วีดิทัศน์วีดิทัศน์กรมอาเซียน เรื่องที่ 1 ก่อร่างสร้างอาเซียนอดีตถึงปัจจุบันและบทบาทของไทยในอาเซียน
โดย กรมอาเซียน กระทรวงการต่างประเทศ
********************************************************************
อาเซียน...ศูนย์รวมความเป็นหนึ่งเดียว เพื่อก้าวที่ยิ่งใหญ่
อาเซียน เกิดจากการประชุมหารือของประเทศผู้ก่อตั้งอาเซียน นำโดย ดร. ถนัด คอมันตร์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวง
การต่างประเทศของไทย และรัฐมนตรีต่างประเทศของอีก
4 ประเทศ ได้แก่ อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และสิงคโปร์
ที่แหลมแท่น จังหวัดชลบุรี ซึ่งนำไปสู่การลงนามในปฏิญญาอาเซียนหรือที่รู้จักกันในชื่อปฏิญญากรุงเทพฯ เมื่อวันที่
8 สิงหาคม พ.ศ. 2510 ณ พระราชวังสราญรมย์ กรุงเทพมหานคร ซึ่งนับว่าเป็นจุดเริ่มต้นของอาเซียนอย่างเป็นทางการ นับตั้งแต่วันนั้น อาเซียนได้เติบโตจนมีสมาชิก 10 ประเทศ
และเมื่อปี 2565 ที่ประชุมสุดยอดอาเซียนที่กรุงพนมเปญ ได้เห็นชอบในหลักการให้ติมอร์-เลสเตเข้าเป็นสมาชิกอาเซียนเป็นลำดับที่ 11 โดยก่อนที่จะเข้าเป็นสมาชิกอย่างสมบูรณ์ ติมอร์-เลสเต จะต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดในแผนดำเนินงานสำหรับการเข้าเป็นสมาชิกอาเซียนของติมอร์-เลสเต ให้ครบถ้วนก่อน
อาเซียนได้รวมกันเป็นหนึ่งเดียว ในฐานะองค์การ
ความร่วมมือระดับภูมิภาค มีบทบาทสำคัญในการรักษาสันติภาพและเสถียรภาพของภูมิภาค ส่งเสริมการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและความเป็นอยู่ที่ดีของประชาชน
ด้วยคำขวัญ “One Vision, One Identity, One Community” ซึ่งปรากฏอยู่ในกฎบัตรอาเซียน หรือ ASEAN Charter สะท้อนถึงความมุ่งมั่นในการขับเคลื่อนอาเซียนไปสู่การเป็นประชาคมที่มีความใกล้ชิดกันยิ่งขึ้น และเป็นประชาคมที่คำนึงถึงผลประโยชน์ของประชาชนเป็นสำคัญ
ในปี พ.ศ. 2558 อาเซียนเข้าสู่การเป็นประชาคมอาเซียน โดยเน้นความร่วมมือใน 3 เสาหลัก ได้แก่
1. ประชาคมการเมืองและความมั่นคงอาเซียน ASEAN Political-Security Community หรือ APSC ที่มุ่งส่งเสริมสันติภาพและเสถียรภาพของภูมิภาคอย่างรอบด้าน และมีกลไกและกรอบความร่วมมือด้านการเมืองและความมั่นคงที่นานาประเทศเข้าร่วม อาทิ สนธิสัญญามิตรภาพและความร่วมมือ
ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และ สนธิสัญญาว่าด้วย
เขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
2. ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ASEAN Economic Community หรือ AEC มุ่งเน้นการรวมตัวทางเศรษฐกิจ อำนวยความสะดวกด้านการค้าการลงทุน และเพิ่มพูนขีดความสามารถในการแข่งขัน โดยในปี 2565 เศรษฐกิจของอาเซียนโดยรวม
มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 3 ของเอเชีย และอันดับที่ 5 ของโลก มีประชากรรวมทั้งหมดประมาณ 672 ล้านคน
และ 3. ประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน ASEAN Socio-Cultural Community หรือ ASCC มุ่งเน้นการพัฒนาที่ยึดถือประโยชน์ของประชาชนเป็นสำคัญ เพื่อให้ประชาชนมีสภาพความเป็นอยู่ที่ดี มีความมั่นคงทางสังคม เป็นสังคมที่เอื้ออาทรและแบ่งปัน
