LUTHER'İ BEKLERKEN (İSLAMDA REFORM)
Vložit
- čas přidán 25. 06. 2024
- • "Kur'an'dan alarak ilhamı, asrın idrakine sunmalıyız İslamı"
Mehmed Akif'in bu temennisi niçin gerçekleşmedi, niçin gerçekleşemez?
İslam'ı yenileme ve çağımızın ölçüt ve gerekleriyle uzlaştırma olanağı var mıdır?
"Bir inanç biçimi olarak İslam" ile "bir yaşam biçimi olarak İslam" birbirinden ayrılabilir mi?
Şeriatsız bir İslam düşünülebilir mi?
İslam birtakım ahlaki kurallara indirgenebilir mi?
Dinsel olarak kemikleşmiş bir tarihsellik zamanla çözülebilir mi?
Bu sorulara olumlu yanıt veriliyorsa bu değiştirme/dönüştürme/yenileme işini kim yapacak?
Reform girişimi kişiler eliyle mi, devlet eliyle mi gerçekleşecek?
Reform hülyası bir düşünsel ihtiyaç mı, bir toplumsal/siyasal ihtiyaç mı? Yoksa ikisi birlikte mi düşünülmelidir?
Not: Söyleşileri sürdürebilmek için desteklerinizi bekliyoruz, lütfen kanalımıza "abone" ve "üye" olmayı unutmayınız!
Katıl butonu için:
/ @ducanecundiogluresmik...
Düzenli dersler için:
felsefedersleri.com
Söyleşinin ana hatlarının bir özeti: (YZ Kullanılarak)
1. Türkiye'de dinde reform tartışmaları, özellikle Cumhuriyet'in ilk yıllarında yoğunlaşmıştır.
2. Kur'an'ın Türkçeye çevrilmesi, ezanın Türkçeleştirilmesi gibi girişimler, dini Türkleştirme çabalarının bir parçasıydı.
3. Mustafa Kemal Atatürk'ün Kur'an'ın çevrilmesi konusundaki rolü, genellikle yanlış anlaşılmıştır. Aslında bu girişim, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Meclis'teki dindar milletvekillerinin talebiyle başlamıştır.
4. Mehmet Akif Ersoy ve Elmalılı Hamdi Yazır'ın Kur'an çevirileri, beklenen etkiyi yapamamıştır.
5. İlahiyat fakültelerinin kurulması, "aydın din adamı" yetiştirme amacıyla gerçekleştirilmiştir.
6. İmam Hatip okulları, başlangıçta köylerde cenaze namazı kıldıracak imam ihtiyacını karşılamak için açılmıştır.
7. Zamanla ilahiyat fakülteleri arasında farklılaşmalar olmuş, Ankara İlahiyat daha modern bir yaklaşım benimserken, diğer fakülteler daha geleneksel bir çizgi izlemiştir.
8. 2000'lerden sonra ilahiyat fakültelerinde geleneksel medrese eğitimi veren hocaların etkisi artmıştır.
9. İlahiyat fakültelerinin sayısının artmasıyla birlikte eğitim kalitesinde düşüş yaşanmıştır.
10. Dinde reform tartışmaları, Türkiye'de hala devam eden ve siyasi, sosyal boyutları olan karmaşık bir konudur.
11. Türkiye'de eğitim sistemi, tarikatlar ve medreseler aracılığıyla büyük ölçüde geleneksel yapısına geri dönmüştür.
12. Cumhuriyet döneminde "aydın din adamı" yetiştirme projesi, Ankara İlahiyat ile başlamış ancak 1980'lerde sekteye uğramıştır.
13. 2000'lerden sonra, özellikle 28 Şubat sürecinde, ilahiyatçıların önemli bir kısmı daha modernist düşünse de siyasi nedenlerle bunu sürdüremez hale gelmiştir.
14. Dini entelektüel düzeyde reformize edebilecek kişiler (İhya, tecdit ve ıslah yapabilecek olanlar) zamanla yok edilmiştir.
15. Modern dünyaya uyum sağlamak için dini yorumlama çabaları (tevil) genellikle entelektüel kesim tarafından yürütülmüştür.
16. Günümüzde dini tartışmalar, özellikle sosyal medyada, entelektüel seviyeden uzak ve karşılıklı "yenme-yenilme" mantığıyla yürütülmektedir.
17. Dini konularda kesin hakikatler iddia etmek yerine, eldeki verilere dayalı kanaatler sunmak daha doğru bir yaklaşımdır.
18. Dini inançların ve uygulamaların çoğu, rasyonel temellere dayanmamaktadır ve bu durum onların en büyük gücüdür.
19. Dinde reform veya "ihya" çabaları tarih boyunca tam anlamıyla başarılı olamamıştır.
20. Dini tartışmalarda mantık ve matematik bilgisi önemlidir, ancak bu konularda eksiklikler bulunmaktadır.
21. Dini konularda yapılan tartışmalar genellikle psikolojik temelli olup, hakikati ortaya çıkarmaktan ziyade duygusal tatmin sağlamaktadır.
22. Konuşmacı, dini konularda kesin yargılardan kaçınılması ve bilimsel bir yaklaşımla kanaat belirtilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
23. Gazali, mantığı İslam dünyasına iki kesime karşı kullanmak için soktu: Şiiler ve Selefiler.
24. Din irrasyonel bir yapıdır ve rasyonel olarak temellendirilmeye ihtiyaç duymaz.
25. Reformculuk, İslam'ı çağa uyumlu hale getirme çabasıdır, ancak bu çaba dinin özüyle çelişebilir.
26. Din, insanlara anlam sunar ve teselli eder, ancak hiçbir şeyi açıklamaz.
27. Bilim açıklar, ancak psikolojik yaraları saramaz.
28. İlahiyatçılar, inançlarını taşınabilir hale getirmeye çalışırken bir ikilem yaşarlar.
29. CZcams vaizleri gibi bazı dini figürler, irrasyonel yapıyı irrasyonel olarak anlatırlar ve bu etkileyici olabilir.
30. Din üzerine düşünmek, bir filmi eleştirmek gibidir; canlı bir deneyimi "kadavra" gibi incelemek anlamına gelir.
31. İslam düşüncesi eleştirilebilir, ancak İslam inancı eleştirilemez.
32. Reformlar, dini kurtarmaktan ziyade devletin ihtiyaçlarına cevap verebilir.
33. İrrasyonel yapıların hayatta kalma yetenekleri güçlüdür ve yok edilemezler.
