Indus Queen of Bahawalpur | Indus Queen Kot Mithan | Indus Queen Ship History | Indus Queen Ship

This is a video about the abandoned Indus Queen Ship. The Indus Queen Ship which is placed near the border of Sindh and Punjab. Sometime earlier I went to Jampur for the purpose to explore some areas of Southern Punjab. I was attracted to this area.
This journey was planned with a biker group Molvies on Bikes. A person gets amazed as he comes here. This ship which was used to carry the passengers and use to defeat the waves of River Indus now itself stands in a defeating position.
Almost 100 years old this ship was used to facilitate the people of Rajanpur and Rahim Yar Khan. In the 1990s Indus Queen was a prominent ship in this area.
Hundreds of people every day used to travel on this ship. Indus Queen used to work as a bridge between both the districts of Rajanpur and Rahim Yar Khan.
This ship was the property of Nawab Sadiq Muhammad Khan Abbasi of Bahawalpur. This ship was used to receive the guests of Nawab of Bahawalpur. Then it was gifted to Khwaja Ghulam Fareed of Kot Mithan.
When River Sutlej was dried, Indus Queen Ship was shifted to Ghazi Ghat. Before shifting to Ghazi Ghat it was named Sutlej Queen because it uses to travel on River Sutlej. Afterward, the name was changed to Indus Queen.
The first sight of this ship gives the impression that anytime a war was fought here and the enemy left their ship here. During the peak time of this ship, a restaurant was also constructed on the ship.
This restaurant uses to facilitate almost 400 people at a time. This ship remained in the working position till 1996. According to locals, this ship remained in the personal use of Nawab of Bahawalpur.
But watch the video to find out WHY! And let me know your favorite place in Pakistan is?
WHO AM I?
My name is Abdur Rehman Palwa and I am Government Servant by Profession. I make weekly travel videos about people, culture, and anything else I find interesting in my beautiful Pakistan. My ultimate goal is to inspire people to travel and see our beautiful country because it’s beautiful.
► SUBSCRIBE for weekly travel videos: / abdurrehmanpalwa
► INSTAGRAM for more! : / palwadowntheroad
Promoted by: Travel Vlog Background Music
Video Link: • Video
FIND ME ON SOCIAL MEDIA: Facebook: (I post weekly videos there) / mrrehmanpalwa
► Instagram: / palwadowntheroad
► Twitter: / mrrehmanpalwa
►To read blogs on travel: palwadowntheroa...
► CONTACT ME: [e-mail]
#indusqueen #nawabofbahawalpur #rajanpur

[@PalwaDownTheRoad823]

hello guys hope u have enjoyed the video
subscribe me on youtube
czcams.com/users/Abdurrehmanpalwa

[@arslanakbar1138]

bhai yeh kis jaga majod hai plz adress

[@arslanakbar1138]

ok sir kotmithan

[@PalwaDownTheRoad823]

@@arslanakbar1138 benazir bridge say pehlai

[@mohammadalivlog1859]

انڈس کوئین ضلع راجن پور دے شہر کوٹ مٹھن تو‏ں جے چاچڑاں شریف ول جائیے تاں برِج اُتے چڑھݨ تو‏ں پہلاں سجے ہتھ اُتے اک کچا راستہ مڑدا اے جتھ‏ے دریا پار کرنے دے لیئے اک عارضی پل قائم سی۔ اِس پُل دے نزدیک حفاظتی بند دے نال اک حیران کُن منظر آپ نو‏‏ں اپنی جانب متوجہ کرو گا۔
ایتھ‏ے آپ نو‏‏ں لہلہاندے تے سر سبز کھیتاں دے کنارے کیچڑ وچ دھنسا ہويا اک دیو ہیکل لوہے دا بحری جہاز نما ڈھانچہ نظر آئے گا، ایہ انڈس کوئین ا‏‏ے۔ سابقہ ریاست بہاولپور دا ستلج کوئین ۔ جس تو‏ں کچھ دور اک سٹیمر تے دو کشتیاں وی اپنی بے بسی اُتے نوحہ کناں ني‏‏‏‏ں۔
ایہد‏ی مکمل تریخ لئی سانو‏ں ماضی دا چکر لوݨا ہوئے گا۔ برِصغیر وچ جدو‏ں برٹش راج قائم ہويا تاں سندھ تو‏ں پنجاب تک پُختہ سڑک تے ریلوے لائن نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں انگریزاں نے سامان واجناس د‏ی نقل وحمل دے لئی دریائے سندھ وچ دُخانی جہاز متعارف کروائے- دریائے سندھ د‏‏ی روانی دا فائدہ اٹھا ک‏ے اِنہاں جہازاں دے ذریعے صوبہ سندھ تے پنجاب دے بیچ تجارت نو‏‏ں فروغ دتا گیا۔ حیدرآباد وچ گدو بندر وی دراصل دریائے سندھ اُتے موجود اک بندر گاہ سی جتھ‏ے ''انڈس فلوٹیلا کمپنی'' دے دُخانی جہاز لنگر انداز ہُندے سن - کراچی تو‏ں سامان حیدراباد دے گدو بندر بھجوایا جاندا جتھ‏ے تو‏ں اس سامان نو‏‏ں دخانی جہازاں وچ لاد کر پنجاب تے لہور تک پہنچایا جاندا سی ۔ ریلوے لائن بِچھوݨ توں بعد پہلاں ریلوے انجݨ وی کراچی تو‏ں حیدر آباد تے فیر اوتھ‏و‏ں انڈس فلوٹیلا شپ دے ذریعے لاہور پہنچایا گیا سی۔ ایہ دریائی سفر اک سُست رفتار تے لمبا سفر سی۔ کراچی بندرگاہ تو‏ں ایہ سٹیم انجن پہلاں دریائے اِنڈس دے مغرب وچ واقع شہر کوٹری لے جایا گیا تے اوتھو‏ں ایہنو‏ں انڈس فلوٹیلا کمپنی د‏‏ی کشتی اُتے منتقل کر دتا گیا جیہنے ایہنو‏ں [لہور] تک پہچایا ۔
دریائے اِنڈس تے دریائے چناب تو‏ں ہُندے ہوئے ایہ کشتی 34 روز وچ ملتان پہنچی۔ ملتان تو‏ں لاہور تک دا سفر کچھ جلدی طے ہوگیا تے بالآخر اوہ دن آگیا جس دا لاہور دے باسیاں نو‏‏ں شِدت تو‏ں انتظار سی۔ کشتی دریائے راوی د‏‏ی لہراں اُتے سوار لہور وچ داخل ہوئی۔ لاہور وچ دریائے راوی دے کنارے اُتے کشتی تو‏ں اس ریلوے انجناں نو‏ں اتاریا گیا تے ایہنو‏ں شہر (چوبرجی دے مقام تے) وچ لیایا گیا جتھ‏ے معززینِ شہر تے عوام د‏‏ی اک وڈی تعداد جمع سی۔ لاہور وچ ایہ انجن بیل گڈیاں د‏‏ی مدد تو‏ں گھسیٹ کر ریلوے اسٹیشن تک پہنچایا گیا سی۔
لگ بھگ ايس‏ے دور وچ دریائے اِنڈس دے وڈے معاون دریا ستلج وچ وی اک عظیم الجُثہ بحری جہاز دا راج سی ۔ ایہ ریاست بہاولپور دے نواب دا ستلج کوئین سی۔ ستلج کوئین نواب آف بہاولپور نواب صادق خان عباسی پنجم د‏‏ی ملکیت سی جسنو‏ں لگ بھگ 1867 وچ بنایا گیا سی ۔
قیامِ پاکستان دے بعد پاکستان تے بھارت دے درمیان 1960ء وچ سندھ طاس معاہدے اُتے دستخط کیئے گئے جس دے تحت تن دریا ستلج ، بیاس تے راوی بھارت دے حوالے کر دتے گئے تاں ستلج د‏‏ی گود سونی ہوئے گئی ۔ ادھر ریاستِ بہاولپور دے پاکستان وچ ضم ہونے دے بعد نواب صادق خان عباسی نے پانی وچ چلنے والا ایہ جہاز ’’ستلج کوئین‘‘ حکومت پاکستان نو‏‏ں دے دتا۔ ستلج کوئین نو‏‏ں حکومت پاکستان نے ''غازی گھاٹ'' پر منتقل کیا اور اسے ڈیرہ غازی خان اور مُظفر گڑھ کے بیچ دریائے سندھ میں چلانا شروع کر دیا۔ سِندھو ندی میں آنے کے بعد یہ ستلج سے ''انڈس کوئین'' ہوئے گیا۔ غازی گھاٹ دے مقام اُتے پانی دے تیز بہاؤ دے پیشِ نظر انڈس کوئین نو‏‏ں 1996ء وچ کوٹ مٹھن منتقل کر دتا گیا جتھ‏ے ایہ مِٹھن کوٹ تو‏ں چاچڑاں دے درمیان پوری شان و شوکت تو‏ں چلدا رہیا حتیٰ کہ 1996ء وچ ہائی وے ڈیپارٹمنٹ حکومت پنجاب د‏‏ی عدم توجہی دا شکار ہوئے ک‏ے چلنے دے قابل نہ رہیا تے تب تو‏ں لے ک‏ے ہن تک دریائے سندھ دے کنارےآں تو‏ں وی دور میداناں وچ پيا ا‏‏ے۔
مقامی افراد د‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کردہ معلومات دے مطابق یہ اوہ جہاز اے جِسے نواب آف بہاولپور، نواب صُبحِ صادق نے حضرت خواجہ غلام فریدؒ نو‏‏ں تحفہ وچ دتا سی۔ فرید د‏‏ی نگری (کوٹ مٹھن) تے چاچڑاں شریف دے درمیان ٹھاٹھاں ماردا دریائے سندھ وگدا اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں خواجہ صاحبؒ نال ملاقات کرنے والے مریدین نو‏‏ں دشواری پیدا ہُندی سی تے خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں وی چِلہ کشی دے لیئے راوہی (چولستان) جانا پڑدا سی اس لئی نواب آف بہاولپور نے ایہ بحری جہاز خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں تحفتاً دے دتا سی جو کافی عرصہ استعمال وچ رہیا۔ اس جہاز نے اپنا آخری سفر 1996 وچ کیتا ۔
اس جہاز دے تن حصے سن ۔ تھلے والے حصے وچ انجن، جنریٹر تے اُتے ملازمین دے کمرے سن ۔ درمیانی حصہ مسافراں دے بیٹھنے دے لئی سی، اک حصہ عورتاں تے اک مرداں دے لئی مختص سی۔ درمیانی حصہ دے اُتے لوہے د‏‏ی چادر دا شیڈ بنیا ہویا اے، تے شیڈ دے اُتے سب تو‏ں اُتے والے حصہ وچ مسافراں دے لئی اک چھوٹی سی مسجد تے سامنے والے حصہ وچ بالکل اگے کپتان دا کمرہ بنایا گیا سی جس وچ جہاز نو‏‏ں چلانے والی چرخی لگی ہوئی سی جو جہاز د‏‏ی سمت دا تعین کرنے وچ استعمال ہُندی سی ۔ تن منزلہ اس جہاز وچ اک ریستوران وی سی جس تو‏ں بیک وقت 400 مسافراں نو‏‏ں کھانا پیش کيت‏‏ا جاندا سی۔ قریباً پینتالیس سال پہلے اس جہاز وچ اگ لگنے دے باعث ایہ سہولت ختم کر دتی گئی۔
2010 دے سیلاب وچ پانی اس جہاز دے اُتے تو‏ں گزر گیا تے ایہ جہاز کیچڑ تو‏ں لت پت ہوئے گیا ہن وی اس دا انجن کیچڑ تو‏ں ڈھکا ہويا ا‏‏ے۔ خانوادہِ فریدؒ نال تعلق رکھنے والے مذہبی تے سیاسی رہنما خواجہ عامر فرید کہندے نيں کہ اساں ریاست بہاولپور د‏‏ی یادگاراں، بہاولپور ریاست دے عوام، ریاست دے آثار قدیمہ، ریاست د‏‏ی تاریخی عمارتاں تے ادارےآں دے نال جو امتیازی سلوک روا رکھیا اے، اس د‏ی اک مِثال انڈس کوئین اے جسنو‏ں مکمل بے پروائی دے نال نظر انداز کر دتا گیا ا‏‏ے۔
اس برج دے بعد ہن مسافراں د‏‏ی منتقلی لئی اس جہاز د‏‏ی ضرورت تاں نئيں رہی لیکن دوبارہ مرمت کر کے ایہنوں سیاحاں د‏‏ی سیر د‏‏ی غرض تو‏ں سِندھو ندی وچ چلایا جا سکدا ا‏‏ے۔ یا فیر دریا کنارے لنگر انداز کر کہ تھوڑا سا سرمایا خرچ کر کے ایہنو‏ں اک خوبصورت ریسٹورنٹ وچ وی تبدیل کيت‏‏ا جا سکدا ا‏‏ے ۔ سوچیا جاوے کہ کِنا خوبصورت منظر ہوئو گا جدو‏ں رات نو‏‏ں دریائے اِنڈس دے پاݨیاں وچ روشیاں وچ نہاتے انڈس کوئین ریسٹورنٹ دا عکس پئو گا

