روستای مبارکه تفت - یزد ( Mubarake village of Taft - Yazd )

روستای مبارکه یزد ، خورشید کویر
هنوز که هنوز است با شنیدن نام کویر مرکزی ایران، بیابان‌های خالی از سکنه برایمان تداعی می‌شود. اما بیابان‌های وسیع و بی‌انتها فقط یک بخش از واقعیت مناطق کویری ایران هستند. در میان شن‌های روان بیابان‌ها، شهرها و روستاهای زیبا و بی‌نظیری وجود دارند که هزاران سال نیروی حیات و سرزندگی را به کویر هدیه کرده‌اند و همچون خورشیدی در قلب کویر می‌درخشند. روستای مبارکه یزد یکی از این خورشیدهای کویر است که با معماری بی‌نظیر و فرهنگ منحصربه‌فرد، میراث باارزش نیاکان کویرنشین‌مان برای ماست.
روستای مبارکه در فاصله پنج کیلومتری شهر تفت و ۱۲ کیلومتری شهر یزد قرار دارد. ساکنان این روستا زرتشتی هستند و به زبان فارسی و با گویش یزدی و فارسی دری صحبت می‌کنند. مهم‌ترین ویژگی روستا معماری خانه‌ها و سبک زندگی اهالی‌اش است که زندگی ایرانیان باستان ساکن در کویر مرکزی ایران را نشان می‌دهد. آتشکده‌ها و خانه‌های اهالی که دو تا از آنها به خانه بوم‌گردی تبدیل شده‌اند، از جذابیت‌های این روستا هستند.
جشن‌های زرتشتی که در روستا برگزار می‌شود و اهالی در آنها حضور فعالی دارند و چندان شناخته‌شده نیستند هم برای گردشگرهایی که به این روستا سفر می‌کنند جالب و دیدنی است. جشن‌های گاهنبار که شش جشن مختلف هستند و با هدف بخشش به یکدیگر و کمک به نیازمندان در شش زمان سال برگزار می‌شوند، جشن سده و جشن انار از مهم‌ترین جشن‌های سالانه‌ی روستای مبارکه یزد هستند.
این روزها بیشتر سالخورده‌ها ساکن روستا هستند اما در روزهای تعطیلات و روزهای جشن با بازگشت کوچ‌کرده‌ها و حضورگردشگرها جمعیت روستا بیشتر می‌شود و حال‌وهوایش هم تغییر می‌کند. در روزهای جشن مردم مهمانی برگزار می‌کنند و کسانی که توانایی مهمانی گرفتن و بخشش به دیگران را ندارد، در مراسم دیگران شرکت می‌کند و از سفره‌ای بهره می‌برد که همه جا گسترده است.
جشن سده هم پس از نوروز دومین جشن بزرگ در ایران باستان بوده از جشن‌هایی است که ۱۰ بهمن در این روستای زرتشتی‌نشین برگزار می‌شود. مردم از ۵ بهمن شروع به جمع‌آوری هیزم می‌کنند و از صبح روز جشن روی پشت‌بام خانه‌ها یا در دشت یا سر کوه بلندی هیزم‌ها را آتش می‌زنند و اوستا و گات‌ها سرود می‌خوانند و جشن و پایکوبی می‌کنند. این جشن در واقع گرامی‌داشت همکاری بین اهالی روستا یا شهر است که بین ایرانیان باستان ارزش زیادی داشت. روشن‌کردن آتش هم به این صورت است که جوانان با مشعل‌ پشت‌سر موبد حرکت می‌کنند و بعد از سه بار گشتن دور تل هیزم، آن را روشن می‌کنند. روستای چشم، چسبیده به روستای مبارکه یزد ، یکی از مراکز برگزاری جشن سده است.
اواخر آبان که فصل برداشت انار است، در روستا جشن انار برگزار می‌شود. انار در فرهنگ ایرانی میوه‌ بهشتی نامیده می‌شود و نشانه‌ی‌ زندگی، باروری، سرسبزی، و فراوانی است. در این جشن زنان روستا لباس محلی به تن می‌‌کنند و دف می‌زنند و اهالی شادی و پایکوبی می‌کنند.