34. Dini tartışmalarda bilgi üzerinden gitmek yerine, % 50-50 gibi bir yaklaşımla başlamak daha sağlıklıdır.
35. Hakikat yolculuğunda kesin doğrular ve yanlışlar üzerinden tartışmak yerine, ebedi müzakere anlayışı benimsenmelidir.
Teşekkürler
Çok sağol.
Hocam ulusal/sosyal medya farketmeksizin bağırmalı çağırmalı laf sokmalı sırf alt etmeye yönelik tartışmalardan tiksinti getirdiler harbiden bunların üstüne sizin tarzınızla rahatta dinlemek çok iyi geliyor 🙂 artık türkiyede sinir olmadan dinleyebildiğim tek kişisiniz nerdeyse 🙂
On beş yirmi senedir dinlediğim en güzel, en makul sohbetti. Sıhhat ve afiyet diliyorum.
Kendini dindar olarak tanımlayan dost arkadaş ve öğrencilerimde gözlemlediğim yanılgı şuydu:Özellikle namaz kılıp oruç tuttuklarında hemen Tanrı'nın ona sevap yazdığına,bir adım daha ileri gidip birçok günahlarının affolduğuna olan tutkulu inançlarıydı.Tabii ben şüphe duyduğum için bu durumdan,yine de "Allah kabul eyleye." derdim,ama bu bir dilek,takdir Tanrı tealanın vesselam ve aleykümselam.
Namaz salt sevap için kılınmaz. Sevap en tali meseledir. Öyle bir namaz genelde avam namazıdır.
Namaz Allah'a şükretmenin ifadesidir. O da ibadetin sadece bir cüz'ünü oluşturur...
❗️❗️❗️❗️Sayın hocam, değerli editör arkadaş
Bu yayınların Spotify üzerinden de yayımlanması ne güzel olur. Mobil olarak dinlemek, radyoda yolda arabada otobüste vs. Daha çok kişiye ulaşabilir
Hocam, maç izledik, malum mill maç şimdi not alarak dinliyorum . Malüm bizde de şıh şeyh yok. Bizim de modern dünyda cezbelenme alanımız maçlar.. Videolarınız kaçmaz hocam hepsini dinliyoruz., anlıyoruz, çok harika bir konu. Çok teşekkür ederim
Bence bu program tam arşivlik bir programdir. Gayet verimli ve egitici idi. Teşekkürler Hocam
Ağzınıza sağlık.Defalarca dinlemek gerek.🙏
#DiamondTema ile başlayan sürece en güzel yorum;
- Ergen tartışmasıdır
- İlkeldir
- Olgunluk yok
- Entelektüel üslup bu değil
- İlmi Tartışma yenme- yenilme anlayışı taşımaz!
- Entelektüel düşünce yenilmez! Tartışır ama yenme- yenilme gayesi taşımaz!
- İlmi Tartışma ve Düşünme; tribünlere oynamaz!
Teşekkürler değerli hocam...
Bence tartisma her ne sebeple olursa olsun olumludur fiziki olmadigi muddetce. Kisilerin gelismesi icin onemlidir. Ben kendimden biliyorum. gecmiste yaptigim bazi tartismalarin nekadar aptalca oldugunu simdi anliyorum. Fakat o tartismalar olmasaydi ben ikinci bir seviyeye cikamazdim. Ilk basta tartismada inatci olsan bile orada soylenen bir soz kafana takiliyor, sonradan sakin kafa ile mutaala edebiliyorsun. FB ta tartistigim bir kisi Turkiye'ye gelirsen seni vuracagum demisti. Sonradan Abi ozur dilerim sizi uzduysem. Baska birisi Turkiye'ye gelince seni arayip bulacagim diye tehdit etti. Bende kendisine aramana luzum yok adresini ver oraya ben geleyim deyince "buyur gel cayimizi icersin" dedi. Buna bezer cok olayla karsilastim. Ben kendimi ancak karsi goruslerin iddialari ile gelistirebiliyorum. Benimle ayni fikirde olanlar bana birsey katmaz, sadece igomu sisirir. Benim amacim karsimdakini anlamak ona ulasabilmektir. Bu gibi tartismalari artik yapamiyorum cunki FB beni kistladi. Herzaman oldugu gib isizn bu vidionuz benim icin cok yararli oldu. Sizi ve sizin gibi kisileri dinlemen bana ilim ziyafeti gibi geliyor. Hani annen guzel bir yemek yapar ve zevkle yersin. Sizin bu birkimlerinizi zaman ayrip paylasmaniz benim icin muhtesem bir ziyafettir. Tesekurler emeginize.
Din hakkında yapılan tartışmaların kimseye bir katkısı olduğunu sanmıyorum. Dindar biri bana hiçbir şey katamaz acınası halleri var hayatlarında tek bir şeyi sorgulamanışlar. Mesela hakan ural denen şahısla tartışdığınızı düşünün size en ufak bir şey katabilir mi? Adam hem akpli hem bağnaz
hakan ural dindar mi@@caniraso
Hocam saygılar. Mustafa Öztürk hoca filan başımıza iş açacak diyordum, asıl tehlikeyi sizi dinlemeye başladıktan sonra fark ettim. Allah'tan, sadece babadan kalma gecekonduya 1 kaçak kat çıkmıştım, yıkmak pek uzun sürmedi 😇
Haaahhaaaaaahaaaa.... Budur...
Allah'ım günahlarım affola maçtan sonra izliycem Dücane hocamı 😊
Felsefe, insana haklı olmaktan vazgeçebilme yeteneği kazandırır..
Toz, toprak devlet konuşmasından sonra en etkilendiğim ikinci konuşma videosu diyebilirim. Sağolasın üstadım.
Dinlerin gerçek gücü ruhlara daha fazla zarar gelmesini önlemek olmalıydı. Ve fakat,
ruhları “kurtarmak” söz konusu olduğunda bazen, bizzat “şeytanla” da ilgilenmek gerekir.. :))
En iyisi, mesafeli ve ölçülü davranmak olmalıdır..
( Hoşgörünüze sığınarak)
Saygım ve Sevgimle.
Dindar olduğum dönemde ben Ali Ünal'ın mealini (açıklamalı meal) okumuştum. çok etkileyici gelmişti. Şimdi geriye dönük olarak baktığımda çoğu ifadeyi teville açıklamaya çalıştığını düşünüyorum.
