Czy wolna wola istnieje? (cz. 1) - Z problemów filozofii #5
Vložit
- čas přidán 22. 11. 2018
- Pytanie, czy wolna wola istnieje, stanowi jedno z podstawowych zagadnień filozofii. W tym odcinku próbuję pokazać, czym jest wolna wola, do czego jest nam potrzebna, a także jakie argumenty przemawiają za i przeciwko jej istnieniu. Jak się okazuje, problem ten jest jednym z najtrudniejszych do rozstrzygnięcia.
Jeśli uważasz, że moja twórczość jest tego warta, rozważ wsparcie mnie na Patronite! Mój profil to: patronite.pl/panodfilozofii.
Źródła i dalsza literatura:
Duża pomocą przy opracowywaniu tego tematu była dla mnie książka J. Bremera, Czy wolna wola jest wolna?, Kraków: WAM, 2013. Można tam znaleźć m.in. dobre omówienie argumentu Libeta.
Dobrym źródłem dla całkowicie początkujących może być wywiad, jaki przeprowadziłem z Galenem Strawsonem, Przeciw wolnej woli i całkowitej odpowiedzialności moralnej, „Filozofuj!” 8 (2) 2016. Online: filozofuj.eu/przeciw-wolnej-w....
Argument na rzecz niemożliwości bycia causa sui przedstawia Galen Strawson w tekście O niemożliwości całkowitej odpowiedzialności moralnej, przeł. J. Jarocki, „Roczniki Filozoficzne” 65 (1) 2017, s. 109-128. Online: www.kul.pl/galen-strawson-o-ni....
W filmie wykorzystano:
Ścieżka dźwiękowa: Kubbi - Up In My Jam z płyty Gas Powered EP. Utwór dostępny na licencji Creative Commons na stronie / up-in-my-jam-all-of-a-...
Podoba Ci się filmik? Daj kciuk w górę i zasubskrybuj kanał!
Pytania lub uwagi? Zapraszam do ich zgłaszania w komentarzach!
Znajdziesz mnie na:
Facebooku: / panodfilozofii
Instagramie: / panodfilozofii
Academii.edu: kul.academia.edu/JacekJarocki - Věda a technologie
Karanie/nagradzanie ma sens nie dlatego że wolna wola istnieje (bo nie istnieje jest iluzją) ma sens dlatego że warunkuje (niejako formatuje) sposób postępowania jednostek w taki sposób że jest to korzystne społecznie. To samo z resztą tyczy się całego zjawiska iluzjii wolnej woli.
Bardzo zinfantylizowałeś determinizm. W ogóle cała koncepcja jest tu pomieszana z predestynacją.
Nasze wybory są wynikiem naszych genów, naszego wychowania, środowiska w jakim żyjemy, naszej pozycji społecznej, ekonomicznej i kto wie ilu jeszcze czynników.
Celem więzień nie jest (przede wszystkim) kara a izolacja i resocjalizacja.
Wybieram jabłko, bo jestem głodny. To nie ja wybrałem, że jestem głodny. To nie ja wybieram czego chcę. Jeżeli więc to nie ja wybieram czego chcę to jak wybór może być wolny? Wolny wybór jest jedynie iluzją naszego umysłu.
Człowiek przychodzi na świat nie wybierając czy chce się urodzić i kim być, to jest nam dane i tutaj nie mamy wyboru...I tak dalej toczy się nasze życie... jesteśmy we wszystkim ograniczeni i nasze wybory również...
Bardzo dziękuję za ten filmik. Uczę się na filozofię, w związku z czym poszukuję materiałów także, a może przede wszystkim popularno-naukowych. Obejrzałam już sporo filmików, a tymczasem ten, mimo że poruszał to samo zagadnienie, jakąś inną drogą je przedstawia. Super sprawa. Mam nadzieję, że kolejne filmiku tak samo mnie zaciekawią.
Już w pierwszym zdaniu widać było wysoki poziom. Zasubskrybowałem z przyjemnością. Dziękuję.
nie rozumiem w jaki sposób fakt, że posiadamy radykalnie silne przekonanie iż posiadamy wol.wole miał by być argumentem na rzecz jej istnienia. z pewnością jest to fakt, który każe nam przyjrzeć się tej kwestii głębiej ale czy może stanowić argument?
ta, wynika tylko tyle, że istnieje wolna wola albo (no raczej;) jej iluzja
Moim zdaniem to glupie i równie dobrze wolna wola może nie istnieć a tak jak w ekspetymencie Benjamima możemy mieć tylko poczucie, że podjęliśmy decyzję a tak naprawdę została ona podjęta już wcześniej. To tylko uczucie takie jak miłość, radość czy smutek. Poczucie, że właśnie o czymś zadecydowaliśmy, że jesteśmy wolni. Ale chyba ciężko się nie zgodzić, że często myśli same napływają do naszej głowy (na tym polega medytacja- myśli przypływają i odpływają) I nie powiedziałabym że są to nasze myśli, świadome które my własną wolą wykreowaliśmy. Możemy jednakże przypisać je nam samym jeśli jest to przykładowo jakiś genialny pomysł i tak samo może być z decyzjami.
Super Kanał! ❤
Ja tam nie czuję się wolną. Uważam, że jesteśmy niewolnikami własnego ciała, genów i przeróżnych procesów chemicznych zachodzących w naszych organizmach. Jesteśmy od nich uzależnieni i zdani na nie. Ma to przeogromny wpływ na nasze zachowanie, temperament, inteligencję itd. Oprócz tego, wpływ na naszą wolę, zachowanie i wybory ma wychowanie, otoczenie, informacje które do nas docierają lub nie docierają itd. itp. Jeżeli mamy wpływ na cokolwiek, to na takie błahe decyzje, typu, czy zjeść jabłko czy gruszkę. Tak uważam.
Pozdrawiam ❤️
Obawiam się że nawet na to nie;)
"Wydaje się, że poziom kwantowy jest izolowany od procesów wyższych, tzn. że poziom kwantowy pracuje niezależnie od tzw. makrofizyki".
Nie wiem, w jakiej książce tak napisali, ale to jest fundamentalnie błędne stwierdzenie. Trafiłem na ten kanał parę dni temu, obejrzałem kilkadziesiąt filmów i naprawdę wysoko go oceniam, więc to nie żaden atak personalny, ale skręca mnie, kiedy filozofowie zaczynają mówić o mechanice kwantowej i poruszają się w tej materii tak niezgrabnie. Sięgnięcie po pierwszy z brzegu podręcznik do mechaniki kwantowej dla studentów I roku fizyki, liźnięcie podstaw algebry to nie jest wysiłek zbyt wielki, żeby go wymagać od filozofów.
Jestem wielkim entuzjastą zaprzęgania filozofii do fizyki, ale trzeba przy tym uświadamiać sobie, w którym momencie przechodzimy z jednego porządku do drugiego - i kiedy wchodzimy do fizyki, przyjmować także jej jasne zasady i jej rygor.
Widze ze przez 5 lat juz wiekoszosc tematów zostało poruszonych ale chciałbym jeszcze wyrazic moj sprzeciw wobec tego ze milosc nie mogla by istniec w przypadku braku wolnej woli. Kochamy ludzi za to, kim są - za ich cechy charakteru, wartości, sposób bycia. Te cechy mogą być wynikiem zarówno wolnych decyzji, jak i zdeterminowanych procesów, ale to nie zmienia faktu, że są one tym, co kochamy. Brak wolnej woli nic tu nie zmienia.
Genialny kanał, uczę etyki i Twoja pomoc w tych lekcjach jest nioceniona 😉
Sorry to be off topic but does someone know of a way to log back into an Instagram account?
I was stupid forgot the password. I appreciate any tips you can give me
@Theodore Ezequiel Instablaster =)
Wyszło długo, ale chyba rozbroiłam podane argumenty, czcams.com/video/NHaFmOa82-4/video.html
To pierwsza część, w drugiej są konkretnie argumenty, które tu padają. Bardzo zależy mi na konstruktywnej krytyce i wykazaniu dziur w mojej argumentacji.
