188. Nowy Amsterdam: Holendrzy, Indianie, bobry i wampumy

Sdílet
Vložit
  • čas přidán 27. 08. 2024
  • 400 lat temu powstał Nowy Jork. Ale czy rzeczywiście wtedy? I czy rzeczywiście Nowy Jork? Ile jest prawdy w opowieści, że Peter Minuit zrobił najlepszy w historii interes na rynku nieruchomości i kupił od Lenapów całą wyspę za jedyne 24 dolary? Czy Indianie faktycznie przehandlowali Manhattan za jakieś bezwartościowe paciorki?
    Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na: ➡︎ patronite.pl/p...
    Zapraszamy na odcinek o samych początkach nowojorskiej metropolii: o wielokulturowym i wieloreligijnym mieście kupców i piratów, rządzonym dyktatorsko przez jednonogiego menadżera.
    Dowiecie się czym były wampumy; co można było kupić za bobra, a co zmierzyć przy pomocy kija od miotły; co Joe Biden ma wspólnego z Nową Szwecją, a Polacy z Nowym Amsterdamem.
    Możecie nas słuchać także na:
    ➡︎ Spotify: bit.ly/3G39TYr
    ➡︎ Apple Podcasts: bit.ly/3ZxQXbe
    W mediach społecznościowych szukajcie nas na:
    ➡︎ Facebooku: /podkastamerykanski
    ➡︎ Instagramie: /podkastamerykanski

Komentáře • 56

  • @123zbysz
    @123zbysz Před měsícem +5

    Dziękuję za tę kopalnię wiedzy, jaką są wasze podkasty.
    Jedna maleńka uwaga - Staten Island wymawia się "staten ailend" (nie "steiten") i jest to dryf oryginalnej holenderskiej nazwy "Staaten Eylandt".
    Holendrzy tak nazwali tę wyspę, aby uhonorować holenderski parlament.

  • @beatamazur6760
    @beatamazur6760 Před 2 měsíci +4

    Bardzo podoba mi się w Państwa podkaście, spokojny tok narracji i to ,że się przyjemnie uzupełniacie a nie przekrzykujecie..pozdrawiam i zostaję😊

  • @toml8227
    @toml8227 Před měsícem +1

    Ten podcast to jest złoto. Dziekuje Panowie za dobra robote.

  • @annamagorzatazuchora3137
    @annamagorzatazuchora3137 Před měsícem +2

    Uwielbiam odcinki historyczne, chętnie bym też posłuchała generalnie o tożsamości rdzennych Amerykanów i np historii przedkolumbijskiej

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před měsícem +1

      @annamagorzatazuchora3137, to się dobrze składa, mamy i taki odcinek - nr 185.

  • @matka_boska
    @matka_boska Před 2 měsíci +6

    super odcinek, może warto dodać, że duga wojna angielsko-holenderska zakończyła się traktatem w Bredzie, na mocy którego Holendrzy zrzekli się roszczeń do miasta i swoich kolonii ale dostali Surinam i wyspę Run (dziś Moluki) co znacząco wpłynęło na rynek handlu przyprawami, jeżeli dobrze pamiętam to mieli przez kilka lat monopol na handel gałką muszkatołową i zarobili bardzo dużo pieniędzy

  • @userman3
    @userman3 Před 2 měsíci +11

    Skoro już powstał odcinek o zakupie Manhattanu, to można by przy jakiejś innej okazji poruszyć temat zakupu luizjany i kolonizacji wielkich równin.

  • @borsulinaborsuk2451
    @borsulinaborsuk2451 Před 2 měsíci +3

    Mega macie ten podcast! Wiedza ogroma ! Dziekuje ze moge Was słuchać!

  • @przemekwodarczyk7172
    @przemekwodarczyk7172 Před 2 měsíci +3

    Doskonałe, jak zwykle zresztą. Drobna uwaga: populacja Holandii w początku 17. wieku nie mogła liczyć aż 15 milionów. Wikipedia (za wiarygodnym źródłem "Cywilizacją wieku oświecenia" Pierre'a Chaunu) podaje 1850000 i to 100 lat później.

