AGH - Metrologia - Radar i fotoradar - pomiar prędkości, dokładność, mandaty..

Sdílet
Vložit
  • čas přidán 22. 08. 2024
  • Radar to urządzenie budzące sporo kontrowersji pośród kierowców. Jaka jest jego dokładność i zasada działania? Na czym polega pomiar prędkości? Czy pomiar za pomocą fotoradaru jest wiarygodny? Postaram się odpowiedzieć na te pytania.

Komentáře • 58

  • @ArduGeek6502
    @ArduGeek6502 Před 3 lety +3

    Świetny film, i z chęcią obejrzałbym film o metrologi prawnej

  • @dzieckowemgle3
    @dzieckowemgle3 Před 3 lety +5

    Panie Doktorze, tylko jedno wtrącenie - w istocie rzeczy każdy radar mierzy czas, nie odległość. Podobnie potocznie używa się pojęcia odbicia fali miast wywoływania wtórnego, dookólnego promieniowania namierzanego obiektu. Jednakowoż, to jest to, co chce się oglądać w polskim internecie!

    • @piotrburnos1004
      @piotrburnos1004  Před 3 lety +1

      Dziękuję za komentarz. To prawda - na poziomie fizycznym tak naprawdę mierzony jest czas, chociaż w istocie interesuje nas droga i jej pochodna czyli prędkość.

    • @Dan-oo1rj
      @Dan-oo1rj Před rokem

      No nie, bo radar dopplerowski (wykorzystujący efekt Dopplera) mierzy częstotliwość a z niej wylicza prędkość :)
      No, chyba, że pomiar częstotliwości potraktujemy jako pomiar czasu pomiędzy kolejnymi szczytami fali :) Wtedy tak - nadal mierzy czas! :D

    • @MegaMag1973
      @MegaMag1973 Před 6 měsíci

      Mam drobny zgrzyt. O ile mi wiadomo to oba urządzenia pomiarowe do statycznego pomiaru są to urządzenia laserowe. Czyli upraszczając, dalmierze laserowe czyli nie są urządzeniami radarowymi. Czy są?

  • @akta1984
    @akta1984 Před rokem +4

    W praktyce, nie chodzi o pomiar prędkości, a o dochód budżetu państwa lub gminy.
    Innymi słowy to sąd decyduje z jaką prędkością jechałeś i wywody o dokładności pomiaru są poza osiągalną rozdzielczością składu orzekającego.
    BTW. W filmie nie bylo mowy o interferencjach z innych źródeł radiowych.

  • @Atetus94
    @Atetus94 Před 3 lety +3

    Czekam na kolejny film o CAM II :)

  • @krzysztofbednarek979
    @krzysztofbednarek979 Před 3 lety +2

    Super info . Dziękuje

  • @SebastianMargalski
    @SebastianMargalski Před 3 lety +1

    Fantastyczny i bardzo potrzebny materiał. Jedno mi zgrzytnęło, gdy opowiada Pan o radarach pokazuje Pan urządzenia laserowe. Zasada działania obu rodzajów urządzeń jest podobna, ale w laserach zamiast mikrofal wysyłana jest wiązka światła laserowego. Zabrakło mi wlaśnie takiego jasnego podziału. Chętnie zobaczyłbym ranking obu metod pomiarów oraz odporności na zakłócenia i ew.mity, choćby wirująca płyta CD na lusterku ;)

  • @arturdurakiewicz8520
    @arturdurakiewicz8520 Před 3 lety +1

    Jak zwykle Super !

  • @yerbadealer
    @yerbadealer Před 3 lety +1

    Świetny wykład.

  • @ireksliwka6724
    @ireksliwka6724 Před 2 lety +1

    Dobry temat👍👍👍

  • @grzegorzskora9507
    @grzegorzskora9507 Před 3 lety

    Warto dodać do pomiaru błąd szybkościomierza pojazdu namierzanego, który także powinien być uwzględniony w całości pomiaru.
    Metrologia to jest to. Dziękuję za świetny wykład.

