Religia i bogowie starożytnych Celtów
Vložit
- čas přidán 25. 06. 2024
- “Obfity chaos”. Tak brytyjskich archeolog Barry Cunliffe podsumował zasób źródeł mówiących o wierzeniach starożytnych Celtów jakimi obecnie dysponujemy. Taki chaotyczny urodzaj nie jest z pewnością sytuacją wymarzoną ale i tak daje nam nieporównywalnie większe możliwości aniżeli na przykład w przypadku dawnych Słowian. Źródła archeologiczne są dość liczne ale jak to zawsze bywa z niemymi kamieniami czy wizerunkami fantastycznych istot wyrytych na kotłach i biżuterii mogą być interpretowane na wiele sposobów. Z kolei życie tekstom pisanym dali głównie sąsiedzi Celtów, Rzymianie, Grecy a później chrześcijańscy misjonarze i duchowni. Wielu z nich cechowało w najgorszym wypadku stronnicze czy wręcz negatywne nastawienie do przedmiotu badań a w najlepszym wypadku zwyczajna naiwność oraz ignorancja.
Wesprzyj nas na:
patronite.pl/mrocznewieki
buycoffee.to/mrocznewieki
Mroczne Wieki to podcast historyczny prowadzony przez Michała Kuźniara. Mój podcast historyczny jest w całości oparty na publikacjach (naukowych i popularnonaukowych), tekstach źródłowych oraz własnych wnioskach. Nie przepisuję wikipedii :D
Cover: Detal kotła z Gundestrup, fot. Marie-Lan Nguyen, CC0, Wikimedia Commons
Patroni:
Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Maksymilian Majchrzak, Jarosław Zieliński, Wilhelm Ymirung, Jakub Wacławik, Roland Hyżyk, Tomek Darda, Tomasz Rutkowski, Wojciech Sowa, Rafał respondek, Grzegorz Gierlik, Stanisław Fortoński, Karol Białecki, Krzysztof Deptuła, Radosław Szczygieł, Mila Metaliator, Waldemar Pawlaszek, Mateusz Posemkiewicz, Fa Ra, Artur Kozieł, Rafał Wachnik, Alicja Puchalska, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski,Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł (Gimli), Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło i dziesięciu patronów anonimowych.
Źródła:
Cezar Gajusz Juliusz, O wojnie galijskiej, tłum. T. Woźniak, Bellona, Warszawa 2023
Lukan Marek Anneusz, Wojna domowa, tłum. M. Brożek, “Secesja”, Kraków 1991
Tacyt Publiusz Korneliusz, Roczniki. Księga XIV, tłum. S. Hammer, Czytelnik, Warszawa 1957
Opracowania:
Cunliffe B., Druids. A very short introduction, Tantor 2021 (audiobook)
Cunliffe B., The Ancient Celts. Second Edition, Oxford University Press 2018
Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych. Tom II, PAX, Warszawa 1994
Gąssowski J., Mitologia Celtów, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1978
Kempiński A. M., Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Iskry, Warszawa 2001
Markale J., Wercyngetoryks, PIW, Warszawa 1988
Rosen-Przeworska J., Religie Celtów, Książka i Wiedza 1971
Licencje Creative Commons:
creativecommons.org/licenses/...
creativecommons.org/licenses/...
creativecommons.org/licenses/...
creativecommons.org/licenses/...
Muzyka w tle:
• Hydra - Huma Huma (No ...
• The Empty Moons of Jup...
• Dawn of Man
• Contact
Music by courtesy of Epidemic Sound
0:00 Kocioł z Gundestrup
5:30 Cernunnos
11:57 Cezar o bogach Galii
13:25 Lug
14:15 Teutates
18:12 Taranis
25:53 Ribemont-sur-Ancre
29:45 Kult głowy
35:00 Esus
40:20 Epona, Rosmerta, Smertios
45:50 Tarvos Trigaranos
48:04 Ogmios
50:48 Belenos, Beltane, Samhain, kalendarz z Coligny
58:05 Pogrzeb
1:03:10 Podziękowania i źródła
Wchodząc w słuchawkach na budowę zaintrygowałem majstra.
