
ถ้ายังเป็นของไทย
เขมรจะเจริญกว่านี้มาก
เวรกรรมจริงๆ
แน่ใจหรอ อคติ รึป่าว
จะเป็นของไทยได้ไงครับเมื่อชื่อก็บอกเป็นภาษาเขมรคุณไม่รู้หรอครับ
ภาษาเขมรเขียนแต่อ่านออกเสียงภาษาสันสกฤตหรือเปล่า ผู้รู้ตอบด้วยครับ ผมจบป.6ฟังเขามาอยากรู้ความจริง
ออกเสียงสระอา ให้ได้ก่อน พวกเขมร พวกนับเลขฐาน 5
ไทยเสียไปเพราะฝรั่งเศส แต่ฝรั่งเศสยังแสดงหลักฐานชัดเจนว่าเป็นของไทยสยามมาก่อน เขมรจริงๆอยู่ฝั่งตะวันออกเพียงได้รับดินแดนฝั่งตะวันตกไปรวมด้วย ทำให้เขมรได้ของดีไป เขมรก็เหมือนไก่ได้พลอย ชนเผ่าที่ไร้วิวัฒนาการ ไม่สามรถต่อยอดอะไรได้เลยได้แต่คอยลอกเลียนตามไทยเหมือนพันปีก่อนอยู่เหมือนเดิม
ดีใจที่เห็นคุณอดิศักดิ์ ศรีสมเจ้าของเสียงพากษ์ที่มีมนต์เสน่ห์
..ศรีสม
@@toolmana841 🤭
อธิบายให้เข้าใจหน่อยค่ะกับคําว่าเขมรโบราณกับคําว่าเขมรปัจจุบัน เขมรโบราณมาจากไหนและเขมรปัจจุบันคือใดรและมาจากไหน ประวัติศาสตร์ที่ไม่มีบทสรุปแม้กระทั้งนักวิชาการ,นักโบราณคดี,นักประวัติศาสตร์ยังขัดแย้งกันเลย มีแต่คําว่าคิดว่าและคาดคะเน นี้ไงคนเขมรเขาถึงเคลมทุกอย่างแม้กระทั้งจักรวาล
แม้กระทั่ง ไม่ใช่ แม้กระทั้ง ตั้งใจเรียนบ้าง
@@0LittleChild0 เข้ามาเมนท์ไม่ได้เข้ามาเรียนภาษา
@chillic2283เห็นด้วยครับอะไรคือเขมรโบราณ กษัตริย์เขมรโบราณชื่ออะไรก็ไม่มีจารึก มีเเต่กษัตริย์khomพระเจ้าชัยวรมัน แล้วไอ้เขมรโราณนั้นมันมีชื่อไหมผมก็ยังงง ถ้าคิดว่าปราสาทพวกนี้เขมรโบราณสร้างแล้วทำไมไม่มีปัญญาบูรณะ มันควรจะสืบทอดทางดีเอ็นเอของเชื้อชาติที่อ้างว่าเขมรโบราณนั้นยิ่งใหญ่ แล้วทำไมเขมรปัจจุบันถึงไม่มีอารยะธรรม ไล่เคลมมั่วไปหมด
@@0LittleChild0พิมพ์ผิดกับสะกดผิดคนละอย่างกันนะ อคติเกินไป
เพราะโลกเราคนกลุ่มแรกมาจากแอฟริกา ก่อนจะเดินทางไปทั่วโลก ในเอเชียอาคเน กลุ่มๆแรกที่อยู่ ก็คงเเถวเวียดนามและเขมร ไม่เเปลกทร่เขาจะเคลม เพราะบ้างอย่างเราก็รีบมา แต่มาดัดแปลงเป็นของเรา ฟิวคล้าย ๆ อาหาร หรือ ชา กาแฟที่มาดัดแปลงจนคนต่างชาติกินก็จะนึกถึงแระเทศนั้นๆ ต่อให้ต้นกำเนิดมันมาจากแระเทศไหนก็ตาม
អរគុណប្រវត្តិសាស្ត្រក្រៅតម្រា សម្រាប់ការស្រាវជ្រាវប្រាសាទបន្ទាយមានឆ្មារ
Is the inner wall finished yet? When I went 10 years ago it was still a plain wall. But last year improved😂I mean go and unpack the picture where it used to be empty.
