Tatarzy w Polsce (czeski TV dokument)
Vložit
- čas přidán 5. 03. 2018
- Tatarzy osiedlali się w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XIV wieku, głównie w okolicach Wilna, Trok, Grodna i Kowna, a od XVII wieku także w Koronie, gł. na Wołyniu i Podolu, a u schyłku wieku na Suwalszczyźnie. Nazywano ich Lipkami lub Muślimami. Nazwa Lipki pochodziła od tureckiej nazwy Litwy.
Najczęściej byli to uchodźcy polityczni należący do starszyzny tatarskiej Złotej Ordy i Krymu, przyjmowani szczególnie chętnie przez księcia Witolda i osadzani na ziemi jako ludność zobowiązana do służby wojskowej (na ogół w odrębnych chorągwiach tatarskich). Takim zbiegiem szukającym schronienia u Witolda był chan Złotej Ordy, Tochtamysz, który uciekł na Litwę przed swoim przeciwnikiem w 1395 roku. W wyniku wypraw Witolda na Krym na Litwie osiedlono wielu Tatarów, sojuszników i jeńców, którzy zamieszkali wokół Trok oraz nad rzeką Waką. W 1409 roku na Litwę uciekli z wojskiem synowie Tochtamysza prowadzeni przez Dżalal ad-Dina, który walczył u boku Witolda pod Grunwaldem. W wojnie z Krzyżakami w 1414 roku brał udział tatarski oddział Betsub-ułana, młodszego syna Tochtamysza. W latach 30. XV w. emigracja tatarska przeżywała swoje apogeum. Tatarzy osiedlani byli w okolicach Trok, Wilna, Kowna, Lidy, Krewy, Nowogródka i Grodna. Osadnictwo zwiększali tatarscy jeńcy wojenni, którzy przez kolejnych władców osadzani byli we wsiach tatarskich na Litwie. Ostatnie grupy emigrantów politycznych z Tatarszczyzny przybyły do Wielkiego Księstwa na początku XVI wieku.
Otrzymywane przez Tatarów hospodarskich, czyli pochodzących z arystokracji tatarskiej, liczne przywileje zapewniły im zachowanie pewnej autonomii i muzułmańskiej religii, rody (np. Glińscy, Szyryńscy, Barancewicze) otrzymywały herby i nadania ziemskie w zamian za służbę wojskową. Wraz ze starszyzną przybywali na Litwę tzw. Tatarzy-kozacy nie należący do rodów arystokratycznych, którzy parali się rolnictwem. Obie grupy otrzymały przywileje od Zygmunta II Augusta w latach 1561 i 1568, Stefana Batorego w 1576 roku, Zygmunta III Wazy w 1609 roku i Władysława IV w 1634 roku. Kolejną grupą społeczną byli płacący pogłówne tzw. Tatarzy miejscy, osiedleni na przedmieściach miast, których nie obejmowały królewskie i sejmowe przywileje. Według obliczeń historyków w XVI wieku ziemie Wielkiego Księstwa zamieszkiwało 3000-4000 Tatarów. Na przełomie XV i XVI wieku w wojsku polsko-litewskim pojawiły się pierwsze roty tatarskie. W wyniku wojen z Moskwą część Tatarów przeniosła się do dóbr magnackich na Ukrainie.
W II połowie XVII i XVIII wieku szlachta tatarska w znacznym stopniu się spolonizowała, zaś Tatarzy w miastach ulegli wpływom białoruskim. W 1673 roku, z powodu negowania ich szlachectwa, część Tatarów polsko-litewskich przeszła na stronę armii sułtana Mehmeda IV, jednak wkrótce większość z nich wróciła na stronę polsko-litewską. W wyniku postanowień rozejmu w Żurawnie lipkowie mieli wrócić pod panowanie tureckie. Osiedli w pobliżu Kamieńca Podolskiego, posiłkując załogę turecką przeciw Polsce[1].
W okresie międzywojennym w granicach Polski żyło ok. 5,5 tysiąca Tatarów (województwo wileńskie, nowogródzkie i białostockie).
