Homo naledi: pochówki, sztuka, rytuały i... podróż w kosmos | Nasi przodkowie #12

Sdílet
Vložit
  • čas přidán 28. 12. 2023
  • Od kiedy w 2013 r. Lee Berger zobaczył pierwsze skamieniałości Homo naledi wydobyte z trudno dostępnych części Jaskini Wschodzącej Gwiazdy w RPA, słowo „pochówek” chodziło mu po głowie, ale w pracach naukowych albo go unikał, albo opatrywał wielkim znakiem zapytania. Oficjalny termin, którego używali odkrywcy tego dziwacznego hominida, brzmiał: „celowe pozbywanie się zwłok”. Do niedawna. Na początku czerwca w trzech złożonych do recenzji w czasopiśmie „ELife” artykułach Berger i współpracownicy napisali już o „dowodach na rozmyśle pochówki”. A także pokazali domniemane przejawy sztuki Homo naledi oraz wykonany przez niego artefakt. Jeszcze dalej w interpretacjach nowych znalezisk poszli twórcy filmu dokumentalnego "Jaskinia Kości" stworzonego przez Netfliksa.
    Jeśli Lee Berger ma rację, będziemy musieli zadać kilka kłopotliwych pytań o naszą ewolucję. Ale na razie kłopotliwe pytania padają raczej pod jego adresem.
    Scenariusz i prezentacja: Łukasz Kwiatek
    Kamera, ilustracje i montaż: Piotr Urbańczyk
    W montażu wykorzystano zapowiedź dokumentu "Nieznane oblicza planety: Jaskinia kości" Netfliksa.
    Pozostałe filmy z serii "Nasi przodkowie": • Nasi przodkowie
    Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600 200 zł.
  • Věda a technologie

Komentáře • 59

  • @Marta_Less
    @Marta_Less Před 6 měsíci +29

    Fascynujące historie.
    Każdy odcinek zbyt krótki.
    Można powiedzieć, że im więcej odkryć, tym więcej niewiadomych.
    A mogło być tak prosto: ogród, Para, ciekawa świata Kobieta, jabłko.
    Lubimy komlikować sobie życie.
    Nowych odkryć i równie interesujących programów, a także dużo zdrowia, pokoju i spokoju życzę nam wszystkim w 2024 r.
    🖐

    • @CercaDelBosque
      @CercaDelBosque Před 3 měsíci +3

      Uwielbiam się czepiać, także poprawię. Nikt w biblii nie mówił o jabłku, jest to owoc poznania dobra i zła. Bliżej nie ustalony :) Pozdrawiam.

    • @Marta_Less
      @Marta_Less Před 3 měsíci +1

      @@CercaDelBosque
      nie ma sprawy, ale może to być również jabko, jedno z najstarszych "oswojonych" drzew owocowych.

  • @annabien2517
    @annabien2517 Před 6 měsíci +17

    Fajnie, że znów Pana widzimy 😊

  • @grzegorzlegut2954
    @grzegorzlegut2954 Před 6 měsíci +10

    Dobra oprawa wizualna tematu i interesująca narracja.
    Udana seria p. Kwiatka.

  • @grzegorzciechanowski4803
    @grzegorzciechanowski4803 Před 6 měsíci +18

    Myślałem że się nie doczekam. Czy dałoby radę częściej tą serię?

  • @iwangrozny2835
    @iwangrozny2835 Před 5 měsíci +7

    Cudowna seria. Wspaniały wykład. Zawsze łapkę w górę w ciemno na początku oglądania.

  • @krzysztofborek7023
    @krzysztofborek7023 Před 6 měsíci +14

    Akurat wczoraj odświeżyłem sobie wszystkie poprzednie odcinki 😁 Idealnie 😊

  • @dariuszp.3240
    @dariuszp.3240 Před 5 měsíci +1

    Panie Łukaszu, wszelkich pomyślności, owoców z pracy, ciekawych lektur, w całym 2024 roku!
    Dziękuję Panu i pana pomocnikom za tę serię - jest kapitalna! Mam nadzieję, że tematów w zanadrzu ma pan jeszcze ocean.