มันยิ่งใหญ่จริงๆ ปราสาทเยอะแยะใน พระนคร สร้างได้อย่างไร ต้องยกให้เมืองพระนครคือสิ่งมหัศจรรย์ของโลก
เป็นรายการสารคดีที่สนุกและดูเพลินมากที่สุด ตัดต่อดีทั้งภาพ คลิป เสียง ยิ่งเป็นคอนเทนต์ Claimbodia 🇰🇭 ติ่งเขมรอย่างเรารีบเข้ามาดูเลยค่ะ
We don’t need to claim because we own it .Khmer has all the evidence that wrote and caved on the wall of every temple in Khmer not like your country just want to claim it without evidence to back up your claim shameful is you
@@rojanetoukอ้าวทาสเขมร เขมรเป็นทาสของสยาม มาหลายร้อยปี😂😂😂😂
ทางเขมร ถ้ามีการจัดการการท่องเที่ยวทึ่ดี มีมาตรฐาน ชาวตปท.ยอมรับได้ คงมาเทึ่ยวกันมากๆแน่นอน..โดยเฉพาะคนไทยแต่ทางเขมรเองยังไม่พร้อมหลายด้าน จึงไม่ค่อยมั่นใจต่อ นทท. ถ้ามาคนเดียว คงลำบาก ต้องมีคนท้องถิ่นไปด้วยจึงสบายใจ
กองหินแบบนี้ท่าทางจะงูชุม. ของชอบเค้าเลยอะแบบนี้อะซอกหิน. พวกหินกองถมๆกันแบบนี้มันเย็นชื้น
เขมรโบราณ น่าประทับใจจริงๆครับ
😂😅
ชัยวรมันเป็นเขมร555+
ของโบราณครับ ไม่ใช่เขมร😂😂
🎉🎉🎉🎉🎉ยอดเยี่ยมมากค่ะ ขอบคุณทีมงานผู้จัดทำ สารคดี และท่านผู้บรรยาย
สาธุ
พระเจ้าชัยสุริยวรมันที่7 เกิดที่ภูเขาไฟกระโดง จ.บุรีรัมย์ครับ เขมรแกะสลักลายใหม่ลงในของเดิมเลย เป็นการบูรณะที่ถูกต้องแล้วหรอครับ แบบนี้ไม่บิดเบือนของเดิมหรอครับโกลเด้นบอยขุดเจอในไทยครับไม่ควรมาอ้าง
กระจ่างเลย คำว่า "กลาโหม"
เผอิญผมได้ติดตามวีดีโอเกี่ยวกับขเมรแดง สิ่งที่เห็นคือ ได้เห็นปราสาทบันทายชมาในสภาพที่สมบูรณ์กว่านี้ แม้ทางเดินเทวรูปหัวก็ไม่ขาด
น่าจะเป็นฝีมือ พ่อฝรั่งเศสมากกว่า เขมรเเดง ขนสัตถุโบราณไปเยอะมาก มีเขมรเป็นลูกหาบ😂
@@woodoopui184 ก็อาจเป็นไปได้ครับ
เสียง.ที่มีมนต์ขลัง.ฟังมาหลายปี.มีเสน่ห์ไม่รู้คลาย
เขมรก็ไทยสมัยก่อนแต่แยกออกไปตั้งอณาจักรอีกเมือง
เสียดายหินกองเพนินไม่ได้รับการบูรณะ มันอาจจะยากแต่ถ้าบูรณะมันจะสวยงามขนาดไหน นึกแล้วถ้ามันอยู่ที่ไทย กรมศิลป์บ้านเรานี่ยิ้มเลยเรื่องการจัดสร้างต้องยกมือให้ คงจะมีหญ้าพรมสีเขียวๆๆล้อมรอบ ต้นไม้ร่มรื่น เดินแบบเพลินๆๆ
ทริปสนุกมาก ขอบคุณทีมงานประวัติศาสตร์นอกตำราด้วยครับ ทริปหน้าพบกันใหม่
เสียงคุณอดิศักดิ์นุ่มน่าฟัง พูดชัดฟังสบายเสมอมา
พี่ครับทำเรื่องหนองราชวัตร หลุมฝังศพ 4000 ปี หน่อยครับ
แตงหวานคือแตงสุกมีรสหวาน
ชัยวรมันที่7คือปางหนึ่งของ
อวโลกิเตศวร
32หมายถึงท่านทำงานเก่ง,เร็วราวกับมี32กร
ความจริงท่านก็เป็นคนธรรมดาๆแต่ท่านมีคนรักมากดุจมีเมตตามหานิยมงานท่านจึงสำเร็จได้ง่ายๆ
