ไขปริศนาพระธาตุดุม สกลนคร
Vložit
- čas přidán 7. 09. 2024
- บทความอาจารย์ สรรณสนธิ บูญโยทยาน /// สงสัยมานานแล้วว่า....ทำไมพระธาตุดุม (ปราสาทขอม) ที่อำเภอเมืองสกลนครจึงมีรูปร่างแปลกไปจากพระธาตุองค์อื่นๆในจังหวัดสกลนคร แถมยังใช้วัสดุก่อสร้างส่วนใหญ่ของตัวห้องเป็น "อิฐเผา" และเสริมด้วยหินทรายกับศิลาแลงในบางส่วน แสดงว่าปราสาทหลังนี้ต้องนัยที่ไม่เหมือนปราสาทขอมอื่นๆในจังหวัดสกลนคร
อนึ่ง การเรียกชื่อปราสาทขอมในแถบพื้นที่ภาคอีสานตอนบนใช้คำว่า "พระธาตุ" เพราะเป็นศัพท์ภาษาลาวล้านช้าง แต่ภาคอีสานตอนใต้ จังหวัดบุรีรัมย์ ศรีสะเกษ และสุรินทร์ ใช้คำว่า "ปราสาท" เพราะเป็นอิทธิพลของกัมพูชา เช่น ปราสาทพนมรุ้ง ปราสาทตาเมือนธม ปราสาทเมืองต่ำ เป็นต้น ดังนั้นในที่นี้ขอใช้คำว่า "ปราสาทดุม" เพื่อให้สอดคล้องกับที่มาของโบราณสถานแห่งนี้ พยายามหาหนังสือและข้อมูลจากหลายแหล่งมาอ่านก็ยังไม่มีใครวิจารณ์ในประเด็นนี้ ในฐานะที่เป็น "นักพิภพวิทยา" ซึ่งมองมนุษยชาติในแง่มุมที่หลากหลายโดยผสมผสานระหว่างแขนงวิชาต่างๆตั้งแต่จุลชีวันยันต่างดาว จึงจำเป็นต้องออกมาวิเคราะห์ในมุมมองใหม่ เป็นที่ทราบโดยทั่วไปว่าเวลานักโบราณคดีให้ความเห็นเกี่ยวกับความเป็นมาของโบราณสถานต่างๆ ท่านเหล่านั้นมักไม่ได้ฟันธงตรงๆแต่ใช้วิธีพูดแบบกึ่งแทงกั้ก เช่น คาดว่า น่าจะ เชื่อว่า สัณนิษฐานว่า มีความเห็นว่า อาจเป็นไปได้ว่า ผู้รู้กล่าวว่า ฯลฯ เนื่องจากท่านก็ไม่ได้เกิดในยุคนั้น ไม่ได้เห็นเหตุการณ์ด้วยตาตนเอง ไม่มีผู้ใดเป็นประจักษ์พยาน จึงจำเป็นต้องใช้วิธีประมวลและศึกษาข้อมูลตามหลักวิชาการที่น่าจะสอดคล้องแล้วมาสร้างบทสรุปที่ "เชื่อว่าเป็นไปได้" ผมไม่เคยเรียนวิชาโบราณคดีแต่ก็อาศัยความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคนิคการหาข้อมูลแบบพนักงานสอบสวนที่ต้องทำสำนวนส่งอัยการ เริ่มต้นจากการตั้งสมมุติฐานแล้วไปหาข้อมูลทั้งเรื่องราวและวัตถุพยานมาประมวลว่า "เป็นไปได้ไม้" ส่วนจะถูกหรือผิดให้เป็นดุลพินิจของท่านผู้อ่าน
จากประสบการณ์ที่ผ่านการทำงาน ดูงาน ฝึกอบรม ในประเทศต่างๆสามสิบกว่าประเทศ ได้พบปะพูดคุยกับนักวิชาการที่รู้เรื่องโบราณคดีหลายคน ท่านเหล่านั้นพูดตรงกันว่า "ห้ามเถียงกันในเรื่องประวัติศาสตร์" ทุกคนมีสิทธิให้ความเห็นและมุมมอง ไม่งั้นจะต้องต่อยปากกันแตกไปข้างนึง สามสิบปีที่แล้วผมอยู่ที่ประเทศอิสราเอลดินแดนแห่งพระคำภีร์ไบเบิ้ล มีโอกาสพูดคุยกับนักโบราณคดีหลายคนที่กรุงเยรูซาเลม ทุกคนยอมรับว่า "สรุปความเห็นตามวัตถุพยาน และเรื่องราวที่ประมวลจากจารึก หรือบันทึกเท่าที่ค้นพบ" หากได้ข้อมูลใหม่หรือค้นพบหลักฐานใหม่ก็สามารถเปลี่ยนข้อสรุปใหม่ได้....ไม่ว่ากันครับ