    • @piotrburnos1004
      @piotrburnos1004  Před 3 lety +2

      Prędkościomierze w pojazdach podają zazwyczaj prędkość zawyżoną i z moich obserwacji wynika, że jest to robione nieliniowo. Czyli jeżeli prędkościomierz wskazuje 100km/h to faktycznie jedziemy nieco wolniej. Z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu i kontroli drogowych to oczywiście dobrze bo może nas ustrzec przed mandatem. Jednak "błąd" ten nie wpływa na pomiar prędkości wykonany radarem, a poza tym jest nie do określenia (w każdym pojeździe jest inaczej). Nie ma więc powodu aby uwzględniać go w pomiarze radarowym.

    • @macosm7818
      @macosm7818 Před 3 lety

      @@piotrburnos1004 Z tego co słyszałem to jest to unormowane (jak zresztą wszystko) , ale na zasadzie, że wartość wskazywana nie może być niższa niż rzeczywista dlatego jest zawyżona aby był margines bezpieczeństwa.

  • @marcinnaecki1514
    @marcinnaecki1514 Před 3 lety +4

    Potwierdzam, iż polska policja nie uwzględnia przy pomiarze błędu urządzania określonego przez producenta. Błąd pomiaru zostaje także określony podczas okresowej kontroli urządzenia w urzędzie miar i zamieszczony jest w świadectwie kontroli. Dokument ten powinien być przechowywany wraz z urządzeniem w radiowozie. Niestety polscy policjanci wszelkimi sposobami próbują odmówić sprawcy wykroczenia wglądu do posiadanego (lub też nie) dokumentu, gdyż jest on podstawą do odjęcia kilku km/h od wskazanej przez urządzenie wartości prędkości. Dla odmiany w DE każdorazowo informuje się sprawcę o tzw. tolerancji pomiarowej urządzania i odbywa się to w sposób bardzo precyzyjny w stosunku do zakresu prędkości.
    Bardzo proszę autora o rozwinięcie wątku dotyczącego urządzeń zamontowanych w nieoznakowanych samochodach policyjnych oraz wskazania możliwych błędów pomiarowych.

    • @piotrburnos1004
      @piotrburnos1004  Před 3 lety +1

      Dzięki za komentarz. Przyglądnę się bliżej fotorejestratorom i być może powstanie o nich film :)

    • @obiwanbts
      @obiwanbts Před rokem

      W kwestii wideorejestratorów w nieoznakowanych radiowozach nie ma juz w sumie czego dodawać. To NIE JEST urządzenie pomiarowe, do okreslania predkości nagrywanego i tyle. To jest urządzenie pomiarowe do okreslania prędkości radiowozu i niczego więcej.

  • @Atetus94
    @Atetus94 Před 3 lety +1

    Fajny odcinek :)

  • @balinnaloin8858
    @balinnaloin8858 Před 2 lety +1

    Odcinek prawny truecam prosze ;)

  • @marcinl4396
    @marcinl4396 Před 10 měsíci

    74 ja miałem 71 i 4 stówki to już mi było szkoda

  • @MegaMag1973
    @MegaMag1973 Před 6 měsíci

    Czyli są to urządzenia radarowe używające fali radiowej, czy urządzenia laserowe czyli dalmierze laserowe a co za tym idzie emitują wiązkę światła, bo skoro tak, to nie są radarami.

  • @jerry8250
    @jerry8250 Před rokem

    Chcacy poogladac echo moga zbudowac radar ultradzwiekowy i na oscyloskopie obserwowac jego otoczenie. Synchro dajemy z nadajnika ;)

    • @jerry8250
      @jerry8250 Před rokem

      Z tym laserem to niezly pomysl. Trzeba bedzie w wolnej chwili sie pobawic.
      Jak na razie udalo sie potwierdzic spsob na podsluch stosowany przez Mc Gyvera. Mianowicie wykorzystal fakt modulacji amplitudowej przez drgajaca szybe w oknie. Szyba pobudzana byla przez rozmawiajace osoby. Dziala ale sa lepsze metody :D

    • @jerry8250
      @jerry8250 Před rokem

      Co do efektu Dopplera. Zawsze gdy ktos chce zobrazowac ten efekt wspomina o kartce a nie o strazy czy psiarni. I tak od dekad...

  • @marcinl4396
    @marcinl4396 Před 10 měsíci

    trzeba przekroczyć setke żeby coś z tego było

  • @darekkapala
    @darekkapala Před 3 lety

    A czy można uznać za wiarygodny pomiar prędkości jadącego samochodu z wideorejestratora samochodowego który mierzy prędkość drugiego pojazdu jadącego z naprzeciwka, oba auta jadące w przeciwległych kierunkach?

