สถานธนานุเคราะห์ มีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือ ประชาชนผู้มีรายได้น้อยและผู้ประสบปัญหาขาดแคลน เงินเฉพาะหน้าในการดำรงชีพ และการประกอบอาชีพ โดยนำทรัพย์สินมีค่ามาจำนำกับ สถานธนานุเคราะห์ โรงรับจำนำของรัฐ คิดดอกเบี้ยในอัตราต่ำ และเพื่อเป็นการตรึงระดับอัตราดอกเบี้ยรับจำนำมิให้โรงรับจำนำเอกชนเรียกเก็บอัตราดอกเบี้ย หรือค่าใช้จ่ายอื่นๆ จากประชาชนผู้ใช้บริการเกินอัตราที่กฎหมาย (พระราชบัญญัติโรงรับจำนำ) กำหนด
โรงรับจำนำของรัฐ ได้จัดตั้งขึ้นครั้งแรกเมื่อวันที่ 29 เมษายน พ.ศ.2498 ในสมัย ฯพณฯ จอมพล ป. พิบูลสงคราม ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย
ปี พ.ศ. 2500 ได้เปลี่ยนชื่อเป็น “สถานธนานุเคราะห์” การดำเนินงานระยะแรกมีฐานะเป็นหน่วยงานราชการ สังกัดแผนกธนานุเคราะห์ กองสวัสดิการสงเคราะห์ กรมประชาสงเคราะห์ กระทรวง มหาดไทย