Sosyal Bilimler, Bilim Değil mi? | Popper ve Bilimsel Yöntem
Vložit
- čas přidán 4. 07. 2020
- Bilim nedir? Karl Popper'ın yanlışlanabilirlik ilkesi ne anlatıyor? Sosyal bilimler, bilim değil mi? sorularına Ömer Gemalmaz yanıt verdi. Sosyal bilimlerin doğası, Karl Marx ve Freud neden hep haklı çıkıyor tartışmaları arasında bilimi anlamaya çalıştık. Umarız yararlı ve keyifli bir video olmuştur.
Hepinize iyi seyirler.
Anlatıcı: Ömer Gemalmaz
Kurgu: İbrahim Karaaslan
Sosyal Medya:
/ kirkdokuzw
/ kirkdokuzw
/ kirkdokuzw
Valla emeğinize sağlık izlerken çok keyif aldım, ömerle ibrahimin ikili diyalogları gittikçe daha güzel oluyor.
Cengizhan selam, çok teşekkürler :)
bütün grup üyelerinin bölümleriyle ilgili o bölüme ilgi duyan bağımsız kişiler için kısa 101 videoları yapsanız ne güzel olur aslında.
üniversite tercihi anlamında değil mesela siyaset bilimi 101, o bölümü okurken altyapı oluşturduğu, genel anlamda bakış açısı kattığı kitapları. ekonomi için de olur, siyaset bilimi için de olur. uluslararası ilişkiler için de olur. ben ekonomi 2.sınıf öğrencisiyim, benim için ekonomi kitapları daha öncelik. tşkler. bu arada video da çok iyi. devam. okul açılınca amfideki tahtaya sizin kanalın linkini yazmayı planlıyorum.
haklı bir istek +1
Guzel fikir Samil! Imkan olursa yapmaya calisalim, tesekkur ederiz onerin icin👍
safa sahin ne demek rica ederim! paris’e selamlar:)
Malzeme bilimi 101 den bahsedebilirim
Bütün grupta en sevdiğim videolar Ömerin bölümü veya Boğaziçi hakkında konuştuğu videolardır kesinlikle devamı gelir umarım çok keyif aldım izlerken
+11111111
Çok kaliteli sohbet. Ağzınıza sağlık.
keyifli bir sohbetti. teşekkürler.
Yürü be Ömer süpersin 👍
İbrahim’le birlikte Sherlock ve Watson gibisiniz 😜
DİĞER İNSANLAR;
Kanıtlanabilirlik ve nesnellik bilimdeki temel kriterlerdir.
İBRAHİM;
O DA BİLİMDİR O DA BİLİMDİR HEPSİ BİLİM
Bilim felsefesi çok daha derin ve tartışmaların olduğu bir konu. Dolayısıyla Neo-Positivist (Mantıksal Pozitivist olarak da bilinirler) dediğimiz sadece "Doğrulanabilirlik (Verification)" ve "Nesnellik (Objectivity)" kriterlerine bakıp bu bilimdir veya değildir diyenler olduğu kadar, bunu tamamen reddeden gruplar da var (Frankfurt Okulu, Epistemolojik Anarşistler, Postmodern/Post-Yapısalcı Filozoflar ve hatta Karl Popper'in de aralarında bulunduğu Post-Pozitivist olarak da bilinen Eleştirel Rasyonalistler de var). Dolayısıyla bilimin sınırları probleminde (Demarcation Problem) bazı filozoflar belli tanımları gerekli görürken, bazıları bunun tamamen anlamsız, yanlış veya uygulanamaz olduğunu savunur ve sınırlandırmayı reddeder. Bu sebeple İbrahim'in vermiş olduğu o tepki aslında bazı bilim filozoflarının da paylaştığı bir cevap bilim felsefesinde. Tabi ki de argümanlarını savunmaları İbrahim'den çok çok daha farklı ve beklenildiği üzere daha sofistikedir.
Eğitici bir video olmuş, teşekkürler.
Fizikle ilgili birkaç açıklama yapayım: eğer bir arabanın kinetik enerjisini ölçmek istiyorsak direk hıza ve kütleye bağlı newtonian yaklaşımla bulunan formulle bunu ölçeriz ama arabadan çok daha hızlı ilerleyen bir roketin enerjisini bulmak istiyorsak newtonian yaklaşımın üzerine bir relativistic correction yaparak bir sonuca ulaşırız. Tahammül edebileceğin hata oranına göre bir hesaplama yaparsın.
Newtonian formulleri yanlış değil ama yüksek hızlarda sapmaya yol açıyo, Einstein yaklaşımı yanlış değil ama küçük parçacıklarda işe yaramaz oluyor. Quantum mechanic iyi hoş ama arabaya uygulamak için çok karmaşık. Hangisi işini görüyorsa bir bakıma onu kullanmaya zorluyor seni evren yoksa araban istediğin gibi gitmiyor, roketin marsa ulaşmıyor ya da atom bomban istediğin gibi patlamıyor.