    • @piotrburnos1004
      @piotrburnos1004  Před 3 lety +2

      Wydaje się, że tutaj konieczny byłby wideorejestrator z radarem. Więc co do zasady tak. Ale musiałbym rozpoznać temat.

    • @obiwanbts
      @obiwanbts Před rokem

      Robią tak w USA, ale zupełnie innymi urządzeniami niż VideoRapid i PolCam. Oczywiście z użyciem radaru/lidaru - nic na oko. Na oko tylko wytypowują kierowce którego trzeba zmierzyć dokładniej.

  • @eR-MIK
    @eR-MIK Před rokem

    Usłyszałem to o czym uczą w szkole podstawowej! Ciekawe, ze ministorwie o tym nie wiedzą! Jaką więc szkołę skończyli?

    • @obiwanbts
      @obiwanbts Před rokem

      Wiedzą, wiedzą. Ale wiedzą też jeszcze inną rzecz - potrzeby finansowe budżetu oraz założone na początku roku statystyki... To jest główny problem.

  • @dudusdudus2871
    @dudusdudus2871 Před 2 lety

    Czy radar ultralyte lti 20/20 to jest ten z video i zdjęciem ?? Czy to jest zwykły miernik bez tego kolorowego radaru?

    • @obiwanbts
      @obiwanbts Před rokem +1

      2 sekundy w google...
      Ultralyte - nie ma zdjęcia, tylko wynik pomiaru
      TruCam - ma zdjęcie/filmik

  • @darekwerewolf
    @darekwerewolf Před rokem

    Witam interesuje mnie lidar truecam. A w zasadzie błąd pomiaru. Producent wskazuje że jego błąd to +- 2 km/h, jednak inną informacją jaką można wyczytać w instrukcj jest ta, że optymalna odległość pomiaru to 70m od mierzonego pojazdu. Czy taka informacja oznacza, że radar może mylić się o +- 2km/h jeśli pomiar został wykonany optymalnie i bład może być miekszy jeśli obiekt znajduje się w większej odległosci? Czy w całym zakresie odległości od 0 do 1200 m zawsze będzie to +-2km/h?

    • @piotrburnos1004
      @piotrburnos1004  Před rokem

      Wydaje mi się dokładność musi być podana w całym zakresie. W wolnej chwili zerkne do instrukcji. Pozdrawiam

    • @darekwerewolf
      @darekwerewolf Před rokem +1

      @@piotrburnos1004 ja znalazłem taką amerykańską, ale nie da się wysłać zrzutu ekranu. Jest tam sekcja
      Section #4 - Roadside Laser/Camera Setup w której jest napisane:
      The optimum targeting distance is 70 meters (230 feet), but good illumination and focus can increase this distance. Conversely, there is less natural light available on cloudy days so it may be necessary to decrease the targeting distance. Hand-held: 15 - 80 meters (50 - 262 feet) Tripod mounted: 15 - 90 meters (50 - 295 feet)

    • @darekwerewolf
      @darekwerewolf Před rokem

      BTW. Dziękuję za odpowiedź.

    • @piotrburnos1004
      @piotrburnos1004  Před rokem

      Jak pisałem. Dokładność odnosi się do całego zakresu. Reszta to zalecenia co do zasięgu w zależności od pogody.