Tatarzy zachowali odrębność wyznaniową, tradycję pochodzenia i obyczaje, działał Związek Kulturalno-Oświatowy Tatarów RP, Tatarskie Muzeum Narodowe w Wilnie, Tatarskie Archiwum Narodowe. W czasie II wojny światowej Tatarzy ponieśli dotkliwe straty, szczególnie wśród inteligencji.
Po wojnie w granicach Polski pozostały 2 wsie tatarskie w dzisiejszym województwie podlaskim (Bohoniki i Kruszyniany), ponadto Tatarzy żyją rozproszeni w Gdańsku, Białymstoku, Warszawie i Gorzowie Wielkopolskim. Według narodowego spisu powszechnego 2011 narodowość tatarską zadeklarowało 1916 osób, z czego 665 jako jedyną[2].
Od 28 grudnia 1925 roku działa Muzułmański Związek Religijny w Rzeczypospolitej Polskiej (z siedzibą w Białymstoku), a od 1992 Związek Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej (z autonomicznymi oddziałami w Białymstoku i Gdańsku).
Jako polska katoliczka, która ma wujka tatarskiego muzułmanina, z dumą nazywam Tatarów Lipków naszymi braćmi i siostrami. Poświęcili się dla Polski od czasów Rzeczypospolitej, walczyli z nami o niepodległość od Niemców i Rosjan. Allah daj im siłę.
Problém je poliakom tolerovať slovákov, históriu Veľkej Moravy o 100 rokov skôr kresťanstvo medzi aj poliakmi, vykopávky , históriu od zrady nedávnej od Beneša predať slovenské územie pre zisk čechom tak ako zradca núkal Stalinovi Zakarpatie.
Bardzo ładnie Pan Dżemil sie wypowiedzial, mówiąc ze on nie czuje sie Polakiem, On jest Polakiem. A na zachodzie za wszelka cene pokazują Nas Polaków jako rasistów i nietolerancyjny naród...
Bylem,odwieszilem,goscinni cudowni ludzie,moja rodzinne korzenie z tamtych stron i patrzac na nazwisko i historie rodzinne byc moze plynie we mnie troche Tatarskiej krwi...
Pisałem pracę magisterską o 13 Pułku Ułanów Wileńskich w Wojnie Obronnej 1939 roku. W jego ramach walczył Szwadron Tatarski.
Wielkie dzieki naszych tatarow za dzielne walki i lojalnosc.
Old but excellent documentary, enhanced with rich culture and spirituality.
Sława wam Polscy Tatarzy, za waszą wierność w mrocznych dniach. Rzeczpospolita od zawsze była zróżnicowana etnicznie i religijnie. Wszyscy jesteśmy dziećmi orła białego.
tatarzy to religijnie islam, min Charles Bronson wywodzil sie od tataow litewskich
Bardzo to miłe. Wielkie dzięki. Pozdrawiam serdecznie.
Ja jestem tatarem polskim :)
No i chwała Ci za to :)
Chwała
Jakiś czas temu dowiedziałam się, że mam pochodzenie tatarskie, a wszystko przez znamię, które miałam przez całe życie. Znamie błękitne czyli tzw. Tatarskie.
i jak się z tym czujesz? Ja jestem Tatarem w najwyżej 1/4 części, ale każdy wolny czas spędzam w lesie, albo na gonitwach samochodem, a kiedyś motocyklem :)
Kacper Jankowski jesteś bardzo mądry Kacperku. Dzięki za tą informacje szanuje ciebie. Ale jesteś katolikiem to organizacja pedofili. Jeden kryje drugiego a udawaja takich oddanych dla Boga. Nie musisz odpisywać nie będę czytał lata mi koło chuja takie tematy. Jak ci nudno to idź do kościoła się modlić.
Polscy Tatarzy gineli nawet pod monte casino szacun dla Tatara
Wielkie dzieki naszym Tatarom za dzielne walki i lojalnosc.
15:00 Fajny gościu. Już kiedyś go widziałem. Szacun bracie. Nie wiem jak to powiedzieć, żeby go wspomóc a nie ubliżyć. Bardzo mało znam kulturę Naszych TATARÓW. To ciekawi ludzie.