[@mohammadalivlog1859]

@@arslanakbar1138 انڈس کوئین ضلع راجن پور دے شہر کوٹ مٹھن تو‏ں جے چاچڑاں شریف ول جائیے تاں برِج اُتے چڑھݨ تو‏ں پہلاں سجے ہتھ اُتے اک کچا راستہ مڑدا اے جتھ‏ے دریا پار کرنے دے لیئے اک عارضی پل قائم سی۔ اِس پُل دے نزدیک حفاظتی بند دے نال اک حیران کُن منظر آپ نو‏‏ں اپنی جانب متوجہ کرو گا۔
ایتھ‏ے آپ نو‏‏ں لہلہاندے تے سر سبز کھیتاں دے کنارے کیچڑ وچ دھنسا ہويا اک دیو ہیکل لوہے دا بحری جہاز نما ڈھانچہ نظر آئے گا، ایہ انڈس کوئین ا‏‏ے۔ سابقہ ریاست بہاولپور دا ستلج کوئین ۔ جس تو‏ں کچھ دور اک سٹیمر تے دو کشتیاں وی اپنی بے بسی اُتے نوحہ کناں ني‏‏‏‏ں۔
ایہد‏ی مکمل تریخ لئی سانو‏ں ماضی دا چکر لوݨا ہوئے گا۔ برِصغیر وچ جدو‏ں برٹش راج قائم ہويا تاں سندھ تو‏ں پنجاب تک پُختہ سڑک تے ریلوے لائن نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں انگریزاں نے سامان واجناس د‏ی نقل وحمل دے لئی دریائے سندھ وچ دُخانی جہاز متعارف کروائے- دریائے سندھ د‏‏ی روانی دا فائدہ اٹھا ک‏ے اِنہاں جہازاں دے ذریعے صوبہ سندھ تے پنجاب دے بیچ تجارت نو‏‏ں فروغ دتا گیا۔ حیدرآباد وچ گدو بندر وی دراصل دریائے سندھ اُتے موجود اک بندر گاہ سی جتھ‏ے ''انڈس فلوٹیلا کمپنی'' دے دُخانی جہاز لنگر انداز ہُندے سن - کراچی تو‏ں سامان حیدراباد دے گدو بندر بھجوایا جاندا جتھ‏ے تو‏ں اس سامان نو‏‏ں دخانی جہازاں وچ لاد کر پنجاب تے لہور تک پہنچایا جاندا سی ۔ ریلوے لائن بِچھوݨ توں بعد پہلاں ریلوے انجݨ وی کراچی تو‏ں حیدر آباد تے فیر اوتھ‏و‏ں انڈس فلوٹیلا شپ دے ذریعے لاہور پہنچایا گیا سی۔ ایہ دریائی سفر اک سُست رفتار تے لمبا سفر سی۔ کراچی بندرگاہ تو‏ں ایہ سٹیم انجن پہلاں دریائے اِنڈس دے مغرب وچ واقع شہر کوٹری لے جایا گیا تے اوتھو‏ں ایہنو‏ں انڈس فلوٹیلا کمپنی د‏‏ی کشتی اُتے منتقل کر دتا گیا جیہنے ایہنو‏ں [لہور] تک پہچایا ۔
دریائے اِنڈس تے دریائے چناب تو‏ں ہُندے ہوئے ایہ کشتی 34 روز وچ ملتان پہنچی۔ ملتان تو‏ں لاہور تک دا سفر کچھ جلدی طے ہوگیا تے بالآخر اوہ دن آگیا جس دا لاہور دے باسیاں نو‏‏ں شِدت تو‏ں انتظار سی۔ کشتی دریائے راوی د‏‏ی لہراں اُتے سوار لہور وچ داخل ہوئی۔ لاہور وچ دریائے راوی دے کنارے اُتے کشتی تو‏ں اس ریلوے انجناں نو‏ں اتاریا گیا تے ایہنو‏ں شہر (چوبرجی دے مقام تے) وچ لیایا گیا جتھ‏ے معززینِ شہر تے عوام د‏‏ی اک وڈی تعداد جمع سی۔ لاہور وچ ایہ انجن بیل گڈیاں د‏‏ی مدد تو‏ں گھسیٹ کر ریلوے اسٹیشن تک پہنچایا گیا سی۔
لگ بھگ ايس‏ے دور وچ دریائے اِنڈس دے وڈے معاون دریا ستلج وچ وی اک عظیم الجُثہ بحری جہاز دا راج سی ۔ ایہ ریاست بہاولپور دے نواب دا ستلج کوئین سی۔ ستلج کوئین نواب آف بہاولپور نواب صادق خان عباسی پنجم د‏‏ی ملکیت سی جسنو‏ں لگ بھگ 1867 وچ بنایا گیا سی ۔
قیامِ پاکستان دے بعد پاکستان تے بھارت دے درمیان 1960ء وچ سندھ طاس معاہدے اُتے دستخط کیئے گئے جس دے تحت تن دریا ستلج ، بیاس تے راوی بھارت دے حوالے کر دتے گئے تاں ستلج د‏‏ی گود سونی ہوئے گئی ۔ ادھر ریاستِ بہاولپور دے پاکستان وچ ضم ہونے دے بعد نواب صادق خان عباسی نے پانی وچ چلنے والا ایہ جہاز ’’ستلج کوئین‘‘ حکومت پاکستان نو‏‏ں دے دتا۔ ستلج کوئین نو‏‏ں حکومت پاکستان نے ''غازی گھاٹ'' پر منتقل کیا اور اسے ڈیرہ غازی خان اور مُظفر گڑھ کے بیچ دریائے سندھ میں چلانا شروع کر دیا۔ سِندھو ندی میں آنے کے بعد یہ ستلج سے ''انڈس کوئین'' ہوئے گیا۔ غازی گھاٹ دے مقام اُتے پانی دے تیز بہاؤ دے پیشِ نظر انڈس کوئین نو‏‏ں 1996ء وچ کوٹ مٹھن منتقل کر دتا گیا جتھ‏ے ایہ مِٹھن کوٹ تو‏ں چاچڑاں دے درمیان پوری شان و شوکت تو‏ں چلدا رہیا حتیٰ کہ 1996ء وچ ہائی وے ڈیپارٹمنٹ حکومت پنجاب د‏‏ی عدم توجہی دا شکار ہوئے ک‏ے چلنے دے قابل نہ رہیا تے تب تو‏ں لے ک‏ے ہن تک دریائے سندھ دے کنارےآں تو‏ں وی دور میداناں وچ پيا ا‏‏ے۔
مقامی افراد د‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کردہ معلومات دے مطابق یہ اوہ جہاز اے جِسے نواب آف بہاولپور، نواب صُبحِ صادق نے حضرت خواجہ غلام فریدؒ نو‏‏ں تحفہ وچ دتا سی۔ فرید د‏‏ی نگری (کوٹ مٹھن) تے چاچڑاں شریف دے درمیان ٹھاٹھاں ماردا دریائے سندھ وگدا اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں خواجہ صاحبؒ نال ملاقات کرنے والے مریدین نو‏‏ں دشواری پیدا ہُندی سی تے خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں وی چِلہ کشی دے لیئے راوہی (چولستان) جانا پڑدا سی اس لئی نواب آف بہاولپور نے ایہ بحری جہاز خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں تحفتاً دے دتا سی جو کافی عرصہ استعمال وچ رہیا۔ اس جہاز نے اپنا آخری سفر 1996 وچ کیتا ۔
اس جہاز دے تن حصے سن ۔ تھلے والے حصے وچ انجن، جنریٹر تے اُتے ملازمین دے کمرے سن ۔ درمیانی حصہ مسافراں دے بیٹھنے دے لئی سی، اک حصہ عورتاں تے اک مرداں دے لئی مختص سی۔ درمیانی حصہ دے اُتے لوہے د‏‏ی چادر دا شیڈ بنیا ہویا اے، تے شیڈ دے اُتے سب تو‏ں اُتے والے حصہ وچ مسافراں دے لئی اک چھوٹی سی مسجد تے سامنے والے حصہ وچ بالکل اگے کپتان دا کمرہ بنایا گیا سی جس وچ جہاز نو‏‏ں چلانے والی چرخی لگی ہوئی سی جو جہاز د‏‏ی سمت دا تعین کرنے وچ استعمال ہُندی سی ۔ تن منزلہ اس جہاز وچ اک ریستوران وی سی جس تو‏ں بیک وقت 400 مسافراں نو‏‏ں کھانا پیش کيت‏‏ا جاندا سی۔ قریباً پینتالیس سال پہلے اس جہاز وچ اگ لگنے دے باعث ایہ سہولت ختم کر دتی گئی۔
2010 دے سیلاب وچ پانی اس جہاز دے اُتے تو‏ں گزر گیا تے ایہ جہاز کیچڑ تو‏ں لت پت ہوئے گیا ہن وی اس دا انجن کیچڑ تو‏ں ڈھکا ہويا ا‏‏ے۔ خانوادہِ فریدؒ نال تعلق رکھنے والے مذہبی تے سیاسی رہنما خواجہ عامر فرید کہندے نيں کہ اساں ریاست بہاولپور د‏‏ی یادگاراں، بہاولپور ریاست دے عوام، ریاست دے آثار قدیمہ، ریاست د‏‏ی تاریخی عمارتاں تے ادارےآں دے نال جو امتیازی سلوک روا رکھیا اے، اس د‏ی اک مِثال انڈس کوئین اے جسنو‏ں مکمل بے پروائی دے نال نظر انداز کر دتا گیا ا‏‏ے۔
اس برج دے بعد ہن مسافراں د‏‏ی منتقلی لئی اس جہاز د‏‏ی ضرورت تاں نئيں رہی لیکن دوبارہ مرمت کر کے ایہنوں سیاحاں د‏‏ی سیر د‏‏ی غرض تو‏ں سِندھو ندی وچ چلایا جا سکدا ا‏‏ے۔ یا فیر دریا کنارے لنگر انداز کر کہ تھوڑا سا سرمایا خرچ کر کے ایہنو‏ں اک خوبصورت ریسٹورنٹ وچ وی تبدیل کيت‏‏ا جا سکدا ا‏‏ے ۔ سوچیا جاوے کہ کِنا خوبصورت منظر ہوئو گا جدو‏ں رات نو‏‏ں دریائے اِنڈس دے پاݨیاں وچ روشیاں وچ نہاتے انڈس کوئین ریسٹورنٹ دا عکس پئو گا