Güçte olanlar geçmişte olanları kendi işlerine yarayacak şekilde yeniden anlatır ve işlerini biliyorlarsa bunu, halkın duymak istediklerini söyleyerek yaparlar. Bu yüzden gerçek tarihçilere ihtiyacımız var. Post-truth çağındayız ve gerçeği muhafaza etmek çok zor.
Hocam chernobly dizisinden alıntı olarak: “bir zamanlar gerçeğin bedelinden korkuyordum. Artık sadece şunu soruyorum: ”yalanların bedeli nedir?”.”
Gerçeklere yaklaşmanın bedeli olmaz hocam, yalanların bedeli olur.
Dediğinize tamamen katılıyorum. Zaten halk olarak artık çok bariz bir şekilde yalanların bedelini ödüyoruz bana kalırsa.
Milli takımı beklerken.
Birader interneti ansızın yükseltmeye karar vermesiyle telaşım daha erken saatlerde başlamıştı. Sonuçta eve yabancı gelecekti ve ortalığa birazcık çeki düzen vermemde gerekiyordu. Kaçta geleceği belli değil ama saat altıya kadar geilirler dedi kardeşim. Yani son saati belliydi ama ne zaman geleceği belli değildi. Annem benim yüzümü çok az görüyor ve çoğu zaman görmüyordu ve işte böyle tamir yada boru patlayan zaman dilimlerinde gelirdi bizim aile bir araya. Biz bir yönüyle kriz odaklı bir aileydik. İşte annemde perdeleri yıka diye tutturdu fırsattan istifade. Tabiiki saat 6'ya kadar olan zaman dilimi yaşam göz önüne alındığında o kadarda kısa değildi ve bu benim için biraz uyku ve bir çok kahve ve birazda internette gezinmek demekti. Dücane cündioğlunu twetterda tıkladım. Engelli yazıyordu. En son Volteirın bir sözünü yazmıştım ama üslup yanlış olmalıydıki hoca engellemiş. Zaten Volteirıda bilmem ama çok meşhur sözü ki o söze bile kendi zihin labirentlerimde itiraz edebilirim. Nihai sonuç olarak değil ama oraya ulaşmak adına. Sonra cengiz çevik beye tıkladım. Kendisi filolog ve belirli bir tarih alanında uzman ama koyu Galatasaraylı,tahmin edileceği üzre Fenerbahçeyle alakalı bir twetimle beni engelledi. Onda farkettiğim ama kendimdede arada sırada gördüğüm bir hadisedir ki insan gerçektende bir şeye tutkuyla bağlıysa, o hususla alakalı olmayanm sözleride kendisini savunmak için kullanır. Daha doğrusu takımını savunmak için. Tabi bu bende biraz daha azdır,bende derecesini bilemesemde bir decadanslık var galiba. Twetterda 14 takipçim var ve bu benim için gerçekten kalabalık. Ben kalabalıklardan hiç hoşlanmadım ama sevebilirmde. Bir insanın sürüden ayrılması çok zordur. Bana göreyse bu en zoru değildir, peşinden gelenlerden ayrılmak daha da zordur. Cengiz bey pelin hanımla bir sohbet yapmıştı ve birazına bakmıştım ve orda sorumluluğum çok ben zenondan, yada antik yunan filozofundan çok daha fazla insana ulaşıyorum demişti. Zenondan fazla takipçim var demişti. Tabi hakkıdır, Alanında çok iyi, latince ve bir çok dil biliyordur. Bir çok çevirisi olduğunu biliyorum. Şu imparator stoacının kitabını almıştım bir zamanlar ve birde köle olan stoacının var. Onlar sayesinde öğreniyoruz ve işte kaan ökten beyinde beni engellemesi çevirmenleri övmek için attığım ama belkide hadsiz bulduğu ironimce engellendim. Eminim bu çok değerli hocamız ondan sonrada bol bol Nietzsche paylaşımları yapmıştır. Çünkü paylaşmak yaşamaktan kolaydır.
Sonra tıpkı parayı saklayan tüccar, ilhamını söylemeyen sanatçı gibi bende bir iki twett attım şu yaşam dedğimiz boşluğa. Söylememeleri çok derin olduklarından değil, söyleyemezler çünkü.
Akşam maç var ve orayı sil,şunun tozunu al derken kapı çaldı. Baya kilolu bir genç ve çalışmaktan oldukça gergindi. Birader olmasa onla aramda ki sessizliği dinleyebilirdim ama nezaketen bir şeyler söyledim. Çocuk modemi çıkardı,diğerini taktı. Altyapınız çok kötü dedi ve bizim biraderin gevezeliğine aldırış etmeden işini fazla çabuk bitirip gitti. Oysa ki alt yapı o kadar kötü değilmiş ve bir iki saat içinde kardeşimin anlaştığı internet hızı testte görünmeye başladı. Ondan önce biraderle şirketi araması ve internet hızının alt yapıya göre uygun fiyatlandırılmasını konuşurken, şimdi şirketin telofonda ki çalışanının haklı olduğunu konuşurken bulduk kendimizi. Çocuk ayrılır ayrılmaz ben çocuk hakkında atıp tutmuştum,bir şeyden haberi yok ama uzman olan oydu ve bir iki saatliğinede olsa alt yapımızın kötü olduğu ve anlaşılan internet hızına çıkamayacağımıza inanmış ve de inandırılmıştık. Sonra engelli olduğum insanların twetlerine girmeden son mesajlarını görebiliyorum. Tam maç saati hocanın sohbeti var. Lutheri beklerken ve maç ironik bir şekilde sadece maçlarda açtığım televizyonumum hata vermesiyle ve sadece trt yi çekmemesi sonucu ve yine her dürtünün iç içe girdiği öfke nöbetlerimden kendimi sağaltarak yine yükseltilmiş internet üzerinden izledim maçı. Zorlandık ama yendik ve şimdi lutheri beklerken sohbetini dinlemeyi düşünüyorum ve öncesinde perdeler yıkanıp asıldı, camlar silindi ve aslında iyide oldu. Ben camları sadece kış öncesi silerim ve amacım kar yağışını daha iyi görebilmek ve geçen senede iyi kış yapmadı ve o beklediğim karı doyasıya seyredemedim ve belki bu seneye nasip olur. Ben hep bir aptalın akıllı taklidi yapmasındansa,bir akıllının aptal taklidi yapmasını sevdim galiba ve böylelikle stoacı değil ama epikürcü bir hayat yaşanabilir belki, kimbilir.
Harika paylaşımlar.Teşekkürler.