سرو دوتای روستای مبارکه
در محوطه‌ی نزدیک روستا دو درخت سرو بلند در کنار هم هستند که اهالی به سروهای دوقلو «سرو دوتا» می‌گویند. عمر این سروها را حدود ۵۰۰ سال تخمین می‌زنند، کم‌وبیش هم‌سن خود روستا. این سروهای باشکوه و زیبا که ارتفاع‌شان به ۱۵ متر می‌رسد، ده سالی است در فهرست میراث طبیعی شهر تفت ثبت شده‌اند. در نزدیکی سروهای دو قلو در کنار بقایای یک آتشکده قدیمی و اقامتگاه بوم‌گردی ناردونه که یک خانواده‌ زرتشتی اداره‌اش می‌کنند، یک سنگ‌نوشته هم قرار دارد که داستان ساخته شدن روستای مبارکه را می‌گوید.
براساس سنگ نوشته حدود ۴۵۰ سال پیش مردی به نام مرزبان ظهراب که آن زمان بزرگ و کلانتر زرتشتیان بود، با هدف جمع‌آوری پول برای جمع کردن زرتشتیان پراکنده در اطرف یزد، برای ملاقات سردسته پارسیان هند راهی هندوستان می‌شود. وقتی به هندوستان می‌رسد داستانش را برای بزرگ پارسیان تعریف می‌کنند و او ۵۰ هزار روپیه در اختیارش می‌گذارد تا روستایی برای زرتشتیان بسازد. مرزبان ظهراب به یزد برمی‌گردد بعد از کلی جست‌وجو برای پیدا کردن جای مناسب برای ساخت روستا، در خواب محلی به او الهام می‌شود. او سراغ محلی که در خواب دیده می‌رود و چاه می‌کند و به آب می‌رسد و روستای مبارکه یزد را بنا می‌کند.
در هر گوشه و کنار روستا می‌توانید نشانه‌های دین زرتشتی را ببینید. در محوطه‌ کنار سروها که بقایای یک آتشکده‌ی قدیمی هم در آنجا وجود دارد، جایی به شکل آتش‌دان برای روشن کردن شمع و دعا و نیایش در نظر گرفته شده و سه آموزه‌ اصلی دین زرتشت یعنی گفتار نیک، پندار نیک و کردار نیک در بالای آن دیده می‌شود.
به رسم تمام شهرها و روستاهای زرتشتی‌نشین یک دخمه وجود دارد. زرتشتیان اجساد مردگان را در دخمه می‌گذاشتند تا خوراک جانوران شوند و به این دخمه‌ها برج خاموشان می‌گفتند.
در دین زرتشت معتقد بودند که آب و خاک و باد و آنش چهار عنصر مقدس هستند که به هیچ‌وجه نباید آلوده شوند و به همین دلیل برای مردگان برج خاموشان که برجی دایره‌ای شکل بود را طراحی کردند تا هیچ عنصری از آنها آب و خاک را آلوده نکند. دخمه‌ها سقف نداشتند و اندازه‌شان براساس جمعیت هر شهر یا روستا تعیین می‌شد. گاهی برای دو یا چند روستای نزدیک به هم یک دخمه ساخته می‌شد که دخمه‌ روستای مبارکه یزد و چم از این جمله است. دخمه‌ها معمولا بیرون روستا و شهرها ساخته می‌شدند تا باد آلودگی حاصل از اجساد را به داخل روستا نیاورد. این گورستان زرتشتی تا اوایل دوره‌ پهلوی یعنی تا زمانی که دخمه‌گذاری ممنوع می‌شود کاربرد داشته است.
مثل تمام شهرهای کویری، بهترین زمان سفر به روستای مبارکه از اوایل آبان تا اوایل اردیبهشت است. اما می‌توانید زمان سفرتان را طوری تنظیم کنید که جشن‌های روستا مثل جشن انار یا جشن سده همزمان شود و تجربه‌ای منحصربه‌فرد با خود به خانه ببرید.