ปราสาทดุมในมุมมองของผม
1.ยังไม่มีข้อมูลว่าปราสาทหลังนี้มีชื่อจริงๆว่าอะไร ชื่อพระธาตุดุม มาจากนิทาน "ดุมล้อเกวียน" มาหักตรงนี้พอดี เช่นเดียวกับปราสาทขอมจำนวนมากที่ได้ชื่อใหม่ตามเรื่องราวในตำนาน นิทานพื้นบ้าน หรือตั้งชื่อตามสถานที่ในปัจจุบัน นักโบราณคดีเองก็ไม่รู้เหมือนกันว่าปราสาทหลังนี้หรือปราสาทหลังนั้นมีชื่อจริงๆว่าอะไร เพราะหลายแห่งไม่มีการบันทึกไว้อย่างเป็นเรื่องเป็นราว หรือไม่ก็ตั้งชื่อตามความนิยมในยุคปัจจุบัน เช่น ปราสาทนครวัด เป็นชื่อใหม่เนื่องจากมีการนำพระพุทธรูปเข้าไปไว้ในนั้นมากมายจนดูเหมือนว่าเป็นวัด แต่ความจริงปราสาทหลังนี้สร้างตามความเชื่อของศาสนาฮินดูสมัยพระเจ้าสุริยะวรมันที่ 2
2.ปราสาทหลังนี้ดูแล้วน่าจะเก่าแก่กว่าปราสาทหลังอื่นๆในจังหวัดสกลนคร ด้วยเหตุผลของรูปร่าง และวัสดุก่อสร้างที่เป็นอิฐเผา เนื่องจากยุคทวาราวดี อาณาจักรเจนละ และอาณาจักรขอมตอนต้นนิยมใช้วัสดุอิฐเผา เช่นปราสาทวัดภู ที่จำปาสัก สปป.ลาว ปราสาทพระโค ที่ตำบลโรโล่ย เสียมราช ประเทศกัมพูชา ปราสาทภูมิโปน ที่จังหวัดสุรินทร์ และปราสาทสัมโบร์ ไพรคุก (Sambor Prei Kuk) ที่กัมพูชา อนึ่งปราสาทขอมหลังแรกที่สร้างด้วยหินทรายคือปราสาทบากอง (Bakong Temple)
ข้อมูลและภาพถ่ายโบราณสถานในประเทศกัมพูชา Sambor Prei Kuk สร้างในยุคก่อนอาณาจักรขอม (Pre Angkorian 6th - 9th Century) ซึ่ง ผศ.ดร.สพสันติ์ เพชรคำ ผู้อำนวยการสถาบันภาษา ศิลปะ และวัฒนธรรม ม.ราชภัฏสกลนคร ส่งมาให้ทาง Facebook ปลายเดือนพฤษภาคม 2562 ทำให้ผมได้หลักฐานที่เชื่อว่า "พระธาตุดุม หรือ ปราสาทดุม" ที่สกลนคร น่าจะมีอายุเก่าแก่กว่าปราสาทอื่นๆในตัวจังหวัดเพราะมีรูปร่างหน้าตาคล้ายกับปราสาท Sambor Prei Kuk อีกทั้งวัสดุก่อสร้างก็เป็นอิฐเผาเหมือนกัน
ขอบคุณครับ ได้ความรู้มากเลยครับ
ข้อมูลหลักฐานแน่นมากครับ
ชัดเจนดีครับ
ฟังเข้าใจง่าย ไม่วกวน
ยิ่งดูยิ่งน่าสนใจครับอาจารย์ อธิบายชัดเจนเข้าใจง่ายครับ
ถ้ารื้อฟื้นประวัติศาสตร์ สกลนคร จะเป็นอีกจังหวัดที่ unseen อีกที่หนึ่งเลยครับ หวังว่า ผู้ว่า จะดูช่องนี้ แล้วปรับกลยุทยุทธดู
ขอบคุณที่ให้ความรู้ครับ
ขอบคุณมากครับ.