    • @obiwanbts
      @obiwanbts Před rokem +1

      Należy odróżnić niepewność pomiarową urządzenia od błędu pomiaru. (Pan dr używa w filmie terminu błędu pomiarowego podczas gdy tak na prawdę mówi o niepewności pomiaru - ale film jest kierowany do szarego Kowalskiego, stąd można to uznać za zasadne). Urządzenie być może i ma niepewność (błąd) pomiaru na poziomie +/- 2km/h w całym swoim zakresie pomiarowym (urządzenie, jako fizyczny parametr, jako cecha urządzenia), natomiast to czy sam pomiar będzie miał taki czy inny błąd, to już inna sprawa. (Np. zwykła linijka ma "niepewność pomiaru" na poziomie ok. 1mm - 0,5 mm, ale czy każdy pomiar nią będzie miał taki właśnie błąd? A co jak przyłożę linijkę krzywo, albo w poprzek? No własnie, linijka jako urządzenie nadal będzie miało niepewność 0,5mm, ale sam pomiar już bedzie miał dużo większy błąd pomiaru). Tak więc, nie ma szans żeby ktokolwiek z 1200 metrów trafił idealnie w tablicę rejestracyjną (a tak nalezy wykonywac pomiary lidarem) i utrzymał wiązkę na niej przez nawet 0,33s (a to tylko jeden pomiar, a wykonywanych jest kilka pod rząd). Taka wiązka "miota" się po cąłym aucie i jego okolicach przy takiej odległości, dlatego producent sugeruje "strzelanie" z ręki na max 80, a ze statywu na 90-160m (zaleznie od urządzenia). Nie mówiąc już o tym jaka jest szerokość wiązki laserowej na odległości 1200m - obejmuje swoją średnicą co najmniej sąsiedni pas ruchu jak i wszystkie inne "śmieci" obok auta (słupy, barierki itp). Przy 80m nie ma tego problemu bo średnica wiązki to tylko kilka cm, a nie kilka metrów...

  • @akta1984
    @akta1984 Před rokem

    T2 - t1 to predkosc będzie ujemna

  • @maciejdabrowski8123
    @maciejdabrowski8123 Před 2 lety

    Zwracam się z prośbą o pomoc.
    Proszę o pomoc bo mam niedługo sprawę w sądzie i ewidentnie policjanci coś kręcą (11.04.2022).
    Pomiar został dokonany ze 102m, na filmie wiać moje auto z krzyżykiem na sierodku, mniej więcej na wysokości rejestracji.
    Jechałem ulicą Rokicinską w Łodzi, gdzie myślałem zawsze że jest 70km/h a jest w rzeczywistości 60km/h i przyznałem się do tego a policjant na to że jechałem 82km/h. Kontrolowałem prędkość i wskazówka była na prędkości 70km/h (dodam że prędkość pokazywana na prędkościomierzu zweryfikowałem z sygnałem GPS i wynosi przy tej prędkości około 4km/h mniej niż ta wskazywane przez prędkościomierz)
    Policjantka pomimo tych 102m odległości pomiaru zdołała wyjść na ulicę i mnie zatrzymać a jeszcze w tym czasie przecież policjant musiał skierować jakieś słowa do policjantki w celu zatrzymania, a ja gwałtownie nie hamowałem jechałem sierodkowym pasem na tej trzypasmówce. Wydaje mi się to nie realne z prędkości 82km/h gdzie był dość duży ruch.
    Chcial bym żeby cały pomiar został nagrywany nie tylko wykroczenie, to by wszystko wyjaśniło, nawet tą kamerką na mundurze.
    Policjant który przeprowadzał kontrolę stwierdził też za Sędziego że "Sądowi to wystarczy do tego zyby mnie ukarać" jest to opinia policjanta czy decyzja wydana za sędziego. Policjant w taki sposób podważa nie zawisłość Sądów..
    Jeszcze kilka słów otuchy usłyszałem od innych policjantów takich jak:
    -mam tylko 100zł a oni mi załatwią więcej
    (powinienem się cieszyć że tylko tyle)..
    Pomiar został dokonany z ręki urządzeniem laserowym tym z roku 2020 z wyświetlaczem.
    Z góry dziękuję.

    • @ChyluXIII
      @ChyluXIII Před 5 měsíci

      I jak poszło? Bo ja od 3 lat chodzę do sądu w podobnej sprawie też w Łodzi

    • @maciejdabrowski8123
      @maciejdabrowski8123 Před 5 měsíci +1

      @@ChyluXIII Niestety sprawę przegrałem, policjanci są przez specjalistów przygotowani w jaki sposób obronić swoją tezę a nie sposób prawidłowy zrobić pomiar. Jedyne co teraz mogę zrobić to jak spotykam tego policjanta na drodze pełniącego jakieś czynności zgłaszam od razu jak popełni jakieś wykroczenie, już dwa razy zgłosiłem wykroczenie w ruchu drogowym przez tego policjanta ale nic z tego nie wyszło bo tak jakby miał parasol nad sobą. Ostatnio przyłapałem go na jeździe po chodniku wzdłuż bez włączonych sygnałów świetlnych i czekam na rozwój sytuacji. Taka mała wojenka pozdrawiam.

