Ωρεοί, η πόλη που "φρόντιζε" τους κάτοικους της Βόρειας Εύβοιας - Oreoi, North Evia

Οι Ωρεοί είναι χωριό της Βόρειας Εύβοιας. Έχει υψόμετρο 10 μέτρα και βρίσκεται 5 χιλιόμετρα δυτικά της Ιστιαίας, στις ακτές του ομώνυμου όρμου στον Δίαυλο Ωρεών. Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους και την πρώτη διοικητική διαίρεση οι Ωρεοί ανήκαν στον δήμο Ιστιαίας όπου παρέμειναν μέχρι το 1912 οπότε αναγνωρίστηκαν ως κοινότητα Ωρεών. Το 1997 σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστριας έγιναν έδρα του ομώνυμου δήμου που περιλάμβανε τους Ωρεούς, τον Ταξιάρχη, τον Νέο Πύργο και την Καστανιώτισσα. Από το 2011, με το πρόγραμμα Καλλικράτης, αποτελούν δημοτική ενότητα του δήμου Ιστιαίας-Αιδηψού της περιφερειακής ενότητας Εύβοιας στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.
Ονομασία
Υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος «Ωρεοί». Πιθανά να προέρχεται από τη λέξη ώρα-ώρη που σημαίνει φροντίδα, μέριμνα και το ρήμα ωρεύω που σημαίνει φροντίζω κάποιον, που κατά παρετυμολογία έγινε ωρεώ-ωρεός που σημαίνει επιβλέπω. Ίσως το όνομα να δόθηκε από την δυναστεία των Ωρεών ή από τον πρώτο βασιλιά τον Ωρεό, αδελφό της Ιστιαίας. Ίσως να προήλθε από παρετυμολογία της λέξης Ωρέους που κάποιοι έγραφαν Ωραίους γιατί θεωρούσαν και έλεγαν : «Οι τόποι μας είναι ωραίοι».
Ιστορία
Οι Ωρεοί μαζί με την Ιστιαία αποτελούν τις σημαντικότερες ιστορικές πόλεις της Βόρειας Εύβοιας. Είχαν στενές σχέσεις μεταξύ τους και η περίπου ίδια ιστορία τους χάνεται στους αιώνες. [1] Πολλά είναι τα γεγονότα που αναφέρονται από ιστορικούς για την πόλη των Ωρεών. Η μεγαλύτερη ακμή του αρχαίου Ωρεού αρχίζει το 446 όταν οι Αθηναίοι κατέστρεψαν την Ιστιαία επειδή είχε αποστατήσει από την Αθηναϊκή Συμμαχία και ανάγκασαν τους κατοίκους της σε εκπατρισμό. Στη συνέχεια προχώρησαν στην εγκατάσταση σε αυτή 2.000 κληρούχων από την Αττική και άλλες περιοχές της Εύβοιας και την μετονόμασαν σε Ωρεούς ή Ωρεός. Μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο επέστρεψαν οι πρώτοι κάτοικοι.[2] Επίσης το 446 αναφέρεται ως έτος ίδρυσης των Ωρεών μετά την καταστροφή της Ιστιαίας. [3] Το 397 π.Χ. ανατράπηκε, με τη βοήθεια Αθηναίων και Θηβαίων, το ολιγαρχικό καθεστώς που είχαν επιβάλει οι Σπαρτιάτες. Η Ωρεός έγινε πεδίο συγκρούσεων την περίοδο των επιγόνων του Μ. Αλεξάνδρου. Το 313 ο Κάσσανδρος πολιόρκησε την Ωρεό επιδιώκοντας με την άλωση της να αποτρέψει την είσοδο του αντιπάλου του Αντίγονου στον Ευβοϊκό κόλπο.