Bunun dışında istatistiksel yaklaşım insana bir nebze güven veriyor bilinmezliğe karşı ve hayata öyle yaklaşmak kesinlikle çok faydalı doğruyu yanlıştan ayırmada, yine de temkinli olmak lazım. Yaşama ihtimalin 5/6 diye (yüksek bir oran) kafana silahı doğrultup tetiği çekmemek lazım rus ruletinde.
Bilimin ve matematiğin sınırını nerede çekip umursamazlığın ve dogmanın başlaması gerektiğini çoğu zaman şaşırıyorum o yüzden bu ikisi arasındaki dengeyi nasıl buluruz bu konuda düşüncelerinizi paylaşırsanız sevinirim.
Hukuk bilim midir konusunda Yargıtay İçtihadında (E:2018/386 K:2020/497 ) geçen bir bölüm
"Hukuk ancak Öklid'in teoremleri misali, doğruluğu apaçık olan ilkelerin geliştirildiği ve bu ilkelerin bütün hukukçular tarafından benimsenip standart olarak uygulandığı gün bilim olma sıfatını hak edecektir. İşte ancak o gün hukuk problemleri bütün hukukçular tarafından aynı şekilde çözümlenecektir."
Öncelikle video için teşekkürler.Bir sonraki videonuzda yolsuzluğun eşitsizliği nasıl azalttığını anlatırsanız güzel olur. Birde "150 ülkeye bakalım" deyince ülkeleri tanıtacağınız videolar yapmanızın güzel olacağını düşündüm.Bu şunun için de iyi olur şimdi libya iran ya da hong kong ile ilgili durumları anlatıyorunuz gayet güzel hiç sorun yok. Fakat ben tam olarak anlayabilmek için videodan sonra gidip ülkenin siyasi liderlerine, coğrafi konumuna, demografik yapısına felan bakıyorum. Sizlerde bu videoları hazırlayarak rahatlıkla "evet arkadaşlar bu ülke ile ilgili temel bilgilerimize yukarıdaki karttan bakabilirsiniz." diyebileceksiniz. Hatta ilk videonuzda da Güney Kore yi tanıtırsınız. Başlığada ya da fotoya bts, blackpink gibi kpop gruplarını koyarsınız. Sosyal medyada çok fazla bulunan ve kullanan kpop seven kardeşlerimizinde ilgisini de çekersiniz:) (tabi bunlar naçizane tavsiyeler sizler daha iyi bilirsiniz.) Sevgiler,Kolaylıklar:)
Hocam selam, önerileriniz için teşekkürler. Ülkeleri anlatmamıza dair talep var ama yaparsak o kadar da izlenmez gibi geliyor bana, o yüzden emin olamıyorum :d Kpop örneğiniz iyiydi başka bir şey üzerinden frame edilerek anlatılabilir. Üzerine düşüneceğim.
@@omergemalmaz6710 Ben de videolarınız ve yanıtınız için teşekkür ederim. Dediğim gibi sizler daha iyi bilirsiniz. Kolaylıklar dilerim :)
Süpersiniz 🎉
16:23 kız arkadaşımla tartışırken girdiğim trip aynen bu :D
*Brainstorming* 1- Su deniz seviyesinde 100 derecede kaynar. 2- Rakım yükseldikçe kaynama noktası düşer. İkinci kuralı bilmeden yapılan bir gözlemde 90 derecede kaynayan bir su, ilk kuralı çürütüyor mu yani şimdi? Yoksa yeni parametreleri mi gerektiriyor? Kuralı bozan durumlar kuralın yanlışlanmasını mı sağlar yoksa yeni bir kuralın gerekliliğini mi gösterir? Hangi noktada yanlışlayıp hangi noktada kendimizi ikna etmeye çalışmaya devam edeceğiz hocam.
Gözlemin ilk önermeyi çürütmesiyle "Allah Allah, bu işte bir bit yeniği var" denilerek hipotez revize edilir. Yani aslında sen revize edilmiş halini yazmışsın, ama başka hipotezler de uydurulabilir, sabahları 100 derecede kaynar falan gibi gozlemciye makul gelen birkaç alternatif üretilir. O önermeler ışığında yeniden deney/gözlem yapılır. Yani sabah/öğle/akşam vakitlerinde deney yapılır mesela. En sonunda vaktin de bir önemi olmadığı görülür ve teori yine revize edilir. Bu süreç devam eder ve senin dediğin sonuçlara ulaşılır. Ama yarın öbür gün biri çıkıp "rakım yükseldikçe kaynama noktası düşer ancak bu sadece troposfer için geçerlidir" (tamamen sallıyorum) diyerek teoriyi geliştirebilir. Ama en en başta su 100 derecede kaynar önermesini yanlislayamamış bir araştırma aslında tüm gözlemlerini aynı sample'dan yani deniz seviyesinden seçtiği için metodolojik bir hata yapmistir ve Ömer'in dediğine gelmiş oluyoruz: bilim dönüp dolaşıp metoddan ibaret hale gelir.