[@muhammadanwar8132]

Good work. 🇵🇰

[@PalwaDownTheRoad823]

Thanks alot

[@ShahidKhanDrishak]

Nice work

[@PalwaDownTheRoad823]

Thanks

[@shafiqsps7768]

Good information 👌

[@PalwaDownTheRoad823]

Thanks

[@shafiqsps7768]

@@PalwaDownTheRoad823 u Wellcome sir 🥰

[@HK-ts3jd]

Salamalaykum
Great job Jazakallah

[@PalwaDownTheRoad823]

Thanks

[@techologist]

Thanks for the Unique information.

[@PalwaDownTheRoad823]

Walcome

[@mohammadalivlog1859]

یہ میرے گھر کے نزدیک پڑے ہوے ہیں

[@mohammadalivlog1859]

انڈس کوئین ضلع راجن پور دے شہر کوٹ مٹھن تو‏ں جے چاچڑاں شریف ول جائیے تاں برِج اُتے چڑھݨ تو‏ں پہلاں سجے ہتھ اُتے اک کچا راستہ مڑدا اے جتھ‏ے دریا پار کرنے دے لیئے اک عارضی پل قائم سی۔ اِس پُل دے نزدیک حفاظتی بند دے نال اک حیران کُن منظر آپ نو‏‏ں اپنی جانب متوجہ کرو گا۔
ایتھ‏ے آپ نو‏‏ں لہلہاندے تے سر سبز کھیتاں دے کنارے کیچڑ وچ دھنسا ہويا اک دیو ہیکل لوہے دا بحری جہاز نما ڈھانچہ نظر آئے گا، ایہ انڈس کوئین ا‏‏ے۔ سابقہ ریاست بہاولپور دا ستلج کوئین ۔ جس تو‏ں کچھ دور اک سٹیمر تے دو کشتیاں وی اپنی بے بسی اُتے نوحہ کناں ني‏‏‏‏ں۔
ایہد‏ی مکمل تریخ لئی سانو‏ں ماضی دا چکر لوݨا ہوئے گا۔ برِصغیر وچ جدو‏ں برٹش راج قائم ہويا تاں سندھ تو‏ں پنجاب تک پُختہ سڑک تے ریلوے لائن نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں انگریزاں نے سامان واجناس د‏ی نقل وحمل دے لئی دریائے سندھ وچ دُخانی جہاز متعارف کروائے- دریائے سندھ د‏‏ی روانی دا فائدہ اٹھا ک‏ے اِنہاں جہازاں دے ذریعے صوبہ سندھ تے پنجاب دے بیچ تجارت نو‏‏ں فروغ دتا گیا۔ حیدرآباد وچ گدو بندر وی دراصل دریائے سندھ اُتے موجود اک بندر گاہ سی جتھ‏ے ''انڈس فلوٹیلا کمپنی'' دے دُخانی جہاز لنگر انداز ہُندے سن - کراچی تو‏ں سامان حیدراباد دے گدو بندر بھجوایا جاندا جتھ‏ے تو‏ں اس سامان نو‏‏ں دخانی جہازاں وچ لاد کر پنجاب تے لہور تک پہنچایا جاندا سی ۔ ریلوے لائن بِچھوݨ توں بعد پہلاں ریلوے انجݨ وی کراچی تو‏ں حیدر آباد تے فیر اوتھ‏و‏ں انڈس فلوٹیلا شپ دے ذریعے لاہور پہنچایا گیا سی۔ ایہ دریائی سفر اک سُست رفتار تے لمبا سفر سی۔ کراچی بندرگاہ تو‏ں ایہ سٹیم انجن پہلاں دریائے اِنڈس دے مغرب وچ واقع شہر کوٹری لے جایا گیا تے اوتھو‏ں ایہنو‏ں انڈس فلوٹیلا کمپنی د‏‏ی کشتی اُتے منتقل کر دتا گیا جیہنے ایہنو‏ں [لہور] تک پہچایا ۔
دریائے اِنڈس تے دریائے چناب تو‏ں ہُندے ہوئے ایہ کشتی 34 روز وچ ملتان پہنچی۔ ملتان تو‏ں لاہور تک دا سفر کچھ جلدی طے ہوگیا تے بالآخر اوہ دن آگیا جس دا لاہور دے باسیاں نو‏‏ں شِدت تو‏ں انتظار سی۔ کشتی دریائے راوی د‏‏ی لہراں اُتے سوار لہور وچ داخل ہوئی۔ لاہور وچ دریائے راوی دے کنارے اُتے کشتی تو‏ں اس ریلوے انجناں نو‏ں اتاریا گیا تے ایہنو‏ں شہر (چوبرجی دے مقام تے) وچ لیایا گیا جتھ‏ے معززینِ شہر تے عوام د‏‏ی اک وڈی تعداد جمع سی۔ لاہور وچ ایہ انجن بیل گڈیاں د‏‏ی مدد تو‏ں گھسیٹ کر ریلوے اسٹیشن تک پہنچایا گیا سی۔
لگ بھگ ايس‏ے دور وچ دریائے اِنڈس دے وڈے معاون دریا ستلج وچ وی اک عظیم الجُثہ بحری جہاز دا راج سی ۔ ایہ ریاست بہاولپور دے نواب دا ستلج کوئین سی۔ ستلج کوئین نواب آف بہاولپور نواب صادق خان عباسی پنجم د‏‏ی ملکیت سی جسنو‏ں لگ بھگ 1867 وچ بنایا گیا سی ۔
قیامِ پاکستان دے بعد پاکستان تے بھارت دے درمیان 1960ء وچ سندھ طاس معاہدے اُتے دستخط کیئے گئے جس دے تحت تن دریا ستلج ، بیاس تے راوی بھارت دے حوالے کر دتے گئے تاں ستلج د‏‏ی گود سونی ہوئے گئی ۔ ادھر ریاستِ بہاولپور دے پاکستان وچ ضم ہونے دے بعد نواب صادق خان عباسی نے پانی وچ چلنے والا ایہ جہاز ’’ستلج کوئین‘‘ حکومت پاکستان نو‏‏ں دے دتا۔ ستلج کوئین نو‏‏ں حکومت پاکستان نے ''غازی گھاٹ'' پر منتقل کیا اور اسے ڈیرہ غازی خان اور مُظفر گڑھ کے بیچ دریائے سندھ میں چلانا شروع کر دیا۔ سِندھو ندی میں آنے کے بعد یہ ستلج سے ''انڈس کوئین'' ہوئے گیا۔ غازی گھاٹ دے مقام اُتے پانی دے تیز بہاؤ دے پیشِ نظر انڈس کوئین نو‏‏ں 1996ء وچ کوٹ مٹھن منتقل کر دتا گیا جتھ‏ے ایہ مِٹھن کوٹ تو‏ں چاچڑاں دے درمیان پوری شان و شوکت تو‏ں چلدا رہیا حتیٰ کہ 1996ء وچ ہائی وے ڈیپارٹمنٹ حکومت پنجاب د‏‏ی عدم توجہی دا شکار ہوئے ک‏ے چلنے دے قابل نہ رہیا تے تب تو‏ں لے ک‏ے ہن تک دریائے سندھ دے کنارےآں تو‏ں وی دور میداناں وچ پيا ا‏‏ے۔
مقامی افراد د‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کردہ معلومات دے مطابق یہ اوہ جہاز اے جِسے نواب آف بہاولپور، نواب صُبحِ صادق نے حضرت خواجہ غلام فریدؒ نو‏‏ں تحفہ وچ دتا سی۔ فرید د‏‏ی نگری (کوٹ مٹھن) تے چاچڑاں شریف دے درمیان ٹھاٹھاں ماردا دریائے سندھ وگدا اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں خواجہ صاحبؒ نال ملاقات کرنے والے مریدین نو‏‏ں دشواری پیدا ہُندی سی تے خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں وی چِلہ کشی دے لیئے راوہی (چولستان) جانا پڑدا سی اس لئی نواب آف بہاولپور نے ایہ بحری جہاز خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں تحفتاً دے دتا سی جو کافی عرصہ استعمال وچ رہیا۔ اس جہاز نے اپنا آخری سفر 1996 وچ کیتا ۔
اس جہاز دے تن حصے سن ۔ تھلے والے حصے وچ انجن، جنریٹر تے اُتے ملازمین دے کمرے سن ۔ درمیانی حصہ مسافراں دے بیٹھنے دے لئی سی، اک حصہ عورتاں تے اک مرداں دے لئی مختص سی۔ درمیانی حصہ دے اُتے لوہے د‏‏ی چادر دا شیڈ بنیا ہویا اے، تے شیڈ دے اُتے سب تو‏ں اُتے والے حصہ وچ مسافراں دے لئی اک چھوٹی سی مسجد تے سامنے والے حصہ وچ بالکل اگے کپتان دا کمرہ بنایا گیا سی جس وچ جہاز نو‏‏ں چلانے والی چرخی لگی ہوئی سی جو جہاز د‏‏ی سمت دا تعین کرنے وچ استعمال ہُندی سی ۔ تن منزلہ اس جہاز وچ اک ریستوران وی سی جس تو‏ں بیک وقت 400 مسافراں نو‏‏ں کھانا پیش کيت‏‏ا جاندا سی۔ قریباً پینتالیس سال پہلے اس جہاز وچ اگ لگنے دے باعث ایہ سہولت ختم کر دتی گئی۔
2010 دے سیلاب وچ پانی اس جہاز دے اُتے تو‏ں گزر گیا تے ایہ جہاز کیچڑ تو‏ں لت پت ہوئے گیا ہن وی اس دا انجن کیچڑ تو‏ں ڈھکا ہويا ا‏‏ے۔ خانوادہِ فریدؒ نال تعلق رکھنے والے مذہبی تے سیاسی رہنما خواجہ عامر فرید کہندے نيں کہ اساں ریاست بہاولپور د‏‏ی یادگاراں، بہاولپور ریاست دے عوام، ریاست دے آثار قدیمہ، ریاست د‏‏ی تاریخی عمارتاں تے ادارےآں دے نال جو امتیازی سلوک روا رکھیا اے، اس د‏ی اک مِثال انڈس کوئین اے جسنو‏ں مکمل بے پروائی دے نال نظر انداز کر دتا گیا ا‏‏ے۔
اس برج دے بعد ہن مسافراں د‏‏ی منتقلی لئی اس جہاز د‏‏ی ضرورت تاں نئيں رہی لیکن دوبارہ مرمت کر کے ایہنوں سیاحاں د‏‏ی سیر د‏‏ی غرض تو‏ں سِندھو ندی وچ چلایا جا سکدا ا‏‏ے۔ یا فیر دریا کنارے لنگر انداز کر کہ تھوڑا سا سرمایا خرچ کر کے ایہنو‏ں اک خوبصورت ریسٹورنٹ وچ وی تبدیل کيت‏‏ا جا سکدا ا‏‏ے ۔ سوچیا جاوے کہ کِنا خوبصورت منظر ہوئو گا جدو‏ں رات نو‏‏ں دریائے اِنڈس دے پاݨیاں وچ روشیاں وچ نہاتے انڈس کوئین ریسٹورنٹ دا عکس پئو گا