Brawo mistrzu, a ja posiadam subiektywne odczucie że ziemia jest jednak płaska bo ile bym nie szedł to cały czas ide po płaskim więc to musi być silny argument za płaską ziemią
W górach wcale nie jest płasko :D
Kocham ten kanał, robisz te filmiki w idealnym formacie - oglada sie jednym tchem. Co do filmu to jednak jak dales mi wybor cytryny i jablka to bylem zdecydowany na jablko, bo mialem z nim w zyciu duzo doswiadczen. Nawet nie pomyslalem ze moglbym wybrac cytryne... Mysle ze determinizm jest bardziej prawdziwym pogladem (na obecny stan mojego postrzegania rzeczywistosci) ;)
Wielkie dzięki za miłe słowa! To naprawdę fajna rzecz, że komuś podoba się moja hobbystyczna działalność :) Co do filmu, oczywiście, zgadzam się z Tobą - to, o czym mówisz, to argument z niemożliwości bycia causa sui. Wybieramy A, a nie B, bo tak nas ukształtowały geny, wychowanie czy ogólnie, jak u Ciebie, wcześniejsze doświadczenia. Ale sednem tego eksperymentu jest pokazanie, że gdybyś przez chwilę się zastanowił i zawahał, to (prawdopodobnie - tego nie wiem) nie mógłbyś zaprzeczyć, iż mogłeś wybrać inaczej. I właśnie to radykalne poczucie wolności sprawia, że choć determinizm może wydawać się bardziej prawdziwy, to nie znam nikogo - ani osobiście, ani z książek - kto by go bezapelacyjnie przyjął, a już tym bardziej wcielił w życie :) Pozdrawiam!
@@PanodFilozofii A te zawahanie też nie wypływa z determinizmu? Zawahaliśmy się, bo np mieliśmy wcześniej też pozytywne doświadczenie z cytryną albo przypomnieliśmy, że przecież pijemy herbatę i będzie nam lepiej z nią smakować. Wybieramy po prostu to co jest bardziej korzystne w danym momencie. Oczywiście mogę się mylić.
@@PanodFilozofii niestety ale taki eksperyment niczego nam nie mówi. Wybrałem cytrynę i co? Mogłem wybrać jabłko? a jak to sprawdzić czy w tym momencie mogłem postąpić inaczej? Proponuję inny eksperyment: wg mnie posiadanie wolnej woli powinno pozwalać decydować w co wierzę... Wierzysz w Boga Biblii? nie? a możesz teraz postawić w niego uwierzyć i uwierzyć? nie? No to co to za wolna wola jeśli nie mam wpływu na to w co wierzę. Eksperyment 2: lubisz/kochasz Pawłowicz? nie? a możesz teraz postanowić ją polubić i polubić? nie? No to sorry, nie posiadasz wolnej woli. Uważam, że tak powinien być taki eksperyment skonstruowany żeby dało się wyciągnąć jasne wnioski, a nie zgadywać wynik.
Dobra uwaga! Mogę wykorzystać to pytanie w filmie Q&A? :)
@@mac-fn3ub Wow, 2500 lat problemu i tylu filozofów, a tutaj mamy jednego człowieka, który ich rozłożył na łopatki jednym komentarzem na jutube :D Może gdzieś opublikujesz swoje rozmyślania? Może jakaś nagroda będzie. Tylko jak dla mnie wiara i poznawanie drugiego człowieka to nie jest coś, co można zrobić w jednym momencie, bo mamy za mało informacji, żeby dokonać wyboru, nie da się w sekundę zdecydować o takich kwestiach, to nie jest wybór ciuchów czy co chce zjeść. Ale jeśli ten determinizm istnieje, to dlaczego, tak jak mówił Pan w filmie, zamykamy przestępców w więzieniach? Przecież od początku wszechświata było zapisane, że mają zabijać czy kraść, nie powinniśmy z tym nic robić, bo ci ludzie wypełniają tylko swoje przeznaczenie, nie wybierają co zrobią, bo nie ma wolnej woli.
A gdzie się podział Eljot w komentarzach?
Świetne opowiadasz ale proszę...wolniej 😁🍀
10:50 a jeżeli to moje ostatnie 5 zł i jeśli je podaruję komuś to nie będę miał za co kupić np bochenka chleba? Co prawda nadal mogę zdecydować nie mniej sytuacja nakłada na człowieka pewną presję
Film już, co prawda, stary, ale skoro algorytm google'a nalega...
Argument "intuicyjny" jest bardzo słaby. Intuicja sprawia, że jesteśmy przekonani o tym, że stół jest twardy i solidny. W rzeczywistości (czy tam "rzeczywistości") jednak stanowi praktycznie próżnię wypełnioną [pseudo?]losowymi wybrykami cząstek elementarnych, które, w stosunku do swych rozmiarów, są od siebie bardzo, bardzo oddalone. Intuicja nakazuje też twierdzić, że to Słońce krąży wokół Ziemi, a nie na odwrót.
Co do użyteczności założenia wolnej woli w celach nagradzania/karania, to nie ma ona znaczenia. Nie wybieramy, kim, gdzie, kiedy i w jakim zdrowiu chcemy się urodzić, a konsekwencje tego i tak MUSIMY ponosić. Jeśli ktoś urodzi się upośledzony, to jest skazany na ciężkie lub utrudnione życie i nie ma zmiłuj, więc jeśli ktoś urodzi się [przyszłym] mordercą, to dlaczego miałby dostać taryfę ulgową, a bohater nie miałby dostać medalu? Pomijając już fakt, że społeczeństwo bezkarnych "anarchistów" praktycznie nie byłoby możliwe - życie społeczne wymaga przestrzegania pewnych reguł wykształconych w drodze ewolucji. Wilki zagryzają najsłabszego osobnika, ptaki wyrzucają chore pisklęta z gniazd, tworzą się hierarchie i/lub kasty, w których każdy ma ustaloną pozycję i wymogi dotyczące ewentualnego awansu (lub ewentualnej degradacji). Takie już są *reguły gry* stworzone przez dobór naturalny - ponoszenie konsekwencji za to, jakie karty dało nam życie i jakich "wyborów" (na ich podstawie) dokonujemy. Zatem, albo przestrzegasz reguł, albo banicja (lub gorzej). Oczywiście, ktoś może zostać zmuszony do pewnych czynów czy to szantażem, czy jakimś pasożytem przejmującym mózg lub inną manipulacją. Ale tu akurat z pomocą przychodzą pojęcia "świadomości i dobrowolności", czy "[nie]umyślności" popełnienia czynu. Dla wygody jednak powinniśmy założyć istnienie wolnej woli, bo nie mamy innego wyboru ;)
Dzień dobry, odniosę się tutaj do możliwości wyboru pomiedzy jabłkiem a cytryna. Sadzę, że czasami i w tej kwesti nie mamy wyboru. Załóżmy, że jetem alergikiem i jedzenie jabłek mi szkodzi? Nie moge podjąć takiej decyzji jaką bym chciała, a mianowicie zjeść swój ulubiony owoc.
Podobnie z puszką, jeśli od dziecka jestem nakłaniana do tego by pomagać innym, moi rodzice tak robią, dziadkowie więc i ja postępuję zgodnie z rodzinną tradycją.
Dziękuję za Pana kanał. Odcinki są naprawdę pouczające i skłaniają do przemyśleń. Pozdrawiam Aneta
Dzięki za film. Dlaczego radykalne poczucie, że jesteśmy wolni ma „skasować” argumenty przeciw?
Dokladnie.
Ale przecież poczucie wolnej woli =/= wolna wola
To co do ostatniego argumentu
ale ten test z jabłkiem był zaplanowany od tysiąca lat własnie miałem sobie wziąść jabłko z kuchni ale zapomniałem i to mi przypomniało
Wziąść powiadać? Lepiej nie braść jabłka.
Zgadzam się. Kupiłam dziś cytrynę, zapomniałam wyjąć ją z torebki, a film mi o tym przypomniał...
Po pierwsze, z neurofizjoligicznego punktu widzenia my zaczynamy być świadomi jaki wybór dokonaliśmy relatywnie długo po tym jak wybór ten dokonały wcześniej ośrodki podkorowe, co pokazują badania fMRA.
Preferencja jabłka czy cytryny jest determinowana poprzednimi doświadczeniami i obecnymi potrzebami.
Ja bym zadał pytanie, czy czujesz konieczność posiadania wolnej woli ? Bo, jeżeli czujesz konieczność, to to nie jest wolna wola. Czy czujesz, że musisz podjąć jakąś decyzję ? I to jest chyba to. Nie ma wolnej woli, bo musisz jakąś decyzję podjąć. Jesteśmy zdeterminowani, by podejmować jakieś decyzje. Spróbuj podjąć jakąś decyzję, kiedy nie jest to zupełnie koniecznie, wtedy będzie zupełnie losowe, co zrobisz.