ในฐานะประชาคมที่มุ่งแสวงหาความร่วมมือกับประเทศภายนอก อาเซียนได้ขยายความร่วมมือกับประเทศนอกภูมิภาค โดยขณะนี้ อาเซียนมีคู่เจรจา หรือ Dialogue Partners จำนวน 10 ประเทศ และ 1 องค์การ และยังมีความสัมพันธ์กับประเทศนอกภูมิภาคอื่น ๆ ได้แก่ ประเทศคู่เจรจาเฉพาะสาขา หรือ Sectoral Dialogue Partners และประเทศหุ้นส่วนเพื่อการพัฒนา หรือ Development Partners
นอกจากนี้ ยังมีกรอบความร่วมมืออาเซียนบวกสาม
ซึ่งประกอบด้วย จีน ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ มุ่งส่งเสริมความร่วมมือระหว่างกันในด้านต่าง ๆ อาทิ การเมืองและความมั่นคง เศรษฐกิจ พลังงาน สิ่งแวดล้อมและการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ รวมทั้งสังคมและวัฒนธรรมการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออก ประกอบด้วยประเทศสมาชิกอาเซียน จีน เกาหลีใต้ ญี่ปุ่น อินเดีย ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ รัสเซีย และสหรัฐอเมริกา เป็นเวทีหารือเชิงยุทธศาสตร์ ที่มุ่งส่งเสริมสันติภาพ เสถียรภาพ และความเจริญรุ่งเรืองในภูมิภาค รวมทั้งความร่วมมือที่เป็นผลประโยชน์ร่วมกัน
บทบาทของไทยในประชาคมอาเซียน
อาเซียนเป็นเสาหลักสำคัญในการดำเนินนโยบายต่างประเทศของไทย และไทยมีบทบาทที่แข็งขันมาโดยตลอดนับตั้งแต่ก่อตั้งอาเซียน และได้ร่วมมือกับประเทศสมาชิกอาเซียนในการขับเคลื่อนความร่วมมือในกรอบต่าง ๆ ให้เกิดผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมและเป็นประโยชน์ต่อประชาชน
ด้านเศรษฐกิจ ในสมัยนายอานันท์ ปันยารชุน เป็นนายกรัฐมนตรี
ไทยได้ริเริ่มการจัดตั้งเขตการค้าเสรีอาเซียน เมื่อปี พ.ศ. 2535 เพื่อขจัดอุปสรรคทางการค้าภายในภูมิภาค ทั้งในด้านภาษีและอุปสรรคทางการค้าที่มิใช่ภาษี
ไทยผลักดันประเด็นความเชื่อมโยงระหว่างกัน หรือ Connectivity มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2552 เพื่อให้อาเซียนเป็นประชาคมที่มีความเชื่อมโยงระหว่างกันอย่างเป็นรูปธรรมชัดเจน และต่อยอดไปสู่แนวคิด “Connecting the Connectivities” เพื่อส่งเสริมการสอดประสานระหว่างข้อริเริ่มด้านความเชื่อมโยงของอาเซียนกับประเทศต่าง ๆ
เมื่อปี พ.ศ. 2559 ที่ประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียน
ที่เวียงจันทน์ได้มอบหมายให้ไทยเป็นผู้ประสานงานของอาเซียน
ในด้านการพัฒนาที่ยั่งยืน เพื่อผลักดันข้อริเริ่มความเกื้อกูลระหว่างวิสัยทัศน์ประชาคมอาเซียน ค.ศ. 2025 และวาระการพัฒนาที่ยั่งยืน ค.ศ. 2030 ของสหประชาชาติ
ในปี พ.ศ. 2562 ช่วงการเป็นประธานอาเซียนของไทย
ได้มีการจัดตั้งศูนย์อาเซียนเพื่อการศึกษาและการหารือด้าน
การพัฒนาที่ยั่งยืน ที่กรุงเทพมหานคร และศูนย์อาเซียนอื่น ๆ อีก 6 แห่ง
ปี พ.ศ. 2566 ประเทศไทยได้รับเลือกให้เป็นที่ตั้งของสำนักเลขาธิการของศูนย์อาเซียนด้านภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขและโรคอุบัติใหม่ เพื่อเสริมสร้างสมรรถนะและขีดความสามารถในการป้องกันภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขและรับมือกับโรคอุบัติใหม่ ตลอดจนประสานการทำงานร่วมกับหน่วยงานพันธมิตรและประเทศนอกภูมิภาคอาเซียน
********************************************************************
บริษัท ดาวฤกษ์ คอมมูนิเคชั่นส์ จำกัด ดำเนินการผลิตวีดิทัศน์