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci +4

      Tak jest, nasz błąd. To Francja liczyła koło 15 milionów, a Holandia 1/10 tego, czyli koło 1,5 miliona.

  • @zemanns
    @zemanns Před 2 měsíci

    Swietna tematyka odcinkow ostatnio. ! Dzieki za Wasza prace

  • @parczi_joanna_parczynska

    Zaczynam się od was uzależniać 😅

  • @rfvvfr6666
    @rfvvfr6666 Před 2 měsíci +4

    9:56 no ówczesna Holandia to 15 milionów ludzi niemiała, raczej 1,5

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci +3

      Tak, to nasz błąd, tłumaczymy się w innych komentarzach pod odcinkiem.

  • @DanielBondos
    @DanielBondos Před 2 měsíci +1

    Pozdrawiam serdecznie i życzę miłego weekendu 😊

  • @michalk.sikorski882
    @michalk.sikorski882 Před 2 měsíci

    Serdecznie pozdrawiam wszystkich obecnych i wspaniałych twórców

  • @iowa406
    @iowa406 Před 2 měsíci +2

    Hmmm Gdańszczanie. Miasto niemal od zarania wieloetniczne. Mieszkali tam :Kaszubi, Polacy, Prusowie, Holendrzy ( chyba Heweliusz był tego pochodzenia), Duńczycy ( admirał Dickman), zapewne też i Szwedzi, później Niemcy ( ale z północy więc język niemiecki w Gdańsku jest bardziej podobny do flamandzkiego/niderlandzkiego, niż książkowego niemieckiego).

  • @iowa406
    @iowa406 Před 2 měsíci +1

    Tak słuchając, zastanawiałem się czy powiecie coś o Nowej Szwecji. I tadam, powiedzieliście. Rzeczywiście próba kolonizacji szedzkiej jest mało znana. Warto dodać, że Holendrzy kupili Nową Szwecję od Szwedów. Natomiast Anglicy Tobago ( inna kolonia szwedzka) zajęli siłą, podobnie jak później Nowe Niderlandy.
    I taką flozofią kolonii Anglicy zdobywali przewagę nad innymi: Holendrami, Francuzami, Portugalczykami. Bo kolonizowali, a nie tylko handlowali.

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci +1

      No nie wiem czy kupili - przyszli z bronią i kazali się Szwedom poddać. :)

    • @iowa406
      @iowa406 Před 2 měsíci

      @@podkastamerykanski Oficjalna wersja , że kupili.

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci +1

      Ale kto podaje taką wersję? W 1655 roku Stuyvesant podpłynął pod szwedzki fort z 7 statkami, zajął go, a następnie obległ Fort Christina, który się szybko poddał. Zwykły podbój i tyle. Skądinąd niespecjalnie się różnił od tego, co Anglicy zrobili Holendrom 9 lat później. 🙂

  • @michanosewicz3504
    @michanosewicz3504 Před 2 měsíci +1

    Smacznego, jest sobota:)

  • @damianzyndul3205
    @damianzyndul3205 Před 2 měsíci

    Świetny odcinek,,czekam na CD historii kolonizacji jak i kulturze Indian

  • @DanielSzczepanski-pp4gk
    @DanielSzczepanski-pp4gk Před 2 měsíci

    W Historii Cywilizacji Amerykańskiej prof. Lewicki pisze (t.I, str. 148), że na "sprzedaży" współużytkowania przyszłego Manhattanu interes mogli zrobić raczej "sprzedający" Indianie czyli plemię Lenapów, które akurat nie miało żadnych "praw" to tego akurat obszaru i sprzedali Holendrom przysłowiowe Niderlandy :)

  • @agatawiejak4557
    @agatawiejak4557 Před 2 měsíci +1

    Bardzo ciekawy odcinek, świetnie się panów słucha! No i biedne bobry…

  • @Jedittee
    @Jedittee Před 2 měsíci

    Dla zasięgu

  • @patrykkulpok6908
    @patrykkulpok6908 Před 2 měsíci +1

    10:00 Holandia nie miała 15 mln ludzi w czasach kolonizacji.