Ach, klasyczny argument... Oczywiście się zgadzam. Dlatego moje twierdzenie brzmi, że nawet jeżeli wolna wola jest jakoś możliwa, to (na razie) nie wiem, jak jest możliwa. Innymi słowy: jeżeli wolna wola istnieje, to wydaje nam się cudem. I w tej kwestii zgadzam się z Peterem van Inwagenem. Nasze poczucie i nasze argumenty, a nawet nasz język, zupełnie się tu rozjeżdżają.
to ze brak wolnej woli oznacza, ze nasze zycie nie ma sensu, nie ma zadnego znaczenia. Kto powiedzial, ze nasze zycie musi miec jakis sens? Jedyny sens, to przekazac swoje geny dalej. A reszta? "Wymysl" sobie jakis cel.
Bardzo dobrym pytaniem jest natomiast: jezeli wolna wola to iluzja, dlaczego nasz mozg nas oszukuje. Wydaje mi sie, ze odpowiedzia sa schizofrenicy, slyszacy glosy w swojej glowie. Mysle, ze gdyby nie ta iluzja, to moglibysmy latwo wariowac, "slyszac" glos swojego mozgu, mowiacy nam, co mamy zrobic.
Po co karac, lub nagradzac? Z grubsza - poniewaz mamy umiejetnosc uczenia sie. Jezeli zostane za cos ukarany, to jest mniejsze prawdopodobienstwo, ze ponownie zachowam sie w ten sposob, za ktory zostalem ukarany. Podobnie z nagroda. Wiezniow oczywiscie nie nalezy wypuszczac. Dla dobra ogolu.
Jeśli wolna wola to tylko biochemiczne zmiany w mózgu, implikuje to, że „ja” to mózg. Jeśli więc moja świadomość zamknięta jest w mózgu to w jaki sposób, odwołując się do twojej odpowiedzi, on sam może nas oszukiwać skoro to my nim jesteśmy?
@@tomasz3122 przecież masz różne części mózgu. Część jest świadoma, część nie.
Czyli nie dość, że jestem „ja” i „mózg” w mózgu to jeszcze dzielimy się na wersje świadome i nieświadome? Czyli łącznie 4 byty?
A tak na poważnie. Jeśli „ja” to mózg, to w jaki sposób mózg może cokolwiek „robić”? Jeśli „ja” to nie mózg, to gdzie dokładnie się znajduję? Jeśli zaś „ja” zaklęte jest tylko w cząstce mózgu to w której? Może można ją wyodrębnić i uczynić nieśmiertelną?
@@tomasz3122 widzisz, niepotrzebnie komplikujesz sprawy i wyszło masło maślane:)
ludzie z 1 lo z chmury 🙌
Złudzenie posiadania wyboru w momencie jego dokonywania nie jest żadnym argumentem "za" wolną wolą. Polecam lekturę książek Gazzanigi i teorię symulakr Baudrillarda.
To kim my jesteśmy skoro nie definiujemy się jako mózg
Własną świadomością, która jest produktem wtórnym mózgu.
@@flutterhuggeruniverse6944 " Własną świadomością, która jest produktem wtórnym mózgu."
Skąd pewność, że świadomość jest produktem wtórnym mózgu? Istnieje nadal coś takiego jak "hard problem of consciousness". Zresztą, polecam materiał z kanału Inspiring philosophy, na temat właśnie świadomości. Jest tam jeszcze jedna część, ale ogólnie ze źródeł (link do nich w opisie), które podał, wynika raczej z tego co widziałem odwrotność - że świadomość nie jest produktem wtórnym mózgu
czcams.com/video/fOFGKhvWQ4M/video.html
Ja gdy mam podjąć jakąś decyzję, to mam przeczucie, że mój wybór już został zaplanowany, więc według mnie ten argument nie jest prawdziwy
mam wrażenie że zbyt mocno idzie to w kierunku *przeznaczenia* co jest bzdurą, uważam że przectawiona definicja wolnej woli jest błędna.
oczywiście zgodzę się że wszystko co robi człowiek jest czymś spowodowane, nie ma rzeczy które człowiek robi, "bo tak", jednak uważam że wolna wola w takim rozumieniu jakie zostało przectawione w filmie nie istnieje i jest abstrakcją która istnieć zwyczajnie nie ma prawa, a nawet gdyby ewolucja doprowadziła jakiś gatunek do takiej formy wolnej woli to wymarł by on w jeden dzień, nie jedząc nie pijąc ani nie kopulując, bo przecież on jest wolny i żyje chwilą nie myśląc, jakakolwiek myśl determinuje czyn, a czyn zdeterminowany, to nie wolna wola, wiec ten gatunek nie może być zdolny do myślenia, co za tym idzie do przeżycia, innymi słowy, według przectawionej definicji wolności, wolny wybór nie istnieje, jednak nie zgadzam się z tą definicją
wolna wola to tylko i wyłącznie zdolność jednostki do wyboru między opcjami lub nie wybieranie żadnej opcji, zgodnie z tym co jednostce wydaje się opcją właściwą, to moim zdaniem koniec tematu
"wolna wola" to słowo stworzone dla ludzi, na potrzebę wyrażenia tego co obserwujemy, natomiast to co przectawiłeś w filmie, to raczej abstrakcyjna skrajność wolnej woli.
Jeżeli nie ma wolnej woli to i tak więzienia są uzasadnione bo nadal osoba która zabiła może zabić kolejny raz, a my tego nie chcemy. Poza tym nie mogliśmy postąpić inaczej niż go tam wtrącić. W świecie bez wolnej woli, względem świata z wolną wolą zmieniłoby się tylko to czy ktoś naprawdę ponośi za coś odpowiedzialność, ale zachowania ludzi powinny zostać takie same
Jeżeli brak wolnej woli wynika z tego, że każda decyzja jaką podejmujemy zostaje podjęta na podstawie naszych dotychczasowych przeżyć to więzienia nabierają jeszcze większego sensu. Więzienia są bez sensu dopiero w świecie wolnej woli, gdzie można podejmować decyzje niezależnie od środowiska.
2:23 Dlaczego otworzyć więzienia? Karanie jest też działaniem profilaktycznym. Ludzie w więzieniach są potencjalnie szkodliwi dla społeczeństwa i dlatego powinni być odizolowani.
Odpowiedź jest następująca: ludzie w więzieniach nie są szkodliwi z powodu swojej własnej decyzji, dlatego przetrzymywanie ich w zamknięciu jest niemoralne. To tak jak byś zamykał ludzi dlatego, że mają niebieskie oczy - możesz rzecz jasna motywować to korzyściami społecznymi (np. społeczeństwo nie lubi niebieskookich lub uważa ich za szkodliwych), ale to nie wina niebieskookich, że mają taki kolor włosów. Mówiąc najkrócej: karanie za czyny, których nie jesteśmy podmiotami, nigdy nie może być słuszne ani sprawiedliwe. W takim wypadku kara może mieć pozytywne konsekwencje, ale nie może być moralna. Analogicznie: pozytywne konsekwencje może mieć niewolnictwo lub penalizacja homoseksualizmu, nikt jednak nie twierdzi, b same pozytywne konsekwencje wystarczyły, by uznać coś za dobre. Dzięki za to pytanie!
@@PanodFilozofii Niemoralne? Według jakiej moralności?
Niebieskie oczy nie zagrażają życiu innych, podobnie jak brak niewolnictwa i homoseksualizm.
Sprawiedliwość jako „zemsta” nie ma tutaj nic do rzeczy. Czy w takim razie, jeżeli wolna wola nie istnieje, wobec morderców nie należy podejmować żadnych działań? A jeżeli należy to czym one się różnią od karania?
@@PanodFilozofiiIdąc tą logiką należałoby powiedzieć, że izolowanie ludzi z jakiegokolwiek powodu jest niemoralne. Nie wydaje mi się niemoralne, kiedy np. ktoś by zachorował na takiego Co*ida i by go odizolowano. Przestępcy by nie ponosili odpowiedzialności, ale świat nadal działałby w określony sposób, głównym zadaniem naszego mózgu nadal byłoby przetrwanie, nadal chcielibyśmy maksymalizować przyjemność i minimalizować cierpienie i zmniejszać prawdopodobieństwo na to, że ktoś mógłby nam w tym przeszkodzić. Dla dobra ogółu jeżeli nie dałoby się kogoś naprawić i nie chcielibyśmy go zabić, to coś z nim nadal trzeba zrobić, pozostaje izolacja. Chyba przy braku wolnej woli przyjęlibyśmy głębszy brak sprawiedliwości aniżeli dzisiaj i po prostu traktowali przestępców jako pechowców, jak chorych, z którymi należy coś zrobić, najlepiej wyleczyć, no ale...
Musisz popracować nad dykcją, biorąc pod uwagę, czasem udaje Ci się powiedzieć "r" prawidłowo, Twoja wada wymowy jest w pełni korygowalna.
