LEVİNAS: BAŞKANIN KARŞI KOYULAMAZ YÜZÜ | DR. GÖZDE MOCAN

Sdílet
Vložit
  • čas přidán 22. 11. 2022
  • Herkese merhabalar,
    Bu videomuzun konusu çağdaş felsefeci Emmanuel Levinas’ın başka kavramı üzerine. Başkanın günümüzde önemi tartışmasız. Elbette sadece günümüz için değil, her çağda başkanın konuşulması ve tartışılması gerekli. Felsefe tarihinde başkayı ilk tartışan filozof Aristoteles. Özellikle Nikomakhos’a Etik’in bir bölümünde dost üzerine söyledikleri ben ve başka arasındaki ilişkiyi ve bir aradalığı ortaya koyuyor. Ben ve başka bir ben bir elmanın iki yarısı gibi birbiri olmadan var olmama durumunu gösteriyor. Yine felsefe tarihine bakıldığında Descartes’in cogitosu yani ‘düşünüyorum’u gözleri ben üzerine çeviriyor. Çünkü cogito her zaman özne olarak benin düşünmesi anlamına geliyor. Oysa sen söz konusu olduğunda durum ne olacak? Ben düşünüyor da senin eli armut mu topluyor :)
    Sadece ben ve benin eylemleri üzerine değil, sen dolayısıyla başka üzerine düşünmek çağdaş felsefenin en temel gündemi. Bu gündemi belirleyen bir isim Levinas. Özellikle hocası Heidegger’in varlık ve varlığın unutulmuşluğu için söylediklerini başka ve başkanın unutulmuşluğuna yönlendiriyor. Başka benin kendisinden yola çıkarak anlayacağı bir var olan değil. Başkanın kendi özerkliği ve varoluşu vardır ve başka kendi varlığını bene yüzü aracılığıyla dayatır. Başka bir deyişle başkaya dolayısıyla başkanın yüzüne karşı kayıtsız kalamam. Başka benden hiyerarşik olarak üstün olan var oluşunu bana dayatır. Ben ‘öldürmeyeceksin’ buyruğunu başkanın yüzü ile ilk karşılaştığımda anda anlar ve uygularım. Başkayı öldürmemek benin ilk karşı koyamayacağı buyruktur. Onu öldürmemek benin sorumluluğudur.
    Felsefe de epistemoloji ya da ontoloji ile değil, uğraşacaksa etik ile uğraşmalıdır. Çünkü başkadan daha önceliği olan ve sorumululuk duyulan bir varolan yoktur. E Levinas söylediklerinde haksız mı? Bu videoda başkayı yerine farklı özneler koyarak dinlemeyi öneriyorum. Levinas’ın söyledikleri kadın, çocuk, duyumsama yetisine sahip diğer canlılar ya da her tür ötekileştiren için düşündüğümüzde neler değişir biraz hayal edelim mi?
    İyi seyirler dilerim.

Komentáře • 18