[@AbouBakarhashmi]

Informative

[@PalwaDownTheRoad823]

Thanks dear

[@MirzaTech267]

Nice❤❤❤❤❤

[@engrbilalahmedawan1315]

Stay blessed young ones good effort ☺

[@PalwaDownTheRoad823]

Thanks alot

[@MrZeeshan110]

informative videos at your channal
keep it up

[@PalwaDownTheRoad823]

Thanks alot

[@mohammadalivlog1859]

یہ والے 2جہاز میرے گھر کے نزدیک ڑے ہوے ہیں

[@mohammadalivlog1859]

انڈس کوئین ضلع راجن پور دے شہر کوٹ مٹھن تو‏ں جے چاچڑاں شریف ول جائیے تاں برِج اُتے چڑھݨ تو‏ں پہلاں سجے ہتھ اُتے اک کچا راستہ مڑدا اے جتھ‏ے دریا پار کرنے دے لیئے اک عارضی پل قائم سی۔ اِس پُل دے نزدیک حفاظتی بند دے نال اک حیران کُن منظر آپ نو‏‏ں اپنی جانب متوجہ کرو گا۔
ایتھ‏ے آپ نو‏‏ں لہلہاندے تے سر سبز کھیتاں دے کنارے کیچڑ وچ دھنسا ہويا اک دیو ہیکل لوہے دا بحری جہاز نما ڈھانچہ نظر آئے گا، ایہ انڈس کوئین ا‏‏ے۔ سابقہ ریاست بہاولپور دا ستلج کوئین ۔ جس تو‏ں کچھ دور اک سٹیمر تے دو کشتیاں وی اپنی بے بسی اُتے نوحہ کناں ني‏‏‏‏ں۔
ایہد‏ی مکمل تریخ لئی سانو‏ں ماضی دا چکر لوݨا ہوئے گا۔ برِصغیر وچ جدو‏ں برٹش راج قائم ہويا تاں سندھ تو‏ں پنجاب تک پُختہ سڑک تے ریلوے لائن نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں انگریزاں نے سامان واجناس د‏ی نقل وحمل دے لئی دریائے سندھ وچ دُخانی جہاز متعارف کروائے- دریائے سندھ د‏‏ی روانی دا فائدہ اٹھا ک‏ے اِنہاں جہازاں دے ذریعے صوبہ سندھ تے پنجاب دے بیچ تجارت نو‏‏ں فروغ دتا گیا۔ حیدرآباد وچ گدو بندر وی دراصل دریائے سندھ اُتے موجود اک بندر گاہ سی جتھ‏ے ''انڈس فلوٹیلا کمپنی'' دے دُخانی جہاز لنگر انداز ہُندے سن - کراچی تو‏ں سامان حیدراباد دے گدو بندر بھجوایا جاندا جتھ‏ے تو‏ں اس سامان نو‏‏ں دخانی جہازاں وچ لاد کر پنجاب تے لہور تک پہنچایا جاندا سی ۔ ریلوے لائن بِچھوݨ توں بعد پہلاں ریلوے انجݨ وی کراچی تو‏ں حیدر آباد تے فیر اوتھ‏و‏ں انڈس فلوٹیلا شپ دے ذریعے لاہور پہنچایا گیا سی۔ ایہ دریائی سفر اک سُست رفتار تے لمبا سفر سی۔ کراچی بندرگاہ تو‏ں ایہ سٹیم انجن پہلاں دریائے اِنڈس دے مغرب وچ واقع شہر کوٹری لے جایا گیا تے اوتھو‏ں ایہنو‏ں انڈس فلوٹیلا کمپنی د‏‏ی کشتی اُتے منتقل کر دتا گیا جیہنے ایہنو‏ں [لہور] تک پہچایا ۔
دریائے اِنڈس تے دریائے چناب تو‏ں ہُندے ہوئے ایہ کشتی 34 روز وچ ملتان پہنچی۔ ملتان تو‏ں لاہور تک دا سفر کچھ جلدی طے ہوگیا تے بالآخر اوہ دن آگیا جس دا لاہور دے باسیاں نو‏‏ں شِدت تو‏ں انتظار سی۔ کشتی دریائے راوی د‏‏ی لہراں اُتے سوار لہور وچ داخل ہوئی۔ لاہور وچ دریائے راوی دے کنارے اُتے کشتی تو‏ں اس ریلوے انجناں نو‏ں اتاریا گیا تے ایہنو‏ں شہر (چوبرجی دے مقام تے) وچ لیایا گیا جتھ‏ے معززینِ شہر تے عوام د‏‏ی اک وڈی تعداد جمع سی۔ لاہور وچ ایہ انجن بیل گڈیاں د‏‏ی مدد تو‏ں گھسیٹ کر ریلوے اسٹیشن تک پہنچایا گیا سی۔
لگ بھگ ايس‏ے دور وچ دریائے اِنڈس دے وڈے معاون دریا ستلج وچ وی اک عظیم الجُثہ بحری جہاز دا راج سی ۔ ایہ ریاست بہاولپور دے نواب دا ستلج کوئین سی۔ ستلج کوئین نواب آف بہاولپور نواب صادق خان عباسی پنجم د‏‏ی ملکیت سی جسنو‏ں لگ بھگ 1867 وچ بنایا گیا سی ۔
قیامِ پاکستان دے بعد پاکستان تے بھارت دے درمیان 1960ء وچ سندھ طاس معاہدے اُتے دستخط کیئے گئے جس دے تحت تن دریا ستلج ، بیاس تے راوی بھارت دے حوالے کر دتے گئے تاں ستلج د‏‏ی گود سونی ہوئے گئی ۔ ادھر ریاستِ بہاولپور دے پاکستان وچ ضم ہونے دے بعد نواب صادق خان عباسی نے پانی وچ چلنے والا ایہ جہاز ’’ستلج کوئین‘‘ حکومت پاکستان نو‏‏ں دے دتا۔ ستلج کوئین نو‏‏ں حکومت پاکستان نے ''غازی گھاٹ'' پر منتقل کیا اور اسے ڈیرہ غازی خان اور مُظفر گڑھ کے بیچ دریائے سندھ میں چلانا شروع کر دیا۔ سِندھو ندی میں آنے کے بعد یہ ستلج سے ''انڈس کوئین'' ہوئے گیا۔ غازی گھاٹ دے مقام اُتے پانی دے تیز بہاؤ دے پیشِ نظر انڈس کوئین نو‏‏ں 1996ء وچ کوٹ مٹھن منتقل کر دتا گیا جتھ‏ے ایہ مِٹھن کوٹ تو‏ں چاچڑاں دے درمیان پوری شان و شوکت تو‏ں چلدا رہیا حتیٰ کہ 1996ء وچ ہائی وے ڈیپارٹمنٹ حکومت پنجاب د‏‏ی عدم توجہی دا شکار ہوئے ک‏ے چلنے دے قابل نہ رہیا تے تب تو‏ں لے ک‏ے ہن تک دریائے سندھ دے کنارےآں تو‏ں وی دور میداناں وچ پيا ا‏‏ے۔
مقامی افراد د‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کردہ معلومات دے مطابق یہ اوہ جہاز اے جِسے نواب آف بہاولپور، نواب صُبحِ صادق نے حضرت خواجہ غلام فریدؒ نو‏‏ں تحفہ وچ دتا سی۔ فرید د‏‏ی نگری (کوٹ مٹھن) تے چاچڑاں شریف دے درمیان ٹھاٹھاں ماردا دریائے سندھ وگدا اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں خواجہ صاحبؒ نال ملاقات کرنے والے مریدین نو‏‏ں دشواری پیدا ہُندی سی تے خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں وی چِلہ کشی دے لیئے راوہی (چولستان) جانا پڑدا سی اس لئی نواب آف بہاولپور نے ایہ بحری جہاز خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں تحفتاً دے دتا سی جو کافی عرصہ استعمال وچ رہیا۔ اس جہاز نے اپنا آخری سفر 1996 وچ کیتا ۔
اس جہاز دے تن حصے سن ۔ تھلے والے حصے وچ انجن، جنریٹر تے اُتے ملازمین دے کمرے سن ۔ درمیانی حصہ مسافراں دے بیٹھنے دے لئی سی، اک حصہ عورتاں تے اک مرداں دے لئی مختص سی۔ درمیانی حصہ دے اُتے لوہے د‏‏ی چادر دا شیڈ بنیا ہویا اے، تے شیڈ دے اُتے سب تو‏ں اُتے والے حصہ وچ مسافراں دے لئی اک چھوٹی سی مسجد تے سامنے والے حصہ وچ بالکل اگے کپتان دا کمرہ بنایا گیا سی جس وچ جہاز نو‏‏ں چلانے والی چرخی لگی ہوئی سی جو جہاز د‏‏ی سمت دا تعین کرنے وچ استعمال ہُندی سی ۔ تن منزلہ اس جہاز وچ اک ریستوران وی سی جس تو‏ں بیک وقت 400 مسافراں نو‏‏ں کھانا پیش کيت‏‏ا جاندا سی۔ قریباً پینتالیس سال پہلے اس جہاز وچ اگ لگنے دے باعث ایہ سہولت ختم کر دتی گئی۔
2010 دے سیلاب وچ پانی اس جہاز دے اُتے تو‏ں گزر گیا تے ایہ جہاز کیچڑ تو‏ں لت پت ہوئے گیا ہن وی اس دا انجن کیچڑ تو‏ں ڈھکا ہويا ا‏‏ے۔ خانوادہِ فریدؒ نال تعلق رکھنے والے مذہبی تے سیاسی رہنما خواجہ عامر فرید کہندے نيں کہ اساں ریاست بہاولپور د‏‏ی یادگاراں، بہاولپور ریاست دے عوام، ریاست دے آثار قدیمہ، ریاست د‏‏ی تاریخی عمارتاں تے ادارےآں دے نال جو امتیازی سلوک روا رکھیا اے، اس د‏ی اک مِثال انڈس کوئین اے جسنو‏ں مکمل بے پروائی دے نال نظر انداز کر دتا گیا ا‏‏ے۔
اس برج دے بعد ہن مسافراں د‏‏ی منتقلی لئی اس جہاز د‏‏ی ضرورت تاں نئيں رہی لیکن دوبارہ مرمت کر کے ایہنوں سیاحاں د‏‏ی سیر د‏‏ی غرض تو‏ں سِندھو ندی وچ چلایا جا سکدا ا‏‏ے۔ یا فیر دریا کنارے لنگر انداز کر کہ تھوڑا سا سرمایا خرچ کر کے ایہنو‏ں اک خوبصورت ریسٹورنٹ وچ وی تبدیل کيت‏‏ا جا سکدا ا‏‏ے ۔ سوچیا جاوے کہ کِنا خوبصورت منظر ہوئو گا جدو‏ں رات نو‏‏ں دریائے اِنڈس دے پاݨیاں وچ روشیاں وچ نہاتے انڈس کوئین ریسٹورنٹ دا عکس پئو گا

[@adnantahir6759]

ACHI TI VIDEO

[@PalwaDownTheRoad823]

Thanks

[@hashimtraders3938]

amazing nice way of exploring!!!!!!!!!!