Pora napisać recenzje (a no tak to ja z Planety Filozofii tylko inne konto):
Wolna wola od strony fizyki:
Od strony fizyki wolna wola świadczy o tym czy wszystko da się obliczyć (lub dowiedzieć się w inny sposób). Na początku fizyki i nawet wcześniej (już Pitagoras był pewny że wszystko da się obliczyć) logiczne wydawało się że wszystko da się obliczyć. Ale jest mechanika kwantowa! Oczywiście jest możliwe że tak naprawdę tam nie ma losowości (jak powiedział bodajże Einstein aby rozwikłać jakiś problem trzeba wejść na poziom wyższy). Tak samo może być z losowością. Być może niedługo odkryjemy inną mechanikę i tam rozwikłaniu tę zagadkę. A co ciekawe na początku gdy nie zna się praw fizyki i nawet się nie wie że cokolwiek takiego istnieje to wszystko (w jakiś granicach) wydaje się losowe. Następnie mamy mechanikę klasyczną i wiemy (myślimy że wiemy) że wszystko da się obliczyć ale przychodzi mechanika kwantowa i być może niedługo znowu będziemy światkami przełomu i odkryjemy że jednak to nie jest losowość.
Od strony filozoficznej:
Od strony filozoficznej powiedziałeś dużo ale ja jeszcze tu pomyślę. Według mnie (to tylko przypuszczenie) raczej woli nie mamy 😭.
UWAGA! Teraz poruszę kwestię religijne!
W wielu wiarach Bóg/bogowie wiedzą co będzie w przyszłości. A między innymi w chrześcijaństwie wierzymy że mamy własną wolę. To jest paradoks! Na przykład mamy korytarz i możemy pójść w prawo lub lewo. A Bóg wie że pójdziemy w prawo. Więc nie pójdziemy w lewo bo inaczej Bóg by się pomylił. A to nie jest możliwe. Wiem właśnie mówię o Kalwinizmie. Ja osobiście od niedawna jestem ateistą a wcześniej byłem chrześcijaninem. I jak byłem chrześcijaninem to raczej wierzyłem że tej woli nie mamy ale jakoś nie zwracałem na to uwagi. Dobrze a co do innych kwestii niż ta religijna to nie mam pomysłów. Ale jak ktoś jeszcze jakąś kwestę wymyśli to napewno sam napiszę swoje zdanie!
Ok poczytam. Ale to raczej jutro :)
Ok, dzięki przyda się!
@@strategyroles8493 Sam ze sobą gadasz? XD Co do argumentu religijnego, to nie uważasz, że jeśli Bóg istnieje poza czasem to może zwyczajnie go on nie ogranicza i dlatego zna już wszystkie nasze wybory? To by ten paradoks niwelowało, tak mi się wydaje.
Ja też ostatnio rozważam temat wolnej woli i totalnie nie mogę postawić się po żadnej ze stron, z naszej perspektywy i tak to nie ma znaczenia, bo jak sam mówiłeś, czujemy silne przekonanie, że tą wolną wolę mamy.
1. Eksperyment Libeta. A czy czasem to nie może być tak, że mózg podejmuje decyzję na podstawie posiadanego doświadczenia, wiedzy i analizy stanu obecnego oraz przy uwzględnieniu czynnika losowego jakim jest kaprys/chęć/wola i dopiero później pojawia się wizualizacja tego efektu, czyli myśl "zegnę palec serdeczny lewej dłoni, bo to będzie niespodziewane". Jednocześnie uświadomienie ten proces już zachodzi, tak aby przygotować organizm do działania? W takiej sytuacji wola działa poza świadomością. I co w przypadku gdy ktoś zastanawiał się który palec zgiąć? Może to nie zostało wykryte? W końcu mózg cały czas analizuje dane z dostarczanych bodźców.
2. Czyli jednak żyjemy w matriksie? Decyzje są pseudolosowe?
3 i 4. Sytuacja: mamy podjąć decyzję A lub B. Jesteśmy zdecydowani zrobić A. I w momencie gdy już zaczynamy robić A, celowo zmieniamy nasze działania na B, albo nawet C. Pomijając stres jaki to może wywołać etc. sytuacja jest jak najbardziej możliwa. Czy to nie byłaby oznaka wolnej woli? Czy może jednak celowo wybieralibyśmy A, tylko po to by wybrać ostatecznie B?
5. Wybieram jabłko. Niby mogę wybrać cytrynę, ale na moją decyzję wpłynęło: pokazanie jabłka jako pierwszego, większa sympatia do koloru czerwonego oraz fakt, że prawdopodobnie jabłko będzie słodkie. Czyli to co napisałem w pkt 1. Myślę, że wybór byłby ciekawszy, gdybym miał jabłko i np. banana. W tym przypadku mimo odrzuconego czynnika wpływającego na wybór pt. dostawa cukru, a jednocześnie większej sympatii do czerwonego, wybrałbym banana.
Wolna wola jest fajną ideą. Pytanie czy jest on faktycznie potrzebna? Gdyby tak było, to ludzie nie zwracali by się w kierunku religii czy innych systemów, które tak bardzo wpływają na proces podejmowania decyzji.
Co do 5 - ja też od razu wolałem na jabłko i pewnie 95% ludzi tak samo i na przekór wybrałem cytrynę, żeby sobie pokazać, że mogę podjąć wybór, który nie jest najlepszy, ale jest wolny :P
Co do punktu 3 mam takie same przemyślenia - co ze spontanicznymi wyborami? Np zobaczyliśmy fajną laskę, na początku powiedzieliśmy sobie w myślach, że jest za fajna i nie podejdę, ale jednak w jakimś odruchu w sekundzie zdecydowaliśmy, że jednak podejdziemy - czy zmiana początkowego wyboru już jest jakąś przesłanką, że jednak mamy ten wybór? Moim zdaniem jest to ciekawe spostrzeżenie i fajnie, gdyby ktoś z deterministów się do tego odniósł.
Co do pkt 1 - "W takiej sytuacji wola działa poza świadomością." - w sytuacji którą przedstawiłeś nie ma wolnej woli w ogóle :P
Obejrzałem cały film, a nadal nie wiem czy wybrać jabłko czy cytrynę ;/
Może mam wolną wolę, ale nie mam wolnych chęci i świadomych decyzji. Wynika z tego iż nie mam podstaw, by uznać, że moja wola jest wolna - znacząca większość czynników na których opiera się moja wolna wola/ wybór jest poza moją świadomością i poza możliwościa kalkulacji który świadomy czynnik jaką ma wagę. Dodatkowo człowiek podejmuje decyzje emocjami, co już całkowicie wyklucza wolną wolę.
A może jest tak , że człowiek w pełni świadomy , ma wolną wolę . Natomiast człowiek ,, lecący na autopilocie" jej nie ma .
jak mozna leciec na autopilocie??? XDD
@@oxyn8801 Życie wg utartych schematów , nic od siebie .
@@jolantap-k5075 Co znaczy "od siebie"? Nie mamy wpływu ani na język, którym się posługujemy, ani na idee, z którymi się spotykamy, ani na miejsce i czas swoich urodzin. "Od siebie" jest wypadkową wielu poprzedzających czynników. Jeśli kalkulatorowi wklepiemy 2+2=, to "od siebie" doda: 4.
Argument za wolną wolą nie podważa tych przeciw.
6:39 Pytanie, które przydałoby się jeszcze zadać, to: czy na poziomie kwantowym rzeczywiście wszystko dzieje się losowo? Weźmy za przykład chmury i deszcz. Dawno temu powstawały różne teorie na temat tego jak powstają (np. z łez bogów) Dzisiaj jesteśmy w stanie określić wszystkie procesy zachodzące po kolei, które tworzą chmury. Fizyka kwantowa jest stosunkowo nowym sposobem na badanie rzeczywistości. Może nie posiadamy jeszcze możliwości wystarczająego zbadania i zrozumienia świata na poziomie kwantowym, żeby nie nazywać procesów w nim zachodzących losowymi?
ogladajac to totalnie zmienilam myslenie na poglad o braku wolnej woli. wszystkie te przemyslenia ktore Tobie wydawaly sie bez sensu mnie tylko utwierdzaly ze nie..
