Video není dostupné.
Omlouváme se.
12 Eylül 1980 Darbesi: BBC'nin 1988'de hazırladığı 12 Eylül döneminde siyasi haklar belgeseli
Vložit
- čas přidán 11. 10. 2018
- Yayına hazırlayan: Mahmut Hamsici
BBC Arşivlerinde Türkiye programında bu hafta, 1988 yılında hazırlanan ve Türkiye'de 12 Eylül darbesinden sonraki dönemdeki siyasi haklar ve özgürlüklerle ilgili sorunları ele alan "Eve Dönüş" belgeseli var.
TV'de yayımlanmasından 30 yıl sonra ilk kez ve Türkçe alt yazılı olarak yayımladığımız belgesel, BBC'nin 'Open Space' (Açık Alan) adlı belgesel dizisi kapsamında hazırlandı.
Belgeselde, Türkiye'de darbe öncesi döneminde sendikacılık yapan ve darbeden bir süre sonra İngiltere'ye kaçarak siyasi mülteci olan Nafiz Bostancı'nın Türkiye'ye dönüş çabası ele alınıyor.
Yapımda, Bostancı'nın hikayesi üzerinden 12 Eylül dönemi uygulamalarının Türkiye'deki siyasi haklar ve özgürlükler üzerindeki etkisi anlatılmaya çalışılıyor.
Çekimlerinin bir bölümü İngiltere'nin başkenti Londra'da, bir bölümü ise İzmit, İstanbul ve Sapanca'da yapılmış belgeselin seslendirmesi, oyuncu ve yönetmen Haluk Bilginer tarafından gerçekleştirilmiş.
Belgeselde Bostancı dışından röportaj yapılan isimlerden bazıları şunlar:
Barış Derneği davasında bir dönem tutuklu yargılanan, derneğin eski genel başkanı ve eski diplomat Mahmut Dikerdem.
12 Eylül döneminde birlikte gözaltına alındığı kardeşi İlhan Erdost'u dayak sonucu kaybeden yayıncı, yazar Muzaffer Erdost.
Barış Derneği davasında bir dönem tutuklu yargılanan, eğitimci ve yazar Reha İsvan.
Avukat Rasim Öz
Dönemin SHP milletvekillerinden İsmail Hakkı Önal
Dönemin Uluslararası Af Örgütü yöneticilerinden Marie Staunton
Dönemin Uluslararası Kamu Çalışanları Sendikası Türkiye Temsilcisi Yücel Özkök
Nihat Sargın ve Haydar Kutlu'nun o dönemdeki İngiliz avukatı John Bowden
Dönemin İngiltere Sendikalar Konfederasyonu yöneticisi Tony Christopher
Dönemin Avrupa Parlamentosu üyesi Alf Lomas
BBC Türkçe internet sayfası: www.bbc.co.uk/turkce
Facebook: / bbcturkceservisi
Twitter: / bbcturkce
Ne yazık ki o günden bu yana hiçbir şey değişmemiş !
Darbeci Evren'in 1988 Temmuz'undaki Londra ziyareti sırasında konsolosluk önünde eylemler yapılıyor, şu anda İngiltere'de İşçi Partisi'nin lideri olan Jeremy Corbyn de o eylemlere katılıyor, uluslararası siyaset için küçük ama önemli bir detay bu...
o yakında başbakan olacak
İngilterede kaç türk ailesine kol kanat gerdi bi bilseniz…Efsane insan Nafiz Bostancı
Bugün o değerli insan rahmetli oldu, ışıklar yoldaşın olsun güzel insan
yine BBC den mükemmel bir belgesel teşekkürler
instaBlaster...
Bu belgesel Aralık 1988'de İngiltere'de BBC'de yayınlandı. Şimdi ilk kez CZcams'a konulmuş. Nafiz Bostancı vatandaşlığını geri aldıktan sonra 1992'de ilk kez ailesiyle birlikte Türkiye'ye döndü.