-młody czego słuchasz?
-podcastu Mroczne wieki.
W baraku zapadła cisza. Na robocie brygadzista częstował mnie co chwila papierosami a bhpowiec zapytał jaką setkę ma mi kupić i ile życzę sobie żubrów. Gdy odmówiłem tłumacząc się tym, że chodzę na siłownię i nie uznaję alkoholu dostałem skyra i paletkę serków wiejskich. Podczas przerwy obiadowej zdyszany dyrektor mojego januszexu wbiegł na baraki i krzyknął:
-młody prezes chce ciebie widzieć i to szybko.
Udawszy się z brygadzistą do siedziby firmy zauważyłem coś dziwnego. Anetka z HR prowadząc mnie do prezesa rzucała co rusz zalotne spojrzenia. W końcu gdy wylądowałem w gabinecie usłyszałem:
-młody podobno słuchasz podcastu Mroczne wieki?
-tak proszę pana, jestem pasjonatem historii, zwłaszcza starożytnej.
-młody powiem krótko, jestem już stary i nie mam siły zarządzać samemu tak wielkim przedsiębiorstwem. Oferuję Ci rękę mojej córki i pół firmy.
I to wszystko dzięki serii podcastów Mroczne wieki. Niesamowite, pozdrawiam autorów.
Piękna historia ale radziłbym uważać. Córka szefa może być w ciąży a firma pewnie zadłużona, może robią z Ciebie słupa ;)
Historia jak z czeskiej gry Fantasy - Bojovnici a Magove z Atlasu
Ciut nie Princeps xd
Bohater bez peleryny,w kasku....
Piękna opowieść. A hejterzy i tak powiedzą że zmyślona.
Cała galia została podbita ... Cała nie , jedna malutka wioska nadal stawia opór kwiożerczym najeźdźcom. Kusiło mnie by to zacytować
😂
😸
Mój ulubiony to "Wstąp to legionów - mówili".
🐗
a to nie był Smerfów las? ;)
chleba wina i podcastów tyle potrzebujemy
Materiał godny poświęcenia mu każdej minuty trwania. Niesamowity temat. Oraz zasięgi zasiegi...
Rozpieszczacie tymi "celtyckimi materiałami". Czekałem na taką dygresję od starożytnego Rzymu, Macedonii i Grecji.
Wasza Szerokość nas rozpieszcza z tymi materiałami ❤
Czemu szerokość?😂
@@bilbobaggins2302 Wyraz mojego uznania
To być może taki Walaszkizm 😅
Warsztaty karate i rela do wyboru sa tu nieobowiazkowe a na polaku jak na beatris nie robimy nic
mistrz polecil unikac niepotrzebnych walek@@marcinxd777
...i już zapisuję na dysku, aby sobie wieczorem obejrzeć w łóżeczku. :)
(Mieszkam w ciemnym lesie, więc w sypialni nie mam netu, ale i tak dobrze, że mam tam gdzie pracuję) ;)
Na Teutatesa! Zaiste dobry odcinek!
Dobrze siada ta seria. Takie bardziej kulturowe odcinki też super rzecz, proszę więcej. W zasadzie to cokolwiek nie wyjdzie na tym kanale to i tak będę słuchać.
Odcinek zdecydowanie inny niż do tej pory bywały. I w tej inności wspaniały😊
Niesamowite. Wiedza potężna ,😊gratuluję dla tego opracowania., dużo świetnej pracy
Bardzo ciekawe zestawienie mitów i religii Celtów. Może to być bardzo dobry wstęp do serii o tej tematyce.
fantastyczne jak zawsze, szczególnie fascynuje mnie zawsze postrzeganie czasu przez pogan VS przez chrześcijan, jedna koncepcja drugiej nie może wykluczyć ale jednocześnie tak bardzo mogą zmieniać myślenie ludzi na codzienność.