Moim zdaniem to glupie i równie dobrze wolna wola może nie istnieć a tak jak w ekspetymencie Benjamima możemy mieć tylko poczucie, że podjęliśmy decyzję a tak naprawdę została ona podjęta już wcześniej. To tylko uczucie takie jak miłość, radość czy smutek. Poczucie, że właśnie o czymś zadecydowaliśmy, że jesteśmy wolni. Ale chyba ciężko się nie zgodzić, że często myśli same napływają do naszej głowy (na tym polega medytacja- myśli przypływają i odpływają) I nie powiedziałabym że są to nasze myśli, świadome które my własną wolą wykreowaliśmy. Możemy jednakże przypisać je nam samym jeśli jest to przykładowo jakiś genialny pomysł i tak samo może być z decyzjami.
Ale miłość tak czy siak jest chyba irracjonalna? :P
1.53 moim zdaniem kara nie jest głupią w przypadku braku 100 procentowo wolnej woli gdyż jest czynnikiem odstraszającym z 2 strony
Np możesz ukraść bo jesteś głodny ,ale odpowiedzialność równoważy kare i ryzyko
Speed: 0,75 ;)
Sam termin jest trochę od czapy... czlowiek moze byc wolny lub nie i miec silną lub slabą wolę ale woli wolnej miec nie moze bo ona do niego należy a skoro należy do kogoś to sama wolna byc nie może. Kwestie odpowiedzialnosci powinny byc regulowane na podstawie poczytalnosci i swobody dzialania sprawcy a nie jakiegoś średniowiecznego oksymoronu.
Nic nie istnieje
Nie zdefiniowałeś wolnej woli w tym filmie
@@Bart-rp5kf jeśli fakty przeczą teori tym gorzej dla faktów?
radykalne przekonanie - że co? to jest filozoficzny argument?
Aha, czyli nie mamy wolnej woli, ale wmawiamy sobie, że jednak mamy
OK
Ale poczucie wolnej woli to tylko POCZUCIE!!!
Fd
To, że było mi pisane wybrać jabłko i to, że zastanawiałem się co wybrać i czułem wolną wolę moim zdaniem się nie wyklucza. Bo nawet jeśli jestem więźniem wielkiej manipulacji to i tak mnie nie ogranicza w poczuciu wolności, w końcu to ja zastanawiam się i wykonuję tę myśl nawet jeśli jest to zgodne z czyimiś oczekiwaniami. No w skrócie nawet jeśli jestem tylko jakąś grą w którą grają zmutowane gluty i steruje mną jeden z nich to i tak nie odczuwam tego i jako jednostka czuję się wolny, więc może wolna wola jest po prostu odczuciem możliwości podejmowania decyzji nawet jeśli takowa naprawdę nie istnieje. W końcu każdy kto wie jak manipulować wie, że jest to dążenie do tego by osoba manipulowana sama dążyła do oczekiwanych przez nas efektów. Czy kogoś zmanipulowanego nazywamy wolnym? Niekoniecznie lecz on sam w swoim mniemaniu może czuć, iż jest wolny. Uważam, że niektóre rzeczy warto po prostu przyjmować do wiadomości a nie je roztrząsać, w końcu odpowiedź może nie być tym czego oczekujemy plus chyba nie na wszystko tą odpowiedź jesteśmy w stanie znaleźć. Mimo moich roztrząsań bardzo miło mi się słuchało, uważam iż kanał jest bardzo ciekawy i dziękuję za jego tworzenie :)
Rozumiesz filozoficzna definicje wolnej woli i fajnie obrazujesz jak ona teoretycznie działa. Tylko, że zjawisko wolnej woli nie jest rozstrzygnięte przez filozofów a ty ewentualny barak wolnej woli obrazujesz w bardzo specyficzny sposób. Tak jakby miał nastąpić jakiś koniec świata czy coś. Czy to celowy zabieg w celu dodania dramaturgii?
Dobra nawet jeśli podejmuje jakąś decyzje na podstawie otoczenia to dalej robie to sam i nie ma żadnych dowodów że tak nie jest, dwa te rozważania o miłości winie czy krzywdzie są bez sensu, nie możemy zamknąć pedofila w izolacji od dzieci bo to nie on podjął decyzje że będzie gwałcił? Nie mogę kochać coca coli bo to nie jej decyzja że jest taka smaczna ? Muzg podejmuje decyzje za mnie, a czy muzg to nie ja ? Odrzucanie wolnej woli jaka czegoś obserwowalnego ale nie dowiedzionego na podstawie skrajnego determinizmu który z kolei nie jest ani obserwowalny ani dowiedzony good job
01:43 No to trzeba iść z duchem czasu, uznać determinizm za najbardziej prawdopodobny z punktu widzenia nauki i zrezygnować z karania. Można zamiast tego wprowadzić system oparty na zachęcaniu i zniechęcaniu do określonego postępowania. Za takim podejściem opowiada się między innymi Karol Fijałkowski.
"życie nie ma sensu bez wolnej woli". Ono i tak nie ma obiektywnego sensu (a przynajmniej nie istnieje spójny system dowodzenia, że takowy istnieje). Stwierdzenie "życie ma sens" jest twierdzenie podobnym do stwierdzenia "Bóg istnieje" (lub nie istnieje). Zawsze znajdą się argumenty pro i contra.
Oczywiście wszystko ma sens. Jeżeli wszystko jest bezsensu, to nadal daje to tworzy to pojęcie "Sensu", czyniąc "Bezsens" jedynym sensownym wyjaśnieniem, jedynym sensem. Czyli sens nadal istnieje, bo próbujesz nadać swoim przemyśleniom większej wartości, a zatem i sensu. I to rozważanie najwyraźniej jest konieczne, żeby pozostałe domino konieczności mogło nabrać jeszcze większej wartości.
Albo jeszcze inaczej. Napisz "0", czy ma to sens ? Nie ? To nie pisz, czy ma to teraz sens ? Nie ? Jeśli nie, to napisz "0". I tak w kółko zadawaj sobie to pytanie. W efekcie albo uznasz, że ma to sens, albo napiszesz "0", czyli coś stworzysz. Czyli będziesz dążył do tego, co ma sens, albo zrobisz tak czy inaczej, coś bez sensu - bo taka była Konieczność.
@@azscn8192 Przy takim podejściu do sprawy spokojnie można odrzucić tezę, jakoby determinizm miał być błędem z uwagi na czynienie życia bezsennownym. Być może właśnie jest ono bezsensowne.
@@stoecznydomnoclegowytavern1529 W tym rzecz, że w czymś ten sens jest, bo albo uznasz za sens nieistnienie, albo istnienienie. Jeśli oba uznasz za bezsens, to sobie zaprzeczasz, bo nieistnienie jest przeciwieństwem istnienia, więc musisz jedno wybrać z konieczności. Nie możesz obu wybrać i tylko jedno w logiczny sposób będzie musiało stanowić dla ciebie sens. Obojętnie, które wybierzesz będzie miało dla ciebie największy sens, bo nie wybierzesz tego, co nie ma sensu dla ciebie. Wybór sensownej opcji będzie dla ciebie zdeterminowaną koniecznością i nie będzie dla ciebie bezsensem, bo nie działasz w taki sposób.
Jeśli mi nie wierzysz, to spróbuj od tej pory wybierać tylko bezsensowne decyzje. Choćbyś nie wiem jak próbował to to ci się nie uda. W sposób zdeterminowany będziesz wybierał twoim zdaniem najabsurdalniejsze opcje w życiu, ale to w dalszym ciągu będzie stanowiło sens twoich kolejnych działań. Nigdy nie uda ci się zrobić czegoś tak bezsensownego, co by zaprzeczyło kierunkowi, który obrałeś.
Albo jeszcze inaczej: Jeśli odbierzesz sobie, że będziesz twierdził, że wszystko, to bezsens, to to będzie sensem twojego życia.
Ale to i tak, tylko kierunek, który miałeś do wyboru w tej trójwymiarowej przestrzeni. Nawet nasze myślenie jest trójwymiarowe. Nie znajdziesz dziury, żeby z tego uciec, dlatego co byś nie wybrał ma sens. Zmień zdanie ile razy chcesz, a i tak kolejny wybór będzie miał dla ciebie sens.
Nawet możesz robić rzeczy losowo, dalej będzie miało to sens, bo to wybrałeś. Ale wolna wola i decyzje wynikają z tego, że musiałeś coś wybrać. Nie możesz wybrać niewybierania, bo już wtedy wybierzesz.
To jest, jak nieskończona pętla. Nie jesteś w stanie zrobić czegoś wbrew konieczności zrobienia czegoś. Nawet, jeśli wybierzesz nic nierobienie, to już zrobiłeś wybór z konieczności wyboru. I będzie to twoja prawdopodobnie ostatnia sensowna decyzja.
