Video není dostupné.
Omlouváme se.
Zilan Katliamı tanığı anlatıyor. Zilan vadisinde on binlerce Kürt Katledildi. babadan aktarılanlar.
Vložit
- čas přidán 12. 07. 2024
- 13 Temmuz 1930 tarihinde, Van’ın Erciş ilçesinde Zilan vadisinde on binlerce Kürt katledildi. Katliamın ardından Zilan vadisi ‘Yasak bölge’ ilan edilerek geride kalanlar sürgüne gönderilir. 16 Temmuz 1930 tarihli Cumhuriyet gazetesine göre 15 bin kişi öldürüldü. Kürt yazar Hesen Hişyar Serdi’ye göre 18 köyden 47 bin kişi öldürüldü. Zilan katliamı, geçtiğimiz ay, bölgede yapılan barajın suyunun çekilmesi sonrası insan kemiklerinin ortaya çıkması ile yine hatırlandı. Biz de Zilan’a giderek, katliamı bizzat tanıkların ağzından dinleyenlerle o günleri ve sonrasında yaşananları konuştuk
HEYET BÖLGEDE İNCELEME YAPTI
İnsan kemiklerin oraya çıkmasının üzerine aralarında Van Barosu, İHD, ÖHD ve TİHİV’in olduğu sivil t Bölgeye giden heyette yer alan Van Barosu İnsan Hakları Merkezi Eş Başkanı Burcu Şeber ve İHD Van Şube yöneticilerinden Avukat Jiyan Özkaplan, adım attıkları her yerde kemiklerle karşılaştıklarını anlattı. Bölgede inceleme yapan heyet, buldukları kemikler ile ilgili tutanak tutarak Erciş Cumhuriyet Başsavcılığına ihbarda bulundu. Savcılığa verilen dilekçede ortaya çıkan kemiklerin hangi döneme ait olduğunun tespit edilmesi ve usulüne göre gömülmesi istendi. Yapılan ihbarın ardından soruşturma numarası veren savcılığın bulunan bulgularla ilgili ne tür işlem yaptığı netlik kazanmadı.
‘KATLİAM UNUTULMASIN’
Katliamda yakınlarını kaybedenler yaşanılanların unutulmaması için mücadelelerini sürdürüyor. Bunlardan biri de akrabalarının çoğu 1930’a katledilen Mahmut Çelebi. Babası ve annesi katliamdan sağ kurtulan az sayıda kişiden. Zilan’da o dönemde yaşananlara ilişkin anlatımlarla büyüyen Çelebi, unutulmaması için katliamın anlatıldığı Kürtçe ‘Welatê Qedexe Gelıyê Zîlan’ isimli kitap yazdı. Kitapta, katliamdan geride kalanların anlatımları yer alıyor.
‘İNSANLAR CESETLERİN ALTINDA KALARAK KURTULDU’
Katliamın nasıl yaşandığını babasından ve akrabalarından dinleyerek büyüyen Mahmut Çelebi, bölgeye hakim bir tepe üzerinden, tanıklardan duydukları ile o günlerde yaşananları anlattı. Anne ve babasının sağ kurtulduğunu anlatan Çelebi, katliamdan sonra köylerine bir daha geri dönemediklerini aktardı. Katliamın ardından insanların çoğunun kaçarak dağlara sığındığını anlatan Çelebi, “Ben Zilanlıyım. Kırgızların getirilip yerleştirildiği köy benim köyüm. Babam katliamdan sağ kurtulanlardan. Katliam olunca bazı insanlar kaçıp dağlara sığınıyorlar. Katliam döneminde bizim köydeki bir kısım insanlar ormanlara sığınıyor. Saklananları yakaladıklarında hepsini katlediyorlar. Bir çok kişi cenazelerin altında kalarak kurtulabildi. Babam da bunlardan biriydi”
‘UZUN SÜRE ZİLAN ÇAYI KAN AKMIŞ’
Devletin 1930’da Zilan vadisinde öldürülenlere “Şaki” dediğini hatırlatan Çelebi, ancak gerçeğin bu olmadığına işaret etti. Dönemin Cumhuriyet Gazetesinde ‘Zilan Deresi ceset dolu. 15 bin Şaki öldürüldü” şeklinde manşetler attığını hatırlatan Çelebi, “Orada çocuklar, bebekler, kadınlar, yaşlılar öldürüldü. Katliam yapıldı. Bütün bölgeyi bir nevi kılıçtan geçirerek silahla taradılar. Büyüklerimiz anlatıyordu; Zilan Çayı tamamıyla kan akıyordu. Çayın kenarında, derenin aktığı çayın kenarında bu katliam yapıldı. Yaralı insanlar kaçmışlar, kimisi suda boğulmuş. Kimisi ise suyun içinde vurulmuş. Uzun bir süre dere kan akmış. Bunun üzerine ağıtlar yakılmış, Dengbêjler klamlarıyla anlatmış. Dilden dile bu acı anlatılmış” diye anlattı.