Babanız mı?
suikast emrini mehmed agar verdi, gorev ada street de insan kacakciligi yapip tekstil fabrikasi olan yasar oz e verildi, o kabul etmeyince defterini durdu mehmed agar ve ingiltereye gammazladi, sonra gorev sirri arslana verildi, o da ajan ve tekstil isindeydi, onun eliyle kahvede katil bulundu, sonrasini biliyorsunuz zaten.
Şu anda nerede yaşıyorsunuz?
@@ibrahimt.9579 , evet babam.
@@scepticsquirrel , babam Ağustos 2022'de vefat etti, mezarı Sapanca'da.
Geçtiğimiz son 5 yılda 12 Eylül lü geride bırakmış bulunmaktayız.20 sene sonra bununda belgeselini çekecekler
12 Eylül dönemi tabi bu dönemin 100 katı sıkıntılıydı. 10 demiyorum bak 100 kat.. Hatta karşılaştırmak bile uygun değil. Tamamen farklı olaylar.
Ufak at lan amac kotulemek olunca olcuyu fazla kacirmissin.
"Eskiden insanlara işkence yapıp öldürüyorlardı. Şimdi de insanları görmezden geliyorlar ve dahası hapse atıp unutuyorlar ve unutturmaya çalışıyorlar"(Bu iki durum birbiriyle karşılaştırılmaz ama yine aynı şekilde insanlık dışı. Gerçi Türkiye' de ne zaman insan hakları olduysa :D o da ayrı bir mevzu). Valla işin gerçeği ellerinden gelse yine aynı şekilde insanları öldürüp, işkence yaparlar.
Şöyle bir durumda var insanlar. Hiç bir dönem bu kadar ayrıştırılmadı. İnsanları seküler, seküler olmayan, reisci, reisci olmayan, Laik, Laik olmayan diye ayrıştırdılar. Annem ve babama soruyorum, eskiden eylemleri rahat yapıyorduk diyorlar. Şimdi sokakta üç kişi toplansın biber gazı ile müdahale ederler ve daha kötüsü size halktan hükümet yanlısı olan insanlar da müdahale eder.
Ülke şu anda tamamen tek adam rejiminin isteği doğrultusunda hareket ediyor. Artık farklı bir görüşteyseniz işe bile girmeniz mümkün değil tabi torpiliniz yoksa.
Hep duyardık o zamanlar darbeden sonra yurtdışına kaçanları... Bu video sayesinde canlı şekilde bir örneğini görmüş olduk.. Zor bir durum.
haluk reis çok güzel seslendirmiş
Çok iyi bir belgesel, çok önemli bir tarihsel belge... 30 yıl gibi uzun zaman sonra yayınlanması şanssızlık,ama yine de iyi tabi.
Hiçbir şey değişmiyor.
Dünya hep aynı. Zalim dünya
Aradan geçen 30 yıla rağmen Türkiye demokrasi ve özgürlükler adına bir arpa boyu yol alamamış , bu durum hem üzücü hem de düşündürücü :(
O da ülkeyi yönetenlerin suçu.
çok önemli bir nokta var kıyas için söylemiyorum kesinlikle sadece gösterge olması niteliğiyle ; şimdiki neslin dışarıya göç etme sevdası ile bu insanların türlü işkencelere rağmen görüşü birbirimizden farklı da olsa yuvaya dönmek için beklemelerindeki o samimiyet ve memnuniyet yaşadıkları baskılara rağmen vatan ve millet sevdası gözlerinin önünden gitmemiş. burdan benim çıkardığım sonuç, 20 senelik yeni jenerasyonda küresel ve dahili gelişmeler bazlı olarak ülke değerlerinden bir uzaklaşma göze çarpıyor. aralarındaki fark ise bu insanları ciddi ciddi hapishane köşelerinde sürünüp elektrik yiyip tekrardan ülkülerine bağlılıkları neticesinde dönmeleri takdire şayan. ben de bu yeni neslin bir üyesi olarak mücadele vermeden ülkenin ele ayağa düşmesini tilki bozuntularının hüküm sürmesini göz göre göre üzerime sorumluluk almayarak hatay düştüğümü düşünüyorum. bu insanların yarısı kadar hevesli olsaydık bazı şeyler için netice bu olmazdı kesinlikle. ne istediğini bilmeyen, aradığını hep başka yerlerde bulacağını uman bir neslin üyesiyim.
