Historia ogrodów / Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum
Vložit
- čas přidán 9. 05. 2019
- Kiedy w 1980 r. Stare Miasto w Warszawie wpisano na Listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO, odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie wraz z ogrodami wyznaczyła ramy czasowe restytucji całego zabytkowego obszaru. Wtedy też przyszłość okalającej budowlę zieleni, nabrała szczególnego, również symbolicznego znaczenia.
Ogród, który odzwierciedlał trudne dzieje Zamku i stolicy, na przestrzeni wieków dopełnił reprezentacyjnego charakteru monarszej rezydencji. Pierwotne założenie powstało już w dobie Piastów mazowieckich, prawdopodobnie poza obrębem murów ─ na brzegu Wisły. Znaczenie panoramy miasta od strony rzeki wzmocniło się w dobie jagiellońskiej, kiedy na skarpie istniał geometryczny ogród włoski, a u jej stóp znajdowały się sady owocowe. Podczas kolejnych stuleci teren kształtowały gusta i wizje kolejnych władców, a także klęska rozbiorów i XIX-wiecznych zrywów powstańczych.
W czasie rozbudowy wazowskiej, podczas której główny korpus Zamku zyskał formę pięcioskrzydłowego gmachu, skarpę wyrównano i otoczono potężnym murem obronnym, a niewielki ogród pielęgnowano zgodnie z trendami sztuki barokowej, zaczerpniętymi m.in. z Wiednia i Florencji. Okazałe założenie wzmacniające dostojeństwo budowli miało powrócić w czasach Stanisława Augusta, jednak zamierzeń króla nie udało się doprowadzić do końca. Projekt monarchy utrwalił za to zmianę, która wpłynęła na współczesne oblicze podzamcza ─ z myślą o ogrodzie u podnóży rezydencji osuszono część koryta Wisły, co oddaliło rzekę od Zamku. Publiczny park, który dzięki temu powstał tu w XIX wieku możemy nazwać zrębem przyszłego Ogrodu Dolnego. Trwałą spuścizną tego okresu są Arkady Kubickiego ─ pierwotnie tunel nad ruchliwą ulicą, mający poprawić komfort przechadzek.
Charakter nadwiślańskiej zieleni zmieniły wydarzenia burzliwego wieku XIX ─ po powstaniu listopadowym stacjonowali tu kozacy, a Dolny Ogród był zamkniętym terenem wojskowym. Budowie koszar i stajni towarzyszyła całkowita degradacja drzew. Marzenie o ogrodzie wróciło razem z odzyskaniem niepodległości. W okresie międzywojennym rozpoczęła się budowa bulwarów, czemu towarzyszyły liczne projekty aranżacji zieleni, m.in. autorstwa zamkowych architektów ─ Kazimierza Skórewicza i Adolfa Szyszko-Bohusza, którego wizję zrealizowano częściowo w 1937 r. W nowym ogrodzie, pomyślanym jako część przebudowy całego kompleksu, koncepcje barokowe łączyły się z modernistycznymi. Na środku znalazł się okazały wgłębnik, a po jego bokach zasadzono cztery symetryczne boskiety grabowe tworzące zielony labirynt.
W zamyśle projektanta pojawiły się także fontanny i amfiteatr od strony rzeki oraz dekoracyjne kamienne wazy, ale wybuch wojny udaremnił te plany. Ślady tego założenia zachowały się na powojennych zdjęciach ruin Zamku Królewskiego, a północne nasadzenia drzew z tego okresu przetrwały do dziś. Zasadzone podczas międzywojnia rośliny nie osiągnęły jednak docelowego kształtu, gdyż podczas okupacji staranna pielęgnacja nie była możliwa. Po 1945 r. boskiety grabowe zmieniły się w nieuregulowany gąszcz, a ogród funkcjonujący częściowo jako zaplecze budowlane przy odbudowie Starego Miasta, uszczuplono w związku z budową Trasy W-Z. Zachowanym drzewom więcej uwagi poświęcono dopiero na początku XXI wieku, kiedy ponownie zaczęto je formować i przycinać. W 1989 r. rozpoczęły się prace projektowe zmierzające do odtworzenia ogrodów zamkowych.
