Bir Aşk Hikayesi ve Antik çağın şifa merkez.
Aydın İlinin Sultanhisar İlçesinin hemen kuzeyinde bulunan NYSA antik kenti ile yaklaşık 4 km. batısında yer alan Salavatlı beldesinin kuzeydoğusunda bulunan AKHARAKA ören yeri, günümüzde turistik yönden çok önemli olan arkeolojik yapı kalıntılarına sahiptir. Bu iki antik kentten, özellikle Akharaka (Salavatlı) eski çağlarda bir termal tedavi merkezi olarak kullanılmış olmasıyla da ünlüdür. Bugün buradaki Sarı Su olarak adlandırılan derenin suyunun içerdiği kükürt ile yeraltındaki kükürtlü gazın varlığı eski çağlarda bu Antik yerleşimin çok önemli ve gizemli (mistik) bir tedavi merkezi olmasını sağlamıştır.
Akharaka Luwi dilinden türetilmiş bir kelime olup “Ulu Su” anlamındadır. Strabon eserinde bölgenin jeolojik yapısından söz ederken kentten de şu şekilde bahseder:
“…Maindros dolaylarındaki bütün toprakların depremin etkisi altında olduğunu ve iç kısımlara kadar hem ateş hem de su tarafından oyulduğunu,bu nedenle ovalardan başlıyan bu durumun, kharonionlar ülkesine kadar uzandığını söyliyebiliriz. Bundan Akharaka’daki ve Magnesia ile Myus yakınındaki Khaironları kastediyorum…”
Ayrıca burada yapılan tedavi yöntemleri arasında kuluçka ve şok tedavisinin de olduğu Antik kaynaklarca bildirilmektedir. Bunun sonucunda da dinsel bir hüviyet kazanan Akharaka, tanrılara şükran için yapılan çeşitli dinsel törenlerinde yeri olmuştur. Milet’in kutsal alanı Didyma’da olduğu gibi Akharaka’daki kutsal yerleşim de Nysa antik kentine kutsal bir yol ile bağlanmıştır. Salavatlı, özellikle, Hellenistik devirden (yaklaşık M.Ö.330-30) Roma İmparatorluk dönemi ve onu takip eden yıllardaki Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde bu jeotermal ve dinsel özellikleri nedeni ile hastane, büyük, küçük havuzlar ve şifa hamamlarına gelen konuklar için yapılan evlere iskan edilmiştir. Böylece önemli bir sağlık merkezi olan ören yeri ayrıca buradaki Pluto (Hades) - Persephone (Kore) tapınağı ile de Helenistik ve Roma dönemlerinde bu Antik yerleşimdeki tedavi merkezinin yanında onunla ilişkili olan dinsel merkez olarak gelişmiş ve kentin sosyal ve eğitim alanında büyük katkılarda bulunmuştur
Nysa’dan çıkıldığında çift katlı mezar yapıları ve Roma dönemine tarihlenen köprüler bu kutsal yola eşlik eder. Aktarımlara göre Akharaka yer altı dünyasına açılan ve içinden kükürtlü gaz çıkan mağaralara sahiptir. Kharonion denen bu mağaralara boğa bırakarak kurban etmek yöredeki bir adettir. Sözkonusu jeolojik garipliklerin karşılığında öteki dünyanın tanrısı Hades burada bir tapkı görmüştür. 1909’da kazılan tapınak günümüzde yeniden araştırılmaktadır.
Perseohone Zeus ve Demeter’in kızıdır, diğer bir adı bakire anlamına gelen Kore olan Persephone başka tanrıların ilgisini çeken güzel bir kızdı. Lakin Demeter tek kızına duyduğu takıntılı ilgi nedeniyle tek kızını diğer tüm erkeklerden uzak tutmaktadır. Persephone’nin en büyük talibi kuşkusuz yer altı dünyasının ve ölülerin tanrısı Hades’ti, orta yaşlarda karanlıkta ve ölülerin gölgesi altında yaşayan zor bir tanrı olan Hadesin kalbi Persephone’nin gençliği ve güzelliği ile yumuşamıştı. Demeter’e kızıyla evlenmek istediği söylediğinde Demeter sinirlenmiş ve bunun gerçekleşmesinin imkansız olacağını söylemişti, Kalbi kırılan Hades yine de Persephone’den vazgeçmemişti. Bir gün genç kız vadiden çıçek toplarken bugün e kadar gördüğü en benzersiz çiçek olan nergiz çiçeğine rastlar, çiçeği topraktan çektiği anda altında duran yer yarıldı ve bu yarıktan kara atlarıyla Hades çıkageldi. Hades Genç kızı daha çığlık bile atamadan tutar ve ardındaki yeryüzü tekrar kapanırken onu yer altındaki krallığına kaçırır. Olay çok hızlı gerçekleştiği için kimse göremez fakat Persephone’nin babası Zeus ve güneş Tanrısı Helios olay a tanıklık eder, ancak bu olaya karışmamaya karar verirler.
Kalbi kırılmış üzgün Demeter tüm dünyada kızını aramaya kara verir, yakın arkadaşı Hekate ise her şeyi gören güneş tanrısı Helios’un ona yardım edebileceğini söyler. Demeter ağlayarak yardım için Helios a yalvarınca üzülen Helios gördüklerini Demeter e anlatır. Demeter öfkelenir ve Hadesten intikam almak ister ama Helios ona Persephone’nin Hadesin karısı olup ölülerin kraliçesi olmasında bir problem olmadığını söyler ancak Demeter işin peşini bırakmaz, sinirden çıldırmış ve kendini hakarete uğramış hissetmektedir. Tek yaveri ölüler olan Hadesi kızına layık görmez. Aynı zamanda gerçeği açıklamadığı için Zeus a sinirlenir ve tanrıları cezalandırmak için Demeter görevlerini yapmayı bırakır. Bunun sonucunda dünya kurumaya, hasatlar ve bitkiler verimini kaybetmeye başlar, hayvanlar açlıktan ölür ve tüm dünyada kıtlık başlar. Dünyada acı çeken insanların çığlıkları Olimpos a Zeus’un kudretli işiten kulaklarına ulaşır, Tanrı Zeus bir şey yapmazsa tüm insanlığın sonunun geleceğini fark eder bu yüzden Demeter ve Hades arasında bir anlaşma sağlamaya çalışır.
#gezi
#keşfet
#travel