ลูกชายวัย 7 ขวบชอบรายการนี้มาก อยากไปด้วยแบบนี้ต้องทำอย่างไรได้บ้างคะ❤❤❤❤
รอติดตามข่าวสารนะคะ เร็วๆนี้ค่ะ
เขมรประเทศที่มี โบราณสถานและอารยธรรมโบราณ หลายที่ ท่าบริหารดีๆ อย่าให้สืบทอดอำนาจเปลี่ยนเป็นประชาธิปไตย ประเทศนี้จะหาเงินเข้าประเทศได้เยอะ แต่ปัญหาอยู่ที่ว่า เลือกที่จะก๊อปชาวบ้านแทนที่จะนำเสนอ ของดีของตัวเอง
จริงครับ
พวกเขาไม่รู้ว่าจะบูรณะได้อย่างไรเขมรไม่ใช่รากเง้าในการสร้างอารยะธรรม
❤❤❤สุดยอดมาก,,,ช่องนี้,,, ขอปรบมือรัวๆๆๆๆๆๆๆไไไไ🎉🎉🎉🎉🎉🎉
ชอบรายการนี้มากเลยครับ มีเกร็ดความรู้มากมาย🙂
💖💖💖💖💘👌👍
อยากร่วมเดินทางด้วยจัง
พูดถึง ชาว (เสียมกุก )หน่อยครับอาจารย์ครับเป็นข้อถกเถียงกันมากว่าเป็นคนไทยหรือป่าวครับ
คอนเท้นคุณภาพของทีมงานคุณภาพและมืออาชีพที่สุดทีมหนึ่งของไทย ติดตามตลอด ขอบคุณทีมงานแอดมินสำหรับผลงานดีๆครับผม🙏🏼🙏🏼🙏🏼❤️
ไปมาเอง เหมารถตุ๊กๆ เขมรคือสุดยอดด้านนี้ เสียดายไปช้า ใกล้เกลือกินด่างจริงๆ
ชื่นขมรายการนี้ แต่เขมรมีพฤติกรรมที่ไม่อาจไว้ใจ ยกตัวอย่างพยามเอามวยเขมรแกะหากินกับมวยไทยตามค่ายมวยต่างแดน ที่คนไทยบุกเบิกกันมายาวนาน รวมทั้งเครื่องแต่งกายต่างๆ
แยกแยะอดีตกับปัจจุบันดีกว่าครับ ไม่เอาเรื่องในปัจจุบันไปตัดสินหรือเกี่ยวข้องกับเรื่องในอดีต คนเขมรเขาถูกนักการเมืองปั่นหัวให้คลั่งชาติเพื่อผลทางการเมือง ขณะที่ชาวกัมพูชาก็อาจจะรู้สึกเสียดายอดีตที่เคยรุ่งเรืองของตัวเอง แต่การล่มสลายของอาณาจักรขอมก็เป็นเพราะความโลภและการแย่งชิงอำนาจของผู้นำ จนแทบจะไม่เหลือแผ่นดินอยู่ มีอยู่ช่วงหนึ่ง ทิศเหนือถูกไทยยึด ทิศใต้ถูกเวียดนามไล่รุก ถ้าฝรั่งเศสไม่มาช่วยไว้ น่าจะโดนไทยกับเวียดนามรุมแย่งดินแดนจนไม่เหลือแผ่นดิน
@@ylamoonthat’s the story that was written by the French right? Divide and conquer is how they do it.
@@Handle_Edit หลักฐานทางโบราณสถาน โบราณวัตถุแและบันทึกต่างๆ ที่มีอยู่ในภูมิภาคนี้ก็มีนี่ครับ คุณคิดว่านักโบราณคดีเขาไม่มีความรู้มากพอที่จะพิสูจน์ว่าอะไรจริงหรือไม่จริงเหรอครับ เขาไม่ได้โง่
@@Handle_Edit The French story alone doesn't prove the truth that much. What proves the existence of the ancient Khmer Empire is the culture, language, archaeology, and DNA. These are the principles to study archaeology--not the story. I say it again. They are not stupid. They study all these 4 aspects more than you or me and everyone else do. They read more scripts. They dig more sites. They learn more different styles of arts created by different civilizations. They conduct DNA tests.