Ne kadar haklı bir yorum
Imkanim olsaydı dakika durmazdım. Herhangi bir şeyi de değiştirmeyi düşünmüyorum ülkede. Yaşayan insanlar gayet mutlu bana kalırsa. :-/
İnsanları kendi yaşadığı topraklardan vazgeçirebilecek kadar ileri gitmişler.
Dönemin doğru yansıtılması için, eğer varsa 12 Eylül öncesinin de belgesel serisine dahil edilmesi gerekir.
Buraya yorum yapanların çoğu, sadece solcuların işkence gördüğünü, Türkiye'den kaçmak zorunda kaldığını, sol görüşteki parti, sendika vs kapatıldığını falan zannediyor. Aslında, Kenan Evren'in idam edilen insanlar için söylediği "Bir sağdan, bir soldan" sözü bile; her iki kesimden insanların mağdur olduğunu, hem sağ hem de sol parti, sendika vb örgütlerin kapatıldığını anlamak çok da zor değil.
Darbenin yapılma nedenlerinin başında, sağ ve sol partilerin bir türlü uzlaşamayıp 100 küsür turda cumhurbaşkanını seçememesi, en önemlisi de sağ/sol kavgaları ile Alevilere yönelik saldırılar olduğu açıkca ortada. Hem sağdan, hem soldan yüzlerce insan sağ/sol çatışmalarında veya darbe sonrası idam edilerek hayatını kaybetti.
Aynı dönemde subay olmuş bir akrabam var şu an hala darbeci mantığıyla yaşıyor, Kenan Evren in aynısının tıpkısı mentalite.
Haluk Bilginer'in sesi de çok iyiymiş.
şu anda da sendikacılar tutuklanıyor, fazla birşey değişmemiş....istediği sendikaya üye olanlar da zaten işten çıkarılmaya devam ediyor...
Ben de diyecektim ses ne kadar Haluk Bilginer'e benziyor :))
Beyefendi Bey , Haluk Bilginer zaten gençlik yıllarında İngiltere'de. O yıllarda İngiltere'de bir televizyon dizisinde falan oynuyor. İlk oralarda ünlü oluyor. Sonradan Türkiye'ye geliyor. Şimdi ara ara yabancı yapımlarda da oynuyor. Yani o kadar yıl İngiltere'de kalmışken, Oyunculuk (diksiyon falan) eğitimi almışken... Aksansız İngilizce konuşmasını da öğrenmiştir herhalde...
Allah rahmet eylesin, topragi bol olsun, Ingilterede bir cok aileye yardim etti. Isiklar icinde uyusun ..
Gerçek bir Eser. Teşekkürler BBC.
Can anyone provide a postscript to this human interest story? What became of Nefiz Bostancı after this documentary?
He gained his citizenship in 1990 and returned back to Turkey with his family for the first time in 1992. In 1994, the Turkish government attempted to assassinate him in London, from which Nafiz Bostanci survived by luck.
26:02 Elon Musk.
öf ne karanlık dönemler ya içim sıkıldı izlerken
30 yılda hiçbir şey değişmemiş
seslendiren Haluk Bilginer mi?
Evet.
şimdiki dönemden tek fark işkence...
mi acaba? işkencede ülke son dönemde çağ atladı
Sizin şu anda işkenceyle ilgili raporlardan haberiniz yok sanırım.
Şimdi de psikolojik işkence revaçta
Fizikseli yok.