Πολλά είναι τα γεγονότα που είχαν σχέση με την Ωρεό κατά την περίοδο των πολέμων Ρωμαίων και Φιλίππου Ε΄της Μακεδονίας. Οι Ρωμαίοι με τον ανθύπατο Σουλπίκιο και τον βασιλιά της Περγάμου Άτταλο έπλευσαν από τη Σκόπελο προς την Ωρεό με ισχυρό στόλο. Η επιτυχία των Ρωμαίων ήταν εύκολη, αφού πολλοί από τους κατοίκους ήταν φιλικοί με τους Ρωμαίους. Αργότερα έγινε ξανά επίθεση από τους Ρωμαίους και τον Άτταλο. Αυτή την φορά έκαναν επίθεση από αντίθετες πλευρές εναντίον της Ωρεό και την κυρίευσαν χρησιμοποιώντας καταπέλτες και κριούς. Ο επικεφαλής των Ρωμαίων, σε αυτή την επίθεση ήταν ο Οτίλιος Τάπππουλος, που αντάμειψε το σύμμαχό του παραχωρώντας του την πόλη. Ο Άτταλος πήρε τότε ως λάφυρα αγάλματα που κοσμούσαν την Ωρεό και τα μετέφερε στην Πέργαμο, όπου και τα έστησε σε ανάμνηση της νίκης του στην Εύβοια. Το 208 ανακαταλήφθηκε από τον βασιλιά της Μακεδονίας αλλά μετά τη μάχη στη θέση «Κυνός Κεφαλές» το 197 παραδόθηκε, όπως και ολόκληρη η Εύβοια, στους Ρωμαίους.
Το 196 η Ρωμαϊκή Συγκλητος αποφάσισε η πόλη της Ωρεού να παραμείνει ανεξάρτητη και το 194 π.Χ ο ύπατος Φλαμινίνος απέσυρε τη φρουρά από την πόλη. Στα χρόνια που ακολούθησαν η Ωρεό έγινε ισχυρή ναυτική βάση των Ρωμαίων.
Μετά την άλωση της Χαλκίδας από τον Μωάμεθ η Ωρεός θα περάσει στους Τούρκους μέχρι την απελευθέρωση το 1833. Τελευταίος Τούρκος ιδιοκτήτης φέρεται ο Χασάν μπέης, ο οποίος δεν πούλησε το χωριό στους κατοίκους του, όπως οι άλλοι ομοεθνείς του. Το πιο πιθανό είναι να πουλήθηκε μετά το 1850 και μάλιστα τμηματικώς. Το λιμάνι των Ωρεών στον πόλεμο του 1897 και στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13 ήταν η κύρια βάση του ελληνικού πολεμικού ναυτικού.
Αξιοθέατα
Ο Ταύρος των Ωρεών βρέθηκε τον Αύγουστο του 1965 στη θάλασσα κατά τη διάρκεια εργασιών επέκτασης του λιμανιού. Ο ταύρος βρέθηκε μεταξύ του λιμανιού και του εργοταξίου Κουκούλη, στο μέσον περίπου της απόστασης, μέρος δε αυτού εξείχε από την άμμο και επάνω στο μέρος αυτό χτυπούσαν τα χταπόδια επί δεκαετίες, αγνοώντας περί τίνος επρόκειτο. Η τοποθέτηση του στο βάθρο ολοκληρώθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1966.
Πρόκειται για ένα ολόγλυφο ανάθημα φυσικού μεγέθους που παριστάνει ταύρο σε στάση επίθεσης. Είναι κατασκευασμένος από λευκό πεντελικό μάρμαρο και ζυγίζει περίπου 4,8 τόνους. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σε όγκο και βάρος γλυπτά που έχουν βρεθεί στον ελλαδικό χώρο. Ο αρχαίος γλύπτης επεξεργάστηκε έναν αρχικό όγκο μαρμάρου περίπου 8 τόνων. Οι διαστάσεις του γλυπτού είναι 3,20 μ μήκος, σωζόμενο ύψος 1,30 μ και πλάτος 0,75 μ. Οι διαστάσεις του βάθρου είναι 3,20μ μήκος, 1,30 μ ύψος και 1,15 μ πλάτος. Η πίσω αθέατη πλευρά του ταύρου είναι ημίεργη.
---
Oreoi is a village and a former municipality in Euboea, Greece. It was named after the ancient town of Oreus.