Aslında ilk kural zaten ikinci kurali bildiginizi gosterir. Rakım kisitlamasini zaten koymus oluyorsunuz. Su 100°C da kaynar olsaydi ilk kural ve siz 90°C kaynatsaydiniz o vakit neden arardiniz ve rakim cevabini bulabilirdiniz. Sorunuzun cevabi da sanirim oznellikte cunku siz cevap bulamadiginizda artik yanlislamis oluyorsunuz. Ta ki birisi sizin onerinizi gelistirene kadar. Bu noktaya kadar sizin kuralinizin gecerliligi etki alanina gore saglamligini koruyor. Newton-Einstein durumunda oldugu gibi
Genç beyinlerden eski ve sıkıcı konuları dinlemek çok refreshing. Bu dinamik/taze perspektifi seviyorum, darısı dinazor siyasetin başına.
Peki 2 soru sormak istiyorum.
1. Yanlışlamacılığı yanlışlayanbilir miyiz ? Yanlışlamacılık da yenlışlanamıyor ve her şeye cevap veriyor. Ozaman yanlışlamacılık bilimsel diyebilir miyiz ?
2. Bir tekil önerme evrensel bir önerme ile çeliştiği zaman illaki evrensel önermeyi niye çöpe atıyoruz ki. Belkide tekil önerme yanlışdır. Mesela eğer zamanında uranüsün yörüngesindeki hatayo fark etseydik ve newton fiziğini çöpe atsaydık. Neptünü bulamazdık. tekil önermelerde de hata olabilir.
Hocam 2024 yılından geliyorum. Kanalınızı yeni keşfettim, videolarınızı keyifle izliyorum ve bir psikoloji mezunu olarak konuya vakıf olmayan izleyiciler için birkaç şey eklemek isterim. Videoda sadece psikanalizden bahsedilmiş. Evet doğru, psikoloji camiasında da analizciler ve türevleri olan dinamikçiler oldukça eleştirilir çünkü teorilerinin temeli olan ''bilinçaltı/dışı'' kavramı bilimsel metodolojiyle ölçülemez. Ancak psikoloji bilimi psikanaliz ile popülerlik kazanmasına karşın, davranışçı ve bilişsel psikoloji ekolleri ile bilimsel metodolojiye uygunluk kazanmıştır. Zaten Bilişsel/Davranışçı ekolün çıkış noktası insanı anlamanın ve bu bağlamda gerçekleştirilen psikoterapilerin etkilerinin deneysel olarak ispat edilebilir olmasıdır. Güncel olarak oldukça popüler olan göz hareketleriyle duyarsızlaştırma terapileri (EMDR) da bilimsel olarak ölçülebilir oldukça etkili terapi yöntemlerinden biridir. Kabul ve kararlılık terapisi, mindfulness temelli terapiler ve diyalektik davranışçı terapi gibi diğer üçüncü kuşak ekollerin çoğu da bilimsel temellere dayandırılır. Dolayısıyla sadece psikanalitik perspektiften bakarsak evet psikoloji bir bilim olmaktan çıkar, ancak psikolojiyi sadece psikanalitik psikolojiyle sınırlandırmak da başlı başına bilimsel bakış açısından oldukça uzakta bir yaklaşım olacaktır.
Harika
Bence ikinize kameranın önünde durun öyle daha güzel Bi de arkadaki abinin sesi kısık geliyo baya
Bu konu için arastirdiginiz/okuduğunuz kaynakları belirtebilir misiniz?
Emre selam, temelde Popper'i anlattım. The Logic of Scientific Discovery ana metin. Bryan Magee'nin Popper'i anlattığı kısa hoş bir kitabı var ama ben onu okumanızı öneririm. Kitabın adı "Karl Popper'ın Bilim Felsefesi ve Siyaset Kuramı". Bilim felsefesine ilgiliyseniz Thomas Kuhn'un "Bilimsel Devrimlerin Yapısı" kitabı da temel metinlerdendir ona da bakabilirsiniz.
@@omergemalmaz6710 teşekkür ederim.
