Jinghpaw ni a Labau

Sdílet
Vložit
  • čas přidán 7. 09. 2024
  • Jinghpaw Mung gaw Sai hte Ga Shaka Da ai Shadip Jahpang Lamu Ga Re.
    Chyahkyet Duwa hte Naw Maja Duwa tsun ai Shadip Jahpang gamung kaja hpe mung madat yu ga.
    2011 June 9 kaw na bai hpang wa ai Majan hpe sawk sagawn yu ai shaloi Hpaga majan n re, Masa majan n re, hpaji majan n re, labau majan n re. Tinang a sai hkaw nna shadai lup ai, sai hte ga shaka da ai manu ga shadip jahpang hpe makawp maga ai majan re. Dai majaw ndai majan gaw Jinghpaw ni marai langai sha nga tim gasat na majan re nga, Miwa Gumsan mungdan Hkunming Shiga Dap Hpa-awn wa Shwili e galaw ai Mungkan Jinghpaw Wunpawng Myusha Hpaji Ningli Jahkrup Zuphpawng Kaba ( February 20-22, 2014) hta tsun lai wa sai.
    Shi hku nna majan byin ai hte Hpyen koi yen nga ai IDPs shara ni hkan du yu ai shaloi Ma shangai ai hte sai she mya re ai shadai hpe tinang a nta ginsum a sinpraw maga na shadaw pawt hta grai hkaungga ai hku sa lup ai hpe mu u ai da. Shi tsun ai hta dai ni gara amyu ni mung tinang hte rau shata 9 shata 10 rau Kanu a kan kaw nga ai shadai hpe kam ai hku she kabai kau, nkau mi chye pyi n chye ai prat hta Jinghpaw Kachin ni gaw grai ahkyak shatai nna tinang madu ai lamu ga, dum nta hta lup da let atsawm sha kawa hte kum da ma ai. Ndai gaw tinang a shawng nnan hkaw ai sai hte tinang a shadip jahpang lamu ga hpe ga shaka da ai, sai ga shaga ai lamu ga re ngu ai lachyum re. Dai majaw Jinghpaw ni tinang a shadai lup ai, dialup daihpang ga, sai hte ga shaka da ai lamu ga hpe asak hte galai let makawp maga ai lam gaw mau hpa lam n re. Dai majaw ndai majan gaw tinang a lamu ga tinang sha n lu madu yang zim ai baw majan n re nga tsun lai wa sai.
    Labau hpe bai nhtang yu ai shaloi mung Englik-Myen majan 1885, October shata e ngut nna Myen sum mat ai. Myen hkawhkamdan hpe Englik la kau dat sai. 1886 Englik hpyen hpung ni Manmaw de Jinghpaw ga hpe mung jat bang la na matu du gale mara ai. 1886-1915 laman Englik-Jinghpaw majan law law lang byin sai. Amyu langai hku, amyu a malai buga hpe makawp maga ai hku hkap manga gasat ai. Majan shang na matu du, magam ni woi-awn ai, majan pa hta e lareng larau ai ni hpa-awn ai, simsa lam hpe amyu a malai lajang ai lam re.
    *Mying Kaba ai Kasat Poi ni: - Sadung (1891 Dec ) Fort Harrison, - Sama Bum ( Hpyen n-gun 1200) Dec 1892 Fort Morton, - Mare 46, Htinggaw 639 English ni jahten gaw ya ai. Duwa Wabaw Zau Rip, Jinghpaw Mung hte Ngai (laika. 33)
    Englik hte gasat gala nna simsa myit hkrum ga shaka (peace treaty) ka shagu, hpa-awn ningbaw magam ni gaw ndai hku galaw ma ai.
    Masha jahpan nachying n law nna mungkan e lup nga ai amyu langai mi gaw, jan n shang ai (empire) hkawseng mungdan hpe gaw gap nna mungkan ntsa e mungdan law law hpe awng dang madu la nhtawm hpyen janmau gup let gumrawng nga ai Ingalik ni a hpyen dap kaba hpe shaning 30 jan gasat manga da lu ai lam gaw Jinghpaw Wunpawng amyu ni a matu nachying arawng la ging ai lam kaba langai mi rai nga ai.
    "Anhte amyu a malai" majan shang ai, simsa myit hkrum lam hpe hkap la ai, ngu ma ai. Langai hkrai hku n rai, amyu a malai she galaw ai. Ndai hpe hpungtang hpaji hku yu yang nation ngu ai lailen nan rai nga ai. Dai majaw Englik mausa hta "Kachin nation" ngu ai hku nna, nation-to-nation (nation amyu langai hte langai) ngu nna matut mahkai masai.
    Englik hte gasat gala byin yang, Miwa Mungdan a malai mung n re, Myen hkawhkam a malai mung n re, anhte amyu a malai sha gasat ai. Ndai lailen hpe awm dawm ahkaw ahkang lu ai amyu ni a akyang lailen (sovereign nation) ngu nna lachyum shapraw la nga ai.
    Anhte amyu ngu ai a lachyum gaw, wuhpung kaba raitim amyu langai sha hku nna sha shamu shamawt ai, ngu nga ai. Ndai a lachyum gaw, "amyu langai, amyu masa lailen langai (one people, one nation)" re.
    Daini anhte ndai labau hpe bai shachyaw nga ga ai.
    Video credit- Hkahku Mung Ginwang
    Mahta ai laika ni:-
    Duwa Wabaw Zau Rip- Jinghpaw Mung hte Ngai.
    Duwa Zanghta Sin - Demukrasi Nhtang Hku.
    Dr. Maran La Raw Lakjet .

Komentáře • 3