Bazując na rozwiązaniach Szyszko-Bohusza, projekt nowego założenia zaczęli opracowywać prof. Janusz Bogdanowski i Dorota Uruska-Suszek. Prace przerwała jednak śmierć projektanta w 2003 r. Dwa lata później z koncepcjami poprzedników zmierzyli się Jakub Zemła i Tomasz Zwiech z pracowni Ogród Park Krajobraz, którzy stworzyli ostateczną koncepcję restytucji Ogrodów Zamku Królewskiego. Z zespołem projektantów współpracowała m.in. dr Małgorzata Szafrańska, której Ogrody zawdzięczają bogaty zbiór materiałów opisujących dzieje ogrodów zamkowych, zebrany w książce Ogrody Zamku Królewskiego w Warszawie, wydanej w 2017 r.
W związku z niezwykle obszernym zakresem prac, analizowanych materiałów źródłowych, istotnych elementów historycznych, które powinny być uwzględnione podczas procesu odtworzenia ogrodów, projekt został podzielony na etap zawierający zakres prac związany z Ogrodem Górnym i Dolnym, jednak przy ścisłym zachowaniu ich kompozycyjnej całości i jedności stylowej.
W 2013 r. rozpoczęto prace związane z odtworzeniem Ogrodu Górnego. Gdy po dwóch latach spełniło się marzenie o godnym Zamku założeniu, przyszła kolej na Ogród Dolny. We wrześniu 2017 r. podjęto przygotowania do rekonstrukcji Ogrodu Dolnego, który w 2019 r. został otwarty dla publiczności.
Cieszę się że Zamek Królewski pięknieje z każdym rokiem,zasługuje na to jest to nasze dziedzictwo narodowe.dziekuje i pozdrawiam
Wspaniały ogród! Gatulacje!
Doczekałem się...dziękuję wszystkim zaangażowanym w te dzieło.
Pięknie! Ale brakuje jeszcze: 1. likwidacji ślimaka na trasę; 2. zagłębienia lub likwidacji Wisłostrady tak aby ogrody mogły sięgać aż do brzegów rzeki :)
dziekuje !
Sono italiana, ho potuto ammirare in questo video, anche se non ho capito molto, perché non conosco il polacco, questi capolavori che somigliano molto ai palazzi Reali italiani, alla Reggia di Caserta e a tutti gli altri Palazzi Storici italiani.
Aż do dzisiaj nie wiedziałem, że Arkady Kubickiego zostały wybudowane nad drogą, która tam wtedy była...
Piękny nasz zamek brawo❤. Mam pytanie kiedy będzie rewitalizacja ogrodu północnego tam są 3 budynki będą zburzone? czy zostają?
Świetna realizacja, dobra robota. Tak trzymać Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum! :)
Niemcy powinny nam zafundować odbudowę Pałacu Saskiego i Pałacu Bruhla.
Co to znaczy, że "Gnojna Góra zniknęła" w czasie zaborów? Na czyje polecenie? I dokąd?
Daję like, jednak bardzo mocno wkurza mnie, gdy moi dziadkowie płacili przez dziesiątki lat podatek na odbudowę Warszawy, a dziś Warszawa zgłasza największe pretensje przeciwko podatkom Janosikowym. Miasto które dzięki przez dziesiątki lat czerpało korzyści z tytułu odbudowy miasta, nie wypada...
Bardzo ciekawy materiał, ale dykcja lektora woła o pomstę do nieba...
O wiele piekniej zamek by sie prezentowal z tym duzym zbornikiem wody (tu gdzie jest wglebienie z trawa) i zespolem fontann w tym zbiorniku. Byloby bardziej okazale niz ze skromnymi malymi fontankami. Brakuje troche okazalosci w tym projekcie. Moim zdaniem ogrod jest za skromny.
Odbudowany ze składek obywatelskich rękami narodu? Wstęp - 30 PLN!? Ot taka wdzięczność za ciężką pracę i poświęcenie przy odbudowie! Takie rzeczy to tylko w Polsce! :/