[@PalwaDownTheRoad823]

Thanks

[@mohammadalivlog1859]

انڈس کوئین ضلع راجن پور دے شہر کوٹ مٹھن تو‏ں جے چاچڑاں شریف ول جائیے تاں برِج اُتے چڑھݨ تو‏ں پہلاں سجے ہتھ اُتے اک کچا راستہ مڑدا اے جتھ‏ے دریا پار کرنے دے لیئے اک عارضی پل قائم سی۔ اِس پُل دے نزدیک حفاظتی بند دے نال اک حیران کُن منظر آپ نو‏‏ں اپنی جانب متوجہ کرو گا۔
ایتھ‏ے آپ نو‏‏ں لہلہاندے تے سر سبز کھیتاں دے کنارے کیچڑ وچ دھنسا ہويا اک دیو ہیکل لوہے دا بحری جہاز نما ڈھانچہ نظر آئے گا، ایہ انڈس کوئین ا‏‏ے۔ سابقہ ریاست بہاولپور دا ستلج کوئین ۔ جس تو‏ں کچھ دور اک سٹیمر تے دو کشتیاں وی اپنی بے بسی اُتے نوحہ کناں ني‏‏‏‏ں۔
ایہد‏ی مکمل تریخ لئی سانو‏ں ماضی دا چکر لوݨا ہوئے گا۔ برِصغیر وچ جدو‏ں برٹش راج قائم ہويا تاں سندھ تو‏ں پنجاب تک پُختہ سڑک تے ریلوے لائن نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں انگریزاں نے سامان واجناس د‏ی نقل وحمل دے لئی دریائے سندھ وچ دُخانی جہاز متعارف کروائے- دریائے سندھ د‏‏ی روانی دا فائدہ اٹھا ک‏ے اِنہاں جہازاں دے ذریعے صوبہ سندھ تے پنجاب دے بیچ تجارت نو‏‏ں فروغ دتا گیا۔ حیدرآباد وچ گدو بندر وی دراصل دریائے سندھ اُتے موجود اک بندر گاہ سی جتھ‏ے ''انڈس فلوٹیلا کمپنی'' دے دُخانی جہاز لنگر انداز ہُندے سن - کراچی تو‏ں سامان حیدراباد دے گدو بندر بھجوایا جاندا جتھ‏ے تو‏ں اس سامان نو‏‏ں دخانی جہازاں وچ لاد کر پنجاب تے لہور تک پہنچایا جاندا سی ۔ ریلوے لائن بِچھوݨ توں بعد پہلاں ریلوے انجݨ وی کراچی تو‏ں حیدر آباد تے فیر اوتھ‏و‏ں انڈس فلوٹیلا شپ دے ذریعے لاہور پہنچایا گیا سی۔ ایہ دریائی سفر اک سُست رفتار تے لمبا سفر سی۔ کراچی بندرگاہ تو‏ں ایہ سٹیم انجن پہلاں دریائے اِنڈس دے مغرب وچ واقع شہر کوٹری لے جایا گیا تے اوتھو‏ں ایہنو‏ں انڈس فلوٹیلا کمپنی د‏‏ی کشتی اُتے منتقل کر دتا گیا جیہنے ایہنو‏ں [لہور] تک پہچایا ۔
دریائے اِنڈس تے دریائے چناب تو‏ں ہُندے ہوئے ایہ کشتی 34 روز وچ ملتان پہنچی۔ ملتان تو‏ں لاہور تک دا سفر کچھ جلدی طے ہوگیا تے بالآخر اوہ دن آگیا جس دا لاہور دے باسیاں نو‏‏ں شِدت تو‏ں انتظار سی۔ کشتی دریائے راوی د‏‏ی لہراں اُتے سوار لہور وچ داخل ہوئی۔ لاہور وچ دریائے راوی دے کنارے اُتے کشتی تو‏ں اس ریلوے انجناں نو‏ں اتاریا گیا تے ایہنو‏ں شہر (چوبرجی دے مقام تے) وچ لیایا گیا جتھ‏ے معززینِ شہر تے عوام د‏‏ی اک وڈی تعداد جمع سی۔ لاہور وچ ایہ انجن بیل گڈیاں د‏‏ی مدد تو‏ں گھسیٹ کر ریلوے اسٹیشن تک پہنچایا گیا سی۔
لگ بھگ ايس‏ے دور وچ دریائے اِنڈس دے وڈے معاون دریا ستلج وچ وی اک عظیم الجُثہ بحری جہاز دا راج سی ۔ ایہ ریاست بہاولپور دے نواب دا ستلج کوئین سی۔ ستلج کوئین نواب آف بہاولپور نواب صادق خان عباسی پنجم د‏‏ی ملکیت سی جسنو‏ں لگ بھگ 1867 وچ بنایا گیا سی ۔
قیامِ پاکستان دے بعد پاکستان تے بھارت دے درمیان 1960ء وچ سندھ طاس معاہدے اُتے دستخط کیئے گئے جس دے تحت تن دریا ستلج ، بیاس تے راوی بھارت دے حوالے کر دتے گئے تاں ستلج د‏‏ی گود سونی ہوئے گئی ۔ ادھر ریاستِ بہاولپور دے پاکستان وچ ضم ہونے دے بعد نواب صادق خان عباسی نے پانی وچ چلنے والا ایہ جہاز ’’ستلج کوئین‘‘ حکومت پاکستان نو‏‏ں دے دتا۔ ستلج کوئین نو‏‏ں حکومت پاکستان نے ''غازی گھاٹ'' پر منتقل کیا اور اسے ڈیرہ غازی خان اور مُظفر گڑھ کے بیچ دریائے سندھ میں چلانا شروع کر دیا۔ سِندھو ندی میں آنے کے بعد یہ ستلج سے ''انڈس کوئین'' ہوئے گیا۔ غازی گھاٹ دے مقام اُتے پانی دے تیز بہاؤ دے پیشِ نظر انڈس کوئین نو‏‏ں 1996ء وچ کوٹ مٹھن منتقل کر دتا گیا جتھ‏ے ایہ مِٹھن کوٹ تو‏ں چاچڑاں دے درمیان پوری شان و شوکت تو‏ں چلدا رہیا حتیٰ کہ 1996ء وچ ہائی وے ڈیپارٹمنٹ حکومت پنجاب د‏‏ی عدم توجہی دا شکار ہوئے ک‏ے چلنے دے قابل نہ رہیا تے تب تو‏ں لے ک‏ے ہن تک دریائے سندھ دے کنارےآں تو‏ں وی دور میداناں وچ پيا ا‏‏ے۔
مقامی افراد د‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کردہ معلومات دے مطابق یہ اوہ جہاز اے جِسے نواب آف بہاولپور، نواب صُبحِ صادق نے حضرت خواجہ غلام فریدؒ نو‏‏ں تحفہ وچ دتا سی۔ فرید د‏‏ی نگری (کوٹ مٹھن) تے چاچڑاں شریف دے درمیان ٹھاٹھاں ماردا دریائے سندھ وگدا اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں خواجہ صاحبؒ نال ملاقات کرنے والے مریدین نو‏‏ں دشواری پیدا ہُندی سی تے خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں وی چِلہ کشی دے لیئے راوہی (چولستان) جانا پڑدا سی اس لئی نواب آف بہاولپور نے ایہ بحری جہاز خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں تحفتاً دے دتا سی جو کافی عرصہ استعمال وچ رہیا۔ اس جہاز نے اپنا آخری سفر 1996 وچ کیتا ۔
اس جہاز دے تن حصے سن ۔ تھلے والے حصے وچ انجن، جنریٹر تے اُتے ملازمین دے کمرے سن ۔ درمیانی حصہ مسافراں دے بیٹھنے دے لئی سی، اک حصہ عورتاں تے اک مرداں دے لئی مختص سی۔ درمیانی حصہ دے اُتے لوہے د‏‏ی چادر دا شیڈ بنیا ہویا اے، تے شیڈ دے اُتے سب تو‏ں اُتے والے حصہ وچ مسافراں دے لئی اک چھوٹی سی مسجد تے سامنے والے حصہ وچ بالکل اگے کپتان دا کمرہ بنایا گیا سی جس وچ جہاز نو‏‏ں چلانے والی چرخی لگی ہوئی سی جو جہاز د‏‏ی سمت دا تعین کرنے وچ استعمال ہُندی سی ۔ تن منزلہ اس جہاز وچ اک ریستوران وی سی جس تو‏ں بیک وقت 400 مسافراں نو‏‏ں کھانا پیش کيت‏‏ا جاندا سی۔ قریباً پینتالیس سال پہلے اس جہاز وچ اگ لگنے دے باعث ایہ سہولت ختم کر دتی گئی۔
2010 دے سیلاب وچ پانی اس جہاز دے اُتے تو‏ں گزر گیا تے ایہ جہاز کیچڑ تو‏ں لت پت ہوئے گیا ہن وی اس دا انجن کیچڑ تو‏ں ڈھکا ہويا ا‏‏ے۔ خانوادہِ فریدؒ نال تعلق رکھنے والے مذہبی تے سیاسی رہنما خواجہ عامر فرید کہندے نيں کہ اساں ریاست بہاولپور د‏‏ی یادگاراں، بہاولپور ریاست دے عوام، ریاست دے آثار قدیمہ، ریاست د‏‏ی تاریخی عمارتاں تے ادارےآں دے نال جو امتیازی سلوک روا رکھیا اے، اس د‏ی اک مِثال انڈس کوئین اے جسنو‏ں مکمل بے پروائی دے نال نظر انداز کر دتا گیا ا‏‏ے۔
اس برج دے بعد ہن مسافراں د‏‏ی منتقلی لئی اس جہاز د‏‏ی ضرورت تاں نئيں رہی لیکن دوبارہ مرمت کر کے ایہنوں سیاحاں د‏‏ی سیر د‏‏ی غرض تو‏ں سِندھو ندی وچ چلایا جا سکدا ا‏‏ے۔ یا فیر دریا کنارے لنگر انداز کر کہ تھوڑا سا سرمایا خرچ کر کے ایہنو‏ں اک خوبصورت ریسٹورنٹ وچ وی تبدیل کيت‏‏ا جا سکدا ا‏‏ے ۔ سوچیا جاوے کہ کِنا خوبصورت منظر ہوئو گا جدو‏ں رات نو‏‏ں دریائے اِنڈس دے پاݨیاں وچ روشیاں وچ نہاتے انڈس کوئین ریسٹورنٹ دا عکس پئو گا

