4 De Johannes-mens - Het Lam Gods van Jan van Eyck in Gent - innerlijk christendom in meesterwerk

De filosoof, theoloog en pedagoog Jan Amos Comenius (1592-1670, fakkeldrager van het Rozenkruis 9) schrijft in zijn laatste boek Unum Necessarium (Het ene nodige) onder andere:
’Iedere keer als een christen de heilige schrift leest, is het van het grootste belang er aandacht aan te schenken dat hij hetgeen hij erin vindt, niet beschouwt als iets dat buiten hem staat en hem niet aangaat, maar als iets dat zijn persoon betreft, die hij als in een spiegel ziet. Steeds moet hij zich in de plaats denken van degene over wie gesproken wordt, of deze nu vroom of goddeloos is. Steeds behoort hij alles wat hij hoort zeggen of ziet doen, op zichzelf toe te passen.’
spiritueleteksten.nl/esoteris...
Dit advies van Comenius geldt natuurlijk niet alleen voor de Bijbel, maar ook voor de mensen in ons leven en de personages die we tegenkomen in bijvoorbeeld boeken en films. Ook de mensen die zijn afgebeeld op ‘Het Lam Gods’ kunnen we zien als spiegelbeelden van onszelf.
Sommige personen en personages komen in ons leven om spiegels te zijn, om gewoonten en gedragingen te laten zien die we bij onszelf kunnen veranderen.
In dit vierde deel van ‘Het nieuwe Jeruzalem in jezelf’ gaan we in op de Johannes-mens, dat is de mens die je wordt als je het pad van geestelijke bewustwording en vernieuwing gaat. Deze benaming is in eerste instantie gebaseerd op de figuur van Johannes de Doper zoals die beschreven wordt in de vier evangeliën in de Bijbel. De naam Johannes kan ook verwijzen naar Johannes de Evangelist.
spiritueleteksten.nl/schilder...
De beide Johannes-figuren zijn als standbeelden afgebeeld op het onderste register van het gesloten veelluik. In de kerkelijke traditie wordt het feest van Johannes de Doper (of van sint Jan) zes maanden voor Kerst gevierd: op 24 juni, tijdens midzomer vlak na de zomerzonnewende. Dat betekent natuurlijk niet dat hij op die datum geboren is. Het is historisch aangetoond dat de profeet Johannes de Doper heeft geleefd en gewerkt in Palestina, maar zijn geboortedatum is onbekend, evenals die van Jezus.
De dag van Johannes de Evangelist is destijds vastgesteld op 27 december. Dat is dus tijdens midwinter, vlak na de winterzonnewende. Naast de polariteit winter-zomer is er nog een andere polariteiten bij de beide Johannes-figuren vast te stellen. De Doper wordt heel mannelijk verbeeld, terwijl de Evangelist een vrouwelijke uitstraling heeft. Verder treedt Johannes vooral in de openbaarheid voordat Jezus zijn omwandeling begint, terwijl Johannes de evangelist zijn werk naar buiten pas aanvangt als Jezus zijn taal op aarde heeft voltooid.
In het Nieuwe Testament van de Bijbel zijn de volgende geschriften opgenomen waarin Johannes als auteur wordt genoemd:
Het evangelie van Johannes
De drie zendbrieven van Johannes
De openbaring van Johannes
Eeuwenlang heeft men gedacht dat deze als bijbelboeken geschreven zijn door Johannes, zoon van Zebedeüs en één van de twaalf discipelen van Jezus. Uit historisch onderzoek blijkt dat dit hoogst onwaarschijnlijk is. De schrijfstijlen verschillen sterk en de geschriften zijn allemaal rond het jaar 100 geschreven, een moment waarop de betreffende Johannes al geruime tijd gestorven zou zijn.
Weten hoe het een en ander historisch precies in elkaar steekt is uiteraard niet nodig voor het gaan van het pad van de christelijke mysteriën. Er bestaan ook andere klassieke christelijke teksten die zijn ondertekend met de naam Johannes. Vermeldenswaardig in dit verband zijn Het geheime boek van Johannes, ook bekend als Het apocryphon van Johannes dat hoog aangeschreven stond bij de katharen, en De handelingen van Johannes. Deze hebben duidelijk een gnostiek karakter.
Van de vier evangeliën in de Bijbel is het evangelie van Johannes het meest diepzinnig en gnostiek. De naam Johannes is dan ook verbonden met veel gnostiek-christelijke stromingen. Er wordt daarom ook wel geschreven en gesproken over het johanneïsche christendom.
Hoe kan het christendom van Johannes worden gekarakteriseerd? Na een citaat Antoine Gadal (1877-1962) uit zijn boek Het erfgoed der katharen, laten we bijbelteksten volgen over een profetie van Jesaja, over de aankondiging van de geboorte van Johannes door de engel Gabriël en over het leven van Johannes de Doper.
spiritueleteksten.nl/esoteris...
Pentagram boekwinkel
Bakenessergracht 1
2011 JS Haarlem
Tel. [phone]