  • @didonet5
    @didonet5 Před 5 měsíci +2

    Jest Pan wspaniałym twórcą. Wyjątkowa seria, szkoda tylko że taka krótka.

  • @Podli87
    @Podli87 Před 6 měsíci +8

    Dziękuję za całą serie w Pana wydaniu. Kompletnie się tym nie interesowałem, a horyzonty po każdym odcinku ssssoąą szerokie;]

    • @Zmiana_Pogody
      @Zmiana_Pogody Před 6 měsíci

      ja bardzo dziękuję, bo bardzo się tym tematem interesuję :)

  • @joannakusak6498
    @joannakusak6498 Před 5 měsíci +3

    Czyli komuś wywaliło ego w kosmos ;) film na Netflixie obejrzę z ciekawości ale cieszę się że wcześniej mogłam posłuchać rozsądnego głosu tutaj na kanale :)

  • @waliza001
    @waliza001 Před měsícem +1

    moja ulubiona seria.

  • @annas2828
    @annas2828 Před 6 měsíci +3

    Oglądałam ten film, faktycznie chwyta za serce...

  • @zofiaagnieszkabiernacka826
    @zofiaagnieszkabiernacka826 Před 6 měsíci +3

    Niesamowicie ciekawe, nasza historia jest zaplątana i przez to jeszcze bardziej fascynująca. Przypomina grę w klasy po omacku. Czekam na Pana film, Panie Łukaszu o kreteńskich odkryciach dr Gierlińskiego, wprawdzie już kiedyś mówił Pan o tym z użyciem pojęcia konwergencji, jednakże czas mija i czasem odsłania kolejne karty naszej historii. Uwielbiam❤

  • @zbyszekniziurski3460
    @zbyszekniziurski3460 Před 5 měsíci +1

    Bardzo lubię pana podkasty 😀

  • @robertdon920
    @robertdon920 Před 5 měsíci +1

    Klasa sama w sobie. Super.

  • @katg-ka645
    @katg-ka645 Před 5 měsíci +19

    Niestety 99% osób wyświetlających film na netflix nie będzie świadoma tych wątpliwości. Tak rodzi się pseudonauka i teorie spiskowe

    • @user-sm3gl1ou8y
      @user-sm3gl1ou8y Před 3 měsíci

      We mnie ten film wzbudził TYLKO wątpliwości

  • @hshanoo
    @hshanoo Před 6 měsíci +3

    Super ciekawe.

  • @pawegorka8589
    @pawegorka8589 Před 6 měsíci +6

    Dzień dobry

  • @marekgugu2676
    @marekgugu2676 Před 5 měsíci +1

    No w końcu 🤩 dzięki 👍🏻👍🏻

  • @rafaukomski6184
    @rafaukomski6184 Před 6 měsíci +2

    Wspaniały program oglądam od początku całą serię i czekam z niecierpliwością na kolejny odcinek. Pozdrawiam i życzę wszystkiego najlepszego w Nowym Roku.

  • @eugeniuszosipczuk3152
    @eugeniuszosipczuk3152 Před 5 měsíci +2

    Bardzo dzięki!

  • @chlodnia
    @chlodnia Před 6 měsíci +3

    Pan jest wschodzaca gwiazda. Pozdrawiam

  • @EwaSkulska
    @EwaSkulska Před 5 měsíci +3

    brawo

  • @pawelhuczewski2772
    @pawelhuczewski2772 Před 4 měsíci +1

    No wreszcie jakiś normalny kanał . Wiedza podana w strawny sposób , zamiast jakiś teorii spiskowych o sensacyjnych tytułach .

  • @paweltluscik1314
    @paweltluscik1314 Před 6 měsíci +5

    Thanks! Dzięki! Jednego nie rozumiem. Dlaczego Copernicus (UJ) nie wysłał jeszcze naukowej ekipy do "Jaskini Wschodzącej Gwiazdy w RPA" ?