Tatarzy polscy zasłużyli się swej naszej wspólnej Ojczyźnie
Oni nie czują się Polakami tylko są i to mi się podoba:)
Owszem czują się. Nie wypowiadaj się za nich.
Dokładnie, w filmie jeden z bohaterów powiedział wyraźnie: My nie czujemy się Polakami. My jesteśmy Polakami ♥️
@@tamik7168 Oj nie błyszczysz inteligencją
@@natalianena3192 Nie używaj słów, których znaczenia nie rozumiesz :))
@@tamik7168 serio... Zrozum oni NIE CZUJĄ się Polakami, ONI SĄ Polakami. Tak nieinteligentnej osoby jak ty jeszcze nie spotkałam 😂
To nasi Tatarzy
Są Polakami zawsze są moimi braćmi
@@kimzongull2905 Polska zawsze była wieloetniczna. Niestety odkąd staliśmy się tylko i wyłącznie słowiańskimi katolikami, to mamy ciągle wojnę Polsko-Polską. Chore!
@@kimzongull2905 Ty Turecka szmato. Odpierdolisz sie od naszych polskich Tatarow. Czy mamy zrobic z Toba porzadek.? Ty ty gull gullu turecki Czy jak tam masz kimzongull? Czyli gul gul Dopilnujemy ze sie islamu wyprzesz. To tylko kwestia czasu. A polscy Tatarzy choc sa narodem tureckim to bardziej oni czuja sie Polakami Co wiecej sa Polakami. Jesli myslisz tuerecka swinio ze to sa twoi bracia. To zapewniam Cie ze Cie zniszcza, gdyz oni zawsze stana po stronie Polski
Bardzo mi się podoba 🖒
Z zainteresowaniem obejrzałem ten dokument. Ok. 10. lat temu byłem w Kruszynianach i ten sam pan Dżemil Gembicki był uprzejmy pokazać - mnie jednemu - ten meczet i ich cmentarz.
dzięki za materiał
Jakiś czas temu dowiedziałam się, że mam pochodzenie tatarskie, a wszystko przez znamię, które miałam przez całe życie. Znamie błękitne czyli tzw. Tatarskie.
co to jakis piec czy instalacja co to ma wspolnego
RROBCIE WSZYSTKO BY ZACHOWAC TRADYCIJE BO JEST WSPANIALA
TATARZY W POLSCE SA.LUBIANI.MUZULMANIE ALE UCZCIWI
Prečo to je všetko po poľsky keď je to český dokument? Mohli tam aspoň české titulky pridať.
www.ceskatelevize.cz/porady/1185258379-cesty-viry/318298380030003-muslimove-pod-krizem/
Czy ten dokument był wyemitowany w czeskiej TV?
tak, w programie "Cesty víry" (Ścieżki wiary)
Ten imam to widać, ze ani Tatar ani Turek, tylko gdzieś z krajów arabskich. Całkiem inne rysy ma od Tatarów. No i ten akcent. Co do Tatarów, to widac jakim wielkim i wielonarodowym krajem była Rzeczypospolita Obojga Narodów (nie mylic z Polską). Tatarzy przyjeli Islam z powodów politycznych, tak jak Polacy Katolicyzm. Teraz podobnie jak my myślą, że to ich rdzenna religia i jak my bronia tego co im kiedyś ogniem i mieczem narzucono. Niezły paradoks ..
Wygląda tak jak powinien...
Ależ! Tatarzy są dziećmi wieloetnicznego, wieloreligijnego imperium - Złotej Ordy (niektórzy historycy używają nazwy Chanat Kipczacki, jak mniemam właściwszej), w którym nikt nikogo nie nakłaniał do wyznawania jakiejkolwiek religii. Pierwsi chanowie (naonczas państwo było jeszcze częścią Imperium Mongolskiego) wyznawali tengrizm, pierwszym który nawrócił się (bynajmniej nie z powodów politycznych!) na islam był chan Berke (1257 - 1266). Jednak już wtedy islam był religią większości jego poddanych. Wyznawali tę religię co najmniej od IX wieku, a w roku 922 przyjęli ją za państwową dla swojego ówczesnego państwa, Bułgarii Wołżańskiej. Zgadza się, był to akt polityczny, wprowadzenie państwa do wszechmuzułmańskiej Ummy, jednak nie było to "przyjęcie Islamu z powodów politycznych"!, oni weszli do Ummy dlatego, że muzułmanami już byli.