ชัดเจนคับ
อนุโมทนาสาธุสาธุ..ที่นำมาเผยแผ่..ได้ความรู้ทางประวัติศาสตร์มาก…
สกลนคร อดีตเป็นเมืองขอม มีปราสาท และพระธาตุ มรดกโลก มากมาย พัฒนาส่งเสริม เป็นแหล่งเรียนรู้ท่องเที่ยว ขอบคุณครับ
ติดตามค่ะ ชอบมากประวัติศาสตร์ อาจารย์บรรยายฟังเข้าใจได้ไม่ยาก ยอดเยี่ยมค่ะ
Important people should look after the ancient places like this , too busy greedy corruption,hope one day someone trying to save all of it ❤❤
ด้วยความเคารพครับส่วนตัวผมคิดว่าชาติปางก่อน
อ.สรรค์สนธินี่แหละหัวหน้าทีมสร้าง 🙏🙏🙏
👍👍👍สุดยอดจริงๆอาจารท่านนี้
ขอบพระคุณครับ
ดีครับ
อ.มีความรู้จริง ไม่ต้องอ่านบทมั่วที่คนเขียนให้
👍🏾👍🏾👍🏾👍🏾👍🏾👍🏾👍🏾👍🏾👍🏾👏👏👏👏👏👏👏👏👏
อีกอย่าง คนสกลนครต้องเข้าใจก่อน ที่พูดกันว่าเขมร คือขอมนั้น ไม่ใช่นะครับ เขมรก็เขมร เป็นชนชาติพันธุ์ที่บุพการีคือ ชาวกูย. ชาวกุยมีมากและกระจายอยู่ทั่วในอุษาคเนย์ นะครับ ไม่ใช่ขอม อย่าเข้าใจผิด. ขอบคุณที่คลิปนี้ไม่มีคำว่าเขมร หลุดออกมาเลย. ขอขอบคุณอาจารย์สรรค์สนธิ ครับ ที่ให้ความรู้ชัดแจ้งมาก. ในฐานะที่ท่านเป็นนักพิภพวิทยา. อยากให้ท่านคันคว้าหนองหานหลวงว่าเกิดขึ้นได้อย่างไร จากตำนาน น่าสนใจ น่าจะเกิดจากแผ่นดินไหวก็ได้นะครับหรืออาจจะเกิดพร้อมๆกันกับเทือกเขาภูพาน. มีเกาะกลางน้ำที่น่าศึกษาทีเดียว และใต้ธรณีกันบึงแห่งนี้เชื่อกันว่า มีเมืองขอมถูกพระยานาคถล่มจมลงไป และใต้น้ำ ใกล้เกาะมีโพรงถ้ำลึกหยั่งไม่ถึงพื้น ตำนานเล่าเป็นทางของพระยานาคขึ้นมาทำลายเมืองขอม น่าสนใจมากครับ
Is a Khmer Of Cambodia 😂
@@SirNova2o9กำพูชา ไม่ใช่ เขมร
กำพูชาเป็นอณาจักรขอม
ขอมคือชาวกูย
เขมร กมีร์ ปล้นอณาจักรขอม
แม่นแล้วครับ เขมรไม่ใช่ขอม
สวัสดีค่ะอาจารย์ฟังแล้วก็เพลิดเพลินดีค่ะ น่าติดตาม ค่ะ
ยุคทราวดีไหมครับ เพราะยุคก่อนขอมใช้อิฐมอญครับ
ผมว่าใช่ครับท่านอาจารย์ พูดถูก บางสถานที่อย่าไปดูปัจจุบัน เพราะมันอาจผ่านเวลา และการรีโนเวท เรื่อยๆมา ตามผู้นำที่มีอำนาจตอนนั้น และคงไม่มีใครคิดไปไกลว่าต้องอยากอนุรักษ์ให้ลูกหลาน อย่าลืมยุคนั้น มีแต่รบฆ่ากันแย่งพื้นที่ คงไม่มีใครอนุรักษ์ไว้ ใครขึ้นเป็นใหญ่ก็ต้องรื้อของเก่าไป สร้างใหม่ทับถมไปเรื่อยๆ ผ่านมาหลายยุคสมัย ไม่แน่ของเก่าเดิมๆ อาจหลายพันปี ที่เห็นปัจจุบัน ก็แค่สร้างใหม่ ต้องขุดลึกดูฐานรากผมว่าอาจเห็น