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci

      Jasne, nasz błąd. To Francja miała wtedy 15 mln, a Holandia 10% tego, czyli jakieś 1,5 miliona.

  • @izab2519
    @izab2519 Před 2 měsíci

    Czy można prosić o poprawę wymowy stanu Connecticut? Środkowego "c" się nie wymawia./kəˈnɛtɪkət/

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci +3

      Podkast jest polski, dlatego wymawiamy nazwy własne w sposób przyjęty w polskim uzusie, a nie tak, jakby je wymawiał Amerykanin. Dlatego „Regan” i „Nikson”, a nie „Rejgen” i „Nyksn”. I dlatego też „Teksas”, a nie „Teksyz” i „Masaczjusets”, a nie „Mesaczjusyts”. I to samo odnosi do Connecticut. 🤷🏼‍♂️

    • @izab2519
      @izab2519 Před 2 měsíci

      Słownik języka polskiego wyraźnie podaje jak należy wymawiać nazwę tego stanu. Bardzo proszę sprawdzić.

    • @izab2519
      @izab2519 Před 2 měsíci

      Poniżej wklejam ze Słownika Języka Polskiego:
      Connecticut
      niedopuszczalne w grach (i)
      Connecticut
      [czytaj: koNEtiket]
      1. rzeka w Stanach Zjednoczonych;
      2. stan w Stanach Zjednoczonych

  • @Deveriell
    @Deveriell Před 2 měsíci

    Holendrzy sporo ludzi wysłali jednak w świat, głównie do południowej Afryki.

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci

      No ale nie wtedy, tylko później. W Afryce zaczęto się osiedlać dopiero w drugiej połowie XVII wieku.

    • @rfvvfr6666
      @rfvvfr6666 Před 2 měsíci

      nie tak sporo, kolonia przylądkowa pod koniec panowania Holenderskiego liczyła jakieś ~15 000 białych przy czym ta liczba została osiągnięta w dużej mierze wysokim przyrostem naturalnym, wszystkich migrantów w xvii i xviii wieku mogło tam przyjechać maksymalnie kilka tysięcy, z czego nie wszyscy to Holendrzy.

  • @jerzynitkiewicz1429
    @jerzynitkiewicz1429 Před 2 měsíci

    Może ten pseudonim "ros jaki kniaź" wymyślili polscy pracownicy kompanii zach indyj

  • @MENOFWAR9
    @MENOFWAR9 Před 2 měsíci

    O kolega też jest bizantynistą?

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci

      Niedoszłym.

    • @MENOFWAR9
      @MENOFWAR9 Před 2 měsíci

      @@podkastamerykanski w sumie ja tak samo, pisałem licencjat o tym ale zawodowo raczej inny kierunek:)

  • @piotrzielonka1987
    @piotrzielonka1987 Před 2 měsíci

    Fajny odcinek, ale troche pojechaliscie z tym ze "ktos tam byl wlasciwie Belgiem, czyli Walonem, francuskiego pochodzenia".
    Lol, Belgowie/Walonowie to Belgowie/Walonowie, nie sa francuskiego pochodzenia... 🤦‍♂️

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci +1

      Walonowie są francuskojęzyczni (jak Francuzi), są katolikami (jak Francuzi) i poza Walonią zamieszkują też północną Francję. Dzisiejszy ruch waloński też podkreśla więzy kulturowe z Francją, a część nawet chce przyłączenia do Francji. Chodziło nam zatem o bliskość kukturową, a nie jakichś etniczne czy genetyczne zawiłości.