Newton fiziğinin de hatta Einstein fiziğinin de yanlışlanabiliyor olması, yani test edilebiliyor olması yaptıkları çalışmayı bilimsel kılar, Newton fizigi bilimsel anlamda yanlışlanmıstır evet ve artık kabul görmez ama bu Newton un çalışmasının bilimsel olmadığı ya da Newton'un bilim adamı olmadığı anlamına gelmez
LAN YANLIŞLANAMIYORSUNUZ💡
:d elinize sağlık güzel video
❤
9:00 parçacık fiziği ve istatistiksel fizkte kullanılıyor. CERNde birer tane proton değil binlercesi aynı anda çarpıştırılıyor. Ve matematik-istatistik kullanılarak ortaya çıkan enerjilerin yoğunluğuna göre hangi atom altı parçacıkların hangi enerjide olduğu hesaplanıyor.
Yani teknik olarak bir tanecik leptonun ya da hadronun enerjisi ortalama olarak hespalanıyor.
Ama bu deneyler yüzlerce kere tekrar edildikçe aynı enerji bölgelerinde toplanan parçacıkların enerjisi ölçülüyor-hesaplanıyor.
Zaten böyle parçacıkların olduğu da şüpheli :)
"Everything that we call real, is made up of things we can not call real."
-Niels Bohr
Ömer'i dövüyoruz videosu bekliyoruz :))
Çok eğlenceli bi video olmuş kdkdkdkd
Bakıyorum şöyle bi bilim mi diye kslslsl
Hayatımda geçirdiğim en keyifli ve dolu 20 dk olmuş olabilir 😅🤗
Bir beyin fırtınası daha koptu :)
Peki Popper'in bu ilkesi Newton fiziği ve Einstein fiziği durumunun başka bir örneği olabilir mi ? Yani bu ilkenin bilimselliği belirlemede "bugün" kilit bi role sahip olması test edilebiliyor mu ? Edilebiliyorsa bunun bi zaman sonra Newton fiziği gibi tedavülden kaldırılmayacağı ve bizim artık başka bir ölçüyü bilimsel yöntemin ölçütü kabul etmeyeceğimiz ne kadar kesin?
ajkshjaksa süper bir soru sormuşsun biz yarın bu ilkeyi terk edersek ne olacak gerçekten bilemiyorum
@@omergemalmaz6710 bence ibrahimin metodu kullanabiliriz : D
Ağa kurduğun bir cümleyi 15dk düşündükten sonra anlıyorum
hacı sen lisansta mısın yoksa lisansüstü mü?
Ne olacak insanların bu neden sonuç ilişkisi kurma merakı :'(
Bilmek ayrı inanmak ayrı ancak bildiğine inanmıyorsan bir degeri yok
ilk tekil gözlem
Bilim nedir görmek isteyen varsa, bu yorum altına yazabilirsiniz
ibrahim'in kırıkkaleyle derdi ne
Bilimlerin soramadığı soruları felsefe sorar onedenle felsefede soru sormak cevap vrrmekten bir tık önemli
YANLIİŞLANABİLİR ÖNERMELER İÇEREN ÖNERMELER...ZAMAN EĞRİLİYOR...GİBİ
👋👋
Karl Popper'ı Devlet Bahçeli'ye benzeten bir ben miyim?
Birde burdan bak dünya yüzünde okur yazar olanların yarısının bildiği şeyler bilim olsa ne olur olmasa ne olur
Sorgulanmamış"Bilimsel bir hayat" yaşamaya değmez.
Bilim elimize somut teknik bir imkan sunarken sosyal bilim dünyaya ne katıyor
atom bombasını ve hidrojen bombasını bulan da sosyal bilim galiba
"çat çat "
Hukuk bir bilim midir?
Devlet yapısının yargı kolunun bir aracı bu arada soruna cevap bilim değildir
instadan görüp gelen ben
.
Çok güzel diyalog fakat, sosyal bilimler yanlışlanamayacağı için bilim değil dediniz, videonun sonunda da psikologların yapacağı bir çalışmanın ölçülebilir olduğunun örneğini verdiniz. Videonun sonunda yine bilim midir değil midir hala kendime sormaya devam ediyorum.
Kısaca: Yazıdığınız şeyleri 10 kişi okuyacağından Sosyal Bilimler filan okumayın. Gidin mühendislik okuyun. Insanlığa daha çok faydanız olur :D
Not: bunun gibi videoların sonunda kaynak kitapları yahut konuyla alakadar kitapların ismini de verebilirsiniz?
Fatih selam, ana kaynağım Popper'in "The Logic of Scientific Discovery"si. Aynı talep çok geliyor, videoların altına yararlandığımız yararlanılabilecek kaynakları ekleyeceğim. Öneri için teşekkürler.
"Allah böyle istedi" önermesi sınanamaz iddiası bana açıkça gericilik gibi göründü. Bu ilerici tutumlarını önünü tıkayabilecek bir yaklaşım.
Sınananaz.