Mısır'ın İstilası

Mısır'ın İstilası, 20. Sülalenin sonunda oluşan Tanis’teki kral ve Thebes’deki Amon rahibi tarafından yönetilme düzeni yüz yirmi yıl sürdü. Libyalıların çok öncelerden başlayan saldırıları bu dönemde çok ciddi bir soruna dönüşmüştü. Tebli hükümdarlar ve Libyalı reisler arasında kurulan evlilik ilişkileri ile bazı Libyalı gruplar Mısır’a dahil olmaya başladı. Piye stelinde Nübye Hükümdarları’nın Mısır’a yaptıkları seferler anlatılır. 22. ve 23. Sülaleler Libyalılar ile akrabaydı ve 24. Sülale Libyalıydı. Fakat en büyük değişim Libyalıların tahtta hak iddia etmeleriyle başladı. M.Ö. 715 yılında Mısır Nübyeliler tarafından ilhak edildi. Ardından Asur Mısır’ı istila etti ve Nübyeliler buralardan sürüldü. Psammetikhos Mısır’ın Assur’a bağlı hükümdarı kendini tek hakim olarak ilan etti. Son derece karmaşık bu dönemi anlamak için birkaç stel ve metin yol gösterici olabilir. Diğer bir belge, Prens Osorkon’un Kroniği’dir. 22. Sülaleye mensup olan Osorkon aynı zamanda Amon yüksek rahibidir. Karnak Tapınağı’nın duvarına kazınmış bu yaşam öyküsünde Thebes ve çevresindeki siyasal durum anlatılır. Özellikle 2. Takelot’un zamanında Thebes’de patlak veren iç savaştan bahsedilmektedir. Bu iki önemli belgenin yanı sıra krallar, kraliyet ailesi ve bunların yaşam öykülerinin yer aldığı Thebes mezarlarındaki yazıtlarda bilgi vericidir. Ayrıca Mısır dışından gelen ve özellikle Napata devletini anlatan metinler de önemlidir. Levant’tan gelen I. Şeşonk dönemine ait Megiddo’da bulunmuş stel, Eski Ahit ve Assur yıllıkları da yine karmaşayı çözmeye yardım eden metinler olarak görülürler. 21. sülale zamanında başkent hala Tanis’ti. Libyalı krallar Doğu Deltası’ndaki Bubastis’ten geliyorlardı. Anlaşılan odur ki Tanis’i de ele geçirmişlerdir. 20. ve 21. Sülalelerzamanında Libyalılar Mısır’ın kuzeyindeki Herakleopolis’ten Delta’ya uzanan topraklara yerleşmiş ve adapte olmuşlardı. 22. Sülale kurulurken Libyalıların artık siyasal bir özerkliğe sahip oldukları görülmektedir. Büyük reis oğlu için Mısır ölü kültü kurabiliyor, Thebes’deki Amon kahinini ziyaret edebiliyor ve çeşitli ricalarda bulunabiliyordu. Libyalı 1. Şeşonk’un nasıl iktiddara geldiği bilinmemektedir. Yalnız Thebes’in onun kral tanımasının bir iki, yıl dışında gecikmesinden öte herhangi bir muhalefetle karşılaşmamış olduğu anlaşılmaktadır. Yüksek rahipler ile ilişkilerini geliştirdikleri ve Tanis kralları ile evlilik ilişkileri kurdukları ve çeşitli ittifaklar geliştirdikleri görülmektedir. Muhtemelen bu ilişkiler sayesinde 22. Sülale başa geçebilmişti. 1. Şeşonk tahta geçer geçmez oğlunu Amon yüksek rahibi olarak atadı ve Thebes iktidarını daraltma girişimlerinde bulundu. Thebes idari bölgesinin güneyindeki Asyut ile Memphis arasındaki bölgede Herakleopolisli general diye bilinen birine verilmişti. Bu düzen sağlandıktan sonra sülalenin başarılı bir dönem yarattığı görülür. Byblos ile ilişkiler düzeltilmiş, Filistin ile varolan saldırgan tutum yerini diplomatik ilişkilere bırakmıştı. Fakat 2. Takelot’un krallığı sırasında bir iç savaş çıktı ve huzur ortamı bozuldu. Bu olayın ardından tek hükümdar ilkesi son buldu. M.Ö. 818 yılında 3. Şeşonk döneminde Pedubast kendini kral ilan etti. Pedubast iktidarının on beşinci yılında oğlu 1. İuput’u ortak naip atadı. Yeni bir kraliyet soyunun kurucusu oldu. Sonuç olarak M.Ö. 804 yılından itibaren eş zamanlı üç kral ortaya çıkmıştı. 23. Sülale bu sayede oluştu ve 22. Sülaleye göre daha güçlü bir iktidar sergilediler. M.Ö. 770 yılında Sais’te yeni bir aile ortaya çıktı. 24. Sülaleyi kuran bu aile Libulu büyük reisler olarak tanınır. Uzun yıllardır Batı Deltasında yaşayan bu aile M.Ö. 727 yılında Mısır krallık unvanlarında hak iddia etmeye başladı. 25. Sülale zamanında bu iddialarına son verilmiş olmasına rağmen Büyük Sais Hanedanı olarak yani 26. Sülale olarak yeniden sahneye çıktılar. Nübyelilerin Mısır üzerine yaptıkları seferlerde Sais resilerinin gücüne başvurulduğu anlaşılmaktadır. Bu destekle birlikte Nübyeliler Mısır egemenliğini ele geçirmiş ve kırk yıl korumuşlardır. Batı Deltası’nın merkezi Sais’ti ve Tefnakht idaresi altındaydı. Bu bölgedeki Libyalı kabileler de büyük ihtimalle ona bağlıydılar. Orta Delta’da Sebennytos, Busiris ve Athribis’in kendi kralları vardı. Doğu Deltası’ndaki Tanis ve Bubastis 22. Sülalenin merkeziydi. Tüm Mısır üzerinde hak iddia eden bu sülale aslında Leontopolis’teki 23. Sülalenin baskısı ve gölgesi altındaydı. Herakleopolis’in yerel hükümdarı, Tefnakht ile müttefiki Hermopolis hükümdarı Namart’ın baskısı altındaydı. Mısır'ın İstilası hakkında sizler için belgesel niteliğinde bir içerik hazırladım. İyi seyirler dilerim.
Kevin MacLeod adlı sanatçıya ait Hitman, Creative Commons Atıf 4.0 kapsamında lisanslanmıştır. creativecommons.org/licenses/...
Kaynak: incompetech.com/music/royalty-...
Sanatçı: incompetech.com/
#antikmısır #mısır #tarih #belgesel #eskimısır #mısırtarihi

[@barkan006]

👏👏👏👏👏

[@user-un4xk5vb2x]

Sömürgecilik tarihi yaparmasın