" çocuk masalları da irrasyonelliğiyle güzeldir ve bölümleri rasyonelliğe kapalıdır. Ancak bütününden bir anlam çıkar.
Bilgi elde ispatı olan, adanış ise elde 'göreli anlam'ı olan şeydir. Bilgi ve anlam ayrı sahaların nesneleridir.. "
Dücane Hoca'dan anladığım budur.
bana göre de,
tren rayları, daima sonsuzda kesişir :)
Hocam emeğinize sağlık.Çok açıklayıcı oldu.Teşekkurler.Yaşamin içinde
Sevgili Dücane Hocam,
Bu memleketin bir genciyim. Sizlere borcumu ifade edebilmekte güçlük çekiyorum. Kelimelere dolanıp yüreğimdeki minneti söndürmek istemediğim için kısa bir biçimde söylemeliyim ki;
Benim hayatımı değiştirdiniz. Haddimce, sorumluluğunuza hitaben istirhamım içeriklerinize devam etmeniz. Bu ülkenin genç düşünürleri bilaistisna olarak, sizin kazandırdığınız terimlerden, sarihçe görülebilir olarak ülkedeki entelektüel alan için oluşturduğunuz -kurucu- açıklıktan, bir düşünür olarak eylemlerinizin portrenizin bütünü içindeki temsil gücünden faydalanarak (İnanınız ki sıradan tepkilerinizi takip ederken dahi özen göstermeye çalışıyorum.) kendilerine ve düşün yollarına bir biçim oluşturacaklar.
Bizlere bir zemin ve yolda yürümek için ışık ile işaretleri tanımak için irfanınızdan suretleri kamusal alanda serdettiniz. Çokça teşekkür ederim.
Yalnızca yüreğimdekini siz için dile vermek istedim.
Yürekte gösterilen olarak bulunanda hata olmaz elbette, ancak yaş dilimdeki yetersizlikten ve genç yaşımdaki yersizlikten bağışlayınız beni.
Cok tesekürler saygilar
Sevgililer kıymetli ışığımız........
Cahillik zor zanaat :) Yahudilerin namaz kıldığını bilmiyormuşum sizi dinledikten sonra internetten araştırdım ve buldum. Bana çok çarpıcı gelen bir şeyi de buraya eklemek isterim. Çok az yurt dışı gezim oldu. Bunlardan birisi de Himalayaları görmek tutkumun itelemesiyle Bhutan Krallığı idi. Beni şaşkına çeviren olay ise Budaya tapan insanların ellerinde uzun tespihlerle yere yüzüstü uzanmaları idi. Çok şaşırmıştım, yüzüstü yere yatıp ellerinde tespihleri ile tapınıyorlardı. Ayakta gezerken de tespihlerini çekiyorlardı, imameleri bile vardı. O zaman düşünmüştüm, nereden nereye kim kimden aldı acaba tespih çekmeyi ya da farklı şekillerde namaz kılmayı? Arada binlerce kilometre var. Nefesinize sağlık hocam, sayenizde ne çok şey öğreniyoruz. 🙏🍀❤
Hocam konular zaten ağır birde seste çıtır çıtır sesler geliyor sürekli süreci zorlaştırıyor baya teşekkürler iyi yayınlar ❤
Bu perspektifi seviyorum, iyiki varsınız
Hocam iyi varsiniz❤
Dücane Hocam'a, Maşallah 👍👍👏👏💞💞
Yaşamin içinde sürekli karşilaştiğımız durumlar.❤
Allah çok çok çok razı olsun
Hoca, HARIKASIN. Var ol.
Teşekkürler.
iyi ki varsın hocam!
Hocam, mümkünse Mustafa Öztürk hocayla beraber tarihselcilik (özellikle de vahyin doğası) üzerine bir söyleşi yapsanız çok aydınlatıcı olur kanaatindeyim.
"irrasyonel olanı rasyonel olarak ortadan kaldırmaya çalışmak olmaz. İnanca atfedilen ancak inançta yeri olmayan ritüelleri bu yolla ortadan kaldıramazsınız." Hocamı çok seviyorum. Kendi ifadesi ile çözümleme yapıyor, çözme vazifesinde değilim diyor ki saygı duyuyorum. Fakat toplumsal yaşamı katlanılamaz hale getiren ( küçük yaşta evlilik gibi mesela ) konuların hiç konuşulmamasındansa kümes kavgası şeklinde de olsa tartışılmasının faydalı olacağını düşünüyorum. Mevzu çocuklar olunca.
Daima takip ediyorum.
Hocam şu mikrofon 🎤 ayarı olmamış cızırtı geliyor, ses düşük geliyor.
Bir faydam olabilecekse hazırım. Sizin yayınlarınıza ciddi önem veriyorum.
Saygılarımla…
Ya hoca videonun esası iyi güzel de çok cızırtılı deli ediyor insanı. Dindeki reform yerine, önceliğiniz video kalitesinde reform olsa fena olmaz gibi. İyi yayınlar
1:32:00 Sadece kandillermi, "Kutlu Doğum Haftası" da vardı. Şimdi ne oldu ? Hatırlayan var mı?
Sekiz sayfa not aldım. Bence çok verimliydi.
notları paylaşabilme ihtimaliniz var mı?
@@aysefreud
Canlı yayında -bağlamı kaçırmamak için- cümlelerin tamamını not alamadım. Dolayısıyla şimdi biraz kararsız kaldım. Tekrar izleyip -durdurma imkanından- cümlenin tamamını aktarmak daha sağlıklı olurdu. Fakat sizi kırmamak için -yer yer kendi sözcüklerimle- deneyeyim.. En nihayetinde motamot yazmış olsam bile bir bağlamı olmadan -yani konuşmadaki conteks- tam anlaşılması mümkün olmayacaktı..
* Türkçe ezan 1932-1950 arasında okundu.
* Hilafet mecliste mündemiç edilmiş oldu.
* 28 şubat 2000'li yıllara hazırlamak içindi.
* Dinde reform denilince bizde türkçe ibadet, türkçe kuran anlaşıliyor.
* Elmalılı'nın tefsirinin ilk cildi 1935'te çıktı.
* Elmalılı -bilerek- meali öyle bir kötü sentaksla çevirdi ki, namazlarda okuma imkanı olmadı.
* -amaç- dini arapların elinden almak idi... Luther böyle yapmıştı..
* 1926'da Erenköy'de ilk defa türkçe namaz kılınıyor.
* Saadettin Kaynağın türkçe okuduğu ezan..- pek dinlenesi değildi-
* Elmalılı eski ittihatçı..Abdulhamit'in hall edilmesi için (..) yazan kişi.