Dziękuję i pozdrawiam, i odpalam kolejnych celtów :D
Na Teutatesa taki odcinek to, az milo do zasypiania wlaczyc
Dziękujemy.
Bardzo dziękuję 🙏
Ależ to jest fajne! Nawet fajniejsze od tych historii herosów i mordobić, których tak lubię słuchać na tym kanale.
Elegancko,tyle że zamiast czytać,to Ja słucham.
Dzięki za materiały.
Jaki ten podcast jest ku*wa dobry!
Oj tak waiaciku, oj tak
Jak zawsze super!
Wielkie dzięki 🥰
Zostawiam łapkę i spadam. Temat starych bogów jest dla mnie zupełnie nieinteresujący, ale łapa w górę dla autora.
Niezmiennie jestem wdzięczny za tak wspaniałe treści. Wytrwałości i czekamy na kolejne
Odcinek bardzo przyjemny, miła odskocznia od polityki i wielkich minionego świata.
Niebo zawaliło mi się na głowę tym materiałem 😂😅😂 dziękuję bardzo 👏👏👏
I pomimo fatalnej pogody znów chce się żyć. Zabieram się do odsłuchiwania i dziękuję.
Świetny odcinek! Poproszę o więcej w tej tematyce.
FAN-TA-STY-CZNY podcast!!! Uwielbiam Mroczne Wieki 👍👍👍
Dziękuję za kolejny świetny odcinek. Oby tak dalej, pozdrawiam
Dzień dobry Panie Michale. Gratuluję kolejnego dobrego i ciekawego odcinka. W poprzednim komentarzu domagał się Pan wskazania wyzłośliwiania się Pana względem KK. Proszę bardzo nie było trzeba długo czekać. Chociażby obecny odcinek 55.50 - 56.10. 1) 01.11 nie jest świętem zmarłych, a wszystkich świętych (a to znacząca różnica), 2) Świadczy nie o bezsilności KK, a chrystianizacji metodami adaptacyjnymi i przekierowaniu na inne wartości duchowe. 3) Przygotowuje Pan odcinki bardzo starannie i w żaden sposób nie można Panu zarzucić braku wiedzy. 4) Wynika z tego, że jest to zamierzenie celowe. 5) Taka postawa wynika u Pana z pochodzenia z innego wrogiego kręgu kulturowego. Niech Pan sobie pozwoli na takie uwagi względem swoich pobratymców. Życzę Panu tego co najpiękniejsze :)
1) To nie jest moja złosliwość, ale zwyczajne przejęzyczenie. Nawet w błędnej wersji (wynikającej z przyzwyczajenia) to ciągle nie jest żadna złośliwość. Podobnie z kolejnymi punktami, w których nie ma żadnej złośliwości z mojej strony w kierunku KK a jedynie lista Pana wniosków, przypuszczeń oraz insynuacji na temat mojej osoby.
dzięki!
jeszcze nie odpaliłem, ale już czuje że bedzie nieźle!
Ależ tempo!
Czytałem kilka książek na temat mitologii Celtów, ale to jest chyba najlepsze opracowanie i od strony ilości informacji i od strony uporządkowania - z którym się jak najbardziej zgadzam.
Dobrze, ze nikomu niebo nie spadlo na głowy, bo nie ma juz dzis komu nosić menhirów do jego podtrzymania
Dzieki za kolejny odcinek
👍 Dziękuję za świetny materiał i kciuk dla zasięgów 👍
Odcinek jak najbardziej ciekawy, no bynajmniej mi się podoba
Ale ze nie wierzyli z jednego Boga, ciezko uwierzyc 😀😉 dzieki za wlozona prace u czas potrzebny do powstania tak zacnego podcastu.
Jak zwykle Świetny
Bardzo oklaskuję. Niecierpliwie czekam na kolejne tak tak skonstruowane odcinki :)
Doskonały odcinek!