Z tego można pociągnąć inne kwestie np. czy cierpienie jest konieczne i czy ma sens. Cóż, jeśli wszyscy powinni być szczęśliwi, to i wszyscy powinni cierpieć; czy po równo, to inna kwestia, ale ma chyba sens to, że skoro jest szczęście, to i jest cierpienie. Cierpieć każdy potrafi, nie każdy jednak potrafi się cieszyć, kiedy cierpienie jest minimalne. Ale tutaj byśmy mogli brnąć i brnąć w kolejne zakamarki, a nie o to chodzi.
@@azscn8192 "jeśli wszyscy powinni być szczęśliwi, to i wszyscy powinni cierpieć".
To jest właśnie typowy przykład braku spójności, sensu. Cierpienie odbiera bowiem szczęście. To tak jak by powiedzieć: "jeśli wszyscy powinni być być bogaci, to i wszyscy powinni być biedni".
Jeżeli mogę się wtrącić, chciałbym odnieść się do pierwszego komentarza. Nie jestem pewny, czy determinizm jest najbardziej prawdopodobny z punktu widzenia nauki. Determinizm to bowiem teza filozoficzna, dokładnie zaś - metafizyczna, zakładająca pewien model relacji przyczynowo-skutkowych, a także generalizująca na każdą przyszłą chwilę i na każde możliwe miejsce w przestrzeni nasze indukcyjne uogólnienia. A to wykracza daleko poza to, co współczesna nauka mówi. (Pomijam już oczywiście indeterminizm poziomu kwantowego). Stwierdzenie, że "życie nie ma sensu bez wolnej woli" oznacza coś więcej niż to, że nie ma ostatecznego celu. Chodzi o to, że absolutnie wszystko, co robimy, wszystkie relacje, w jakie wchodzimy etc., jest pozbawione sensu, bo to nie my jesteśmy podmiotami działania. Dam bardzo proste porównanie. Jeśli nasze życie nie ma punktu, do którego dąży, to nadal możemy zagospodarować tę niewielką działeczkę, którą mamy: dawać innym miłość, wsparcie, opiekę, troskę, być dobrymi, przyzwoitymi ludźmi i stwierdzić, że bez wielkich celów, ale małymi krokami uczyniliśmy ten świat lepszym. Jeżeli zaś nasze życie jest zdeterminowane, to wszystko to, co dajemy, nie zależy tak naprawdę od nas: nie jesteśmy w stanie dać nic OD SIEBIE. Jesteśmy bezwolnymi kukiełkami. A więc przy braku wolnej woli nasze życie traci sens w znacznie mocniejszym znaczeniu niż przy zwyczajnym wyjaśnieniu naturalistycznym. PS. Stwierdzenie, iż "można wprowadzić system oparty na zachęcaniu i zniechęcaniu" jest w świetle determinizmu pozbawione sensu, bo to nie od nas jako podmiotów zależy, czy go wprowadzimy, czy nie. Nie możemy być nawet autorami doktryny resocjalizacyjno-wychowawczej, bo sami jesteśmy zniewoleni. Determinizm to o wiele potężniejsze stanowisko niż sądzi większość ludzi...
nikt mnie tak naprawde nie kocha?
Wolna wola lub jej brak nie zmieniają tego, w jaki sposób funkcjonuje mózg, procesy zachodzące w przypadku miłości są te same, działania są te same, powody może są inne, ale nadal praktyka jest taka sama, więc kto cię kocha, ten cię kocha xd
No właśnie chyba miłość udowadnia, że wolnej woli nie mamy. To tylko zmiany chemiczne w mózgu i nic więcej. Wszystkie nasze uczucia - to samo. Uzależnienia - to samo. Można by jeszcze długo wymieniać. Samo podejmowanie decyzji o wyborze jabłka czy cytryny, szkoda, że nie odniosłeś się do wyboru tylko zostawiłeś to do własnej interpretacji.
Czy uzależnienia nie są dobrym dowodem na to, że wolna wola istnieje? Z biochemicznego punktu widzenia, to po prostu błędne koło które polegające na próbie osiągnięcia stale rosnącego progu dopaminy, stąd potrzeba zażywania coraz większej dawki. Próg się podwyższa bo bodźców jest coraz więcej, jest coraz więcej bodźców bo podnoszący się próg tego wymaga. Zgodnie z tym, uzależnienie to równia pochyła w dół prowadząca do śmierci bo dawka czyni truciznę. I fakt, w pewnej ilości przypadków (większość czy mniejszość, nie wiem - nie mam danych) tak się to kończy, jednak wiele osób jest w stanie samodzielnie wyjść z tego błędnego koła. Nie jest to proste, ale jak najbardziej się da, również bez ingerencji osób trzecich.
@@tomasz3122 a z uzależnienia się wychodzi wtedy kiedy wiem że prowadzi to do śmierci czyli organizm próbuje dalej przetrwać, jeśli ktoś myśli ze palenie papierosów mu nie szkodzi to nie ma potrzeby ratowania się
"To nie człowiek jest sprawcą decyzji, a mózg". Am... Czy jednak mózg nie jest esencją nas? Nie jesteśmy mózgiem zapakowanym w urzadzenie jakim jest cialo, ktore umozliwiają mózgowi (ktorym jestem) oddzialywac na świat?
Człowiek w tym zdaniu miał oznaczać świadomość, świadomość jest warstwą ponad mózgiem. Mózg jest procesorem, a my, nasza świadomość, jest programem "na monitorze".
@@luk11c4 A to mozg nie jest ponad swiadomoscia? W sensie świadomosc wynika z prawidlowego funkcjonowania mozgu a nie odwrotnie? Wiec w tym wypadku: mozg (my) - procesor, swiadomosc - program uruchamiany przez mozg - tu sie zgadzamy jak sadze. Wybacz laicyzm. Zaczynam przygode z tematyką.
@@blacky4101 Świadomość jest ponad mózgiem tak jak mózg jest ponad ciałem - ciało wypełnia polecenia mózgu, a działaniami mózgu kieruje świadomość (przynajmniej w wersji o wolnej woli, bo jeśli nie ma wolnej woli, to nasz mózg decyduje co zrobimy, a w świadomości tylko wydaje się nam, że postąpiliśmy tak, jak wybraliśmy,). Świadomość można przyrównać do duszy, więc z samego tego porównania można orzec, że jest "potężniejsza". Można powiedzieć, że mózg jest ponad świadomością, bo bez niego nie było by świadomości, ale to tak, jakby powiedzieć, że komputer jest ponad swoim użytkownikiem, człowiekiem - tylko, że bez tego użytkownika komputer nie pracuje, bo nikt nie nadaje mu zadań (tak samo człowiek bez świadomości nie robił by nic innego, niż tylko zaspokajał czynności fizjologiczne jak zwierzęta).
@@luk11c4 Zależy jak rozumieć PONAD. Świadomość można rozumieć jako taką warstwę wierzchnią, więc jest ponad, ale mózg z kolei jest nadrzędny względem świadomości, bo bez niego nie byłoby jej.
Jeżeli to mózg steruje człowiekiem jak narzędziem, to nie oznacza to, że człowiek jest mózgiem? Że my jesteśmy mózgiem i tym co w nim jest, a nie całym ciałem? Człowiek może żyć bez ręki, czyli być człowiekiem bez ręki ale czy może żyć bez mózgu? Nie, więc człowiek nie jest człowiekiem gdy nie posiada mózgu. Nasza świadomość to procesy chemiczne/przesyłanie impulsów przez neurony. A tak po za tym, to nie wiem po kij to piszę "xd".
@okaminomatsuge a więc twierdzisz, że twój mózg powstał z przypadku, a nie w wyniku ewolucji? No i bez obrazy ale średnio rozumiem o co ci chodzi z tym bełkotem. Ale idąc twoim tokiem myślenia, jeżeli mózgi (takie jak twój) powstały przypadkiem, to również i my - ludzie, nie powstaliśmy przypadkiem? Uważam, że mózg to my, ponieważ to tam zachodzą wszelkie procesy związane z myśleniem, rozumowaniem, pamięcią i emocjami. Jest to jak płyta główna z procesorem i kostkami pamięci z dyskiem głównym.