    • @Klasyczny_Introwertyk
      @Klasyczny_Introwertyk Před 6 měsíci

      Bo to Polska

    • @paweltluscik1314
      @paweltluscik1314 Před 6 měsíci

      @@Klasyczny_IntrowertykW dzisiejszych czasach wynająć jacht i powtórzyć "na żywo" wyprawę Ch. Darwina na koniec Świata... kto wie... kto wie

    • @CopernicusCenter
      @CopernicusCenter  Před 5 měsíci +4

      gdybyśmy tam zeszli, to byśmy nigdy nie wyszli. i potem jacyś paleoantropolodzy przyszłości kłóciliby się latami o to, co się właściwie stało /ŁK

    • @niedobry8002
      @niedobry8002 Před 5 měsíci +1

      ​@@CopernicusCenterJuz to widze hihi: "...Nie mamy wystarczajacych dowodow ani badan zeby potwierdzic teorie jakoby to byli starozytni badacze, znalezione przy nich narzedzia uwazamy takze za zbyt prymitywne azeby zaliczyc je do instrumentow naukowych tamtych czasow..." XD😂

  • @piotrsodzinka1222
    @piotrsodzinka1222 Před 5 měsíci +2

    dzięki, właśnie obejrzałem na netflixie i trafiłem ten materiał . Dobry algorytm ma google....
    Jednakże, chciałem zauważyć że gdyby nie ostatnie parę zdań, to podchodziłbym do tego odcinka sceptyczniej. Może warto takie zdania wypowiadać na początku?

  • @asiakowalska9935
    @asiakowalska9935 Před 4 měsíci +1

    To pierwsze w dlugiej i skomplikowanej historii ludzkiej ewolucji ,miejsce skladania wspolplemiencow bogom. Jak wiadomo istota ludzka lubi wierzyc w cos czego nie ma i zabijac innych w imie tego czegos, homo naledi tez mogl juz wierzyc . Skoro jedna z teorii mowi,ze mogly to byc pochowki to rownie dobrze mogly byc to zabojstwa zwane szumnie skladaniem ofiar w imie boga. Myslenie symboliczne rowna sie powstaniem religii co jest w sumie dowodem na to,ze bog jest wymyslem ludzkosci.

  • @Orzeszekk
    @Orzeszekk Před 2 měsíci

    Pan kwiatek wytrenował taka dykcję i mowe że mógłby po prostu czytać na głos książki na CZcams jako lektor i też by ludzie oglądali 😁

  • @over-kill8778
    @over-kill8778 Před 6 měsíci +3

    #12

  • @mateuszwlodarczyk1929
    @mateuszwlodarczyk1929 Před 6 měsíci +3

    OK, ale czy są jakieś potwierdzone, intencjonalne pochówki neandertalskie? Bo ten wspomniany przez pana Kwiatka zdaje się nie jest pewny.

    • @CopernicusCenter
      @CopernicusCenter  Před 6 měsíci +7

      oczywiście są, ale późniejsze niż Sima de los Huesos. Najsłynniejsze to pewnie Starzec z La Chapelle czy szczątki z Szanidar - nie ma wątpliwości, że to były pochówki. /ŁK

    • @mateuszwlodarczyk1929
      @mateuszwlodarczyk1929 Před 6 měsíci +4

      hej! dzięki za odpowiedź. Pozdrowienia serdeczne@@CopernicusCenter

  • @zarkadiusz123
    @zarkadiusz123 Před 3 měsíci

    Berger to itd.

  • @kazimierzmandragon4717
    @kazimierzmandragon4717 Před 6 měsíci +5

    to pyszne musiał schudnąć 20 kg, a pochówek w obudowie z gipsu dało się wyciągnąć.
    zespół Bergera, to jakaś choroba?