‘ZİLANI HAFIZLARDAN SİLMEK İSTİYORLAR’
Zilanda 1930’da yaşanan katliamın izlerinin silinmesi için sistematik bir politika uygulandığını anlatan Çelebi, şunları söyledi:
“Zilan katliamının ardından 20 yıl boş kaldı. Halk 1949-1950’lerde tekrar geri döndü. Kırgızlar 12 Eylül darbesinden sonra Kenan Evren getirildi. Onlara özel evler yaparak yerleştirildiler. Daha sonra Bülent Ecevit döneminde orada Koçköprü diye bir barajın temelleri atıldı. Barajdan sonra orada bazı altın arama, petrol arama faaliyetleri yapıldı. Son birkaç yıldır bu defa HES çalışmaları yapıldı. HES’ler yapıldı. Bir HES projesi Van Çev-Der’in verdiği hukuk mücadelesi sonucu durduruldu. Zilan bir gerçek. Bunu inkar etmek katliamı ortadan kaldırmıyor. Zilan bir halkın hafızasıdır. Bu hafıza şu anda silinmek istemiyor. Köylerin, bölgelerin isimleri değiştirilerek, HES’lerle, barajlarla yapıyorlar bunu. Bu coğrafyayı halkın hafızasından silinmek isteniyor.”
‘İNSANLARI ‘YARDIM DAĞITILACAK’ DİYE TOPLAYIP ÖLDÜRDÜLER’
Zilan Ekoloji Platformundan Gazeteci Yazar Şabettin Demir’in ailesi de Zilan katliamı sonrası sürgün edilen ailelerden. Demir’de Çelebi gibi Zilan’da yaşanan katliamı dinleyerek büyüdü. Sürgün hikâyelerini “Yüreğimizin Acı Çığlığı” adlı romanda bir araya getiren Demir, Zilan Katliamının yaşandığı bölgede yapılan barajlara karşı yıllardır hukuk mücadelesi veriyor. Köylerinin Gelıyê Zîlan’da olduğunu anlatan Demir, büyüklerinin hamile kadınların nasıl öldürüldüğünü, katliamın nasıl yaşandığını anlattığını söyledi. Demir, yakın tarihte vefat eden yaşlı bir amcanın kendisine anlattıklarını şu sözlerle aktardı: Haber: Remzi Budancır Yayın: Artı TV
Allah'ın gazabi zalimlerin üzerinde olsun bu katliamı yapanlar zalimlere karşı yaşasın cehennem
Ey xweda ye mezîn tû xezeba Xezeba bîne serî zalîma qeharâ û bıbîxtâ hîlweşine sero bîne hewdû bîke inşellah 🤲 🤲 🤲 🤲
KATLİAM YAPAN VAHŞİ BARBARLARI LANNETLİYORUM...