Świetny odcinek. Zresztą cały cykl o Celtach rewelacyjny.
super mi się podobało , więcej takich odcinków poproszę
super materiał, na to czkałem 👍
Super odcinek. Dzięki.
Nowy Kuźniar to święto ❤
Super odcinek, jak zawsze
Podoba mnie się, chociaż Panoramix mógłby nie być szczególnie zadowolony, że go od kuchni podglądają .
Świetnie się słucha gratulacje
Dzięki!!!
Sapkowski dużo czerpał z kultury Celtyckiej gdy pisał Wiedźmina.
bardzo dobry odcinek oby takich więcej
Uwielbiam te filmy XD
Btw może warto byłoby zrobić film o historii ameryk sprzed czasów znam znanych tak powszechnie, tj. sprzed czasów uformowanych cywilizacji Azteków, Majów itd. I tak samo z północną :v
Super bardzo mi sie podobalo sie Jeszcze jak , Francja elegancja
❤
Super forma odcinka
Super
Na Kujawach archeolodzy zbadali jezioro, na którym Celtowie odprawiali rytuały. „Odkrycie jest rewolucyjne”
Miecz, sierpy, pochwy i pasy mieczowe - takie przedmioty złożyli w ofierze w III wieku p.n.e. Celtowie na dnie jeziora na Kujawach. Jest to pierwsze rytualne jeziorne stanowisko tego ludu z ziem polskich.
Czekam na więcej😅
Obejrzałem z wielką przyjemnością!
Dobry odcinek
Więcej mitologii i religii! 😊😃
Celtowie mieli taki sam bałagan religijny jak Germanie. Zwłaszcza że u tych drugich sporo namieszały wpływy mitologii rzymskiej, a później też chrześcijaństwa.
Może o tym też odcinek?
❤ kanał lepszy od lekcji historii w szkołach 😂
Bardzo ciekawy odcinek. Zdecydowanie prosiłbym o wątki religijne w kolejnych odcinkach. To dużo mówi o mentalności ludów, a samo przenikanie się idei, wyobrażeń religijnych różnych grup jest fascynujące. Gdzieś wyczytałem, że wszystkie religie są synkretyczne i niewątpliwie coś w tym jest. ;) Pozdrawiam.
Pozdrawiam
Akurat teraz oglądałem wasz podcast o Scytach a tutaj nowy odcinek !
Tak. Kiedys mozg ludzi pracowal inaczej, a zycie bylo urazmaicone dzieki bostwom. Fantazja i kreatywnosc nie mialy granic, pomijajac okrucienstwa jak palenie ludzi zywcem. Dzis ekranik telefonu, straszne.Pozdrawiam.
Lecimy !
Jedwabisty podkast!
❤❤
Cudnie!!!
Siemka, w kolejnym fantastycznym materiale o historii dawnych wieków 😉👍💥💥💥
Pamietam jak kilka lat temu tlumaczylem koledze który jest z gangu "Turbosłowian" bo jeden kronikarz napisal ze musielismy zgasic Aleksandra Wielkiego, ze Celtowie tez kiedys terytorialnie byli w calej Europie co nie oznacza ze istaniala potezna "Rzeczpospolita Celtycka".
Nasze zadanie to uczyc sie i edukowac innych.
Tez sie ucieszylam, ze jest.🎉😊
Byłbym niezmiernie zainteresowany odcinkiem skupiającym się na Irlandii
Dojdziemy kiedyś do Irlandii, póki co kontynentalni Celtowie.
Super film, myślę że taki format panoramy mitologii/religii danego ludu ma spory potencjał. Liczę na więcej:)
Zaintrygowało mnie jedno zdanie, które wypowiadasz na końcu (1:00:27): o tym, że na szczególny pochówek zasługiwali zmarli w sposób nieprzeciętny. Nie wydaje mi się, by to tego grona, wziąwszy pod uwagę wojowniczość celtyckiej kultury, mogli należeć zmarli wskutek epidemii. Jednocześnie, mając na uwadze skrupulatną higienę, jakiej się poddawali, być może był to podświadomy lub nauczony metodą prób i błędów sposób walki z bakteriami? Na pewno nieefektywna w powstrzymywaniu zarażeń byłaby ekskarnacja, a jeśli mamy dowody, że zmarli chorzy byli kremowani, wydaje się to jedynie logiczne. Ale nie znam źródeł więc mogę się mylić!