อาจารย์คนนี้เก่งมีเหตุผลพูดด้วยข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ ไม่เหมือนนักวิชาการไทยบางท่านไม่เข้าใจที่มาที่ไปการพัฒนาปราสาทแต่ละยุค แต่ล่ะสมัย เรียนรู้จากการเล่าเรื่องโดยไม่ได้ผ่านการพิสูจน์ เอะอ่ะก็เขมรสร้าง ผมยังงงเลยว่าเขมรเก่งขนาดนั้นทำไมถึงเป็นประเทศราชสยามมา400กว่าปี
เขมรบอกว่าการใช้อิฐมอญอิฐเผาเป็นสิ่งปลูกสร้างแบบสยาม ไม่ใช่สิ่งปลูกสร้างแบบเขมรที่ใช้หินสิลาแรง ผมไปดูปราสาทพนมวัน ก็มีการใช้อิฐมอญเป็นส่วนประกอบในการสร้างปราสาท เหมือนกัน สรุปคือเขมรเหมือนกบในกะลา ในประเทศไทยคือจุดศูนย์รวมทางวัฒนธรรม ที่มีวิวัฒนาการชัดเจน
หากเขมรเป็นผู้ยิ่งใหญ่จริงทำไม่ ถึงไปอาศัยอยู่ทางด้านใต้ของจุดศูนย์กลางอาเซียน แล้วยังบอกว่าไทยขโมย แถมเขมรยังเคลมดินแดนในไทยปัจจุบันจนไปถึงประเทศลาว
Is all Khmer temple. Siam was still in China.
เคยคิดว่าอิฐเผาใหม่กว่าหิน กลายเป็นไม่เสมอไป ขอบคุณสำหรับความรู้ครับ
ทวารวดี กว่ากว่า ปราสาทหินครับ ในภาคกลางของไทย เป็นอิฐ ทำจากดินเผา
ตั้งแต่มีการ.เคลม.ไทยของ.คนเขมร.ทำให้คนรุ่นใหม่.สนใจเรื่องนี้มากขึ้น.ครับ
It is Khmer temple. Cambodian ancestors.
ช่วยมาดูที่อุดรธานีหน่อยครับผมอาจารย์ ผมเห็นมี ปราสาท ขอมอยู่ครับ อโรคยา สถาน กู่แก้ว ผมชอบครับผม อยากรู้ข้อมูลครับผม
ใช่ครับเหมือนเราดัดแปลงตลอด
เป็นความรู้ใหม่เลยค่ะ ที่ในข้อตกลงนานาชาติห้ามทำของใหม่ให้เหมือนของเก่า
ผมเคยรำคาญเรื่องของใหม่จากกรุงอโยธยา เห็นของใหม่ คิดด่าอยู่ในใจ ว่าทำอะไรวะของใหม่แบบนี้ขัดหู ขัดตา พอทราบจากเรื่องนี้ ก็โอเค ครับ ความรู้ใหม่ งมโข่งมาหลายสิบปี ขอบคุณครับ
ฟังตั้งนานนึกว่ารู้เอง แต่กลับได้ความรู้จากไกล์ทัวเอง
พูดจาคล่องแคล่ว ฉะฉาน ไหลลื่น ไม่มีสะดุด สุดยอดตรับ
ปราสาทภูมิโปนมีศิลาจารึกอักษรปัลวะสร้างเมื่อพุทธศตวรรษที่12คือ1300ปีล่วงมาแล้ว ปราสาทธาตุดุมของก็คงสมัยเดียวกันครับ
ຂໍອະນຸຍາດຖາມແດ່ ເຈນລະ ກັບຈຳປາ ແມ່ນອັນດຽວກັນບໍ?