DEVLET hiçbir zaman katliam yapmamıştır.DEVLETE baş kaldıranın başı kesilir.🇹🇷🤘🇹🇷
Başkaldıranın başı koparılmıştir öncesini niye soylemiyonuz karakollar basılıp vatan evlatlarına kiyiliyor isyana karışmayan kurtlere zülm edilmiştir bunları bilip hala neden kansızlık yapiyonuz
Allah ahlerın yerede bırakmasın inşallah amin 😢😢😢😢😢
❤KURDISTAN❤AMED❤DERSIM❤
Yahu bir katliamı anlatıyorsun ama olayın tarihi, başlama nedeni, dava nedeni neydi?Kemalist rejimin yaptığı katliamın sonuçlarının Kürtlere maliyeti ne oldu. Bunları bir düzen içerisinde çok tekrara girmeden anlatmak hafızalarımızı canlı tutardı. Yine de teşekkürler.
Yani anladigim kürt ler 100 yildir zülümde gecti
Orada bir Ermeni devleti kurdular 4 yıl yaşadı Anadolu kurtuluş savasi yapıyordu bunlar sürgün edilen Ermeniler hepsi zayıf halini gozlerler o zamanlarda 20000 kurdu öldürdüler
Bu kadar yslan ve uydurmalarla süşle mis birhikayeye az rastlanır.
Agzin saglik abi, bunlari unutmamaiz lazim
Sahabe iki yıl boykot esnasında sıkıntiya dayanamayıp متي نصرالله “Allah’ın yardımı ne zaman “ diye peygambere serzenişte ediyorlar !…
Peki biz kürdler ne kadar متي نصرالله dememiz gerekir?
Tanık, miş, mış cümlesi kurmaz,bilmem anlatabildim mi?
T0rksen önce türkce ögren ondan sonra soruyu yönelt.
😢😢 içim yandı insanlık dışı bir şey
Bu vatanımızda rahatliktan huzurdan rahatsız olanlar var begenmiyen çeker gider
Bu vatan Kürtlerle türkmenlerindir başkaları gider
47.000 DEGİL. 52.000-53.000 ARASINDA MAZLUM SİVİL KATLEDİLDİ...
😢😊❤
Insanlar doğdukları yerde mi katletmişler Ne şikayet etmişler onu da anlatın
🙏🏻🙏🙏🏻🙏🙏🏻❤️💚💛
Hepsi deli oldu saygılı olmak lazım saygı Yok yerlerimiz var valhi tenezzül Edip sormadik 😒
Insanın aklı duruyor
Bu katliamı hangi lıder yapmış
Bu gun aynisini israil filistinlilere yapiyor Chp yapmisdi
@@MuratYazici-ph5eh hangi lider dıye sormuştum
@@uhutkaradosoglu5971 m kemal
evliya oğlu Hasan kiy yapmıştır. katıl.. o 😢
@@MEDHANMEDHANbaşbakan o muymuş o devırde yada cumhurbaşkanı
Niye sürüldüler sorunu konusmak lazim katlettiler diyon sonra sürrdüler sen sacmaliyorsun kulaktan Dollar konusuyorsun
🥀
☝️😒
Bu zulmü lanetliyoruz
😒🙄😒
🙄😒🙄🙄
Merhaba bu katliam ne zamanda oldu sen bunlara devlet agızıla konuşma haladevlete akıl veriyorsun bırak otları şifalı bitkileri
Allahusehitlererahmeteylesinolsunsuandaikiyuzbinkurtuarallahzengin
Suandaikiyuzbinkurtuarelhemdullahallahhayinleriyuketsin
Gelyê zilan Kurdistan 😭💔💔💔terrora turk kurd katil 💔💔
ISYANCI,BÖLÜCÜ ,MEZHEPCİ ,ISLAM DUSMANI,EN SONUNDA HRISTIYANLIGA DAHA YAKIN OLDUKLARINI ACIKLAYAN DÜŞKÜNLER.!!
Birlik beraberlik ten sende rahatsızlık mı duyuyorsun ayrımcılık yapıyon etik değil ülkede herkez her mevkide makamda meclisde oturuyorsa sen boş konuşup zaman harcama
🛞
Cocugum senin zeka yasin kac? Kurdugun cümlelerden dolayi sormak zorunda kaldim