    • @Jm-uh6zu
      @Jm-uh6zu Před 4 měsíci

      ​@@maciejdabrowski8123jakie to typowo polskie ...zamiast bić się w pierś że prędkość przekroczył to teraz musi się zemścić 😂😂

  • @dominnimod4281
    @dominnimod4281 Před 3 lety +2

    W przepisach jest jasno uregulowane dlaczego policjant nie moze wziac pod uwage dolnej granicy bledu pomiaru, choc moglby tez wziac przeciez gorny blad pomiaru, bo dlaczego nie. Ale jest to jasno okreslone w naszych przepisach dlaczego policja nie moze brac tego pod uwage podczas kontroli. Druga kwestia to taka ze mierząc urzadzeniem zainstalowanym w pojezdzie tj. Radiowozie nie mierzy predkosci swojego radiowozu jak Pan sugeruje ale tez pojazdu mierzonego. Przyklad 23:00minuta predkosc pojazdu mierzonego, 120, predkosc radiowozu 133. Prawy dolny rog ekranu. Kwestia trzecia, nie bronie ani jednych ani drugich. Ale to instytucja jaka jest instytut miar wydaje swiadectwo wzorcowania dla urzadzen jakimi sa poddawane te urzadzenia i po wykonanych badaniach wydaje swiadectwo i dopuszcza urzadzenie do pracy przez policje. Wiec albo ludzie tam pracujacy powinni zostac zwolnieni za to ze sa niekompetentni wydajac takie zgody, albo urzadzenia sa ok. To tyle. Nikogo nue mam na celu obrazić, wyrazilem tylko swoje zdanie. Pozdrawiam

    • @piotrburnos1004
      @piotrburnos1004  Před 3 lety

      Dziękuję za komentarz. Z ciekawości, czy może Pan podać źródło dotyczące przepisów? Natomiast co do wideorejestratora, to opierałem się na wiedzy powszechnie dostępnej co do tych urządzeń i na zeznaniach policjantów przed sądem. We wskazanej minucie filmu 23:00 na ekranie widać jedynie prędkość 120 km/h, a wartość 133 jest wyrażona w impulsach na sekundę. Należałoby więc sprawdzić co ta wielkość oznacza. Z chęcią bliżej przyglądnę się tym urządzeniom - może w osobnym filmie.

    • @dominnimod4281
      @dominnimod4281 Před 3 lety +1

      @@piotrburnos1004 podstawa prawna jaka reguluje ta kwestie znajduje sie w rozporzadzeniu odnosnie pracy recznych mierników prędkości znajdujacych sie na wyposażeniu policji, oraz w rozporzadzeniu w sprawie uprawnień policjantów pełniących służbę na drogach realizujacych zadania z zakresu ruchu drogowego. Policjant pelniacy sluzbe na drogach nie moze brac pod uwage zakresow bledu a jedynie wartosc jaka zostala mu wyświetlona. Wynika to z tego ze moglby dzialac raz na korzyść kierujacego a raz na szkode, no w sytuacji gdy 1 km w gore i kierujacy stracilby prawo jazdy. I tu zaraz bylby zarzut ze pokicjant zrobil to specjalnie bo moglby tak zrobic a nadal dzialaby w zakresie marginesu błędy. I dlatego brac pod uwage margines bledu w polsce moze brac tylko i wylacznie sad. Gdzie należy pamiętac ze w sytuacji granicznej sad moze uznac 1km w gore i pozbawic prawo jazdy ale tez sad moze nalozyc o wiele wieksze wartosci kwotowe. To do kwestii pierwszej. Ciekawostka tez jest ze dokonujac pomiaru recznym miernikiem predkosci stojac im dalej od krawedzi jezdni zwieksza sie tangens kata alfa co sprawia ze miernik ten wskazuje predkosc mniejsza niz w rzeczywistosci mierzony pojazd sie porusza. Im bardziej w krzakach tym lepiej dla kierowcy, jest to zapis z instrukcji obslugi tego urzadzenia. Co do videorejestratora w pojezdzie to wskazuje dwie predkosci. Predkosc radiowozu i predkosc pojazdu mierzonego. Jest to troche ciekawe bo radiowoz ma swoj fabryczny licznik a i radiowozy sa to dzis nowoczesne pojazdy i maja wiarygodne wskazania same w sobie, ale videorejestrator sam w sobie mierzy predkosc radiowozu i pojazdu mierzonego a pomiar faktycznie polega na czasie w jakim wiazka jest wysylana i wraca. Gdzie musi byc zachowana stala odleglosc jak i czas na pomiar. Stad czesto upadaja wsadzie kwestia poniarow z tzw dojazdu. W razie pytan sluze pomocą. Przepraszam za literowki lub orty ale pisze z tel a tu slownik roznie poprawia. Pozdrawiam