    • @piotrzielonka1987
      @piotrzielonka1987 Před 2 měsíci

      Prosze, nie brnijcie dalej, zaraz bedzie mi tlumaczyc ze rosyjsko-jezyczni Ukraincy sa Rosjanami... 🙄
      Belgowie to nie Francuzi i tyle w temacie.

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci +1

      Jezu, nie powiedzieliśmy, że BYŁ FRANCUZEM, ale Walonem. I wytłumaczyliśmy kim są Walonowie, bo to nie jest powszechna wiedza. Serio, co wnosi takie przypierdalanie się i doszukiwanie się „pojechania” tam, gdzie jest skrót myślowy i nic wiecej?

    • @piotrzielonka1987
      @piotrzielonka1987 Před 2 měsíci

      Powiedzieliscie ze "Byl Wallonem czyli pochodzenia francuskiego", wiec niejako utozsamiliscie narod Belgijski z Francuskim.
      Blad ktory zrobiliscie jest powazny, uznaliscie jeden narod za czesc drugiego, z tego powodu ze mowia tym samym jezykiem.
      Ja sie nie czepiam, to zwracam na to uwage liczac ze sie do tego bledu przyznacie i ze nie bedziecie go powtarzac, bo jest to blad 1. obrazliwy dla Belgow, 2. szkodliwy, bo szerzacy bledne zrozumienie kim sa Belgowie i 3. Niebezpieczny politycznie, bo czesto uzywany przez autorytarne rezimy aby roscic sobie prawo terytoriow, ktorych nie posiadaja.

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci +1

      @@piotrzielonka1987 w dodatku - bo przesłuchałem ten fragment i sprawdziłem w notatkach - mowa jest o Minuicie, że był "Walonem, francuskiego pochodzenia". I dokładnie tak było. Minuit, którego nazwisko było francuskie, był właśnie pochodzenia francuskiego. Więc wszystko się zgadza.

  • @robertkopacz1971
    @robertkopacz1971 Před 2 měsíci +1

    Panowie!
    Strasznie ciężko się słucha tych waszych przegadywanek...
    Może i miało być ze swadą, ale wierzcie mi, nie udało się.

    • @podkastamerykanski
      @podkastamerykanski  Před 2 měsíci +1

      Będziemy musieli żyć z tym ciężkim brzemieniem.

    • @robertkopacz1971
      @robertkopacz1971 Před 2 měsíci

      @@podkastamerykanski 👍😉🫣 może kiedyś inny wasz podcast.
      Pozdrawiam

    • @dwoogoshful
      @dwoogoshful Před 2 měsíci +2

      A ja mam zupełnie odwrotnie-bardzo mi pasuje sposób prowadzenia podcastu przez obu Panów i liczę na jego utrzymanie. Jak to mówią jeszcze się taki nie urodził, co by wszystkim...

    • @robertkopacz1971
      @robertkopacz1971 Před 2 měsíci +1

      @@dwoogoshful szanuję, choć nie podzielam.
      Ale przecież jest w internecie tyle różnych podcastów....
      I żeby nie było, nie krytykuję treści, bo są naprawdę ok.
      Sama ekspresja lub jak kto woli forma podania tych treści jest dla mnie....hmmm... zbyt teatralna

    • @dwoogoshful
      @dwoogoshful Před 2 měsíci +2

      Mam pełne zrozumienie dla różnego odbioru stylu prowadzenia podcastu. To kwestie subiektywne i trudno tu się przekonywać. Też slucham podcastów, w których niektóre maniery prowadzących mnie drażnią mniej lub bardziej. Interakcję Pana Piotra i Pana Łukasza bardzo jednak lubię i wyjątkowo dobrze mi się ich słucha, nie tylko z uwagi na treści, jakie przekazuja, ale także na formę w jakiej to robia. Choć zatem rzadko coś komentuję, postanowiłem podzielić się opinią odmienną od Pana - tak dla równowagi - bo mi akurat zależy na utrzymaniu tych "przegadywanek" :)