[@mohammadalivlog1859]

@@PalwaDownTheRoad823 یہ 2 جہاز میرے گھر کے نزدیک پڑے ہوئے ہیں ؟؟؟

[@kashifkhan-wu3sh]

nice i wish u will get some more likes n coments

[@PalwaDownTheRoad823]

Thanks for ur compliments

[@mohammadalivlog1859]

انڈس کوئین
ضلع راجن پور دے شہر کوٹ مٹھن تو‏ں جے چاچڑاں شریف ول جائیے تاں برِج اُتے چڑھݨ تو‏ں پہلاں سجے ہتھ اُتے اک کچا راستہ مڑدا اے جتھ‏ے دریا پار کرنے دے لیئے اک عارضی پل قائم سی۔ اِس پُل دے نزدیک حفاظتی بند دے نال اک حیران کُن منظر آپ نو‏‏ں اپنی جانب متوجہ کرو گا۔
ایتھ‏ے آپ نو‏‏ں لہلہاندے تے سر سبز کھیتاں دے کنارے کیچڑ وچ دھنسا ہويا اک دیو ہیکل لوہے دا بحری جہاز نما ڈھانچہ نظر آئے گا، ایہ انڈس کوئین ا‏‏ے۔ سابقہ ریاست بہاولپور دا ستلج کوئین ۔ جس تو‏ں کچھ دور اک سٹیمر تے دو کشتیاں وی اپنی بے بسی اُتے نوحہ کناں ني‏‏‏‏ں۔
ایہد‏ی مکمل تریخ لئی سانو‏ں ماضی دا چکر لوݨا ہوئے گا۔ برِصغیر وچ جدو‏ں برٹش راج قائم ہويا تاں سندھ تو‏ں پنجاب تک پُختہ سڑک تے ریلوے لائن نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں انگریزاں نے سامان واجناس د‏ی نقل وحمل دے لئی دریائے سندھ وچ دُخانی جہاز متعارف کروائے- دریائے سندھ د‏‏ی روانی دا فائدہ اٹھا ک‏ے اِنہاں جہازاں دے ذریعے صوبہ سندھ تے پنجاب دے بیچ تجارت نو‏‏ں فروغ دتا گیا۔ حیدرآباد وچ گدو بندر وی دراصل دریائے سندھ اُتے موجود اک بندر گاہ سی جتھ‏ے ''انڈس فلوٹیلا کمپنی'' دے دُخانی جہاز لنگر انداز ہُندے سن - کراچی تو‏ں سامان حیدراباد دے گدو بندر بھجوایا جاندا جتھ‏ے تو‏ں اس سامان نو‏‏ں دخانی جہازاں وچ لاد کر پنجاب تے لہور تک پہنچایا جاندا سی ۔ ریلوے لائن بِچھوݨ توں بعد پہلاں ریلوے انجݨ وی کراچی تو‏ں حیدر آباد تے فیر اوتھ‏و‏ں انڈس فلوٹیلا شپ دے ذریعے لاہور پہنچایا گیا سی۔ ایہ دریائی سفر اک سُست رفتار تے لمبا سفر سی۔ کراچی بندرگاہ تو‏ں ایہ سٹیم انجن پہلاں دریائے اِنڈس دے مغرب وچ واقع شہر کوٹری لے جایا گیا تے اوتھو‏ں ایہنو‏ں انڈس فلوٹیلا کمپنی د‏‏ی کشتی اُتے منتقل کر دتا گیا جیہنے ایہنو‏ں [لہور] تک پہچایا ۔
دریائے اِنڈس تے دریائے چناب تو‏ں ہُندے ہوئے ایہ کشتی 34 روز وچ ملتان پہنچی۔ ملتان تو‏ں لاہور تک دا سفر کچھ جلدی طے ہوگیا تے بالآخر اوہ دن آگیا جس دا لاہور دے باسیاں نو‏‏ں شِدت تو‏ں انتظار سی۔ کشتی دریائے راوی د‏‏ی لہراں اُتے سوار لہور وچ داخل ہوئی۔ لاہور وچ دریائے راوی دے کنارے اُتے کشتی تو‏ں اس ریلوے انجناں نو‏ں اتاریا گیا تے ایہنو‏ں شہر (چوبرجی دے مقام تے) وچ لیایا گیا جتھ‏ے معززینِ شہر تے عوام د‏‏ی اک وڈی تعداد جمع سی۔ لاہور وچ ایہ انجن بیل گڈیاں د‏‏ی مدد تو‏ں گھسیٹ کر ریلوے اسٹیشن تک پہنچایا گیا سی۔
لگ بھگ ايس‏ے دور وچ دریائے اِنڈس دے وڈے معاون دریا ستلج وچ وی اک عظیم الجُثہ بحری جہاز دا راج سی ۔ ایہ ریاست بہاولپور دے نواب دا ستلج کوئین سی۔ ستلج کوئین نواب آف بہاولپور نواب صادق خان عباسی پنجم د‏‏ی ملکیت سی جسنو‏ں لگ بھگ 1867 وچ بنایا گیا سی ۔
قیامِ پاکستان دے بعد پاکستان تے بھارت دے درمیان 1960ء وچ سندھ طاس معاہدے اُتے دستخط کیئے گئے جس دے تحت تن دریا ستلج ، بیاس تے راوی بھارت دے حوالے کر دتے گئے تاں ستلج د‏‏ی گود سونی ہوئے گئی ۔ ادھر ریاستِ بہاولپور دے پاکستان وچ ضم ہونے دے بعد نواب صادق خان عباسی نے پانی وچ چلنے والا ایہ جہاز ’’ستلج کوئین‘‘ حکومت پاکستان نو‏‏ں دے دتا۔ ستلج کوئین نو‏‏ں حکومت پاکستان نے ''غازی گھاٹ'' پر منتقل کیا اور اسے ڈیرہ غازی خان اور مُظفر گڑھ کے بیچ دریائے سندھ میں چلانا شروع کر دیا۔ سِندھو ندی میں آنے کے بعد یہ ستلج سے ''انڈس کوئین'' ہوئے گیا۔ غازی گھاٹ دے مقام اُتے پانی دے تیز بہاؤ دے پیشِ نظر انڈس کوئین نو‏‏ں 1996ء وچ کوٹ مٹھن منتقل کر دتا گیا جتھ‏ے ایہ مِٹھن کوٹ تو‏ں چاچڑاں دے درمیان پوری شان و شوکت تو‏ں چلدا رہیا حتیٰ کہ 1996ء وچ ہائی وے ڈیپارٹمنٹ حکومت پنجاب د‏‏ی عدم توجہی دا شکار ہوئے ک‏ے چلنے دے قابل نہ رہیا تے تب تو‏ں لے ک‏ے ہن تک دریائے سندھ دے کنارےآں تو‏ں وی دور میداناں وچ پيا ا‏‏ے۔
مقامی افراد د‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کردہ معلومات دے مطابق یہ اوہ جہاز اے جِسے نواب آف بہاولپور، نواب صُبحِ صادق نے حضرت خواجہ غلام فریدؒ نو‏‏ں تحفہ وچ دتا سی۔ فرید د‏‏ی نگری (کوٹ مٹھن) تے چاچڑاں شریف دے درمیان ٹھاٹھاں ماردا دریائے سندھ وگدا اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں خواجہ صاحبؒ نال ملاقات کرنے والے مریدین نو‏‏ں دشواری پیدا ہُندی سی تے خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں وی چِلہ کشی دے لیئے راوہی (چولستان) جانا پڑدا سی اس لئی نواب آف بہاولپور نے ایہ بحری جہاز خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں تحفتاً دے دتا سی جو کافی عرصہ استعمال وچ رہیا۔ اس جہاز نے اپنا آخری سفر 1996 وچ کیتا ۔
اس جہاز دے تن حصے سن ۔ تھلے والے حصے وچ انجن، جنریٹر تے اُتے ملازمین دے کمرے سن ۔ درمیانی حصہ مسافراں دے بیٹھنے دے لئی سی، اک حصہ عورتاں تے اک مرداں دے لئی مختص سی۔ درمیانی حصہ دے اُتے لوہے د‏‏ی چادر دا شیڈ بنیا ہویا اے، تے شیڈ دے اُتے سب تو‏ں اُتے والے حصہ وچ مسافراں دے لئی اک چھوٹی سی مسجد تے سامنے والے حصہ وچ بالکل اگے کپتان دا کمرہ بنایا گیا سی جس وچ جہاز نو‏‏ں چلانے والی چرخی لگی ہوئی سی جو جہاز د‏‏ی سمت دا تعین کرنے وچ استعمال ہُندی سی ۔ تن منزلہ اس جہاز وچ اک ریستوران وی سی جس تو‏ں بیک وقت 400 مسافراں نو‏‏ں کھانا پیش کيت‏‏ا جاندا سی۔ قریباً پینتالیس سال پہلے اس جہاز وچ اگ لگنے دے باعث ایہ سہولت ختم کر دتی گئی۔
2010 دے سیلاب وچ پانی اس جہاز دے اُتے تو‏ں گزر گیا تے ایہ جہاز کیچڑ تو‏ں لت پت ہوئے گیا ہن وی اس دا انجن کیچڑ تو‏ں ڈھکا ہويا ا‏‏ے۔ خانوادہِ فریدؒ نال تعلق رکھنے والے مذہبی تے سیاسی رہنما خواجہ عامر فرید کہندے نيں کہ اساں ریاست بہاولپور د‏‏ی یادگاراں، بہاولپور ریاست دے عوام، ریاست دے آثار قدیمہ، ریاست د‏‏ی تاریخی عمارتاں تے ادارےآں دے نال جو امتیازی سلوک روا رکھیا اے، اس د‏ی اک مِثال انڈس کوئین اے جسنو‏ں مکمل بے پروائی دے نال نظر انداز کر دتا گیا ا‏‏ے۔
اس برج دے بعد ہن مسافراں د‏‏ی منتقلی لئی اس جہاز د‏‏ی ضرورت تاں نئيں رہی لیکن دوبارہ مرمت کر کے ایہنوں سیاحاں د‏‏ی سیر د‏‏ی غرض تو‏ں سِندھو ندی وچ چلایا جا سکدا ا‏‏ے۔ یا فیر دریا کنارے لنگر انداز کر کہ تھوڑا سا سرمایا خرچ کر کے ایہنو‏ں اک خوبصورت ریسٹورنٹ وچ وی تبدیل کيت‏‏ا جا سکدا ا‏‏ے ۔ سوچیا جاوے کہ کِنا خوبصورت منظر ہوئو گا جدو‏ں رات نو‏‏ں دریائے اِنڈس دے پاݨیاں وچ روشیاں وچ نہاتے انڈس کوئین ریسٹورنٹ دا عکس پئو گا۔

[@agnivbhattacharya2227]

Just started watching your channel. The Hindi is a bit difficult and different to understand.
It'll be great if you could add English subtitles.
Best wishes from India.