* İnsanların bu kitabı yüceltmelerinin sebebi, içinde ne yazdığını bilmemeleri. M.K.A.
* Edip türkçe bilmez. Dogmatik zeka olduğu için karşı tarafı dinlemez. Teyp gibidir! :) Kurandan iki ayeti attı, Reşat halifenin peygamberliğine iman etti. Kendi düşüncelerini eleştirebilme yeteneğine sahip değildir.
* Ankara ilahiyat 1949 da kuruldu. Daha batılı/aydın din adamları (yetiştirmek için) nın olduğu bir ilahiyat olageldi.
Devlet halkı kendi haline bırakınca, şeyhlerin peşinden gidiyordu!
* İmamhatipler köylerde ortada kalan cenazeler kaldırılsın içindi..
* Marmara ilahiyat ingilizce zorunluluğunu kaldırınca, doğudaki medreselerden ipini kopartan geldi!
Bir kısmı pozisyonunu değiştirdi ve iktidar tarafından kültür ateşesi falan yapıldı.
* İhya, tecdit, ıslah-zıddı ifsad-, reform, aslına döndürme, fundamantalizm vs..
...iyi de, eldeki malzeme buna izin vermiyor! Git gitmiyor, gel gelmiyor!
* ...Bir kısmı batıyı kötüleyerek bir yol bulmaya çalıştı..
İlk kesim hindistandan çıktı.
Mevdudi, Seyyid Kutub, Ali Şeriati..hepsi batıda eğitim görmüş, ingilizce bilenlerdi..
..bunlar bazı şeyleri yıkabilecek bir şey de yapmadı..
* (tuhaf bir şekilde) Şimdiki modernistler -aişenin evlilik yaşı hakkında- 9 diyor, gelenekçiler ise 18!
Din artık siyasal bir şey çünkü..-iktidarla siyaset arasında-
* (14 ilahiyatçının 'şeriat islam değildir' bağlamında.)
Dinin önerdiği her şey örfe dönecek! Kurban, namaz'da dahil..
* Namaz kılan yahudileri hiç izlediniz mi?
Haremlik-selamlıkları var.
Peygamber bunu (namazı) nasıl üretti, nasıl karar verdi!?
M.Öztürk, şeriatın %80'i yahudi şeriatı dedi, ibadetler öyle değilmi sanki?
* (Diamond tema hakkında)
Eleştirinin kendisi de, temelleri de zayıf.
Hazmedilmiş bilgi olması gerekir.
Mübaheze, hakikatı bulmak için yapılır.
Bir düşünce adamı yenmez/yenilmez!
Bu skolastik kafa!
Vaizlerde olur mesela.
Bunlar mantık, matematik bilmiyor!
Mantık dediğimiz şey, putperestlerin icat ettiği şey, Aristoteles mantığı/ Sahib-ul mantık.
* Bana hatamı gösterirseniz, yıkar yine/yeniden yaparım.
* Yıldız olmak..ayrı bir sorun! Şampiyonluk kemeri..(mutlaka) birisini devirmek için çıkar. Burda ilim olur mu, hikmet olu mu, hakikat olur mu!?
..mantıktan söz ediyorlardı..ben hepsini sınıfta bırakırdım!
Hem klasik mantık, hem modern mantık (bilmek gerekir/icab eder)
Bu vadide biraz ilerlerseniz, öyle kolay atıp tutamazsınız.
* (erkeklerde) sünnetin en büyük gücü, irrasyonel olmasıdır.
...yüzde yüz uydurma olanlarda bile (kandil) toplumu değiştiremezsiniz.
* Gazali, İbni Sina/Farabi'de ne varsa dükkanın tezgahına koydu sattı!
Mantık bizde de vardı! gibi.
Bir tarafta şii terörü vardı..
Otorite imamdır diyordu şia.
* Gazali akıl-mantık silahını, şiilere ve selefilere uyguladı. (1 saat 56.dk)..mutezileyi vurmak için..
* Bugünkülerin Kant-Hegel demelerine bakmayın, bununla inançlarını savunmak için yapıyorlar!
* Din sadece buyurur, senden itaat bekler.
Bu irrasyonel yapıyı aktarırken, ilahiyatçılar daha fazla zorlanır/zorlanıyor.
* 'şeriat islam değildir!'
Şeriatı çıkarınca geriye ne kalır?
Din hakkında rasyonel yorum yapmak, otopsi yapmaktır.!
Düşüncede en canlı gelenekler bile öldürülür!
İslamı bir düşünce haline getirdiğinizde öldürürsünüz.
Açıklama yapmak, duygusuz olmaktır.
Tüm olgular düşünceye gelince ölür.
* Inançlarını taşınabilir olması için, en temelde rasyonalite olduğunu varsayıyarlar. (M.Öztürk gibi ilahiyatçılar)
Felsefe, hatalı olduğunu kabul edebilmek demektir.
* CZcams vaizleri, irrasyonel yapıyı irrasyonel anlatıyor.
"Zebaniler size nasıl geçirecek"
* Dinde 'çelişki' diye bir suçlama olur mu!? Şiirde çelişki olur mu?
* Yorum kadavracılıktır, sakin olmayı gerektirir.
İlahiyatçı dairenin içindeyse, gerçek islam, sahte islam olmaz.
* Tüm inançlar çürütülemez!
-kocakarı imanı-
Fahrettin Razi dini rasyonalize etmeye çalıştı..
Akıl bu işlere uygulanamaz.
* Luther hristiyanlığı kurtaramadı, daha beter hale getirdi! Ama almanları kurtardı.
(Not: başta tüm millet isimlerini yazarken küçük harf kullandığım için, öyle devam ediyorum z.a)
* İrrasyonel yapıların en güçlü yanı hayatta kalma özellikleridir!
İki yol var: ya susacaksınız ya da (film izlerken yaptığınız gibi) ağlayıp/güleceksiniz! Sonra da sinema eleştirmenlerinin ukelalıklarını dinlemeyeceksiniz!
Umarım olmuştur...
@@ziyaaydogan çok teşekkür ederim 🙏🏻🙏🏻
🙏🏻
Hocam tadından yenmez bu söylev. Tekrar mest oldum , albatros oldum.