Chenla is Khmer, and Champa is related to Malay people.
ดูจนจบครับ แต่ก็ไม่ทราบว่าตั้งอยู่ส่วนไหนของสกล อยากไปดูบ้าง อยากใหทีมข้อมูลจั่วหัวด้วนการแนะนำเส้นทางในทุกคลิปหน่อยครับ ขอบคุณ
ใช่ค่ะ ป้าแมวก็สกลนคร แต่ยังไม่รู้จักที่ตั้งพระธาตุแห่งนี้เลยค่ะ
ถามกูเกิลครับ แต่ผมเคยไปครั้งหนึ่งคือขับรถว่าจะไปจอดนอนเล่นในวัดตอนกลางวัน เลยไปเจอพระธาตุดุมนี่แหละครับ
วัดธาตุดุม พิมหาในgpsได้ครับ
ปราสาทภูมิโปน อ่านว่า พูม -โปน หรือ พู มิ โปน กันแน่ครับ
ប្រាសាទខ្មែរ❤❤
พระธาตุโครดม
เคยสนทนาภาษาฮินดีบางวลีเด็ดที่ปราสาทภูเพชร...
สมัยจัดทัวร์ให้มัคคุเทศก์ชม..
ฐานศิลาแลง เก่าสุดคือยุคแปรรูปคับ ไม่เกินนั้นคับ
ปราสาทพูมโปนคับ ไม่ใช่ พูมมิโปน
เจนละ หรือโจลละ ความจริงน่าจะเปนขอมแท้ ขอมดั้งเดิม ซึ่งขยายอาณาจักรมาจากอินเดีย ที่บอกว่าก่อนขอม น่าจะไม่ถูกต้องนะครับ
อยากเห็นวิธีที่คนเขาแกะสลักหินทราย ปัจจุบันเห็นแกะสลักไม้ซึ่งก็หาดูยาก ก็ไม่เคยเห็นน่ะ หรือมีที่ใหนมั้ยครับ?
..คาราวะทีมทำคอนเท้นท์ทุกคน.คุ้นเคยธาตุดูมแต่ไม่เคยรู้เรื่องราว..กว่าจะรู้ก็ใกล้ร่ำลาโลกแล้ว..แต้งส์โซมัช บิล เกต.
Hindu
บอกเห็นมันด้วย
ขอม.ไม่ใช้.เขมร.ครับ
กูหนหวย!!!! เว่าบ่ไปไสมาไสจักเทื่อ!!!!
ปราสาทครับแอด ไม่ใช่พระธาตุ
ใช่ครับปราสาท แต่ทางอีสานเหนือเรียกพระธาต ขอบคุณครับ
ไม่น่ามีอาคารหลังพระธาตุเลย ทำให้องค์พระธาตุขาดความโดดเด่น
ขอบคุณมากค่ะที่ให้คนรุ่นหลังเข้าใจ
🤍
ควรจะรื้ออาคารสีขาวหลังคาสีฟ้าออกไปครับ
ตอนเป็นเด็กผมเล่นวิ่งไล่จับกันวิ่งเข้าวิ่งออกปราสาทสนุกเชียว
ข้อสันนิษฐานของอาจารย์น่าเชื่อถือครับ
คนไทยส่วนใหญ่ขาดความรู้ความเข้าใจกับศิลปะวัตถุมากๆครับสังเกตุคนไทยจะไม่ชอบเก็บของเก่าครับจึงทำให้เราขาดหลักฐานทางประวัติศาสตร์
พากันขโมยขายให้ต่างชาติหมด
ด้วยความเคารพนะครับอาจารย์คำว่าพระธาตุความหมายแปลว่าอะไรครับท่านผมยังไม่รู้นะครับท่านอีกอย่างว่าความหมายจะอันเดียวกับคำว่าธาตุที่ผมมีอยู่นะตอนนี้หรือไม่นะครับท่าน
แค่ชื่อเรียกคับอย่าไปคิดมากกลุ่มไหนมีอิทธิพลเหนือกว่าก็ใช้ภาษานั้นตามยุคสมัย
หลักฐานแค่นี้มีคนเชื่อนักโบราณคดีต้องออกมาหักล้าง