@okaminomatsuge zauważ, że nie wszystko jest losowością, ludzie wciąż dokonują wyboru, przeważnie na podstawie wcześniejszych doświadczeń. A co do wydarzeń na które nie mamy wpływu, na wybory innych też często nie mamy wpływu, jest to wybór ale po prostu nie nasz. A broniąc się do poprzedniego - tematu ewolucji, mówiłeś o mózgu i jego powstaniu przez przypadek, to że rodzisz się z mózgiem to chyba nie jest przypadek, prawda? powstał w wyniku ewolucji po czym się w naszym przypadku (ludzi) rozwinął wystarczająco, żebyśmy mogli o tym rozmawiać. Wszechświat ma nas gdzieś i "nie obchodzą go nasze wywody", tak samo jak zwierzęta i inne. My widzimy losowość tam, gdzie nie znamy genezy. Myśląc technicznie, wszystko się dzieje "bo", zdecydowaliśmy coś robić "bo", stało się coś "bo" i mamy możliwość zmieniania tego "bo", a co za tym idzie skutków. Po prostu trzeba pamiętać, że choć na losowość nie mamy wpływu, to brak wpływu nie musi oznaczać losowość. (No chyba że w skali jednostki noale przecież wszechświat nie składa się z 1 samoświadomego bytu który tworzy coś podobnego do symulacji by zapewnić sobie bodźce.) Gdyby wszystko było losowością to nasze życie było by filmem, a chyba każdy jednak czuje że ma kontrole nad sobą.
~30 minut rozmyśleń, żeby wypocić taką ilość słów, chyba muszę na resztę dnia ogarnąć sobie jakiś odmóżdżacz typu serial czy coś.
racja nie ma wolnej woli......
Prawno - Ustrojowe uwarunkowania zagadnienia wolnej woli ... facebook.com/168276260040536/posts/1114615675406585/
Od 1:40 1.Sam Harris w książce o WW podał alegorie niedźwiedzia który zmierza w stronę miasta i to nie jest jego wina że idzie w nią ale musimy go zabić by mnie zabił innych jest to wyższe dobro by karać ludzi by ich izolować od społeczeństwa ponieważ dzięki temu społeczeństwo może funkcjonować.
2. Co z tego że bez WW niektóre nasze sytuacje z życia Bądź uczucia są nieracjonalne człowiek już jest trochę nieracjonalny i nie ma w tym nic złego.
3. brak wolnej woli nie oznacza życie na autopilocie Zauważ że zwierzętą nie przypisujemy wolnej woli a sobie normalnie żyją zakładają stada z człowiekiem myślę jest identycznie
@Łukasz D tak. W Każdym na razie nie jest to powód do depresji ludzie będą nadal tak samo żyć gdy udowodni się brak WW
Tu chyba rozbroiłam podane argumenty broniące wolnej woli:czcams.com/video/7nmpl0I6A_Y/video.html Serio, założenie, że jej nie ma daje paradoksalne poczucie wolności, zostaje czyste doświadczanie tego co jest:)
@Łukasz D nie umiem udowodnić. Wierzę że jej nie ma. Geny i środowisko mają bardzo duży wpływ na człowieka. Gdy dostaniesz zły zestaw genów bądź złe środowisko to jesteś zły nie z własnej winy. Robiono wiele badań w tej kwestii o którym chyba wiesz bo oglądałeś wojnę idei
@Łukasz D Jednakże środowisko i genyy determinują moje decyzje przez co ciężko je nazwać moimi pozdro :)
@Łukasz D znaczy tyle że bez zmany jakiegoś parametru, czyli gdy cofasz się w czasie, ale tracisz informacje o tym, że już cos się zdarzyło, doświadczasz identycznej sytuacji, będąc dokładnie taki jak gdy to się zadziało zrobisz dokładnie to co zrobiłeś... Teroretycznie można założyć, że tym czynnikiem jest właśnie wolna wola, ale znowu mamy dwie opcje: działa w oparciu o przyczyny lub o losowość i zostaje tylko nazwą kolejnej przyczyny determinisycznej lub losowej. W swoich rozważaniach założyłam, że jesteśmy czymś niezależnym od czasoprzestrzeni, uwzględniłam uczciwie czas jako czwarty wymiar, bo daje to nie linie ale coś zupełnie innego i jest miejsce na zaistnienie każdego potencjalnie możliwego wariantu. Tylko doprowadziło mnie to do wniosku, że Bóg też nie ma wolnej woli w znaczeniu, że autentycznie mógł zrobić coś innego niż zrobił. Wyszło długawo, ale poruszyłam wiele kwestii, uczciwie próbowałam bronić wolnej woli, bez przedefiniowania nic nie wyszło. Jak Cię interesuje temat to przesłuchaj, obejrzyj tą moją mapę myśli i podziel się kontrargumentami wskazujacymi że jednak istnieje. Serio, nie uważam, że moje poglądy muszą być prawdziwe, w obliczu racjonalnych argumentów zmieniam zdanie. Kliknij ikonkę z kwiatkiem i znajdziesz te materiały. Moim zdaniem padł każdy z przedstawionych tu argumentów za wolną wolą, jak zasz ich więcej to się podziel, chętnie je przemyślę.
Człowiek który odczuwa potrzebę karania ludzi, zracjonalizuje sobie wszystko, byle usprawiedliwić swoją niezbyt pociągającą etykę.
Po cóż karać przestępcę? Nie wystarczy go odizolować dla jego dobra i dobra ogółu, albo wymóc na nim zadośćuczynienie stronie która poniosła szkodę?
Po co komu ten pomysł z epoki brązu, że sprawiedliwość osiąga się za pomącą ukarania człowieka?
Kolejna sprawa..... Czy życie bez wolnej woli nie ma sensu?
Skąd taki pogląd?
Życie drzewa jest pozbawione sensu?
Jakież szczęście ma świat roślin, że jest pozbawiony panów od filozofii.
Karanie zmniejsza chęć innych do popełnienia podobnych przestępstw. Chcą oni bowiem uniknąć kary. Nic się w tej kwestii nie zmieniło od czasów epoki brązu. Oczywiście lepszym rozwiązaniem byłaby inżynieria genetyczna, która zapobiega powstawaniu w populacji osobników z niebezpiecznym genomem.
@@flutterhuggeruniverse6944 Ale kara zniechęca! Ho ho! Powiedz to złodziejowi. Pewnie pęknie ze śmiechu. Izolacja działa i owszem na korzyść społeczeństwa. Ale kara? Nawet kara śmierci nie odstrasza przestępcy.
@@MB-jq7db Pierdu, pierdu, pierdu. Nie mam zamiaru dyskutować z idiotą. Może odpiszę ci za rok. Nara
@@flutterhuggeruniverse6944 Ty nie masz kompetencji ani zdolności umysłowych, by oceniać choćby psa. Łachmyto.
@@MB-jq7db Ale to ty zrobiłeś z siebie idiotę udając intelektualistę. A czemu zrobiłeś z siebie idiotę może ci odpiszę za parę miesięcy. Pa pupciu* A teraz jeszcze tradycyjne XXXDDD, bo zauważyłem, że takie emotikony skupiają na sobie ataki personalne, plastikowych intelektualistów, które jednak mi zwisają XXXDDD.
Pan filozof :( ale jesteś śmieszny. Chyba ani chwili nie myślałeś co mówisz.
Zaprezentuj może swoją wersję, bo póki co to ty jesteś najbardziej śmieszno-żałosny, kiedy twierdzisz, że ktoś nie ma racji, a sam swojej "prawidłowej" nie przedstawisz, tylko się z kogoś wyśmiewasz, to jest dopiero żałosne :)
Bez ad personam, Proszę... Na kanale filozoficznym nie powinno się używać tego typu argumentów. Jeśli ktoś to robi, to można mu to wytknąć, ale nie ripostować w ten sam sposób, bo zrobi się z tego typowa dyskusja internetowa na poziomie -1...