Hocam, sitenizde islam ve diğer dinlerde tarikat ve cemaatlere ilişkin modül bekliyorum/z sizden. bu güz gündeminize alın lütfen 🙏
Ne güzel bir bakış açısı
Lutherimiz var gibiydi rahmetli yaşar nuri öztürk … maalesef politikaya girdi ve o olasılık kaybedildi
Afet İnan in gunluklerinde bu konuda kazım Kara Bekir ile konuşması var. Neden deginmediiniz. Muteber değil mi
Gercekten muhteşemsin..
Hocam , yine konuya basitlikten çok uzak , derin bir bakış , uzun lafın kısası , varsa bir Allah , umarım sizden razı olur 😂
❤❤❤❤❤
Üstadım, seviye dediğimiz şey hep yerlerdeydi günümüzde de olduğu gibi. 8 milyar adedi aşmamıza rağmen, çağ dediğimiz şeye akıl ve bilim çağı dememize rağmen neden yükseltemiyoruz veya farkına ve bilincine ( cehaletimizin ) varamıyoruz ?!!
Hocam varken mac ne oluyor
İnanç bir şartlı reflekstir. İşte red edilmesi bu yüzdende çok zordur. Aslında bu zorluk düşünmeye açılan kapıdırda. Fakat düşünebilmek için verili bir şeyin olması gibi, verili anlam yüklemelerinde olması zorunluluğu vardır. Hakikatte şu an bile binlece yılın kavgalarının vücut bulmuş haliyiz. Fakat birde tüm bu kavgalardan ve gürültülerden uzak ve sanki hep varolagelen ve ne hikmetsede ben diyen ama yinede yukarıda değindiğim reflekslerdende azade olamayan ve tüm olanları,tarihi red etse dahi bu seferde red edişine ben diyecek olan bu hep varolagelen.
Kendine inanmayan insanları, hayvandan aşağı diye niteleyen hiçbir inanç ya da düşünce gerçek bir saygıyı hak edemez.
Karşındakini somutlayarak basite indirgeyip sonra yargıda bulunmussun, önerme kuruluş itibariyle hatalı. Bak çevrene ve söyle hayvandan aşağı insanlar yok mu ?
İnsanı yüceltmeye gerek yok.
Sümüklü böcekten hallice bir canlıdır aslında, ama kabul etmez kibrinden"
Felsefe sözlüğü "Deizim-Ateizm " başlıklı videodaki yorumunuz.😄
İnsanı yüceltmeye gerek yok.
Sümüklü böcekten hallice bir canlıdır aslında, ama kabul etmez kibrinden"
Felsefe sözlüğü "Deizim-Ateizm " başlıklı videodaki yorumunuz.😄
Iste bu iddia ve gücle ortaya ciktigi icin bu kadar tapici baglisi oluyor. Bu hocanin da bahsettigi gibi rasyonal degerlendiren icin evet baglisi icin hakikat ve kudret.
@@Paradoks7004
Aşağı gören dedim, okuduğunu anlamak önemli. Toplumun temel sorunu da zaten okuduğunu anlayamamak.
Tabi ki tüm canlılar akraba ve biyolojik iskelet ortak. Tabi ki hepsinin yaşam hakkı eşit.
Kendini üstün, diğerlerini mundar ve cenabet görenler başkaları tarafından hor görülmeye mahkumdur.
Bunu anlamak için orta sınıf bir zeka yeterli.
Çok şey istemiyorum.
Hocam, tam olarak, "gol attık" gibi şeyler konuştular..Diomandlar Asrınlar falan filan..Seviye çok düşündürücü gerçekten 😅
İnsanda inanç, sevgi ve ümit duyguları körelmiş olduğu için bunlarla hiç bir şey elde edilemez kanısındayım. Olsa olsa dejenerasyonu hızlandırırmaktalar. Bu duygular çok eskiden insanda var oldukları anlamlarına sahip değiller.. Ne demek istiyorum? Bu hassalar köreldikçe giderek insanlıkları da körelmeye, azalmaya ve hatta yok olmaya mahkumdur. Bu duygular insanlarda olması gerektiği hallerini çoktan kaybetmişlerdir. İşte bilimin bazı insanlar tarafından taltif edilmesinin de nedeni budur. Bilim ne inanç ne sevgi ne ümit gibi duyguları kullanmadan yerini en azından şimdiye kadar muhafaza edebildi.
SUI GENERIS: Her şeyin kendine özgü bir kuramı var... Tarih ve teori ile "çalışılan, öğrenilen, hissedilen, keşfedilen" gibi her bir yöntemi de kendine ait o "tutum ve yaklaşım" içinde barındırır. Mündemiçtir...
Bu zihni ben Dücane Bey'den öğrendim... Hâlâ öğreniyorum.
Tabi bunların bir "affect" olduğunu da Ulus Baker'den..
Tanrının olmadığına %1000 eminim bunu tüm kalbimle hissedebiliyorum ve bunu küçük yaşlarda fark etmiştim. Bunu kimseye açıklama veya ispatlama ihtiyacım da yok kim ne yaparsa yapsın banane. En gereksiz boş konuşmalar tanrı hakkında yapılan tartışmalardır.
Evrende nedensiz tek bir olay, tek bir olgu göster iddian ciddiye alınsın bari...
Şu kısacık hayatta hiçbir zaman yüce ve güzel olanla; iyilik, merhamet ve huzur gibi insan varoluşunun derin anlam katmanlarıyla temas edemeyecek olman çok acı.
@@animal_culturaebu tanım bana hocanın ’ yeni din sanattır’ lafını hatırlattı. 🤔
Yüzde bin emin olmak ancak bilimsel veri ile mümkündür. Sen sadece bir doğmatiksin...
Zerdüştlerde de benzer namaz var.
Düşünmenin kalitesi size duymak istemediklerinizi söyleyenlerdedir. -Yolda yürümüş adam
Arada bir susunca video durdu sanıyorum konuşma hızını ölcmede Dücane birimi kullanılmalı o kadar yavaşsın be hocam 😂
Peygamber hayattayken ezan vardı. Medine'nin ilk yıllarından itibaren salat kelimesi ezanın içinde namaza çağrı olarak kullanılmıştır.
Peygamberin vefatından sonra değil.
Aksi ispat edilmediği sürece herkes iyi niyetlidir...
Kafam çok karışıyor. Peygamber tırnak keserken bile nasara ve Yahudilere muhalefet edermiş. Hâlâ bunu anlatırlar. Kur'an ben önceki kitapları desteklerim diyor. Bu durumda Hıristiyan ve Yahudiler yanlış ibadet ediyor da peygamber mi yanlışı devam ettirmiş. Onlarınki doğruysa neden muhalefet etmiş? Yoksa tüm anlatılanlar çarpitmadan ibaret mi?