Ty chyba Araba nie widziałęś nigdy xD
@@piotrowscy2006 Dzięki za dawkę historii, zawsze warto czegoś się nauczyć. Trochę uogólniłem z tym narzuceniem. Bardziej mi chodziło o część obecnych krajów islamskich, np taki Iran. Temu już islam raczej narzucono jeśli się nie mylę. Irańczycy wyznawali Zoroastryzm.
Zapominamy, że Tatarzy byli wojownikami. Żyli głównie z grabieży i z handlu słowiańskimi niewolnikami. Islam sprzyjał takiemu sposobowi zarabiania na życie. Zdecydowały względy praktyczne. Taka jest ta historia.
Tatarzy polscy to nasi
naleza do polskiego kosciola , nie chodzi o religie ale o cialo do jakiego przydzielil ich chrystus
Chcę mieć taką czapeczkę.
Жасасын Татар Халкы! Танры Тюрку корусун!
Co to za imam ??? Jakaś przechszta !!!!
A Czeskie czyli niewiadomo co chodzi fajnie lubię Czechów ale nie gadziow
... i nadaje, jak ksiadz z ambony :)))))))))))))))))))))))))))
Ci co po polsku nie mówią nie są potomkami naszych Tatarów jakim prawem tutaj są?
a 5ty czemu nie wypierdalasz do watykanu
Tatarzy spoko, ale ten arabski imam pierdolący o tym , że on będzie uczył - niech się sam języka polskie nauczy. A głodne kawałki o religii pokoju niech idzie opowiadać w Brukseli.
Potwierdzam jako rdzenny mieszkaniec tych terenów, że polscy Tatarzy to uczciwi pracowici ludzie.
Mają swoje zwyczaje, ale nikomu ich nie narzucają ani się z nimi nie obnoszą, szanują prawo i sąsiadów Polaków czy Białorusinów. Nie ma u nich religijnego fanatyzmu, z jakim obecnie islam jest kojarzony.
Natomiast ten ich szef pojechał na "szkolenie" do Arabii Saudyjskiej, skąd wrócił z wypranym mózgiem i teraz jest problemem dla społeczności tatarskiej, która wcale się nie identyfikuje z tym co on teraz gada.
XD
Tatarzy polscy
Ako poliak môže tolerovať islamistov , keď potiera susedov , kresťanov, slovanov, históriu Veľkej Moravy.
O 100 rokov ste mali skôr kresťanstvo ako priznavajú dnes. Aspoň v kopcoch juhu Poľska ( tiež v Krakowe ) .
Peter Minarik !! Piszesz o Tatarach w Polsce ! A co wiesz o germańskich Wandalach w Polsce ?? Odpowiesz !
Imam i większość na modłach to nie tatarzy.
A dlaczego tańczycie osobno ???
Przepraszam bardzo ale to nie jest jedyny zespół tatarski i bardzo dobrze wiecie. Po drugie trochę głośniej dziewczyny mogły by śpiewać.
Tatar nie równa się wierny religii takiej czy innej. Komuś się pomyliło.
Prawowity islam uczy tylko jednego albo przyjmujesz ich wiarę, albo obcinają ci głowę!!!
Jesteś głupi.
Większej głupoty nie słyszałem niż to co napisałeś.
Koran:
„Nie ma przymusu w religii! Prawość wyróżniła się od nieprawości”
@@dchm7470 Lepiej nie cytuj Koranu, jeśli chcesz bronić Islamu przed krytyką. Nie nadaje się.
That's not true. Islam is a very peaceful religion.
O kurwa baba w meczecie ale jaja zajebiście
Co w tym dziwnego? To jest miejsce modlitwy dla kobiet i mężczyzn.
Pod z przed 2lat a ty odpisujesz
Mowi pieknie po polsku. Nie to co dzisiejsi "prawdziwi patryjoci" z PIS-u !