[@user-vv1gi1yl4u]

Θερμά Συγχαρητήρια για την προβολή μιας ακόμα πανέμορφης γωνιάς της Βόρειας Εύβοιας , επιτρέψτε μου όμως να αναφέρω - σχολιάσω μερικά Ιστορικά στοιχεία έτσι όπως μας τα παρουσιάζουν σήμερα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης . Όταν κάποιος διαβάζει την Ιστορική διαδρομή της σημερινής πόλης> και δεν γνωρίζει την γεωγραφία της περιοχής δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι αυτά που αναφέρονται κινούνται σε > . Η Ιστορία του Αρχαίου Ωρεός γράφτηκε σε άλλη γεωγραφική περιοχή και οι σημερινοί Ωρεοί δημιουργήθηκαν το 1400 μ.χ. ως συνέχεια του Αρχαίου Ωρεός . Συνοπτικά μπορώ να αναφέρω τα παρακάτω στοιχεία . Περί το 8-9ο αιώνα π.χ. οι Αθηναίοι στην προσπάθειά τους να κυριαρχήσουν στην Εύβοια προχώρησαν στην πληθυσμιακή αλλοίωση , εκδιώκοντας τους Δωρικής καταγωγής και Μακεδονικής επιρροής κατοίκους της , έτσι στην Β. Εύβοια εκδίωξαν τους Αιγίτες ( μετοίκισαν στην Μακεδονία και Αιολίδα και δημιούργησαν πόλεις με το όνομα Αιγές ) , από την χώρα τους - Χώρα - Βασίλειο των Αιγών - ( σημερινός Δήμος Λίμνης και τα ορεινά του αρχαίου Τελεθρίου - περιοχή Κερασιάς ) και εγκατέστησαν Ίωνες από την Αττική , Αθηναϊκής επιρροής και δημιούργησαν την Χώρα των Ωρειτών / Ωρίων την Ωρείας / Ωριάς . Το όνομα Ωρείτες / Ωρεϊτες προέρχεται από το Ωρίων ,που σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία αφέθηκε μωρό και ανατράφηκε στην περιοχή ( όταν ζούσαν οι Αιγίτες ο αντίστοιχος Μύθος αναφερόταν στον Διόνυσο ) . Το 446 π.χ οι Αθηναίοι κατέστρεψαν την Ιστιαία ( σημερινή περιοχή Λευκόλιθος Παπάδων ) , εκδίωξαν τους κατοίκους δέσμευσαν τις περιουσίες τους και εγκατέστησαν στην περιοχή δυο χιλιάδες Αθηναίους Κληρούχους και ανάγκασαν μεγάλο αριθμό Ωρειτών να εγκατασταθούν στην κατεστραμμένη Ιστιαία και την Νέα πόλη την ονόμασαν Ωρεός ( εκ του Ωρειάς / Ωριάς ) ,Οι Αθηναίοι κατασκεύασαν την επί Πέτρας Υψηλής Ακρόπολη του Ωρεός στο λιμάνι της Ιστιαίας ( Λιμνηνάρι / Λιμενάρι ) και οργάνωσαν τις δυο τεράστιες Ακροπόλεις στην πόλη της (παλιάς) Ιστιαίας. Η επικράτηση των Μακεδόνων έφερε πίσω τους Ιστιαιείς οι οποίοι εκδίωξαν τους Ωρεϊτες και τους Φίλο Αθηναίους που κατέφυγαν σε περιοχές που οι Αθηναίοι είχαν ακόμα τον έλεγχο (από σημερινές Γούβες έως Αιδηψό ) , στα χρόνια που ακολούθησαν ο μεν οικισμός στο λιμάνι( Λιμενάρι ) ονομαζόταν Ωρεός ,ενώ η πόλη στους πρόποδες του Τελεθρίου ( Λευκόλιθος ) , Ιστιαία . Μετά το 363 μ.χ και την επικράτηση της Νέας Θρησκείας η Ιστιαία καταστράφηκε και όλη η περιοχή πήρε το όνομα Ωρεός , στην περιοχή ήκμασε μια τεράστια Χριστιανική Μοναστική Κοινότητα και δημιουργήθηκε η Επισκοπή του Ωρεός .μετά το 1400 μ.χ. οι Βενετοί κατέστρεψαν τον Ωρεός ( για να μην πέσει στα χέρια των Οθωμανών ) και χρησιμοποιώντας τα οικοδομικά υλικά του κατεστραμμένου Ωρεός και τους κατοίκους του ως δούλους έχτισαν το Νέο τους Εμπορικό και Πολιτικό κέντρο στους σημερινούς Ωρεούς , παράλληλα στην αδιανέμητη γη του χειμάρρου Ξηριάς / Ξεριάς δημιουργήθηκε ένας νέος οικισμός με το όνομα Ξηροχώριον . Στους οθωμανικούς χρόνους στην περιοχή του Αρχαίου Ωρεός / Ιστιαία ( περιοχή Παπάδων ) ανασυγκροτήθηκε η Πάλαι Ποτέ Διαλαμψάσης Επισκοπή του Ωρεός ( ως Τίτλος ) καθώς η Δημόσια έκταση της περιοχής ( από εποχής Περικλή) παραχωρήθηκε ξανά στην Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους για εκμετάλλευση , όπως παλιά ( από εποχής Αλέξιου Κομνηνού ) μέχρι το 1800 που περιήλθε στον Αλή Πασά και εκδιώχθηκαν οι Μοναχοί ( οι οποίοι φεύγοντας άφησαν πίσω τους κακές Ευχές για την περιοχή που ισχύουν μέχρι σήμερα ) . Αυτή είναι σε λίγες γραμμές η Ιστορική Διαδρομή της αρχαίας Ιστιαίας και του αρχαίου Ωρεός που " κάποιοι " δυστυχώς ανιστόρητα προσπαθούν να ταυτίσουν με τις σημερινές πόλεις Ωρεοί και Ιστιαία . Οι σημερινοί Ωρεοί έχουν Ιστορική κληρονομιά και αυτό έχει να κάνει με τον τεχνητό λόφο ( Κάστρο των Ωρεών ) , μνημειώδες αντιπλημμυρικό έργο από τους Μινυείς και Τύμβος των Αθηναίων για τους πεσόντες στην Ναυμαχία του Αρτεμισίου , που οι Μακεδόνες τον λάμπρυναν με το μοναδικό έργο τέχνης το Ταύρο των Ωρεών , το Κάστρο των Ωρεών δεν είναι έχει καμιά σχέση με την > Ακρόπολη του Αρχαίου Ωρεός , είναι όμως μια Μικρή Αμφίπολη και έτσι πρέπει να την εξετάσουμε .Ότι έχει γραφεί για την αρχαία Ιστιαία και Ωρεός αναφέρονται στην σημερινή περιοχή του χωριού Παπάδες .Ας βοηθήσουμε στην αποκατάσταση της Ιστορικής Αλήθειας για το Καλό όλης της Βόρειας Εύβοιας .