Hayır. Domine etmek ve dünyayı yönetmekten ibaret.
destekten kasıt: gelen dinlerin iddiaları haktı ama mesajı tahrif ettiler (gerek yazılı gerek mana açısından) anlamında.anlaşılan o ki; yahudiler tanrısını kendi ırklarının seçilmişliği üzerine inşa ettiler, soyları ıshaktan devam etti.araplar ise ismail üzerinden soy bağı ile iktidarı kendilerine almak istediler.
Muhammedin Dunyayi yonetmek gibi bir niyeti yoktu bence. O arap kabilelerini birlestirmek istedi ve basardi. Sonrasinda olacaklari islamin bu kadar buyuyecegini kendi bile tahmin etmemistir.
Tevratta şarabınızı zevkle içiniz diyor. Bende öyle yapıyorum😂 takma kafana fazla
Cemaatler arasındaki kavga gibi düşün. Kaynağı ortak tek tanrılı rakip din. Kur'an'a tehdit diye tüm Yahudi şairleri yok etti. Pazar müşteri ilişkisi
Sayın Hocam,
Siz benden çok çok daha iyi biliyorsunuz ki, 1400 yıldır bitmeyen tartışmaların sebebi, Kur'an'ın Hz. Muhammed zamanında kitap haline getirilmemiş olmasıdır.
Şu an ki haliyle "Apaçık Kitap" olmayan bir kitabı tartışa tartışa bir hal oldu bize!
Halbuki ta baştan beri, İslam öncesinden başlayarak eğitimli, ahlaklı, ilim ve irfanlı nesiller yetiştirilseydi, biz Türkler bu hale düşmeyecektik.
Bu kafayla değil 1400 yıl, 14 milyon sene geçse, bu durum hiç değişmeyecektir...!
Ne kadar da cahiliz ve ne kadar zalim ! En çok bildiğimizi sandığımızın cahiliyiz hem de..Ve gölgelerimize sinmiş korkularımız nedeniyle en zalim..Ne nush ile ıslah oluyoruz , ne tekdir ile , ille de kötek ille de ..
Maçtan sonra izliyoruz bizde hocam.
Luthien'i Beklerken (Silmarillion'da Reform)
Sayın hocam teşekkürler
Kendini rahatlatmakdan insanların kaçınması gerekiyor. İç huzuru aramaktan kaçınmak şart ama bunu nasıl öğrenebilirsiniz? Akıl ile. Bu o kadar zor ki. Akla ihtiyaç duymuyorsanız başka. Akla ihtiyacınız varsa bunun için çabalıyorsanız ne ala. Diğer insanların akla ihtiyaç duymadıklarını farketmemelerinin acısına katlanacaksınız. Herkes kendisini akıllı sanmıyor mu?. Bu yüzden herkes huzuru arıyor. Godo'yu bekleyin gelecek. 😊😊 Bu normalize olmuş bir anormalliktir. Rahatına düşkünlük insan açısından tam bir fiyaskodur.
Din, ilahi maksatlar ve insanların maslahatlarını(faydalarını) merkeze koyan emirler bütünüdür.
Dini maksatları dört ayrı kategoride inceleriz
1) İman, akaid ( değişmez)
2) Ahlaki değerler ( değişmez)
3) İbadetler ve ritüeller( değişmez)
4) Sosyal hayat, siyasal hayat, kültürel hayat ve medeni hayatı düzenleyen kurallar(değişir).
İslam dini onu savunan ve ona saldıran iki dar görüşün arasında sıkışıp kalmış (garip ) bir dindir.
Sorun dinde değil, dini yanlış algılarına kurban edenlerdedir....
Karakusili adaletinde coğrafya kaderdir.
Okunabilecek en iyi kuran meali veya tefsiri hangisidir hocam tavsiyeniz ne olur?
🙋🏻♂️🍷🌈
DÜCANE BEY, Söylediklerinizin özeti şu: "DİNLERİN HEPSİ SAÇMADIR, ALLAH DA BU İŞLERİ YETERİNCE BİLMİYOR, İNSAN AKLI ONU AŞMIŞTIR." (Mealen.) O zaman sen bize yeni bir din ortaya koy , bir de Allah bul da ona tapalım, mesut bahtiyar yaşayalım!
din sanat, otorite hakikat
Godot gibi, Luther de gelmeyecek.
Maçtan sonra kesin izlicem diyenler? 😂
Yahudi ibadet şekline bir örnek:
czcams.com/video/dytlTfMPyH8/video.htmlsi=R6bP847Ror9KWrB0
hocam mustafa öztürk panteist olduğunu ruşen çakır'ın kanalında açıkladı.
Mustafa Öztürk panteizme değil panenteizme yakın. Yaşar Nuri de deizme yakındı. Dücane Hoca eli açık oynamayı sevmiyor 😂.
Söyledikleriniz benim tarafından anlaşılıyot
“Şeriat” diyenlerle dinini teselli vasıtası görüp, yaşayıp gidenlerin ne alakası var. Şeriat din değil, rejimdir diye düşünüyorum. Siz öyle düşünmüyor musunuz?
Şeriat İslam'ın zorbalık aracıdır.
Reklamlara uyuz oldum
160 bin abone var begenı sayısı cok az arkadaslar hocamın emegıne saygı duyalım lütfen yuklenın begenılere elınıze yapısmıyor ben denedım.
Sayın hocam, din irrasyol düşünce üzerine kuruludur bu yüzden insanlar mantıklı cevap beklemez diyorsunuz. Lakin ben Kuranı sayısını bilmiyorum epey okudum. Ve şu sonuca vardım. Allah peygamberi ve kitabı dinini irrasyonel düşünce üzerine inşa eden toplumlara göndermiştir. Afrikadaki yerel kabile dinlerini kast etmiyorum. Tevhid dinini akıldan uzaklaştıran toplumları kast ediyorum.
Ortada ne Allah var kardeşim ne de gönderilen bir kitap... 93 milyar ışık yılı çapında bir evrende bir toz zerresi kadar bile hükmü olmayan bir mavi gezegende zekaca biraz gelişmiş olan pirimatlardan başka bir şey olmayan türümüzün uydurması bunlar. Kendi için eşrefi mahlukât diye şişinir, kibirlenir insan oğlu, varsa bir yaratıcı, onun mesajına muhatap olmaya layık olduğunu falan zanneder. Yav sen kimsin ki yaratıcı güç sana mesaj göndersin Ödemiş'ten Fadime saçını mı örttü afedersin kıçını mı açtı bunu kendine dert edinsin?