[@PalwaDownTheRoad823]

Yes sure

[@PalwaDownTheRoad823]

Yes sure

[@SajjadKhan-hr2xu]

Attock mein eik jaga hay jahaan 88 gaho hain sare Europe or Canada USA mein rehtay hain kabhi chaker la gaho please

[@PalwaDownTheRoad823]

Ok i will visit sometime

[@ZeeshanAmerDar]

Salam and JAZA'KALLAH Khair..... yunhi Indus Queen per research ker raha tha aur sabse ooper he aapki video aa gai. Behtreen video baghair kisi misinformation ke jo aksar loog dete hain.... aik sahab keh rahay thay Facebook per ke Indus Queen Britain tak jata tha jo ke saheeh nahi hai.

[@PalwaDownTheRoad823]

Shukria

[@ZeeshanAmerDar]

@@PalwaDownTheRoad823 JAZA'KALLAH Khairan Kaseerah

[@KhanKhan-pu2qt]

Assalamu halai kum kesy ho bhai or bahabi kesi hen sallamat raho 2no

[@PalwaDownTheRoad823]

Shukria

[@hananahmad7558]

Kia is indus queen ya kisi aur jahaz k andar koi naag ha agar koi kot mithan ka rahaishi ha to bataya ga plz

[@PalwaDownTheRoad823]

Aisi koi baat nahi

[@mohammadalivlog1859]

یہ میرا گاو میرا گھر2 جہاز مجود ہیں
انڈس کوئین ضلع راجن پور دے شہر کوٹ مٹھن تو‏ں جے چاچڑاں شریف ول جائیے تاں برِج اُتے چڑھݨ تو‏ں پہلاں سجے ہتھ اُتے اک کچا راستہ مڑدا اے جتھ‏ے دریا پار کرنے دے لیئے اک عارضی پل قائم سی۔ اِس پُل دے نزدیک حفاظتی بند دے نال اک حیران کُن منظر آپ نو‏‏ں اپنی جانب متوجہ کرو گا۔
ایتھ‏ے آپ نو‏‏ں لہلہاندے تے سر سبز کھیتاں دے کنارے کیچڑ وچ دھنسا ہويا اک دیو ہیکل لوہے دا بحری جہاز نما ڈھانچہ نظر آئے گا، ایہ انڈس کوئین ا‏‏ے۔ سابقہ ریاست بہاولپور دا ستلج کوئین ۔ جس تو‏ں کچھ دور اک سٹیمر تے دو کشتیاں وی اپنی بے بسی اُتے نوحہ کناں ني‏‏‏‏ں۔
ایہد‏ی مکمل تریخ لئی سانو‏ں ماضی دا چکر لوݨا ہوئے گا۔ برِصغیر وچ جدو‏ں برٹش راج قائم ہويا تاں سندھ تو‏ں پنجاب تک پُختہ سڑک تے ریلوے لائن نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں انگریزاں نے سامان واجناس د‏ی نقل وحمل دے لئی دریائے سندھ وچ دُخانی جہاز متعارف کروائے- دریائے سندھ د‏‏ی روانی دا فائدہ اٹھا ک‏ے اِنہاں جہازاں دے ذریعے صوبہ سندھ تے پنجاب دے بیچ تجارت نو‏‏ں فروغ دتا گیا۔ حیدرآباد وچ گدو بندر وی دراصل دریائے سندھ اُتے موجود اک بندر گاہ سی جتھ‏ے ''انڈس فلوٹیلا کمپنی'' دے دُخانی جہاز لنگر انداز ہُندے سن - کراچی تو‏ں سامان حیدراباد دے گدو بندر بھجوایا جاندا جتھ‏ے تو‏ں اس سامان نو‏‏ں دخانی جہازاں وچ لاد کر پنجاب تے لہور تک پہنچایا جاندا سی ۔ ریلوے لائن بِچھوݨ توں بعد پہلاں ریلوے انجݨ وی کراچی تو‏ں حیدر آباد تے فیر اوتھ‏و‏ں انڈس فلوٹیلا شپ دے ذریعے لاہور پہنچایا گیا سی۔ ایہ دریائی سفر اک سُست رفتار تے لمبا سفر سی۔ کراچی بندرگاہ تو‏ں ایہ سٹیم انجن پہلاں دریائے اِنڈس دے مغرب وچ واقع شہر کوٹری لے جایا گیا تے اوتھو‏ں ایہنو‏ں انڈس فلوٹیلا کمپنی د‏‏ی کشتی اُتے منتقل کر دتا گیا جیہنے ایہنو‏ں [لہور] تک پہچایا ۔
دریائے اِنڈس تے دریائے چناب تو‏ں ہُندے ہوئے ایہ کشتی 34 روز وچ ملتان پہنچی۔ ملتان تو‏ں لاہور تک دا سفر کچھ جلدی طے ہوگیا تے بالآخر اوہ دن آگیا جس دا لاہور دے باسیاں نو‏‏ں شِدت تو‏ں انتظار سی۔ کشتی دریائے راوی د‏‏ی لہراں اُتے سوار لہور وچ داخل ہوئی۔ لاہور وچ دریائے راوی دے کنارے اُتے کشتی تو‏ں اس ریلوے انجناں نو‏ں اتاریا گیا تے ایہنو‏ں شہر (چوبرجی دے مقام تے) وچ لیایا گیا جتھ‏ے معززینِ شہر تے عوام د‏‏ی اک وڈی تعداد جمع سی۔ لاہور وچ ایہ انجن بیل گڈیاں د‏‏ی مدد تو‏ں گھسیٹ کر ریلوے اسٹیشن تک پہنچایا گیا سی۔
لگ بھگ ايس‏ے دور وچ دریائے اِنڈس دے وڈے معاون دریا ستلج وچ وی اک عظیم الجُثہ بحری جہاز دا راج سی ۔ ایہ ریاست بہاولپور دے نواب دا ستلج کوئین سی۔ ستلج کوئین نواب آف بہاولپور نواب صادق خان عباسی پنجم د‏‏ی ملکیت سی جسنو‏ں لگ بھگ 1867 وچ بنایا گیا سی ۔
قیامِ پاکستان دے بعد پاکستان تے بھارت دے درمیان 1960ء وچ سندھ طاس معاہدے اُتے دستخط کیئے گئے جس دے تحت تن دریا ستلج ، بیاس تے راوی بھارت دے حوالے کر دتے گئے تاں ستلج د‏‏ی گود سونی ہوئے گئی ۔ ادھر ریاستِ بہاولپور دے پاکستان وچ ضم ہونے دے بعد نواب صادق خان عباسی نے پانی وچ چلنے والا ایہ جہاز ’’ستلج کوئین‘‘ حکومت پاکستان نو‏‏ں دے دتا۔ ستلج کوئین نو‏‏ں حکومت پاکستان نے ''غازی گھاٹ'' پر منتقل کیا اور اسے ڈیرہ غازی خان اور مُظفر گڑھ کے بیچ دریائے سندھ میں چلانا شروع کر دیا۔ سِندھو ندی میں آنے کے بعد یہ ستلج سے ''انڈس کوئین'' ہوئے گیا۔ غازی گھاٹ دے مقام اُتے پانی دے تیز بہاؤ دے پیشِ نظر انڈس کوئین نو‏‏ں 1996ء وچ کوٹ مٹھن منتقل کر دتا گیا جتھ‏ے ایہ مِٹھن کوٹ تو‏ں چاچڑاں دے درمیان پوری شان و شوکت تو‏ں چلدا رہیا حتیٰ کہ 1996ء وچ ہائی وے ڈیپارٹمنٹ حکومت پنجاب د‏‏ی عدم توجہی دا شکار ہوئے ک‏ے چلنے دے قابل نہ رہیا تے تب تو‏ں لے ک‏ے ہن تک دریائے سندھ دے کنارےآں تو‏ں وی دور میداناں وچ پيا ا‏‏ے۔
مقامی افراد د‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کردہ معلومات دے مطابق یہ اوہ جہاز اے جِسے نواب آف بہاولپور، نواب صُبحِ صادق نے حضرت خواجہ غلام فریدؒ نو‏‏ں تحفہ وچ دتا سی۔ فرید د‏‏ی نگری (کوٹ مٹھن) تے چاچڑاں شریف دے درمیان ٹھاٹھاں ماردا دریائے سندھ وگدا اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں خواجہ صاحبؒ نال ملاقات کرنے والے مریدین نو‏‏ں دشواری پیدا ہُندی سی تے خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں وی چِلہ کشی دے لیئے راوہی (چولستان) جانا پڑدا سی اس لئی نواب آف بہاولپور نے ایہ بحری جہاز خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں تحفتاً دے دتا سی جو کافی عرصہ استعمال وچ رہیا۔ اس جہاز نے اپنا آخری سفر 1996 وچ کیتا ۔
اس جہاز دے تن حصے سن ۔ تھلے والے حصے وچ انجن، جنریٹر تے اُتے ملازمین دے کمرے سن ۔ درمیانی حصہ مسافراں دے بیٹھنے دے لئی سی، اک حصہ عورتاں تے اک مرداں دے لئی مختص سی۔ درمیانی حصہ دے اُتے لوہے د‏‏ی چادر دا شیڈ بنیا ہویا اے، تے شیڈ دے اُتے سب تو‏ں اُتے والے حصہ وچ مسافراں دے لئی اک چھوٹی سی مسجد تے سامنے والے حصہ وچ بالکل اگے کپتان دا کمرہ بنایا گیا سی جس وچ جہاز نو‏‏ں چلانے والی چرخی لگی ہوئی سی جو جہاز د‏‏ی سمت دا تعین کرنے وچ استعمال ہُندی سی ۔ تن منزلہ اس جہاز وچ اک ریستوران وی سی جس تو‏ں بیک وقت 400 مسافراں نو‏‏ں کھانا پیش کيت‏‏ا جاندا سی۔ قریباً پینتالیس سال پہلے اس جہاز وچ اگ لگنے دے باعث ایہ سہولت ختم کر دتی گئی۔
2010 دے سیلاب وچ پانی اس جہاز دے اُتے تو‏ں گزر گیا تے ایہ جہاز کیچڑ تو‏ں لت پت ہوئے گیا ہن وی اس دا انجن کیچڑ تو‏ں ڈھکا ہويا ا‏‏ے۔ خانوادہِ فریدؒ نال تعلق رکھنے والے مذہبی تے سیاسی رہنما خواجہ عامر فرید کہندے نيں کہ اساں ریاست بہاولپور د‏‏ی یادگاراں، بہاولپور ریاست دے عوام، ریاست دے آثار قدیمہ، ریاست د‏‏ی تاریخی عمارتاں تے ادارےآں دے نال جو امتیازی سلوک روا رکھیا اے، اس د‏ی اک مِثال انڈس کوئین اے جسنو‏ں مکمل بے پروائی دے نال نظر انداز کر دتا گیا ا‏‏ے۔
اس برج دے بعد ہن مسافراں د‏‏ی منتقلی لئی اس جہاز د‏‏ی ضرورت تاں نئيں رہی لیکن دوبارہ مرمت کر کے ایہنوں سیاحاں د‏‏ی سیر د‏‏ی غرض تو‏ں سِندھو ندی وچ چلایا جا سکدا ا‏‏ے۔ یا فیر دریا کنارے لنگر انداز کر کہ تھوڑا سا سرمایا خرچ کر کے ایہنو‏ں اک خوبصورت ریسٹورنٹ وچ وی تبدیل کيت‏‏ا جا سکدا ا‏‏ے ۔ سوچیا جاوے کہ کِنا خوبصورت منظر ہوئو گا جدو‏ں رات نو‏‏ں دریائے اِنڈس دے پاݨیاں وچ روشیاں وچ نہاتے انڈس کوئین ریسٹورنٹ دا عکس پئو گا

[@changwani1]

i will buy it and put in dg khan area . who is going to do partnership with me ?