  • @TOMASHEK
    @TOMASHEK Před 5 měsíci +2

    Nie no, mój obwód logiczny protestuje!...!
    Skoro ledwo się mógł przecisnąć do jaskini jeden człowiek, to jak wydobyto z jaskini cały pochówek zalany gipsem, w którym było kilka osobników...?!...
    ?...

    • @CopernicusCenter
      @CopernicusCenter  Před 5 měsíci +2

      Po tym, jak tkanki miękkie się rozłożą, kości opadają na dno - zajmują więc mniejszą objętość niż ciało żywego człowieka. Ale wydobycie ich z jaskini i tak było bardzo skomplikowane - cała ta bryła pokryta gipsem zdaje się została przedzielona na dwie części, ale tak, by nie ingerować w skamieniałości. Ślady innych osobników to z kolei pojedyncze kości. /ŁK

    • @TOMASHEK
      @TOMASHEK Před 5 měsíci

      @@CopernicusCenter Bardzo dziękuję za wyjaśnienie!
      😊 Uwielbiam te tematy i Wasz kanał!...

    • @paweltluscik1314
      @paweltluscik1314 Před 5 měsíci +1

      Jaskinię Wschodzącej Gwiazdy w RPA i miejsca pochówku w Jaskini można zobaczyć na wielu filmach w Internecie. To prawda, że robią niesamowite wrażenie te wąskie szczeliny i próby przeciskania się przez nie ludzi. Sama Jaskinia wydaje się jednak olbrzymia.

  • @jezuschrystus.onlycash
    @jezuschrystus.onlycash Před 6 měsíci +6

    Kiedy człekokształtne odkryły że z brania bajek na serio można nieźle żyć?
    Innymi słowy:
    kiedy pierwszy naiwny spotkał pierwszego cwaniaka?

    • @adamkluska356
      @adamkluska356 Před 6 měsíci +1

      To już szmpansy praktykują - dzięki temu ktoś jest przywódcą a ktoś wszystkich obsługuje

    • @michabuczkowski3130
      @michabuczkowski3130 Před 6 měsíci

      ​@@adamkluska356Już? Sugerujesz, że szympansy nie są współczesne sapiensom tylko są starsze?

    • @adamkluska356
      @adamkluska356 Před 6 měsíci

      @@michabuczkowski3130 są starsze

    • @Zmiana_Pogody
      @Zmiana_Pogody Před 6 měsíci

      @@michabuczkowski3130 człowiek to młody gatunek przecież, jakieś 300.000 lat max

    • @Damio22yt
      @Damio22yt Před 5 měsíci

      ​@@Zmiana_Pogody Szczątki z Dżabal Ighud mają 315.000 lat

  • @zygmuntwasiak3797
    @zygmuntwasiak3797 Před 3 měsíci

    Zrzuć waść ze 20 kg i wciśnij się tam po ciemku. Poczuj klimat naledi i uszanuj czyjąś ciężką pracę 🤭

  • @engradd
    @engradd Před 6 měsíci +2

    Ladnie to tak strofowac odkrywce?

    • @Zmiana_Pogody
      @Zmiana_Pogody Před 6 měsíci

      jeszcze bardziej powinien go strofować! przecież ten facet już po prostu się odkleja i gwiazdorzy! 🤦‍♀️ władza / sława niestety psuje, dotyczy to też naukowców, profesorów, celebrytów, mnie i każdego innego człowieka. jest nawet takie zjawisko psychologiczne, taki specyficzny dysonans poznawczy, w który wpadają wysokiej klasy specjaliści, np. profesorzy, jeśli nie mają w swoim otoczeniu nikogo, kto nie powie im od czasu do czasu, że król jest nagi (nie pamiętam teraz nazwy, ale jak znajdę, to dodam)

  • @paweltluscik1314
    @paweltluscik1314 Před 6 měsíci +3

    Thanks! Dzięki! Jednego nie rozumiem. Dlaczego Copernicus (UJ) nie wysłał jeszcze naukowej ekipy do "Jaskini Wschodzącej Gwiazdy w RPA" ?