Ғ.Құрманғалиев "Ақ Иіс" (Мұхит Мералыұлы)
Vložit
- čas přidán 8. 09. 2024
- Ұйқысыз біздің Мұхтар қаршыға ұйқы,
Жақсының жүрген жері ойын-күлкі,
келді де бір ақ сұңқар ала түсті,
Біз едік тауда ойнаған қызыл түлкі.
Мұхаңның бәйбішесі Қашым еді,
Жұлдызы өзге әйелден басым еді.
Ақ Иіс келгеннен соң кеми берді,
Бір кезде желдей есіп тасып еді.
Жылқыда ерте тұрсам күрең тай жоқ,
Ішетін шөлдегенде күрең шай жоқ,
Беделі Ақ Иістің арта берді,
Байқасам Қырмызыға енді бай жоқ.
Не деген құдретті дауыс
Не деген құдретті дауыс.
Ғареке атамыздай жан енді қайтып тумас. Дауысында бір ентігу жоқ, тап-таза мөлдір бұлақтай ағып жатқан. Айнамкөз әнін сонша керемет орындайды тіпті еш теңеу таба алмайсың. Менің Анам, Атамыздың шәкірті, ал мен Атамыздың шәкіртінің баласы болғаныма қуанамын.
Ия, Ғарифоллаға жететін, не соған деңгейлес әнші дүниеде болған емес деген ойдамын. Ғарифолланың шәкірттерінің кейбірі, мысалы ана Қапаш Құлышыва Ғарифолла ән салғанда қызарып қып-қызыл болып кетіп дауысын әрең жеткізіп салатын еді дегендейді айтады. Демек, ол ештеңені түсінбеген. Яғни, әннің мағызы сол жан тәнімен беріліп, өзі айтқандай қып-қызыл болып құбылатындығында-ғой. Сондықтан да ол Ғарифолла. Ал, әншейін әнге берілмей әнді айтса, онда оны тыңдағың келмейді, яғни құр сөз, ән емес. Тыңдаушы, құр дауысты емес-те әнді тыңдағысы келеді. Құр әншейін дауыс керек болса дауыс деген, пілде де бар-ғой. Ғарифолла қызарып айқайлағанда әннің мінезіне қарай бет-ауызын құбылтатынын білмейді. Яғни, Ғарекең арқалы әнші болғандықтан бет-ауызын, көзін өзі құбылтпайды, арқасы солай құбылтады. Ал, кейбір әншілер мұңды әнді салғанда күліп, күлдіргі әнді салғанда мұңайып, не ерсі қыймылдар жасап салады. Біреулері танауын аспанға көтеріп басын екі жаққа былғақтата береді. Арқасы жоқ әнші болғандықтан осының бәрі ерсі әрекет болып тұрады. Ән салғанда сол әнге жан-тәніңмен беріліп салмасаң ол ән дұрыс ән болмайды. Осы күнгі әншілер ән саламыз демейді де әнді айтамыз дейді. Шыннан да олар әнді айтады, яғни сөзін сөйлеп шығады дегендей. Ән еш уақытта айтылмайды. Оны тек, өзіндей қылып саласың. Әңгіме айтылады, сөз сөйленеді, ән болса өзіндей қылып ыңылдап дегендей салынады. Мысалы сүгіретті қалай айтасың? Ол, сүгірет-қой оны тек-қана салып көрсетесің деген сыяқты. Сондықтан кәзіргі әншілердің біреуі де Ғарекеңдей ән сала алған жоқ. Керек десең оның домбыра тартысын да сала алмады. Ана, Қайрат Кәкімов деген жігіт дауысы жіңішкелеу демесең сол біржоба жақсы ән салуда. Баяғы, біз көргендерден Мекес Төрешовте біржоба жақсы салатын еді. Әйелдерден Ақмарал біржоба салады. Бірақ әйелдің аты әйел-ғой ер адамдай бола алмайды. Біреу айтқан екен: Орысты қанша мақтасаң да көзі көк деп. Сол айтқандай әйелдердің дауысы жіңішке сондықтан әннің жігерлі характерін бере алмайды.
Өте керемет! Ғарифолла қазағымның ақиық әншісі-ғой. Ондай ән сала алған кісі осы күнге дейін қазақта болған емес. Ғарекеңнің ән салуын, бейнесін сақтап бізге жеткізіп отырғандарға алғысым шексіз. Яғни, қандай мақтау да оларға ылайық.
Меруерт қарындасым, саған бір өтініш!
Ақ иіс әні Кіші айдай әнімен бірге салынған екен. Соны жеке-жеке көрсетіп салсайшы. Сонда тыңдаушы көрерменге жақсы болар еді.
ТАмАшА!
Пах, пах, шіркін атамыздың дауысынай
Кеоемет қой,сөз жоқ!Ағатайдың уақытында Мұхиттың әнін орындаушы санаулы еді,Бағымызға біраз жыл Ағатай кейінгі ұрпаққа,студенттерге дәріс беруге үлгеріп кеткеніне тәуба!Алдыңғы буын қазіргі заманда;Сәуле,Ардақ,Ержан,Райымбек,Рысты,Елмарс,Айгүл,(Елшібаева)Айгүл (Қосанова)Қатимолла ағамыз және сүйікті әншіміз Қайрат Хакімов,
Әліде үміт етеміз өзіндеи бұл ұл тулардеп
тағ ы да басқа мықты әншілеріміздің барына тәубе етеміз,Қайоат Хакімов бәйгеге түсіп,домбырасына қамшы салдырғанда бәйек болып,тақымымды қысып отырамын,
🔥🔥🔥🔥
😍😍😍
Керемет!!!!