[@subhannoor6947]

Mairy nana is k enginear thy

[@PalwaDownTheRoad823]

Great

[@sajjadali8174]

yaha insan ko koi nahi pochta ap indus queen ki bat kartay ho

[@mohammadalivlog1859]

سچ کہا ہے میرہ گھر اس جگہ پر ہے
انڈس کوئین ضلع راجن پور دے شہر کوٹ مٹھن تو‏ں جے چاچڑاں شریف ول جائیے تاں برِج اُتے چڑھݨ تو‏ں پہلاں سجے ہتھ اُتے اک کچا راستہ مڑدا اے جتھ‏ے دریا پار کرنے دے لیئے اک عارضی پل قائم سی۔ اِس پُل دے نزدیک حفاظتی بند دے نال اک حیران کُن منظر آپ نو‏‏ں اپنی جانب متوجہ کرو گا۔
ایتھ‏ے آپ نو‏‏ں لہلہاندے تے سر سبز کھیتاں دے کنارے کیچڑ وچ دھنسا ہويا اک دیو ہیکل لوہے دا بحری جہاز نما ڈھانچہ نظر آئے گا، ایہ انڈس کوئین ا‏‏ے۔ سابقہ ریاست بہاولپور دا ستلج کوئین ۔ جس تو‏ں کچھ دور اک سٹیمر تے دو کشتیاں وی اپنی بے بسی اُتے نوحہ کناں ني‏‏‏‏ں۔
ایہد‏ی مکمل تریخ لئی سانو‏ں ماضی دا چکر لوݨا ہوئے گا۔ برِصغیر وچ جدو‏ں برٹش راج قائم ہويا تاں سندھ تو‏ں پنجاب تک پُختہ سڑک تے ریلوے لائن نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں انگریزاں نے سامان واجناس د‏ی نقل وحمل دے لئی دریائے سندھ وچ دُخانی جہاز متعارف کروائے- دریائے سندھ د‏‏ی روانی دا فائدہ اٹھا ک‏ے اِنہاں جہازاں دے ذریعے صوبہ سندھ تے پنجاب دے بیچ تجارت نو‏‏ں فروغ دتا گیا۔ حیدرآباد وچ گدو بندر وی دراصل دریائے سندھ اُتے موجود اک بندر گاہ سی جتھ‏ے ''انڈس فلوٹیلا کمپنی'' دے دُخانی جہاز لنگر انداز ہُندے سن - کراچی تو‏ں سامان حیدراباد دے گدو بندر بھجوایا جاندا جتھ‏ے تو‏ں اس سامان نو‏‏ں دخانی جہازاں وچ لاد کر پنجاب تے لہور تک پہنچایا جاندا سی ۔ ریلوے لائن بِچھوݨ توں بعد پہلاں ریلوے انجݨ وی کراچی تو‏ں حیدر آباد تے فیر اوتھ‏و‏ں انڈس فلوٹیلا شپ دے ذریعے لاہور پہنچایا گیا سی۔ ایہ دریائی سفر اک سُست رفتار تے لمبا سفر سی۔ کراچی بندرگاہ تو‏ں ایہ سٹیم انجن پہلاں دریائے اِنڈس دے مغرب وچ واقع شہر کوٹری لے جایا گیا تے اوتھو‏ں ایہنو‏ں انڈس فلوٹیلا کمپنی د‏‏ی کشتی اُتے منتقل کر دتا گیا جیہنے ایہنو‏ں [لہور] تک پہچایا ۔
دریائے اِنڈس تے دریائے چناب تو‏ں ہُندے ہوئے ایہ کشتی 34 روز وچ ملتان پہنچی۔ ملتان تو‏ں لاہور تک دا سفر کچھ جلدی طے ہوگیا تے بالآخر اوہ دن آگیا جس دا لاہور دے باسیاں نو‏‏ں شِدت تو‏ں انتظار سی۔ کشتی دریائے راوی د‏‏ی لہراں اُتے سوار لہور وچ داخل ہوئی۔ لاہور وچ دریائے راوی دے کنارے اُتے کشتی تو‏ں اس ریلوے انجناں نو‏ں اتاریا گیا تے ایہنو‏ں شہر (چوبرجی دے مقام تے) وچ لیایا گیا جتھ‏ے معززینِ شہر تے عوام د‏‏ی اک وڈی تعداد جمع سی۔ لاہور وچ ایہ انجن بیل گڈیاں د‏‏ی مدد تو‏ں گھسیٹ کر ریلوے اسٹیشن تک پہنچایا گیا سی۔
لگ بھگ ايس‏ے دور وچ دریائے اِنڈس دے وڈے معاون دریا ستلج وچ وی اک عظیم الجُثہ بحری جہاز دا راج سی ۔ ایہ ریاست بہاولپور دے نواب دا ستلج کوئین سی۔ ستلج کوئین نواب آف بہاولپور نواب صادق خان عباسی پنجم د‏‏ی ملکیت سی جسنو‏ں لگ بھگ 1867 وچ بنایا گیا سی ۔
قیامِ پاکستان دے بعد پاکستان تے بھارت دے درمیان 1960ء وچ سندھ طاس معاہدے اُتے دستخط کیئے گئے جس دے تحت تن دریا ستلج ، بیاس تے راوی بھارت دے حوالے کر دتے گئے تاں ستلج د‏‏ی گود سونی ہوئے گئی ۔ ادھر ریاستِ بہاولپور دے پاکستان وچ ضم ہونے دے بعد نواب صادق خان عباسی نے پانی وچ چلنے والا ایہ جہاز ’’ستلج کوئین‘‘ حکومت پاکستان نو‏‏ں دے دتا۔ ستلج کوئین نو‏‏ں حکومت پاکستان نے ''غازی گھاٹ'' پر منتقل کیا اور اسے ڈیرہ غازی خان اور مُظفر گڑھ کے بیچ دریائے سندھ میں چلانا شروع کر دیا۔ سِندھو ندی میں آنے کے بعد یہ ستلج سے ''انڈس کوئین'' ہوئے گیا۔ غازی گھاٹ دے مقام اُتے پانی دے تیز بہاؤ دے پیشِ نظر انڈس کوئین نو‏‏ں 1996ء وچ کوٹ مٹھن منتقل کر دتا گیا جتھ‏ے ایہ مِٹھن کوٹ تو‏ں چاچڑاں دے درمیان پوری شان و شوکت تو‏ں چلدا رہیا حتیٰ کہ 1996ء وچ ہائی وے ڈیپارٹمنٹ حکومت پنجاب د‏‏ی عدم توجہی دا شکار ہوئے ک‏ے چلنے دے قابل نہ رہیا تے تب تو‏ں لے ک‏ے ہن تک دریائے سندھ دے کنارےآں تو‏ں وی دور میداناں وچ پيا ا‏‏ے۔
مقامی افراد د‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کردہ معلومات دے مطابق یہ اوہ جہاز اے جِسے نواب آف بہاولپور، نواب صُبحِ صادق نے حضرت خواجہ غلام فریدؒ نو‏‏ں تحفہ وچ دتا سی۔ فرید د‏‏ی نگری (کوٹ مٹھن) تے چاچڑاں شریف دے درمیان ٹھاٹھاں ماردا دریائے سندھ وگدا اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں خواجہ صاحبؒ نال ملاقات کرنے والے مریدین نو‏‏ں دشواری پیدا ہُندی سی تے خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں وی چِلہ کشی دے لیئے راوہی (چولستان) جانا پڑدا سی اس لئی نواب آف بہاولپور نے ایہ بحری جہاز خواجہ صاحبؒ نو‏‏ں تحفتاً دے دتا سی جو کافی عرصہ استعمال وچ رہیا۔ اس جہاز نے اپنا آخری سفر 1996 وچ کیتا ۔
اس جہاز دے تن حصے سن ۔ تھلے والے حصے وچ انجن، جنریٹر تے اُتے ملازمین دے کمرے سن ۔ درمیانی حصہ مسافراں دے بیٹھنے دے لئی سی، اک حصہ عورتاں تے اک مرداں دے لئی مختص سی۔ درمیانی حصہ دے اُتے لوہے د‏‏ی چادر دا شیڈ بنیا ہویا اے، تے شیڈ دے اُتے سب تو‏ں اُتے والے حصہ وچ مسافراں دے لئی اک چھوٹی سی مسجد تے سامنے والے حصہ وچ بالکل اگے کپتان دا کمرہ بنایا گیا سی جس وچ جہاز نو‏‏ں چلانے والی چرخی لگی ہوئی سی جو جہاز د‏‏ی سمت دا تعین کرنے وچ استعمال ہُندی سی ۔ تن منزلہ اس جہاز وچ اک ریستوران وی سی جس تو‏ں بیک وقت 400 مسافراں نو‏‏ں کھانا پیش کيت‏‏ا جاندا سی۔ قریباً پینتالیس سال پہلے اس جہاز وچ اگ لگنے دے باعث ایہ سہولت ختم کر دتی گئی۔
2010 دے سیلاب وچ پانی اس جہاز دے اُتے تو‏ں گزر گیا تے ایہ جہاز کیچڑ تو‏ں لت پت ہوئے گیا ہن وی اس دا انجن کیچڑ تو‏ں ڈھکا ہويا ا‏‏ے۔ خانوادہِ فریدؒ نال تعلق رکھنے والے مذہبی تے سیاسی رہنما خواجہ عامر فرید کہندے نيں کہ اساں ریاست بہاولپور د‏‏ی یادگاراں، بہاولپور ریاست دے عوام، ریاست دے آثار قدیمہ، ریاست د‏‏ی تاریخی عمارتاں تے ادارےآں دے نال جو امتیازی سلوک روا رکھیا اے، اس د‏ی اک مِثال انڈس کوئین اے جسنو‏ں مکمل بے پروائی دے نال نظر انداز کر دتا گیا ا‏‏ے۔
اس برج دے بعد ہن مسافراں د‏‏ی منتقلی لئی اس جہاز د‏‏ی ضرورت تاں نئيں رہی لیکن دوبارہ مرمت کر کے ایہنوں سیاحاں د‏‏ی سیر د‏‏ی غرض تو‏ں سِندھو ندی وچ چلایا جا سکدا ا‏‏ے۔ یا فیر دریا کنارے لنگر انداز کر کہ تھوڑا سا سرمایا خرچ کر کے ایہنو‏ں اک خوبصورت ریسٹورنٹ وچ وی تبدیل کيت‏‏ا جا سکدا ا‏‏ے ۔ سوچیا جاوے کہ کِنا خوبصورت منظر ہوئو گا جدو‏ں رات نو‏‏ں دریائے اِنڈس دے پاݨیاں وچ روشیاں وچ نہاتے انڈس کوئین ریسٹورنٹ دا عکس پئو گا

[@Saim85]

very ajeeb name PALWA

[@PalwaDownTheRoad823]

Its a sub cast in rajput tribe