Głupoty Gadasz typie. Co ma oznaczać zdanie "można było postąpić inaczej"? Co wgl. ma oznaczać słowo "może"? Jeżeli mówimy że moglibyśmy postąpić inaczej to oczywiście jest to hipotetyczna możliwość. Mogę teraz ruszać lewą i prawą stopą, ale i tak wybiorę tylko jedną lub żadną. Jeśli już idziesz tą definicją Wolnej Woli to musisz dodać jeszcze że "jest to możliwość postąpienia inaczej niż w rzeczywistości Z ZAŁOŻENIEM ŻE WSZYSTKIE WARUNKI POZOSTANĄ TAKIE SAME". Wolna Wola to podejmowanie całkowicie wolnych decyzji. Wolna Wola nie neguje faktu robienia tego co chcemy, jesteśmy wolni pod tym względem ale jesteśmy dosłownie "wolni jak ptaki". Ptakom i innym zwierzętom nie przypisujemy wolnej woli. To co było ustalone od setek lat we wszechświecie radziłbym zostawić kwantom, bo wszystko jest kwantowe. Mówienie że nasze życie nie ma sensu bo nie mamy wolnej woli jest jak mówienie że życie zwierząt jest bez sensu. Mówienie że nie możemy kochać innych też jest bez sensu, nie interesuje mnie czemu moja druga połówka jest taka cudowna, interesuje mnie fakt że ona jest cudowna. To w jaki sposób się stało że taka jest jest dla mnie sprawą drugorzędną. To że nie ma Odpowiedzialności ostatecznej nie oznacza że wgl. nie ma odpowiedzialności. Jesteśmy odpowiedzialni za swoje czyny ale nie w sposób filozoficzny. Gdy urodzisz się z wadą serca, nie można cię za to winić ale jesteś odpowiedzialny aby ją wyleczyć jeśli chcesz żyć szczęśliwie. Problem kary i nagrody ma dalej sens. Jest to feedback za popełniony czyn, kultywujemy takie a nie inne zachowania bo to służy społeczeństwu, tak samo dokładnie jak nagradzamy lub każemy psa podczas tresury. To czy odrobiłem prace domową czy nie, zależy ode mnie i jest to miecz obusieczny. Moje życie zależy ode mnie ale Ja zależę od masy innych rzeczy. Co do zdania że "Nie my podejmujemy decyzje tylko nasz mózg" to wgl. nie ma sensu. Czy jest jakieś inne JA niż mój mózg? Czy jestem czymś więcej niż swoim mózgiem w ciele? To że postępujemy pod naszym wewnętrznym przymusem, nie odbiera nam niczego. Po prostu nie ma co traktować siebie aż tak poważnie jak sugerują nam to emocje.
Strasznie po łebkach przeprowadzony odcinek. Wprowadza niepotrzebne zagubienie.
No to mamy problem, bo jeżeli twierdzisz, że gadam głupoty, to znaczy, że głupoty gada większość współczesnych specjalistów od problemu wolnej woli. Mimo wszystko sugerowałbym odrobinę przemyśleć sprawę, zanim zacznie się rzucać tezami, które są dyskusyjne i również mogą być nazwane głupotami. W Twoim komentarzu znalazłem sporo deklaracji i ani jednego argumentu. Słabo. A teraz po kolei:
1. Jeżeli mówię, że można postąpić inaczej, to jest chyba dla każdego jasne, że oznacza to, iż - w minimalnej wersji - mogę zrobić A albo ~A. Mógłbym rzecz jasna bawić się w omawianie kontrfaktycznych okresów warunkowych i robić wszystko dokładnie, ale wtedy odcinek trwałby 30 minut. To jest wprowadzenie do problemu, które w mojej ocenie spełnia swoje zadanie, bo nie wypacza myśli, a jedynie pomija tę część debaty, która wymaga wiedzy ściśle filozoficznej. Wydaje mi się to aż nazbyt oczywiste.
2. "To co było ustalone od setek lat we wszechświecie radziłbym zostawić kwantom, bo wszystko jest kwantowe". Nieprawda. Istnieją układy zaawansowane, takie jak atomy, komórki czy ludzie, które nie są kwantowe, bo co najmniej są własnościami emergentnymi. Poza tym nie rozumiem tego "argumentu". Zostawić "to, co we wszechświecie...", bo jest kwantowe? Na miejscu fizyków kwantowych zacząłbym się bać o pracę.
3. "Mówienie że nasze życie nie ma sensu bo nie mamy wolnej woli jest jak mówienie że życie zwierząt jest bez sensu". Błędna analogia. Człowiek może postawić sobie cele czysto biologiczne, ale jest oczywiste, że nie o taki sens nam chodzi. Trzeba być naprawdę bezkompromisowym redukcjonistą, by pominąć ten fakt.
4. "Mówienie że nie możemy kochać innych też jest bez sensu, nie interesuje mnie czemu moja druga połówka jest taka cudowna, interesuje mnie fakt że ona jest cudowna". Wątpliwości proszę zgłaszać do filozofów, którzy sądzą inaczej. Miłość jest zresztą złym przykładem, bo stanowi zawężenie problemu zasługi. Wydaje mi się, że większość ludzi próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego cenię tego, a nie innego człowieka. A to uruchamia łańcuszek zasług. Zresztą wynika to z Twojej wypowiedzi. Twierdzę, że X jest cudowny. Ale dlaczego tak twierdzę? Jeśli nie zadajesz tego pytania, to narażasz się na prosty zarzut bycia nieracjonalnym. A ludzie jednak chyba chcą być racjonalni.
5. Stwierdzasz, "Jesteśmy odpowiedzialni za swoje czyny ale nie w sposób filozoficzny", po czym używasz przykładu operacji i kategorii "życia szczęśliwego", które ma być odpowiednikiem życia dobrego, a dobro to naczelna kategoria etyki, bowiem żadna nauka opisowa nigdy nie potrafi jej uzasadnić. (Gilotyna Hume'a się kłania). Poza tym nie wiem, czy można być odpowiedzialnym w jakikolwiek sposób (prócz czysto sprawczego, tzn. A zrobił X), jeżeli nie jest się odpowiedzialnym "filozoficznie" (cokolwiek to znaczy). Wszak nawet odpowiedzialność karna ma w polskim kodeksie karnym podszycie w odpowiedzialności moralnej i możliwości działania inaczej.
6. "To że postępujemy pod naszym wewnętrznym przymusem, nie odbiera nam niczego". Nie widzę nigdzie argumentu na rzecz tej tezy. To Twoja deklaracja, która jednych przekona, a innych - i mam wrażenie że tych jest więcej - nie. Nie jesteśmy z urodzenia kompatybilistami (patrz część II) i jakoś nie potrafię się temu dziwić.
Raz jeszcze podsumuję, że film WPROWADZA w zagadnienie wolnej woli. Przedstawiam zdroworozsądkową definicję (od której odchodzę w części II), pokazuję, po co potrzebna jest nam wolna wola, a następnie przedstawiam argumenty za i przeciw. Jeżeli uważasz, że coś jest tutaj po łebkach, proponuję zajrzeć do opisu i zobaczyć dalsze lektury. Przecież po to je tam umieszczam.
"Co do zdania że "Nie my podejmujemy decyzje tylko nasz mózg" to wgl. nie ma sensu. Czy jest jakieś inne JA niż mój mózg? " - to zdanie oznacza, że mózg na podstawie naszych wcześniejszych doświadczeń podjął decyzję i wtedy poinformował naszą świadomość, "dyrektora generalnego" w naszym mózgu dlaczego tak postąpiliśmy. Ty w ogóle nie rozumiesz jak działa mózg, czytałeś chociaż jedną książkę o nim? Bo wydajesz się strasznym ignorantem.
@@luk11c4 To, że ktoś nie czytał książki i być może jest ignorantem nie przesądza o fałszywości głoszonych przez niego poglądów. Uzasadnianie argumentami ad personam niczego nie uzasadnia. Nie bronię pierwszego rozmówcy, a jedynie wskazuję, że aby obalić czyjąś tezę wystarczy podać argument który przemawia za jej obaleniem, ale taki który odnosi się do treści tezy, a nie osoby która ją wypowiada. Tak właśnie uczynił Pan od Filozofii. Obudowywanie swojej wypowiedzi w ataki personalne jest w złym guście.
Mocna intuicja nie może być dobrym argumentem za istnieniem wolnej woli ani za czymkolwiek. Jest wiele rzeczy, które dzieją się wbrew intuicji, np. przyspieszanie ciał w polu grawitacyjnym które jest niezależne od masy obiektu. Wydawać by się mogło, że cięższy obiekt szybciej spadnie, a to nieprawda. I podobnie jest z wolną wolą, wydawać by się mogło, że jest w naszej głowie jakiś „agent”, który w sposób wolny (cokolwiek by to miało znaczyć) podejmuje decyzje, ale nie musi to być prawda, nie ma na to żadnych dowodów, jest wyłącznie nasze „widzimisię”
Czy brak wolnej woli jest problematyczny? W żadnym razie! Powiedziałeś np., że skoro nie ma wolnej woli to nie powinniśmy karać przestępców ani nagradzać ludzi za dobre uczynki. Kto coś takiego postuluje, to przecież totalne niezrozumienie tematu?! Konsekwencją nieistnienia „wolnej woli” jest… no właśnie niewiele, bo odrzucamy tylko „świat duchowy”, a wszelkie pozytywne i negatywne wzmocnienia jak najbardziej mają sens w świecie materialnym, niezależnie od tego czy dusza istnieje czy nie. Jeśli uważasz, że nie to udowodnij to, bo póki co wychodzi na to, że jako argumentu użyłeś nieudowodnionej tezy
Ciekawe...