    • @dominnimod4281
      @dominnimod4281 Před 3 lety

      Jeszcze jedna kwestia. Ręczny miernik prędkości ultralythe mierzy prędkość tak że policjant celuje i wskazuje punkt tzn pojazd poddany pomiarowi.Ale jeśli mówimy o mierniku jakim jest trucam to tam już jest kilkusekundowe nagranie z pomiaru wraz z punktem tzn miejscem gdzie celuje policjant oraz dodatkowo to urzadzenie robi zdjęcie więc tu już jest gorzej bo jest i zdjęcie z pomiaru i nagranie wraz ze miejscem gdzie celował funkcjonariusz. Więc te urządzenia są już dość nowoczesne i w tym drugim przypadku ciężko jest podważyć pomiar pod kątem co i gdzie mierzył policjant. To tak tylko w ramach dodatku do tematu bo policja odkąd ja pamiętam zaczynała od różnych urządzeń w ramach tego tematu a na dzień dzisiejszy używa już sprzętu można powiedzieć piątej generacji czy nawet szóstej zaczynając od iskry , a kończąc na trucamie czy już nawet nowszym sprzecie

    • @marcinnaecki1514
      @marcinnaecki1514 Před 3 lety

      @@dominnimod4281 Bardzo ładnie przedstawiłeś praktykowaną przez drogówkę metodologie pomiaru prędkości pojazdu. Wcześniej jednak nadmieniałeś o wewnętrznych uregulowaniach obwiązujących w policji w zakresie pełnienia służby na drogach. Jednym z nich jest ZARZĄDZENIE Nr 30
      KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI:
      sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-resortowe/pelnienie-sluzby-na-drogach-35416133
      Pytanie czy oprócz powyższego aktu prawnego byłbyś uprzejmy wskazać konkretne - istotne przepisy dotyczące pomiaru prędkości ?

    • @rtsp
      @rtsp Před 2 lety +1

      @@dominnimod4281 Wszystko fajnie ale czy trucam II posiada żyroskop gdzie po zaczęciu pomiaru ruchy ręki będą korygowane czy jednak może sobie taki policjant przez jeden pomiar przejechać barierki znajdującej się z tył pojazdu aż do przodu pojazdu (przecież wg instrukcji może te pomiary wykonywać z 1,2 km przez 0,33s co w przypadku pojedynczego pomiaru totalnie go zaburza). A także co z propagacją wielodrogową (np na drodze wiązki stoi słup - bo i takie przypadki widziałem) i w tym wypadku interferencją fali ?. W którymś z filmików także pokazują trucam (chyba wersja 1) gdzie Emil trzyma przycisk i robi pomiar jednego pojazdu po czym przechodzi na pojazd stojący i na końcu okazuje się że zdjęcie jest robione właśnie pojazdu stojącego jadącego prędkością poprzednio zmierzonego - mindfuck. Od dzisiaj wiem jedno w przypadku złapania na takie urządzenie z miejsca należy prosić o nagranie i dokładnie je analizować.

  • @TVBigos
    @TVBigos Před 3 lety +3

    Wow - dziękuje, piękna prezentacja
    - proszę odpisz do mnie na tvbigos@wp.pl

    • @piotrburnos1004
      @piotrburnos1004  Před 3 lety +2

      Dzięki za pozytywny komentarz :) Na maila? Nie dostałem nic..

    • @TVBigos
      @TVBigos Před 3 lety +2

      @@piotrburnos1004 Piotrze - napisz do mnie, puść swój nr tel, oddzwonię

    • @andrzejlaik5375
      @andrzejlaik5375 Před rokem

      @@piotrburnos1004 witaj potrzebuje instrukcji obsługi Turcam 2