Londrada Türkler siyasi görüşü ayırt edilmeksizin sahiden birbirine destek oluyor ve dayanışma gösteriyor mu, maalesef hayır.
lan cok emosiyonel bir belgeserdi ne kolay be kendi adamini isgence etmek oldurtmek ulkesinden sinir etmek yazik be
Kısa şortla top peşinde koşarken neler olmuş ülkede. Oysa hayat çok eğlenceliydi bizim için.
Ya seslendiren Haluk Bilginer ya da kulaklarıma inanamıyorum
🖒🖒🖒
seslendiren haluk bilginer olabilir mi?
Adam Curtis' in BBC' den çıktığına şaşırmamalı...
Bugün de aslında neler olduğunu 30 yıl sonra izleriz muhtemelen, 25 oldu o da olumlu.
nafiz bostancı maalesef geçen sene hayatını kabetmiş
Nafiz Bostana üzüldüm ama Nafiz Bostan üzerinden Kürtlerde nenalanmışlar. Ayrıca Türkiyede ki görüntülerinde özenle kötüsü seçilmiş. Bbc'nin bir çok belgeselinde ve diğer küresel medyada ki görüntülerde de bu ve buna benzer durumlar var ki bu durumun Türkiyenin Batı halkları nezdindeki imajını baltaladığı açık. Bir çoğu aşırı artniyetli görüntüler. Buda belgeseli yapanların dürüstlük ve yansızlığını bir soru işareti olarak düşünmemizi sağlıyor.
Yav he he
BBC pkk ypg gibi Terroristlere destek veren Kanal okadar basit
Türkiye kendi imajini baltalamis. Binlerce kisiye iskence edip yurtdisina kacmalarina sebep verdikten sonra bir de üzerine vatandasliktan attiktan sonra bu haberler yapilmayacak diye bekleyebilir misin?
@@ahzootube Artniyetlemi ? Ben, haberin yapılıp yapılmasından bahsetmiyorum dikkat edersen.
Silbaştan başlamak gerek bazen
İyi polis kotu polis oyunu
Çook iyi kötü olan bunun trtnin deilde bbcnin yayinlamasi
Trt o dönemde nasıl böyle belgesel yapabilirdi ?
Ve kendi kraliçesinin ölümünü açıklayamayanlar başka ölümleri açıklamaya çalışır🤪
birşey dikkatinizi çekiyormu bu ülkeyle ilgili abd ve ab basınında ne kadar program yapıldıysa hep sol cenah sendikacıları ve siyasi suçluları anlatılır ve acitasyonu yapılır sormak isterim bu emperyalistler sizi ne den bukadar çok sever hiç düşündünüz mü
Hükümetlerimizin hepsi sağcıydı çünkü.
This is the question!did Turkey ever managed under any colonie?
Minute 3:55 - 4:00, Those are my parents 🥹
AKP den önce Türkiye böyle bir yerdi.
Bu ülkede sağcı ve amerikancı insanlarla aynı vatandaşlığı taşıdığım için utanıyorum,sana ingiliz ajanı diyenlere rağmen bize gerçekleri gösterdiğin teşekkürler BBC
Kenan Evren Cok iyi insandi Allah rahmet eylezin
Çok iyi insan olduğu için sadece bir avuç siyesetçi ve insan katıldı cenazesine, Türkiyeyi en az yirmi yıl geriye götürdü, PKK ve irticaî faaliyetler bunların döneminde ivme kazandı,hiç kimse Evrenin arkasından rahmet okumuyor, ne sağcısı ne solcusu
herifin tipinden bile yavşaklık akıyor.Ne iyisi ?
sizin çocuklar başardı bbc
30 yil onceki turkiyeydi o.. Simdi ulkemizde insan haklari ve ozgurlukleri yok diyenler acaba utanma duygulari tasiyorlarmi. Saygilar...
Türkiye tarihnide ilk defa 15 temmuz 'dan sonra bagimsiz bir devlet olmuştur