Bardzo dobry odcinek!
Jaki to utwór muzyczny miał ponure chóry w tle?
Świetny odcinek! Czy tylko mi nasunęło się przy Cerunnosie skojarzenie z Welesem?
Super materiał jak zwykle. Teraz czas na Germanów ;)
Tenat co prawda mnie srednio i teresuje, wiec zostawiam sobie go do poduszki. 😅
Do tego tematu pasuje mi jedna sentencja: Quot capita, tot sententiae [ile głów, tyle zdań]
Ps. Więcej podcastów o religiach.
Hurra! Niedługo odsłucham, a na razie taktyczny komentarz dla zasięgów.😊
❤️❤️❤️❤️❤️
14:16 przypomina mi Świętowita z jednej z Słowiańskich mitologi czy religii dalej idąc tutaj 18:40 przypomina Peruna z Słowiańskich mitologii i tak dalej.... bardzo ciekawe
Pozdrawiam
Świetny odcinek. Może, jeśli już poruszamy tematy mitologii i kultury, to zdarzyłby się kiedyś odcinek o samej teorii "długiego trwania" oraz "bohatera o tysiącu twarzy".
O bohaterze tysiącu twarzy na pewno kiedyś wspomnę.
👍👍👍👍👍👍👍👍👍
Czekam na kolejne niszowe tematy. Moze krolestws Wizygotów w Hiszpanii albo osadnictwo germanie w Afryce ?
Podobno fantastyczny świat celtów i german, był kluczem do stworzenia podgatunku fantastyki, zwanej high fantasy, do niej zalicza się między innymi śródziemie i wiedźmin
Tak, z pewnością.
💣👍
O widzicie, jak się znęca nad nami, ile każe oglądać!?
Odcinek bardzo ciekawy chociaż ja wolę wojny, politykę i tzw wielkich ludzi 😉
"Tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur"
Cytat z dzienników Caesaris
wyjaśnił mi w końcu o co chodziło, że na tym samym terenie żyli zarówno Celtowie jak i Galowie 😀
Parvum tributum persolutum via Kawka :)
To jak w końcu było z tą jemiołą? W poprzednim odcinku mówił Pan, że: krzewina ta szczególnie upodobała sobie dęby, a teraz, że jemioła rzadko kiedy pasożytuje na tym gatunku drzewa.
Przepraszam bardzo za zamieszanie, wzmianka o tym, że jemioła rośnie często na dębach pojawiła się we wcześniejszym filmie o druidach koło czterdziestej minuty.
Jemioła na dębach pojawia się rzadko, dlatego była tak cenna z punktu widzenia druidów. Jeżeli powiedziałem, że występowała na nich często to mój błąd.
Ty się nie zastanawiałeś nad wydaniem jakieś książki?
Moze zrobi Pan kiedys odcinek o Wielkiej Tartarii najwiekszym panstwie Swiata. Pozdrawiam serdecznie.
To żart, prawda? To żart...?
A może coś o Anglosasach, Alfred Wielki i te sprawy
Jak dla mnie za mało starożytnej macedonii 😢
Najlepszym Bóstwem jest Kapelusznik, dobrym po śmierci daje ziemniaki a złych wpycha w kałużę
Nie da się słuchać przez reklamy NARA! Wracaj na spotyfaja,fajo
Będzie jakiś odcinek poświęcony pogańskiej sztuce?
W Rome Toral War Brytowie mają jednostkę która rzuca głowami w wrogów
Bardzo niedoceniony odcinek.
Odmienna tematyka, raczej niszowa.