[@giannisparm]

Κύριε Νίκο καλησπέρα σας και ευχαριστώ θερμά για ακόμα μια φορά για τα σχόλια σας και τα ιστορικά στοιχειά που μοιράζεστε μαζί μας.
Η αλήθεια είναι ότι δεν τα γνωρίζω όλα αυτά άλλα τις περισσότερες πληροφορίες τις παίρνω μέσω ίντερνετ, τοπικά σαιτ, βικιπαιδια κλπ
Και πάλι ευχαριστώ και οπός πάντα τα σχόλια σας είναι πολύ χρήσιμα έτσι ώστε να μάθουμε την ιστορία του τόπου μας και γενικά της Εύβοιας.

[@user-vv1gi1yl4u]

@@giannisparm. Κύριε Γιάννη Σας Ευχαριστώ Πολύ για Τα Καλά σας Λόγια και για την Θερμή Φιλοξενία στο Κανάλι σας , Εύχομαι να συνεχίσουμε να προβάλλουμε την Μοναδική μας Βόρεια Εύβοια και να αποκατασταθεί η Ιστορική Αλήθεια , ο Τόπος μας κρύβει έναν Μοναδικό Αρχαιολογικό θησαυρό και πρέπει να τον αναδείξουμε . Σας Ευχαριστώ