Dahi filozofun size tenkitleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Neden onunla tartışmaktan kaçınıyorsunuz?
2 haneli IQ sahibi kahvehane kekosuyla ne tarisacak 5 dk dinledim midem bulandı ciddiye alınacak hiçbir tarafı yok yazik bir de bu tipleri dinleyen var seviye yerlerde
Adam resmen şaklaban nereden bulup ciddiye alıyorsunuz bu tipleri?
Dahi filozof kim ?
Herkese sallayan trolün tekini ciddiye almayın.
O kim?
Dinin modern olma kaygısı yoktur. Modernitenin de dinle bir sorunu yoktur...
Din, doğası gereği irrasyoneldir zaten...
Selam. Edip beyde son derece medeni tartışır Dücane bey . Keşke olayı kafes döğüşü olarak görmeseniz de sizi bir programda şöyle fikirlerinizi tartarken görebilseydik.
hocam 14 akademisyen şeriat islam değildir bildirgesine imza atmamış mıydılar? hz Aişe konusunda ortak bildiri yayınlanmadı qaliba
Onların da canına okunur yakında
2:10:35 Daha yeni Hasan Aydın'ın inançlar eleştirilemez mi? videosunu dinledim. Siz ise inançlar eleştirilemez diyorsunuz. Konuyu biraz açar mısınız?
Söylediğiniz bir çok şeye katılıyor olsamda dinin düşünceye ihtiyacı yoktur söylemini doğru bulmuyorum. Çünkü dinin ya da İslam dininin insanlardan en çok istediği şey akıl yürütmeyle yani düşünceyle doğru olanı idrak edebilmesidir.Ayrıca örf adet deyip işin içinden çıkmaya çalışmak da yanlış. Çünkü Hz. Muhammed’in “Biz atalarımızdan böyle gördük” diyen toplumlara aksini, emredileni anlatması, onları bir nevi gelenekçi tutumlarından vazgeçirtmeye çalıştığını gösterir.
Onu bunu bilmem ama luther çok acımasız biri ve korkaktı. Kendi takipçilerinin krala karşı isyanı sırasındaki tutumu eleştiri konusu olmuştur. Rivayete göre, Luther bu isyanı bastırmak için kralın müdahalesini desteklemiş ve isyancıların çok acımasız bir şekilde cezalandırılmasına ses çıkarmamıştır. Bu cezalandırma yöntemi, 'kısık ateşte yakma' olarak bilinir ve en acımasız ölüm şekillerinden biri sayılır. Bu yöntemde, kurbanlar bir direğe bağlanır ve yavaş yanan bir ateşin üzerinde tutulur Bu işkence saatlerce, hatta günlerce sürebilir ve kurbanların uzun süre acı çekerek ölmesine neden olur
Psikoz kendi içinde tutarlı diyeceğiz. Bu konuşmadan bu mu çıkıyor?
Hocam bilmiyorum yanlış mı düşünüyorum; Yahudiliği anlamadan müslümanlığı anlayamazsınız!!
O kadar içice gecmiş şeyler var ki,insan hayret ediyor.
🤍🫶👏
Ya hocam bütün kaynakları ortalama 17-18-19 civarı olduğunu gösteriyor siz hala 9 diyorsunuz. Bende bunu anlamıyorum...
Bütün dünya 9 olduğunu biliyor. Araplar kabul ediyor. Sen neyi niye zorluyorsun. Tmm zoruna gidiyor, inanmak istemiyorsun ama acı gerçekler bunlar.
"Namazın nasıl kılındığını Allah Rasul'u yahudilerden görmüştür" dedi ! Bak bu meseleyi Ebubekir Sıfıl güzel açıklıyor! Tavsiye ederim. Küçük bir tiyo, Imamı Azam hapisteyken onunla orda olan yahudi bilgini namazı ondan öğrendi ve hapisten çıktıktan sonra kendi cemaatına bunu uygulattı! Bütün yahudiler bu şekilde namaz kîlmaz büyük bir ihtimalle bu ekolun takipcileri devam ettiriyordur! Konuşurken % yüz emin olma hali sıkıntılı!
tüyo.bir de ezanı duysan neler anlatırsın acaba.
@@insansarrafi Sence namazı alan ezanını bırakır mı!?
Mü'minler olarak;
Rab olarak Allah'tan,
Din olarak İslam'dan,
Peygamber olarak Hz. Muhammed'ten razıyız...
Rab olarak Allah'tan,
Dün olarak İslam'dan,
Resul olarak Hz. Muhammed'ten razıyız...
Ustat, anladik lafin tamami aptal'a anlatilir eyvallah da, Luther de boyle dusunseydi Luther olabilir miydi? Aklindakini haykirmak degil midir hayata imzani atmak.
ERKEN YAŞTA EVLİLK
Antik ve Orta Çağ’da dünyanın hemen hemen her yerinde kızların ve erkeklerin evlilik yaşı çok düşüktü. Kızların da genelde erkeklerden daha düşüktü. Orta Doğu’da kızlar ergenliğe girince genelde 12-14 yaş arasında evlenir, Avrupa’da evlilik yaşı kilisenin de onayı ile 12’de başlardı. Antik Yunan’da da bu yaşlarda evlenmek normal kabul ediliyordu. Uzak Doğuda da durum farklı değildi. Orta Çağ’da da erken yaşlarda bir kızın evlenmesi etik olarak yanlış mıydı? Cevabımız evetse tüm dünyanın orta ve antik çağda toplu olarak evlilik konusunda ahlaksız olduğunu iddia etmemiz gerekir. Halbuki Orta Çağ’da ortalama insan ömrü 31-35 bandındaydı. Dolayısıyla erken yaşta evlilik yaygın pragmatik bir tercihti.
Üstelik o çağlarda konunun uzmanı olan felsefecilerin de bunu eleştirmemiş olmasını açıklamamız gerekir. Bugünkü ahlaki sezgilerden hareketle Orta Çağ’da erken evlilikleri eleştirmemiz yanlıştır. Hz. Ayşe’nin evliliğini eleştirmek de bunun sonucunda yanlıştır. Aynı şekilde geçmiş uygulamalardan hareketle bugün erken evliliklere izin verilmesi gerektiğini savunmak da yanlıştır.
Tarihi olaylara anekronik bakmak 19'uncu yüz yıldan itibaren oluşan temel bir kişilik hastalığıdır.