@@ylamoon the French story is Fabricated lie. It’s called divide and conquer
เยี่ยมเลยคร้าบ❤❤❤❤❤
ทีมงานคุณภาพสุดยอด👍
เสียดาย ถ้าเหลือเกือบสมบูรณ์จะคล้ายนครฐมมาก เสียดายอาคารหลักๆเสียหายเยอะมาก สะพานนาคทางเข้าก็โดนตัดศรีษะไปหมด
❤
ขอบคุณทีมงานคุณภาพ
ติดตามทุกคลิปนะครับ❤
สุดยอดมากครับ รอ#epต่อไปครับ
ติดตามตลอดครับ
อยากให้จัดอีกค่ะ ครั้งนี้ไม่สะดวกจริงๆ จะพาสามีอังกฤษไปด้วยค่ะ มีคนอธิบายเป็นภาษาอังกฤษที่มีความรู้จริงๆ จะดีกว่าการที่เราจะอธิบายแบบกระท่อนกระแท่น
ขอบคุณรายการดีๆนะครับ
❤❤❤❤❤🎉🎉🎉🎉🎉🎉
❤❤❤
สุดยอดจ้า...🥰🥰🥰
ขอบคุณมากครับอาจารย์ ติดตามตลอดครับ
ชอบ
อยากร่วมทริปไปด้วยจัง
ปังมากค่ะ อยากร่วมทริปด้วยเลยยยย
ชอบรายการนี้มาก
อยากไปจัง😉😉😉
สวัสดีครับ ติดตามครับ
สาระดีมากครับ และคุณภาพสุดยอด
👍👍
ติดตามผลงานคุณภาพ ❤
อยากไป ๆๆ เก็บตังค์ ๆๆ
ภาพสลักนูนต่ำบนกำแพงปราสาทเขมรสวยกว่าและมีมากกว่าในเมืองไทย
สวัสดีครับอาจารย์.👍👍👍❤️☘️🍃🍃🍃🍃
อยากให้ทำตอนช่วงท้ายของอาณาจักรนครวัด ประวัติศาสตร์เจ้าแตงหวาน อ่ะครับ
มาแล้ว รอนานมาก เรื่องราวเกี่ยวกับปราสาทหิน ชอบดูมากๆ😊❤️
ขอบคุณทีมงานและอาจารย์ผู้บรรยาย ขอให้ทุกๆ ท่านรวมทั้งผู้รวมเดินทางมีสุขภาพแข็งแรง ขอบคุณมากๆ ค่ะ ❤
มีโปรแกรมทัวร์ของประวัติศาสตร์นอก
ตำราอีกมั้ยค่ะ
มาแล้วค่ะเย้..🎉🎉😊❤❤
เป็นอีกเทปหนึ่งที่น่าสนใจมากครับ❤
สนุกเพลินมากๆๆๆ
น่าสนใจมาก ขอบคุณมากนะคะ
น่าสนใจมาก!
ชอบมากเลย อยากมีโอกาสไปด้วย
❤❤❤❤❤ มาแล้วๆๆ ผมรอชมคลิปตั้งแต่ลงโฆษณาก่อนหน้าแล้วครับ ชอบมากครับ
สุดยอดมากครับ
ปีนี้จะไปเที่ยวตามรอยครับย❤❤❤
ของดีมาแล้ว ชอบมากๆ สาระความรู้ล้วนๆ ขอบคุณทีมงานคุณภาพมากๆครับ
รอตอนต่อไปค่ะ
เคยไปเยือนที่นี่มาเหมือนกันครับ เงียบสงบ ไม่มี นทท เลย แต่ปราสาทใหญ่มากครับ แต่เป็นซากส่วนมาก
ตอนแรกก็สนุกแล้ว รอชมตอนต่อๆไปเลยยย สวยมากก
อยากไปกับทัวร์แบบนี้จัง
อยากไปครับ
ยังติดตาม มีช่วงหนึ่ง เห็น รายการ หาย แอบตกใจ ครับ สาระดีๆ มากครับผม
เสียดายตารางชนกับงาน
คนไปทริปเยอะมากเลยครับ
น่าสนุก
เหมือนได้เปิดหูเปิดตา
อยากไปกับทัวร์แบบนี้ค่ะ
คุณภาพๆมากๆชอบเสียงคนภาคมากๆ
ขอบคุณที่ทำรายการดีๆ ให้ได้ดู ได้เรียนรู้เพิ่มเติม ชอบรายการนี้ค่ะ
เสียดายจังไม่ได้ไปด้วย รอบหน้าครับผม
อิ่มเอม จุใจ เหมือนได้ไปเที่ยวด้วยตัวเองครับ
ขอบคุณ ❤❤🎉🎉🎉❤❤ ทีมให้สนุกครับ มีเวลามีโอกาสทริป ถัดๆๆไปครับ
ชอบดูคับ ให้กำลังใจคับ
เสียดายมาก ถูกทำลายจนเหลือไม่มาก
อยากไปด้วยมากๆครับ
แต่ติดงาน 😅😅😅
เสียดาย ไม่ได้ไปเลยย😢😢😢